Amanuel mental specialized hospital

16/06/2025

ኪነጥበብ ለተረጋጋ ሰላምና ለተጠናከረ ባህል ግንባታ
አዲስ አበባ ሰኔ 9/2017 ዓ.ም (አማ/አእ/ስፔ/ሆ/ል) ከሰኔ 7-9/2017 ዓ.ም ድረስ በአዲስ አበባ በመስቀል አደባባይ በተካሄደው የ16ኛው ከተማ አቀፍ አዲስ የኪነጥበብ ፌስቲቫል ላይ የአማኑኤል አእምሮ ስፔሻላይዝድ ሆስፒታል የኪነጥበብ ስራዎችን በፌስቲቫሉ ላይ ማቅረብ ችሏል፡፡
ሆስፒታሉ የኪነጥበብ ስራዎቹን ለእይታ ያቀረበው በሆስፒታሉ ውስጥ አንዱ የህክምናው አካል በመሆን እየተሰጠ የሚገኘው የኪነጥበብ ህክምና (Art Therapy) በሚሰጠው የተሃድሶ ህክምና አማካኝነት የተሃድሶ ህክምና አገልግሎት የሚሰጣቸው ታካሚዎች የአእምሮ ውጤት የሆኑትን የጥበብ ስራዎችን ነው፡፡
የሆስፒታሉ የአመራር አካላትም በፌስቲቫሉ በመገኘት የኪነጥበብ ስራዎችን ተዘዋውረው በጎበኙበት ወቅት ከሌሎች አጋር የኪነጥበብ ተቋማት ጋር በጋራ ለመስራትና ተሞክሯቸውንም ለመካፈል እድል ያገኙበት አጋጣሚም ነበር፡፡
ከፌስቲቫሉ ባሻገር ኪነጥበብና የአእምሮ ጤናን ስናነሳ የሰው ልጅ በግማሽ ስውር የአእምሮ ሰርጡ ውስጥ ተወሽቆ የሚያሰቃየውን ስሜት ወደ ገሃዱ አለም አውጥቶና አሽቀንጥሮ የሚገላገልበት መንገድ ቢኖር አንዱና ዋነኛው ጥበብ ነው፡፡
በዚህም የአእምሮ ጤና ጉዳይ በብዙ መልኩ ከፈጠራ ጋር የተሳሰረ ነው፡፡ በአንድ ወቅት ዶ/ር ዳዊት አሰፋ (የቀድሞ የሆስፒታሉ ስራ አስኪያጅ የነበሩ) በአማኑኤል አእምሮ ስፔሻላይዝድ ሆስፒታል ክትትል እያደረገ ከነበረ ተገልጋይ የሰማሁት ነው ብለው በብዕራቸው ካጋሩን ነጥብ ስንነሳ አእምሮውን የሚታመም አእምሮ ያለው ነው በማለት ነው ለዚህም ተገልጋዩ ርዕቱ ሃሳብ ሲያቀርብ ደሃ ይከስራል ኪሳራ የሚደርስበት ሃብታም ነው የሌለው ሊከስር አይችልም በማለት ነው፡፡ የአእምሮ ችግር የገጠማቸው የአእምሮ ህሙማን ሃሳባቸውን፤ ስሜታቸውን እና አጠቃላይ ሰውነታቸው ሙሉ በሙሉ የጠፋ ወይንም እንዳይመለስ ሆኖ የተበላሸ ለሚመስለን ሰዎች ይህ መልካም ትምህርት ነው፡፡ በዚህም የኪነጥበብ ህክምና የአማኑኤል አእምሮ ስፔሻላይዝድ ሆስፒታል አንዱ የህክምና ዘርፍ ከሆነ በርካታ ጊዜያት ተቆጥረዋል፡፡
በሌላ በኩል ኪነጥበብን በተመለከተ ፕ/ር መስፍን አርዓያ በብዕራቸው ሲያብራሩ አእምሮ ከጥበብ ይቀድማል የኋለኛዋ ደግሞ ያለፊተኛው አትሆንም ጥበብ ተጠንስሳ የምታድገው በአእምሮ ነው፡፡ ጥበብ በድምፅ፤ በስዕል፤በቅርፅ፤ በፅሁፍና በእንቅስቃሴ በተለያየ መንገድ ይገለፃል፡፡ ማዘን፤መከፋት፤መቆጣት፤መፍራት፤ መደሰትም ሆነ መርካት በተለያየ ሁኔታ መግለፅና ከድርጊቱ በኋላም ማስቀረት ይቻላል ይሉናል፡፡
ጥበብ ለሌሎች ማሳወቂያ ብቻ ሳይሆን ከሁሉም በላይ ከራስ መታረቂያ፤ ብሎም አእምሮን ማፅጃ፤ መታከሚያና መዳኛ መሳሪያ ነች

