05/19/2025
อาการ "ปวดหลังส่วนล่าง สะท้านขึ้นหลังส่วนบน อาการจะยิ่งชัดเจนขึ้นเวลาก้มหลัง" อาการที่ควรต้องเช็คก่อนว่า ตกลงแล้วเป็น ลมปลายปัตฆาตสัญญาณหลัง ลมลำบองสัญญาณหลัง หรือลมรากเสมหะ - 3 โรคนี้แสดงอาการออกมาให้เห็นคล้าย ๆ กันบางส่วน - อาการไหนไม่ควรนวดอย่าได้นวดเด็ดขาด
บทความโดย พท.กมลลาสน์ ชีวสาธน์เวชกุล
แพทย์แผนไทย พท.ว เวชกรรมไทย / พท.น นวดไทย
บางคนที่บอกว่า เป็นแค่หมอนวดผ่อนคลายไม่ต้องตรวจเช็ค เพราะแค่นวดผ่อนคลายไม่ใช่คลินิก - ขอบอกเลยว่า ไม่ว่าคุณจะเป็นหมอนวดผ่อนคลาย 150 ชั่วโมง หรือแพทย์แผนไทย พท.น สิ่งที่คุณต้องทำเหมือนกันคือ ตรวจเช็คร่างกายก่อนนวด ตามกรอบของวิชาตัวเองที่เรียนมา
*** ใครบอกว่า 150 ชั่วโมง ไม่มีการเรียนการสอนตรวจอะไรเลย แปลว่าโรงเรียนที่สอนท่านมาบกพร่องในการสอนอย่างรุนแรงนะครับ เพราะหลักสูตร 150 ชั่วโมง ก็มีการตรวจร่างกายเบื้องต้นเหมือนกัน แต่อาจจะไม่เยอะเท่า พท.น ก็เท่านั้นเอง
*** ถึงแม้เราจะอยู่ในสายวิชาชีพการแพทย์แผนไทย เราก็ต้องรู้ให้ได้ใกล้เคียงแผนปัจจุบันมากที่สุด เพื่อแก้ไขข้อบกพร่องของเราเอง เราเรียนไม่ใช่เพื่อให้ไปรักษาแบบแผนปัจจุบัน แต่เราเรียนเพื่อรักษาและปรับปรุงการรักษาในทางการแพทย์แผนไทยให้ดีขึ้น
*******************************
อาการ "ปวดหลังส่วนล่าง สะท้านขึ้นหลังส่วนบน อาการจะยิ่งชัดเจนขึ้นเวลาก้มหลัง" หลาย ๆ คนอาจบอกว่าไม่เห็นเป็นอาการที่น่าอันตรายตรงไหนเลย เพราะคนไข้เป็นกันเยอะ ใคร ๆ เขาก็เป็นกัน
*** ใครที่คิดแบบนี้อยู่แปลว่าไม่เคยตรวจร่างกายคนไข้อย่างละเอียด หรือแม้กระทั่งอาจไม่มีความรู้ทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับอาการแบบนี้มากพอ เพราะกับแพทย์แผนไทย พท.น หรือแม้กระทั่งหมอนวด 150 ชั่วโมง ที่เขามีความรู้จริง ๆ คำพูดแบบนี้จะไม่หลุดจากปากออกมาเลย
อาการปวดในลักษณะนี้ มีความเป็นไปได้อยู่หลายโรค แต่วันนี้จะยกตัวอย่างเอามาอธิบายแค่ 3 โรค นั่นคือ
1) ลมปลายปัตฆาตสัญญาณ 1,3 หลัง
2) ลมลำบองสัญญาณ 1,3 หลัง
3) และลมรากเสมหะ
ลักษณะอาการที่อาจแสดงให้เห็นบางส่วน เช่น
- ปวดลึก ๆ คล้ายอาการปวดตื้อ หรือปวดร้าวจากภายใน
- มักรู้สึกปวดบริเวณเอวด้านข้างของกระดูกสันหลัง
- ปวดมากขึ้นเมื่อเคลื่อนไหว โดยเฉพาะการบิดลำตัว ก้ม หรือยืดตัว
