13/06/2023
ÜLKEMİZDE ÇALIŞABİLİR BİR SAĞLIK SİSTEMİ MÜMKÜN!
Ülkemizde herkesin, dilediği yerden (özel, kamu) ücretsiz bir sağlık hizmeti alabileceği çalışabilir bir “SAĞLIK SİSTEMİ” yol haritası (manifesto) ile bu seçimde aday oldum. Bu manifesto, yıllar içerisinde çok çeşitli yerlerde yaptığım çalışmaların ve araştırmalarımın bir derlemesidir.
Hiçbir siyasi partide bu kadar detaylı hazırlanmış bir yol haritası görmedim. Hazırladığım bu planı dileyen herkesle istediği platformda tartışabilirim. Ayrıca talep edilmesi durumunda bu konuda gönüllü olarak çalışmaya hazırım.
Manifestom (yol haritası)
Kuzey Kıbrıs’ta Ulusal Sağlık Planlaması
1. Sosyal Sağlık Hizmetleri
Sağlık hizmetleri (Koruyucu, Tedavi Edici, Rehabilitasyon, Laboratuar ve Tanısal Radyoloji, Eczacılık)‘nde otomasyona geçilerek, tüm hizmetler birbirine bağlanarak, bütün bu gurupların koordineli bir şekilde çalıştırılmasıyla halka sosyal sağlık hizmetleri sunulması.
2. Genel Sağlık Sigortası Fonu
KKTC’de yaşayan tüm halk (çalışma izinliler, öğrenciler, turistler dahil) kapsaması adına Genel ve zorunlu sağlık sigortası kapsamına alınarak, ayrı bir fon oluşturulması. Yatırılan sağlık pirimleri bu fonda toplanması. Yoksulların sigorta pirimini devletin karşılaması ile, bütün halkın kamu ve özel sağlık kuruluşlarında sağlık hizmeti alacağı yeri bizzat kendisinin seçmesi sağlanacaktır.
3. Temel Sağlık Hizmetleri
Devlet, herkesin temel sağlık hizmetlerini alabilmesini, sağlık sigortası kapsamında serbest çalışan hekimlerle de işbirliği yaparak, sağlayacaktır.
4. Koruyucu Hekimlik
Koruyucu hekimliğin yaygınlaştırılması ve devlet politikası haline getirilmesi sağlanmalıdır. Kamuya ait sağlık ocakları sadece koruyucu hekimlik hizmetleri vermelidir.
Çevrenin sağlıklı hale getirilmesi bulaşıcı hastalıklarla ilgili düzenleme sularımızı, yiyeceklerimizi, havamızı kirleten kanser yapıcı maddelerin ortadan kaldırılması en kararlı çabalarımızdan olmalıdır. Kanserin önlenmesi, erken tanı ve tedavisinin düzgün bir şekilde yapılmasını devletin yapması gerekir.
Kanser hastalığı nedenlerinden, obezite ve sigarayla mücadele en üst düzeye çıkarılmaldır.
5. Halk ve Çevre Sağlığı
Çevre kirliliği, trafik kazaları, iş kazaları, ihmaller nedeni ile meydana gelen ölümler ve engelliliğin engellenmesi için acilen tedbirler alınmalıdır. Gıda güvenlik yasası, tüzükleri, bir an önce tamamlanarak aktif denetim ve uygulamaya başlanmalıdır. Gıda güvenliği için daha donanımlı bir laboratuvar kurulmalıdır. Zirai ilaçlar kontrol altına alınmalıdır.
6. İşyeri Hekimliği
İş yeri hekimliği sisteminin vakit geçirilmeden oluşturulması sağlanmalıdır. İşçilerin ilk yardım eğitimi alabileceği merkezi bir birim oluşturulmalıdır.
7. Çağdaş İlk Basamak Hekimliği
Her branşta serbest çalışan serbest hekimlerin kendi muayenehanelerinde/ klinilklerinde Genel Sağlık Sigortası kapsamında ilk basamak sağlık hizmeti vermesi sağlanmalıdır. [ sigorta hekimliği ]
Muayenehanelerin/ Kliniklerin branşlara göre fizik koşulları ve uygulama standartları Sağlık Bakanlığı’nca belirlenmek üzere devlet ucuz krediler sağlanmalıdır.