12/06/2025

ሰው ለሰው
አዲስ አበባ ሰኔ 05/2017 ዓ.ም የአማኑኤል አእምሮ ስፔሻላይዝድ ሆስፒታል የቤተሰብ ጥየቃ አካሄደ (አማ/አእ/ስፔ/ሆ/ል) የአማኑኤል አእምሮ ስፔሻላይዝድ ሆስፒታል ዋና ኤክስኪዩቲቭ ዳይሬክተር ከአመራር አካላቱ ጋር በጋራ በመሆን በህመም ምክንያት ህክምናቸውን በቤታቸው ሆነው እየተከታተሉ የሚገኙ የሆስፒታሉ ሰራተኞችን በቤታቸው በመገኘት በ05/10/2017 ዓ.ም ጠይቀዋል ። በዚህም የሆስፒታሉ ሰራተኞች አብሮነታቸውን፥ አንድነታቸውን፥ የጋራ መተሳሰባቸውንና ፍቅራቸውን የገለፁበት ነው ። በጉብኝቱ ወቅትም የሆስፒታሉ አስተዳደር ለህሙማኑ ማህበራዊ ድጋፍ ማድረግ የቻለ ሲሆን ይህም ሠራተኞችን በማህበራዊ ህይወት የሚጋጥማቸውን ተግዳሮት መጋራትና አብሮነትን ማሳየት በመደበኛ ስራቸው ላይ በትብብርና በቡድን መንፈስ ተረጋግተው እንዲሠሩና ተቋማዊ የባለቤትነት መንፈስ እንዲያዳብሩ ያስችላቸዋል ።
በመጨረሻም የሆስፒታሉ ዋና ኤክስኪዩቲቭ ዳይሬክተርና አመራሮች ህሙማኑን ፈጣሪ ምህረቱንና ፈውሱን እንዲልክላቸው መልካም ምኞታቸውን ገልፀዋል ።

