20/11/2024
Παγκόσμια Μέρα του Παιδιού
για να θυμόμαστε την αγάπη μας, την έννοια μας, την ευθύνη μας, την φροντίδα μας, το μέλλον του κόσμου μας.
Η Μαρία Λεωνίδου (ΜΑ), Συστημική-Οικογενιακή Ψυχοθεραπεύτρια, Πλήρες Μέλος του ΠΣΨΘ γράφει:
"Η Παγκόσμια Ημέρα Παιδιoύ 2024, έχει ως θέμα τη “Συμπερίληψη για Κάθε Παιδί” ("Inclusion for Every Child"). Το θέμα αυτό μας υπενθυμίζει τη σημασία της ίσης πρόσβασης και της αποδοχής κάθε παιδιού, ανεξάρτητα από τις διαφορές που μπορεί να έχουν π.χ. εθνικότητα ικανότητες κοινωνικό οικονομικό υπόβαθρο. Συμπερίληψη θα πεί ότι κάθε παιδί έχει δικαίωμα να αναπτύσσεται σε ένα περιβάλλον το οποίο αναγνωρίζει και σέβεται τις μοναδικές του ανάγκες και δυνατότητες. Ο σεβασμός στη διαφορετικότητα και η αποδοχή του κάθε παιδιού όπως είναι, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός κόσμου όπου όλοι οι μικροί πολίτες αισθάνονται αποδεκτοί, σημαντικοί και ικανοί να συμμετέχουν.
Η ουσία της συμπερίληψης είναι κανένα παιδί να μην εμποδίζεται ή καν να αποκλείεται από ευκαιρίες μάθησης, ανάπτυξης και κοινωνικοποίησης. Αυτό περιλαμβάνει την απεριόριστη πρόσβαση σε κατάλληλη εκπαίδευση, την υποστήριξη σε παιδιά με ειδικές ανάγκες και ευκαιρίες για συμμετοχή σε δραστηριότητες ανεξαρτήτως των διαφορών τους.
Ας δούμε λοιπόν ποιοι είναι οι σημαντικοί παράγοντες που συμβάλουν στην δημιουργία ενός στηρικτικού παιδικού κόσμου, όπου ένα παιδί μπορεί να αναπτυχθεί σωματικά και ψυχικά, να ωριμάσει και να γίνει ένα σταθερό, ευτυχισμένο κοινωνικό άτομο.
Ο Ρόλος της Οικογένειας
Η οικογένεια είναι το πρώτο και πιο σημαντικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ένα παιδί αρχίζει να μαθαίνει για τον κόσμο και τον εαυτό του. Η συναισθηματική ασφάλεια, η σταθερότητα και η υποστήριξη που προσφέρει μια θετική οικογενειακή δυναμική παίζουν κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη της ψυχικής υγείας του παιδιού. Οι γονείς που επικοινωνούν ανοιχτά με τα παιδιά τους, τους προσφέρουν αγάπη και αποδοχή, και δείχνουν κατανόηση στις ανάγκες τους, δημιουργούν το κατάλληλο υπόβαθρο για να αναπτύξουν τα παιδιά τους μια υγιή σχέση με τα συναισθήματα τους. Επιπλέον, οι γονείς που διαχειρίζονται το δικό τους άγχος και τα δικά τους συναισθήματα προσφέρουν ένα θετικό πρότυπο στα παιδιά τους.
Το Περιβάλλον του Σχολείου
Το σχολείο είναι το δεύτερο σημαντικότερο πλαίσιο κοινωνικοποίησης για τα παιδιά. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επηρεάσουν θετικά την ψυχική υγεία των μαθητών προσφέροντας ένα υποστηρικτικό και ασφαλές περιβάλλον, όπου κάθε παιδί νιώθει ότι γίνεται αποδεκτό και αξίζει την προσοχή. Ένα σχολικό περιβάλλον που ενθαρρύνει την ενσυναίσθηση, την αλληλοϋποστήριξη και την αποδοχή μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων διαχείρισης των συναισθημάτων και των συγκρούσεων. Επιπλέον, η συνεργασία του σχολείου με την οικογένεια και η επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων βοηθάει να εντοπιστούν έγκαιρα τυχόν ανησυχητικές συμπεριφορές.
Ο Ρόλος του Κοινωνικού Περιβάλλοντος
Η κοινότητα στην οποία ζει το παιδί παίζει και αυτή ιδιαίτερο ρόλο στην ανάπτυξη της ψυχικής του υγείας. Ένα ασφαλές και υποστηρικτικό κοινωνικό περιβάλλον με χώρους όπου τα παιδιά μπορούν να αλληλεπιδράσουν, να εκφραστούν και να συμμετέχουν σε δημιουργικές δραστηριότητες ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την κοινωνική τους ανάπτυξη. Δραστηριότητες όπως ο αθλητισμός, η μουσική, η τέχνη και τα χόμπι προσφέρουν στα παιδιά έναν θετικό τρόπο να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να νιώθουν ότι ανήκουν κάπου, ότι είναι ισότιμα μέρη του όλου.