Ülkenin bölgesel nüfus oranları göz önüne alınarak muayenehanelerin/kliniklerin hangi branşlarda ve ne sayıda açılabileceği belirlenmelidir. Bu şekilde ülke sathına yaygın ve adaletli sosyal sağlık hizmetinin ulaştırılması teşvik edilmelidir.
Birinci basmak sağlık hizmetleri nöbet sistemi getirilerek hafta sonu ve tatil günlerinde de verilmeli, bu şekilde halkımızın hastane acil servislerine başvuruları süzgeçten geçirilmelidir. Böylece birinci basamak hekimlik hizmetleri güvenli ve kaliteli olarak halka sunulmalıdır. (Ülke sathında muayenehanelerin – kliniklerin birinci basamak sağlık hizmetlerini vermesi kamuda istihdamı da azaltacaktır.)
8. İkinci Basamak Sağlık Hizmetleri;
Gerekli koşulları sağlayan özel hastaneler ikinci basamak sağlık kuruluşu olarak hizmet vererek, sigortaya bağlı hekimlerin yasayla belirlenecek kıstaslar çerçevesinde özel hastanelerden faydalanabilmeleri sağlanmalıdır.
9. Üçüncü Basamak Sağlık Hizmetleri
Merkezlerdeki mevcut kamu hastaneleri, eksik cihaz ve alt yapısı tamamlanarak uluslararası standarda ulaştırılılmalıdır. Üçüncü basamak kamu sağlık kuruluşları sadece acil servis ve yatılı hasta tedavileri için kullanılmalıdır.
Özel nitelikli ayaktan tedaviler için devlet hastane içi merkezlerle hizmet vermeye devam edecektir. Sevk zinciri ile gelen hastalar gerekli olduğu halde yatılı tedavi edilmeli, taburcu edilen hastaların birinci basamak hekimleri tarafından sahiplenmeleri ve tedavilerinin devamı sağlanmalıdır. Dokümantasyona azami ehemmiyet verilmelidir.
Kamu hastanelerine yönelik yapılacak istihdamlarda sınav tüzüğü ivedilikle güncelleştirilecek, hekimlerin meslek içi eğitimlerini öne çıkaran kredilendirme tüzüğü ile bağlantılı hale getirilmelidir. Benzeri bir uygulama adına diğer sağlık çalışanları için de hukuki düzenleme yapılmalıdır.
Kamu sağlık disiplini yasalar ve etik çerçevede sağlanmalıdır.
10. Sevk Zinciri
Sevk zinciri sağlıklı hale getirilmelidir. Elektronik ortamda görüş alışverişi imkanı dahil sağlık kuruluşları arasında bilgisayar iletişim sisteminin hızla kurulması sağlanmalıdır. Bu şekilde 3. Basamak hastanelerdeki anlamsız yığılmalar önlenmelidir. Tanısal işlemler ve konsültasyon için amaca yönelik sevkler mümkün olmalıdır.
11. Acil Ambulans Merkezi
Kamuya ve özel sektöre ait mobil ( ambulans ) sağlık hizmetleri standartlaştırılarak koordineli olarak kullanılmalıdır. Bu amaçla Sağlık Bakanlığı kontrolünde acil ambulans merkezi kurulmalıdır. Ambulanslarda özel eğitim almış hekim ve hemşireler görev yapmalıdır. Eğitim için merkezde kapsamlı eğitim ve sertifika programı yapabilecek bir birim oluşturulacak, ambulanslarda görev yapacak hekim, hemşire ve personelin eğitimi sağlanacaktır. Acil müdahalelerde standardizasyon sağlayacak tedavi protokolleri uygulanmaldır.
12. Hemşire Hizmetleri – Yardımcı Ara Sağlık Personeli
Kamu ve özel hastanelerde çalışacak hemşirelerin yetiştirilmesi, çalışma koşullarının denetlenmesi devletin sorumluluğunda olmalıdır.