07/06/2025

ግንቦት የአእምሮ ጤና ግንዛቤ ማስጨበጫ ወር
ከግንዛቤ ወደ ተግባር

05/06/2025

03/06/2025

የአዕምሮ ጤንነት ምንድን ነው?
የአዕምሮ ጤንነት በሰውነት፣ በአዕምሮ፣ በስሜትና በመንፈስ በሁሉም የሕይወት ጉዳዮች ላይ ሚዛናዊነትን ማግኘት ይዳስሳል፡፡ ይህም ምርጫዎችንና ውሳኔዎችን በማድረግ ፤ ፣አስቸጋሪ ሁኔታዎችን በማሸነፍ ወይም በመለማመድ ወይም ስለምኞቶችና ፍላጎቶች በመናገር፤ በህይወት የመደሰት ችሎታና በየቀኑ በፊታችን የሚደቀኑ ተግዳሮቶችን የመቋቋምን ሁኔታ ያሳያል፡፡
ሕይወትዎና ሁኔታዎች ሁል ጊዜ እንደሚለዋወጡ፣ እንዲሁ ስሜቶችዎና አሳቦችዎ፣ ከደህንነቶ ሁኔታ ጋር ይለዋወጣሉ፡፡ በህይወትዎ እርስ በእርስ በተያያዙ ገጠመኞች መሃል በጊዜ ውስጥ ሚዛናዊነትን ማግኘት በጣም ጠቃሚ ነገር ነው፡፡
አንዳንዴ ከሚዛን ውጭ ሆነን ቢሰማን የተለመደ ነገር ነው፡፡ ለምሳሌ ኃዘንተኛ፣ ጭንቀታም፣ ድንጉጥ ወይም ጠርጣሪ መሆን፡፡ ነገር ግን እነዚህና የመሳሰሉት ስሜቶች በህይወት ጎዳናና ጉዞ ላይ ለረጅም ጊዜ የሚደቀኑ ከሆነ ችግር ሊሆን ይችላል፡፡
ለአዕምሮ ጤንነት ችግር አስተዋፅኦ የሚያደርገው ምንድ ነው?
ሰዎች የአዕምሮ ጤንነት ችግር ለምን እንደሚያጋጥማቸው ብዙ እምነቶች አሉ፡፡የአዕምሮ ጤንነት ችግሮች በአንጎል ውስጥ ከሚፈጠር የባዮ-ኬሚካል መታወክ እንደሚመነጩ ሳይንሳዊ ጥናቶች ይጠቁማሉ፡፡ባለሙያዎችም ልዩ ልዩ ሥነ-ልቦናዊ ፣ማህበራዊና አካባቢየዊ ሁኔታዎች ጤንነትን እንደሚነኩ ያምናሉ፡፡በተጨማሪም የአዕምሮ ጤንነት በሰውነት፤ በአዕምሮና በህይወት መንፈሳዊ ክፍሎች ሊነካ ይችላል፡፡ ጭንቀት በነዚህ ወይም በሁሉም ክፍሎች እንዴት ራስዎን እንደሚያስተካክሉ ተፅእኖ ሊኖረውና ዕለታዊ ሥራዎችዎን ሊያደናቅፍዎት ይችላል፡፡ ለዚህም የሚጠቅሙ አዳዲስ ዘዴዎችና መረጃ ስለሌልዎትም ምናልባት ለመቋቋም ተቸግረው ይሆናል፡፡
ምናልባት ከዚህ በታች ካሉትና ከመሳሰሉት ችግሮች ጋር እየታገሉ ይሆናል፣ እንደ፡-
-በትዳር ፍቺ ማለፍ
-የሚወዱት ሰው ሞቶ ማዘን
-የመኪና አደጋ ገጠመኝ
-የአካል ጤንነት ችግር በተመለከተ በቂ ምርመራ አለማድረግ
-ጦርነት በሚበዛበት አገር በማደግዎ፣ የመጡበትን አገር ትተው አዲስ አገርን ለመልመድ (ይህም ማለት ከኢሚግሬስንና (ፍልሰት) ሰፈራ ልምምድና ውጣ ውረድ የተነሳ
-ከዘረኝነት ወይም ከሌላ ዓይነት አግባብ የሌለው ጥላቻ ጋር መጋፈጥ (የፆታ፤ የእድሜ፣ ሃይማኖት፣ ባህል፣ መደብ…ምክንያት ወዘተ)
-ገቢዎ አነስተኛ ሲሆን ወይም ቤት የለሽ ከሆኑ
-ለትምህርት፣ ለስራና፣ ለህክምና እኩል ዕድል ሳይኖሮት ሲቀር
-በቤተሰብ የአዕምሮ ጤንነት ችግር ታሪክ ሲኖር ወይም በሁከት፣ ተገቢ ባልሆነ አድራጎት፣ ወይም በሌላ ቀውስ ጉዳት ሲመጣ
-በአመፅ፣ አግባብ በሌለው ሁኔታ መጎዳትና በሌላ ፍርሃት ተጠቂ መሆን
በተጨማሪም የአዕምሮ ጤንነት ከቤተሰቦችዎና ከሌሎች በተቀበሉት ፍቅር፣ ድጋፍና ተቀባይነት መጠን ሊለካ ይችላል፡፡
ሁሉም ባህሎች የአዕምሮን ጤንነት በአንድ ዓይነት መንገድ እንደማያዩት ማወቅ በጣም ጠቃሚ ነው፡፡ ለምሳሌ በአንዳንድ አገሮች እስኪዞፍርኒያ ያለባቸው ሰዎች ልዩ ሃይልና ጠልቆ የማወቅ ችሎታ እንዳላቸው ሆነው ይታያሉ፡፡
አልኮልና ሌላ አደንዛዥ ዕፅ መጠቀም ብዙ ጊዜ ለአዕምሮ ጤንነት ችግር ምክንያት አይሆኑም፡፡ ነገር ግን ብዙውን ጊዜ ችግሩን ሊያባብስ ይችላል፡፡
ችግርዎን ለመለየት፣ መንስኤው ወይም ለችግርዎ አስተዋፅኦ የሚያደርገውን ለማወቅና እንዴት ሊረዱ እንደሚችሉ ለመፈለግ እርስዎና ሃኪምዎ አብራቹ መስራት ይኖርባችኋል፡፡ የፈለገ ምክንያት ይኑር ፣የአዕምሮ ጤንነት ችግር የርስዎ ጥፋት እንዳልሆነ ማወቅ አለብዎት፡፡ ችግር እንዲኖረው ማንም አይመርጥም፡፡