- บางคนอาจมีอาการปวดร้าวลงก้นหรือสะโพก (แต่ไม่ถึงขาเหมือนกรณีเส้นประสาทกดทับ)
****************************
อาการปวดหลังส่วนล่าง ที่เป็น "ลมปลายปัตฆาต" แท้ ๆ มีกล้ามเนื้อที่เกี่ยวข้องอยู่ไม่กี่มัดเท่านั้น (น้อยมาก) เพราะฉะนั้น อาการปวดหลังที่เกิดขึ้นกับคนไข้ส่วนใหญ่ล้วนเป็น Refer Pain มาจากส่วนอื่นทั้งนั้นเลย เช่น
- Quadratus Lumborum (QL)
- Gluteus Medius
- Iliopsoas (รวม Psoas Major และ Iliacus)
- Latissimus Dorsi
เพราะฉะนั้น หากคิดว่าคนไข้เป็น "ลมปลายปัตฆาต" จริง ๆ สิ่งที่ต้องทำคือ ตรวจคัดกรองอาการว่าเป็น "Main Pain" หรือ "Refer Pain" ด้วย เพราะไม่อย่างนั้นจะวางลำดับการนวดรักษาใหม่ไม่ได้
*** ใครที่นวดโดยไม่ได้ตรวจอะไรเลยแล้วอาการดีขึ้น ก็มีอยู่แค่สองอย่าง คือ นวดตาม Pattern แล้วดันไปตรงกับโรคที่เป็นพอดี กับนวดไปมั่ว ๆ แล้วอาการดันดีขึ้นเอง
****************************
แต่ถ้าอาการปวดบริเวณหลัง ไม่ได้เกิดจาก "ลมปลายปัตฆาต" แต่เป้นอาการที่เกิดจาก "ลมรากเสมหะ" อันนี้ยิ่งต้องระวังเข้าไปใหญ่ เพราะอาการในกลุ่มนี้เป็นอาการที่ไม่ควรนวด แต่ควรใช้แค่การประคบและยืดเหยียดร่างกายแทน ยกตัวอย่างพยาธิสภาพที่เกิดขึ้น (บางส่วน) เช่น
1) การอักเสบของเนื้อเยื่อ (Fascial inflammation)
- จากการบาดเจ็บเฉียบพลัน (เช่น ยกของผิดท่า) หรือใช้งานมากเกิน
- ร่างกายหลั่งสารอักเสบ เช่น prostaglandins, cytokines
- ส่งผลให้เนื้อเยื่อบวม กดเบียดเส้นประสาทรอบข้าง
- → ปวดแสบ ร้าว หรือไวต่อการสัมผัส
2) การสูญเสียความสามารถในการถ่ายทอดแรง (Force transmission dysfunction)
- กล้ามเนื้อหลัง (erector spinae, multifidus)
- กล้ามเนื้อหน้าท้อง (transversus abdominis)
- กล้ามเนื้อก้น (gluteus maximus)
*** อาการปวดหลังในลักษณะนี้ แสดงให้เห็นชัดเจนแล้วว่า อาการที่เกิดขึ้นไม่ใช่อาการกลุ่ม "เอกโทษวาตะ" อย่างแน่นอน ส่วนจะเป็น "ชาติเอกโทษ" อะไรนั้น แพทย์แผนไทยและหมอนวดจะต้องตรวจร่างกายและซักประวัติเพิ่มด้วยตนเองเท่านั้น
***************************
ข้อมูลที่เหลือ เดี๋ยวจะเอาไปอธิบายในห้อง VIP ในช่วงเวลา Live สด ท่านใดติดงานตามชมย้อนหลังได้เลย เดี๋ยวจะทำเอกสารเอกใน Database ของห้อง VIP ด้วย
ท่านใดต้องการสมัครห้อง VIP ติดต่อทางไลน์ได้เลย Line ID : revthai
