14/03/2024
د معدي د تکليف لرونکو ناروغانو شمير د روغتون او شخصي کتنځایونو په مراجعينو کې ورځ تر بلي زياتيږي .
یاد ناروغان د بد هضمۍ،ګرځون،د خولي دخوند د بدوالي او تريخوالي برسیره د ګيډي د پورتنۍ برخې او د سيني د درد څخه ګيله مند وي. کله ناکله په ګرځون کي د ويني د راتلو څخه هم شکايت کوي .
ايا تاسي د يادو ګيلو په لامل پوهيږئ؟
ايا تاسي ته د معدي د تکليف څخه ځان د ساتنې لاری چاري معلومي دي ؟
که ځواب مو منفي وي نو لاندی ليکنه په غور سره ولولئ!
لاملونه: 1:H.pylori څيړنو ښودلي ده چې د ضعيف اقتصاد لرونکې ټولني 80% وګړي د H.pylori په نوم ميکروب لری .
ياد ميکروب د معدي په تکليف کې 85% پړ ګڼل کيږی .
د اثنا عشر په قرحاتو کې 95% مسؤله بکتريا ګڼل شوي .ياد ميکروب Urease ,Mucinase ,Phospholipase,کاګ اي او واک اي په نوم Cytotoxin افرازوي ،د تحثری فکتورونو د فعالولو له کبله اسکيميا منځته راوړي نو ځکه ياد ميکروب د معدي د مخاطي غشا او د معدي د اپيتليوم د تخريب برسيره د معدي د تيزابو افراز هم زياتوي .
۲:سګرټ:سګرټ چې د اسلام په مبين دين کې منعه دي د معدي تيزاب زياتوي د معدي زخم رغیدو ته نه پريږدي ،رغيدلي زخم بيا تازه کوي ،د پروسټا ګلانډين په نوم د ګټوري مادي د جوړښت د کمولو برسيره د ويني د جريان د کمولو باعث هم ګرځي په پايله کې د معدي د مخاطي طبقی دفاعي ميکانيزم کمزوری کيږي او د معدي د تکليف لپاره لاره هواریږي .
۳:شراب يا الکول:د شرابو استعمال هم د اسلام په مبين دين کې منعه دي د شرابو د څښلو له کبله د انسان وجود ته ډول ډول تاوانونه رسيږي .
شراب د معدي تيزاب ډيروي او د پورته ذکر شويو ګيلو د رامنځته کيدو سبب ګرځي.
۴:د درد ضد درمل :د درد ضد درملو غير معقول استعمال د مخاطي غشا مقاومت د معدوي عصاري په مقابل کي کموي .
په ځانګړی ډول کله چې د ډاکټر لخوا په يوه وخت کي متعدد درد ضد درمل توصیه شي .
۵:غذا:د ويټامينونو څخه د فقيري او مساله لرونکي غذا ګانو استعمال د اثنا عشر د تکلیفونه په اسبابو کي ذکر کيږي.
۶:اسکيميا:پوهيږو چي معده د اسکيميا په مقابل کې معده ډیره حساسه ده.Hypoperfusion که د فشار د ټيټوالي او يا هر بل لامل له کبله وي مخاطي محافظوي مانعه کمزوری کوي او د معدي تکليف ته لاره هواریږي .
۷:حاد انتانات:د وجود د نورو برخو ميکروبونه چي د Sepsis سبب شي د معدي د تکليف لپاره مساعده زمينه برابروی .
۸:ډوډينوګاسټريک ريفلوکس يا د اثنا عشر د محتوي بازګشت معدی ته د پړ ګڼل شويو لاملونو څخه يو لامل دی .
۹:نيورولوژيک اسباب :تشويش او اضطراب د واګوس عصب د تنبيه له لارې د يادو ګيلو رامنځته کيدو لپاره مساعده زمينه برابروي .
۱۰:د ويني صفر ګروپ :هغه کسان چي صفر ګروپ وينه لری ددوي د معدیparietal cell Mass کچه لوړوي چې دا په خپل وار د معدي د تيزابيت د زياتوالي سبب ګرځي .
۱۱:د معدي د تکليف لپاره ځيني نوري ناروغۍ لکه:ګسټرينوما
هايپرپاراتايرايډيزم ، سي او پي ډي ،سي کی ډی،کورپلمونل او سيروزيس مساعده زمينه برابروي .
۱۲: سوختګی :که چيري د سوختګۍ سلنه 30-35 سلني ته ورسيږي د معدی د تکليف لپاره لاره هواروي .
۱۳:قحفي ترضيض او د نيورو سرجري نور لوي عملیاتونه هم د معدي تکليف پيدا کوي.
پورته اسبابو ته په پام تاسې د کوم سبب يا اسبابو څخه ربړيږئ؟
د خپل ربړونکي سبب څخه ځان څرنګه خلاصوئ؟
د ځان د خلاصون لپاره د ځان ژغورني لاندی لارښونو ته پام وکړئ:
۱:د H.pylori, ميکروب د ملوثو غذاګانو ، ناپاکه خامه سبزيو او ملوثو اوبو د لاري انسان ته انتقاليږي د معدي د تکليف ددي عمده لامل څخه د خلاصون لپاره باید لاسونه د تشناب د تګ څخه وروسته په صابون پري مينځل شي، د نوکانو اصلاح اړينه ده، د پاکو اوبو څخه ګټه واخيستل شي. د خامي ناپاکی سبزيو د خوړلو څخه ډډه وشي .په ياد انتان باندی د اخته کيدو په صورت کي یي طبي درملنه وکړئ.
۲:د مساله لرونکي غذا څخه پرهيز وکړئ او ويټامين لرونکي غذا واخلئ.
۳:د سګرټو او شرابو د استعمال څخه ډډه وکړئ.
۴:د درد ضد درملو په استعمال کې ډير احتياط وکړئ د اړتيا څخه پرته يې مه استعمالوئ په ځانګړي ډول د ډسپرين او پايروکسيکيم په نوم درد ضد درملو استعمال څخه ډډه وکړئ.
۵:د خفګان او تشويش څخه ځان وساتئ.
۶:د ټيټ فشار درملنه په خپل وخت وکړئ.
۷:په کور کي داسی تدابير مراعت کړئ چي پر مټ يې ځان د سوختګۍ څخه وساتئ.
۸:په قحفي ترضيض د اخته کيدو د مخنيوي لپاره په ورځني کارونو کې ډير احتياط وکړئ .
۹:د Sepsis د مخنيوي په موخه حاد انتانات په خپل وخت په مؤثر ډول تداوي کړئ.
۱۰:د ذکر شويو ټولو هغو ناروغيو درملنه په خپل وخت ډيره اړينه ده چي د معدی تکليف ته لاره هواروي .
۱۱:د صفر ګروپ ويني لرونکي وګړي وړاندي د مخه د معدي د تيزابيت د زياتوالي د خطر سره مخ دي دوي دي هڅه وکړي چي د بل خطر سره مخ نشي .
۱۲:د ستونزو په صورت کې د متخصصو ډاکټرانو څخه مشوره واخلئ او د خپل سرو درملو استعمال څخه ځان وساتئ.
Raj Safi