01/06/2025

የአቅም ግንባታ ስልጠና ለሲቪል ሰርቪስ ሪፎርም ትግበራ መደላድል
አዲስ አበባ፤ ግንቦት 24/2017 ዓ.ም (አማ/አእ/ስፔ/ሆ/ል) የአማኑኤል አእምሮ ስፔሻላይዝድ ሆስፒታል ሰራተኞች ለጤናው ዘርፍ የአገልግሎትና የአስተዳደር ሪፎርም ትግበራ መደላድል የሚያስቀምጥ የአቅም ግንባታ ስልጠና በአዳማ ከተማ ከ23_24/9/2017 ዓ.ም ድረስ ተሰጠ።
የስልጠናው ዋና አላማ በህክምና እና በእንክብካቤ አገልግሎት ዘርፍ የሚሰሩ ሰራተኞች የተግባራዊ ክህሎታቸውን በማሳደግ ከእቅድ ዝግጅት እስከ ትግበራ፥ ክትትልና ግምገማ እንዲሁም በህሙማን ክብካቤና አያያዝ ሂደቶች ላይ በቴክኖሎጅ የተደገፈ ቀልጣፋና ተደራሽ የሆነ አገልግሎት መስጠት የሚያስችል አቅም እንዲያዳብሩ ማድረግ ነው ። በተጨማሪም አዲስ በተሻሻለው የመንግስት ሠራተኞች አዋጅ 1353/2017 ፅንሰ ሃሳብ ላይ ግንዛቤ ማስጨበጥ እንዲሁም በድንገተኛ አደጋዎችና ወረርሽኝ መከላከልና መቆጣጠር ዝግጁነት ላይ አቅም እንዲያጎለብቱ ማስቻል ሲሆን የህሙማንን/የተገልጋዩን እምነትና እርካታ የሚያሳድጉ አገልግሎቶችን ማሻሻል በሚል ይዘት ስልጠናውን መስጠት ተችሏል ።
በአጠቃላይ ስልጠናው የጤናው ዘርፍ ሪፎርም ያስቀመጠውን በብቃት ላይ የተመሰረተ የሰው ኃይል አስተዳደር ተግባራዊ የማድረግ፣ ግልጽነትና ተጠያቂነትን እንዲሁም የአገልግሎት አሰጣጥ ቅልጥፍናንና ውጤታማነትን የማሻሻል፣ ውጤትን መሠረት ያደረገ የሥራ አፈፃፀም ምዘናን የመተግበር እና ተቋማዊ ግቦችን ለማሳካት ፈጠራን እና ቴክኖሎጂን የሚጠቀሙ ብቁ የጤና ዘርፍ ሠራተኞችን እና ተቋማትን የማፍራት የጤና አገልግሎትን ጥራትና ተደራሽነትን የማሻሻል አላማን መሠረት አድርጎ ተሰጥቷል።

