29/09/2025
Narcisme een overlevingsstrategie
💡Dit stuk is niet geschreven om te oordelen of mensen in een hokje te plaatsen. Narcisme ziend door een andere bril. In wezen gaat het om een overlevingsstrategie die in de kindertijd is ontstaan. Achter elk harnas schuilt een ziel die liefdevol is.
Door narcisme op deze manier te begrijpen, ontstaat er zachtheid: je kunt helder zien wat er gebeurt, zonder jezelf of de ander te veroordelen.
Wat is narcisme?
• Het is een harnas, een overlevingsmechanisme uit de kindertijd.
Hoe ontstaat narcisme?
1. Voorouderlijke lijnen
• Onverwerkte pijn kan generaties lang doorgegeven worden.
• In families waar emoties niet veilig waren, leren kinderen zich af te sluiten.
• Slachtofferschap, controle of emotionele kilte worden vaak herhaald, totdat iemand ze los kan koppelen.
2. Kindertijd en opvoeding
• Emotionele verwaarlozing, misbruik of overmatige lof.
• Het kind leert: “Mijn ware zelf is niet veilig.”
• Strategieën die kunnen ontstaan:
• “Als ik sterk en groots ben, ben ik veilig.”
• “Als ik red, word ik gewaardeerd.”
• “Als ik slachtoffer ben, krijg ik aandacht.”
Kan je geboren worden met narcisme?
• Nee, niemand wordt ermee geboren.
• Een kind kan patronen van ouders overnemen, maar dit is geen zekerheid.
• Elk kind maakt zijn eigen keuze in hoe het omgaat met pijn.
Kenmerken van narcisme
Mogelijke signalen:
• Opgeblazen gevoel van eigen belangrijkheid.
• Fantasieën over macht, succes of grootsheid.
• Constante behoefte aan bewondering.
• Onderontwikkeld empathisch vermogen.
• Anderen gebruiken om doelen te bereiken.
👉 Niet iedereen vertoont alle kenmerken.
Moeilijke thema’s voor mensen met narcisme
• Erkenning geven aan een ander.
• Eigen falen of verliezen toegeven.
• Kwetsbaarheid en emoties tonen.
• Hun eigen rol in pijnlijke interacties erkennen.
Vormen van narcisme
1. De Redder
• Zegt: “Ik los het wel op, ik draag alles.”
• Voelt zich sterk door nodig te zijn.
2. Het Slachtoffer
• Zegt: “Kijk eens wat ik allemaal moet doorstaan.”
• Wekt schuldgevoel en medelijden op.
🔑 Wisselwerking Redder/Slachtoffer
• Wanneer er niets te redden valt, kan de narcist zélf verwarring creëren (bijv. via gaslighting).
• Zo wordt de ander wankel → en ontstaat een situatie waarin de narcist de redder kan spelen.
• De ander wordt in de rol gedrukt van “ik moet gered worden.”
• Een gezonde reactie kan zijn: “Ik hoef niet gered te worden. Ik ben prima zoals ik ben.”
3. Grootheidsvorm
• Arrogantie, dominantie, gevoel van superioriteit.
• Verwacht bewondering en gehoorzaamheid.
4. Verborgen / kwetsbare vorm
• Lijkt bescheiden of onzeker.
• Zoekt bevestiging via slachtofferschap of subtiele manipulatie.
• Kan passief-agressief gedrag tonen.
5. Charmant-manipulatieve vorm
• Zet charme, warmte of humor in om controle te krijgen.
• Naar buiten toe vaak geliefd, in intieme relaties controlerend.
6. Controlerende vorm
• Probeert alles en iedereen te beheersen.
• Vermomt dit vaak als “zorgzaamheid”.
💡Gaslighting uitgelegd:
Gaslighting is een vorm van psychische manipulatie waarbij de realiteit van de ander wordt ontkend.
Voorbeelden:
• “Dat heb je je ingebeeld.”
• “Er klopt iets niet met jou.”
• “Jij veroorzaakt dit probleem.”
Het doel: de ander gaat twijfelen aan zichzelf, raakt in verwarring, en wordt afhankelijker.
Samenvatting:
• Narcisme is geen ziekte, maar een overlevingsharnas.
• Het ontstaat door kindertijd-trauma’s en versterkt door voorouderlijke lijnen.
• Het kent vele gezichten: redder, slachtoffer, grootheidswaan, verborgen kwetsbaarheid, charmant of controlerend.
💡Alleen de persoon zelf kan ervoor kiezen om het harnas los te laten, dat is een confronterend inzicht, maar enkel door eigen inzicht kan je verder groeien op je pad.
💫 Slotboodschap: Wees vriendelijk naar de delen in jou die nog leren, je hoeft niet gered te worden en je hoeft ook niemand te redden.
Narcisme begrijpen betekent niet dat je het moet verdragen. Het betekent dat je helder mag zien, je eigen kracht mag voelen, en jouw vrijheid mag kiezen — met compassie, maar ook met gezonde grenzen.
Met liefde, Jolien
Ontdek Energetisch Huis Renata: holistische therapie, energetische massage, systeemherstel en persoonlijke trajecten. Thuiskomen in je eigen waarheid met Jolien Blieck.