Ο Ρόλος των Ψυχοθεραπευτών στην Ψυχική Υγεία των Παιδιών
Γενικά οι ψυχοθεραπευτές εκπαιδεύονται για να μπορούν να κατανοήσουν τις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις μέσα στην οικογένεια και να βοηθήσουν τα άτομα μέλη της να αντιμετωπίσουν δυσκολίες που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους και τη συνοχή τους. Υποστηρίζουν ψυχικά τους γονείς ή συγγενείς και τα ίδια τα παιδιά.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η οικογενειακή θεραπεία. Ο στόχος της δεν είναι να αποδώσει ευθύνες αλλά να βοηθήσει τα μέλη της οικογένειας να κατανοήσουν τις αιτίες των προβλημάτων και να μάθουν να επικοινωνούν μεταξύ τους αποτελεσματικά και να μπορούν να αντιμετωπίζουν καταστάσεις άγχους ή συγκρούσεων χωρίς συναισθηματική επιβάρυνση.
Η παρέμβαση ενός ψυχοθεραπευτή μπορεί να βοηθήσει τόσο τα παιδιά όσο και τους γονείς να ενισχύσουν την ψυχική τους ανθεκτικότητα και να αποκτήσουν δεξιότητες για την καλύτερη διαχείριση των συναισθημάτων τους. Κάπως πιο συγκεκριμένα:
• Στην αναγνώριση και κατανόηση των συναισθημάτων: Βοηθώντας τα μέλη της οικογένειας να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους και να τα εκφράζουν με υγιείς τρόπους, ώστε να αποφεύγονται εντάσεις και δυσλειτουργικές συμπεριφορές.
• Στην ενίσχυση της επικοινωνίας: Ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να ενισχύσει την ανοιχτή και εποικοδομητική επικοινωνία, δίνοντας στους γονείς και στα παιδιά ταεργαλεία¨ για να εκφράζονται και να κατανοούν καλύτερα ο ένας τον άλλον.
• Στη διαχείριση του στρες και των συγκρούσεων: Η εκμάθηση δεξιοτήτων διαχείρισης στρες και η επίλυση συγκρούσεων μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν θετική αυτοεικόνα και να αισθάνονται ότι ανήκουν σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο.
• Στην προώθηση της ψυχικής ανθεκτικότητας: Οι οικογενειακοί θεραπευτές βοηθούν την οικογένεια να αναπτύξει ανθεκτικότητα και να βρει τρόπους να αντιμετωπίσει κρίσεις και δυσκολίες χωρίς να αποσταθεροποιηθεί η δυναμική της.
Η ατομική ψυχοθεραπεία και η οικογενειακή θεραπεία μπορούν να λειτουργήσουν προληπτικά ή να παρέμβουν όταν έχουν εμφανιστεί ήδη προβλήματα, βοηθώντας ένα άτομο ή την οικογένεια να ανακαλύψει νέες και πιο λειτουργικές ισορροπίες, ενισχύοντας έτσι την ψυχική ανθεκτικότητα και την αίσθηση ευημερίας ολόκληρης της οικογένειας.
Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορούν να συνεργαστούν για την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών, υποστηρίζοντας τις θετικές σχέσεις, αναπτύσσοντας δεξιότητες αντιμετώπισης καταστάσεων και προωθώντας την αυτοεκτίμηση. Είναι εξίσου σημαντική η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των γονέων και των εκπαιδευτικών για τη σημασία της έγκαιρης παρέμβασης όταν εμφανίζονται σημάδια δυσφορίας ή αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών.
Με τη συμβολή όλων, η συμπερίληψη για κάθε παιδί μπορεί να γίνει πραγματικότητα, δημιουργώντας μια κοινωνία που αγκαλιάζει τη μοναδικότητα κάθε παιδιού, προσφέροντάς του τη βάση για την ανάπτυξη υγιών δεξιοτήτων και θετικής αυτοεκτίμησης. Η συμπερίληψη δεν είναι απλώς μια έννοια, αλλά ένα σύνολο πρακτικών που μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που στηρίζουμε την ψυχική υγεία των παιδιών, διαμορφώνοντας μια κοινωνία πιο ανθεκτική και ενσυναισθητική. Ας θυμηθούμε, λοιπόν, τη σημασία της συμπερίληψης για κάθε παιδί και ας συμβάλλουμε όλοι σε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον που θα βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν υγιείς δεξιότητες και θετική αυτοεκτίμηση."