31/05/2025

Mental Health and wellbeing

Mental health refers to a person's emotional, psychological, and social well-being. It affects how individuals think, feel, and behave, and it influences how they handle stress, relate to others, and make choices. Mental health is important at every stage of life, from childhood through adulthood.

Key Aspects of Mental Health:
1. Emotional well-being – The ability to manage emotions like happiness, sadness, anger, and stress in healthy ways.
2. Psychological resilience – The capacity to cope with life's challenges, bounce back from adversity, and maintain a sense of purpose.
3. Social functioning – Maintaining healthy relationships, communicating effectively, and interacting positively with others.
4. Cognitive functioning – The ability to concentrate, make decisions, and think clearly.

Good Mental Health Includes:

Feeling generally satisfied with life
Being able to handle stress constructively
Maintaining fulfilling relationships
Adapting to change and uncertainty
Seeking help when needed

Mental Health Disorders:

When mental health is significantly impaired, it can lead to mental health conditions or disorders, such as:

Depression

Anxiety disorders

Bipolar disorder

Schizophrenia

PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder)

Eating disorders

Importance of Mental Health:

It influences physical health (e.g., chronic stress can weaken the immune system).

It plays a role in productivity and effectiveness at work or school.

It contributes to community and family well-being.
Taking care of your mental health can include regular physical activity, adequate sleep, social connections, stress management, therapy, and sometimes medication when needed.

27/05/2025

ኤም ፖክስ

____________

◾ምንነቱ! አጠቃላይ እውነታዎች!

ኤም ፖክስ በሽታ በዝንጀሮ በጂነስ ኦርቶፖክስ ቫይረስ የሚመጣ ተላላፊ በሽታ ሲሆን በበሽታው ከተያዘ ሰው ጋር በአካል ንክኪ ወይም በበሽታው ከተያዙ እንስሳት ወደ ሰው ሊተላለፍ እና በወረርሽኝ መልክ ሊከሰት የሚችል በሽታ ነው፡፡

◾የበሽታው ታሪካዊ ዳራ

የኤም ፖክስ ቫይረስ በዴንማርክ (1958) በዝንጀሮዎች ውስጥ የተገኘ ሲሆን ለመጀመሪያ ጊዜ በሰው ልጅ ላይ የተገኘው በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ ነው፡፡ በቫይረሱ ለመጀመሪያ ጊዜ የተያዘው የዘጠኝ ወር ህጻን ነው፡፡ እ.ኤ.አ. በ1980 የፈንጣጣ በሽታን ማጥፋት እና የፈንጣጣ ክትባት በአለም አቀፍ ደረጃ ማብቃቱን ተከትሎ ኤም ፖክስ በመካከለኛው፣ ምስራቅ እና ምዕራብ አፍሪካ ያለማቋረጥ ብቅ እያለ ይገኛል። በ2022-2023 ዓለም አቀፍ ወረርሽኝ ተከስቷል። እንደ ሽኮኮዎች እና ጦጣዎች ያሉ የተለያዩ ትናንሽ አጥቢ እንስሳት ለበሽታው የተጋለጡ ናቸው፡፡

ከ1970 በኋላ የኤም ፖክስ በሽታ በመካከለኛው እና ምስራቅ አፍሪካ (ክላድ I) እና በምዕራብ አፍሪካ (ክላድ II) አልፎ አልፎ ተከስቷል። እ.ኤ.አ. በ 2003 በዩናይትድ ስቴትስ ኦፍ አሜሪካ የተከሰተው ወረርሽኝ ከውጭ ከሚገቡ የዱር እንስሳት (ክላድ II) ጋር የተያያዘ ነበር፡፡ ከ2005 ጀምሮ በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ በየዓመቱ በሺዎች የሚቆጠሩ የተጠረጠሩ ህሙማን ሪፖርት ይደረጋሉ።

