26/06/2025
GOGINSA GARAA IJOOLLEEF DAA’IMMANII!
………………………………………….
Turtii itti bobbaan dhufu daa’ima tokkoo garbiroo biratti ,akkasumas umurii umuriitti garaagarummaa qaba. Fakkeenyaaf daa’imman umuriin
* ji’a ja’aa gadiitti bobbaan torbanitti al tokkoo hanga guyyaatti si’a torbaa dhufuu danda’a.
*ji’a ja’aa hanga waggaa lamaatti guyyaatti tokkoo hanga sadii.
*Waggaa afurii fi isaa ol guyyaatti si’a sadii hanga torbanitti sadii kan rakkoo hin qabnee fi kan eegamu dha.
Kanaafuu bobbaan ijoollee yeroo dhufu laafaa fi yeroo ba’u isaan hin dhukkubsine yoo ta’e ,sababa turee turee dhufuuf qofa goginsa garaa qabu hin jedhamu.
Ijoolleen Goginsa garaa qabu kan jedhaman bobbaan isaanii turee turee kandhufuu fi yeroo dhufummoo gogaa,jabaataa fi baay’ee kan ta’e ykn yeroo bobbaa baasaan kan miixatan, dhukkubbii qabu yoo ta’e dha. Akkasumas bobbaa ba’anii booda kan hafe kan isaanitti fakkaatuu fi darbee darbee osoo isaan hinbeekiin(fedha isaanii malee) bobbaan kan ba’uu (encopresis) dha.
Daa’imman umuriin mana barumsaaf ga’an keessaa immoo 5% kan ta’an dhibee kana ni qabu jedhamee yaadaama. Kanneen kana keessaa 90-95% kan ta’an sababa dhibee fayyaan kan hin taane (functional) dha.
Daa’imman hedduu biratti dhibeen kun kan jalqabu;-
*Yeroo nyaata dabalataa jalqaban.
*Yeroo bobbaa ofiin deemuu eegalan.
*Yeroo mana barumsaa eegalani dha.
DURSANII ITTISUUFIS TA’E FOOYYESSUUF WAANTOTA MAATIIN GOCHUU QABAN!
*Daa’imman bishaan ga’aa dhuguu isaanii hubachuu fi nyaata gidduuttis dhugsiisuu.
*Hanga danda’ametti harma haadhaa hoosisuu.
*Nyaata faayiberii qaban kanneen akka maangoo, burtukaanaa, mandariinii, raafuu, kaarotii, ocholoonii, zayitoonii, baaqelaa, atara, kuduraalee fi muduraalee nyaata waliin dhiyeessuu fi cuunfaa isaan irraa hojjetame akka isaan argatan gochuu.
*Sagantaa dhaabbataa itti bobbaa taa’an baasuu---Maatiin daa’imman waggaa sadii booda guyyaatti yoo xiqqaate si’a lama (ganamaa fi galgala) bobbaan dhufes dhufuu baatus daqiiqaa muraasaaf akka isaan taa’anii yaalan gochuun yeroo booda sirreessuu ni eegalu.
*Sochii qaamaa akka taasisan taasisuu
*Erga aannan daakuu jalqabanii taanaanaan gosa aannan daakuu jijjiiranii ilaaluu.
*Gosa nyaataa goginsa garaa fidan.kanneen akka aannanii fi itittuu aannanii fi hir’isuu
YOOMI KAN MANA YAALAA GEESSUU QABAN?
*Kanneen armaan olii taasisanii yoo dhiisuu dide
*Bobbaan osoo hinbeekin/fedha isaanii alee kan ba’u yoo ta’e
*Mallattoo dabalataa kanneen akka dhukkubbii garaa, garaan bokokuu, haqqee, dhiigni bobbaa kan qabu….fi kkf yoo jiraatan.
*Bobbaan jalqabaa dhalatanii booda guyyaa lamaa fi isaa ol turee yoo kan ba’e ta’e
*Guddinni isaanii boodatti kan hafe yoo ta’e fi kkf jiraannaan osoo hinturiin ogeessa fayyaa mariisuu qabu.
*Dr Abera Olanj