Birinci ve ikinci basamak hekimlik hizmetlerinin yürütüldüğü sağlık kuruluşlarında hekimlere yardımcı olacak yardımcı ara sağlık personeli yetiştirilmesi sigortaya bağlı hekimler yanında iki yıllık eğitim ve pratik çalışma olanağı sağlanarak gerçekleştirilmelidir.
13. Sağlıkta Stratejik Planlama Birimi
Sağlık Bakanlığı sadece organizasyon, koordinasyon, yol gösterici, denetleyici, takip edici, politika üretici bir rol üstlenmelidir.
Sağlık bütçesinin verimli kullanılması (İhalelerin, sağlık harcamalarının denetlenmesi) sağlanmalıdır.
Sağlıkta insan kaynakları yönetimi (ihtiyaç duyulan sağlık profesyonellerinin) en kısa sürede tamamlanmasını sağlanmalıdır. Sağlıkta hizmet içi eğitim için meslek odaları ile kooperasyon halinde sürekli eğitim sertifikalandırma programları uygulanmalıdır.
Sağlık Bakanlığı bünyesinde stratejik planlama birimi oluşturularak orta ve uzun vadeli sağlık politikaları oluşturulmalıdır.
14. Sağlıkta Koordinasyon Birimi
Nitelikli bir toplum için etkin ve kaliteli sağlık hizmeti gereklidir. Bu amaçla Kuzey Kıbrıs’ta muayenehaneler, klinikler, özel hastaneler, 3. Basamak kamu hastaneleri bunlar dışında halen gelişme aşamasında olan fakülte hastanesi, yani sağlık sistemini oluşturan tüm öğeler otomasyonla birbirine bağlancak, bir ahenk içinde çalıştırılmalıdır. Koordinasyondan Sağlık Bakanlığı sorumlu olmalıdır.
15. Sağlık Çalışanlarının Özlük Hakları
Kamu sağlık çalışanlarının özlük haklarının yeniden düzenlenmeli, uluslararası standartlara uygun hale getirilmesi sağlanmalıdır. Kamu sağlık disiplini yasalar ve etik çerçevede sağlanmalıdır.
16. Afetlerde Sağlık Organizasyonu
Afetlerde Sağlık Organizasyonu kurulması; Arama – kurtarma ekiplerinde görev yapacak sağlık personelinin eğitimlerinin düzenlenmesi sağlanmalıdır.
17. Hasta ve Hekim Hakları
Hasta ve hekim haklarının korunması adına hukuki düzenlemeler yapılmalıdır.
Hekimlerin Sürekli Tıp Eğitimi sertifikalandırma programına katılımını sağlayacak yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Malpraktis ve mesleki sorumluluk sigortası için yasal zeminin hazırlanmalıdır.
18. Sağlıkta Merkezi Bilgi İşlem Merkezi
Sağlık sektöründe dokümantasyon ve finansmanda bilgi işlem merkezli tek kontrol sistemine geçiş sağlanmalıdır. Her vatandaşa / sigortalıya bir sağlık numarası verilmelidir.
19. Medyada Sağlık
Medyadaki sağlık haberlerinin ve reklamın kontrol edilmesi adına hukuki düzenlemeler yapılması sağlanmalıdır.
20. Sağlıkta Meslek Örgütleri ile Eşgüdüm
Sağlık alanında hizmet veren sivil toplum örgütleri ile eşgüdüm sağlanacak düzenlemeler yapılmalıdır. Sağlık Bakanı başkanlığında STÖ üst düzey temsilcilerinin oluşturulacağı bir kurul oluşturulmaldır.
21. Eczacılık Hizmetleri
Kamuda eczacılık hizmetleri sadece yatılı hastalar için verilmelidir. Ayaktan tedavi edilecekler için ve birinci basamak sağlık kuruluşlarında reçetelendirilen ilaçlar serbest eczanelerden sağlanmalıdır. Bu şekilde eczanelerden reçetesiz ilaç satılması kesinlikle önlenmelidir. En kısa sürede elektronik reçete için alt yapı çalışmaları başlatılmalıdır.