እ.ኤ.አ. በ 2017፣ የኤም ፖክስ በሽታ በናይጄሪያ እንደገና ብቅ አለ እና በመላ አገሪቱ እና ወደ ሌሎች መዳረሻዎች በሚጓዙ ሰዎች መካከል ተስፋፍቷል። እ.ኤ.አ. በ 2022 በ Clade I MPXV ምክንያት የኤም ፖክስ ወረርሽኝ በሱዳን ሪፐብሊክ ውስጥ በሚገኙ የስደተኞች ካምፖች ውስጥ ተከስቷል፡፡

◾የበሽታው ምልክቶች

ኤም ፖክስ በሽታ ቫይረሱ ካለባቸው ግለሰቦች ጋር ንክኪ ያለው ሰው የሚከተሉት ምልክቶች በሚታዩበት ወቅት ማለትም ሽፍታ፣ ሳል፣ ትኩሳት፣ የራስ ምታት፣ የእጢ እብጠት፣ የቆዳ ቁስለትና ድካም፣ የጡንቻና የጀርባ ህመም ሲያስተውል በአፋጣኝ ወደ ጤና ተቋማት በመሄድ ተገቢውን የምርመራና ህክምና አገልግሎት ማግኘት ይኖርበታል።

◾መከላከያ መንገዶች

ከላይ የተገለፁት ምልክቶች ባሉባቸው ታማሚዎች አካባቢ የአፍና የአፍንጫ መሸፈኛዎችን በመጠቀም፥ የኤም ፖክስ መሰል ሽፍታ የሚታይባቸው ሰዎች ጋር ባለመነካካት እና ታማሚዎቹ የተጠቀሙባቸውን ቁሳቁሶች፣ አልባሳትና መኝታ በአግባቡ ሳያጸዱ ባለመጠቀም፣ የግል እና የእጅ ንፅህና በመጠበቅና ተገቢውን ጥንቃቄ በማድረግ መከላከል ይቻላል።

በሽታው በቀጥታ ከሰው ወደ ሰው በንክኪ የሚተላለፍ እንደመሆኑ መጠን ከላይ የተጠቀሱትን ምልክቶች የሚያሳይ ማንኛዉም ሰዉ በሚገኝበት ጊዜ በአቅራቢያ ወደሚገኝ የጤና ተቋም ሪፖርት እንዲያደርግ ወይም በ952 እና 8335 ነጻ የስልክ መስመር ጥቆማ ማድረግ ይጠበቅበታል፡፡

በአሁኑ ወቅት ይህ በሽታ በተወሰነ ቦታ ብቻ የታየ በመሆኑ ህብረተሰባችን ሳይደናገጥ የተለመደውን አኗኗር መቀጠል የሚችል ሲሆን ከጤና ሚኒስቴር እና ከኢትዮጵያ ህብረተሰብ ጤና ኢንስቲትዩት የሚወጣውን ወቅታዊ መረጃዎች በአግባቡ በመከታተል ራሱን እና ቤተሰቡን ከዚህ በሽታ እንዲጠብቅ እናሳስባለን።

Website: moh.gov.et
Facebook: Ministry of Health,Ethiopia
Twitter: x.com/fmohealth
YouTube: youtube.com/
Tiktok: tiktok.com/
Telegram: https://t.me/M0H_EThiopia

23/05/2025

23/05/2025

የሚጥል ህመም (Epilepsy)
የሚጥል ህመም ምንድን ነው?
• የአአምሮ ተግባርን እና ብቃትን በድንገት የሚያውክ ክስተት ሲሆን ይህም የሚከሰተው የአንጎል ኤሌክትሪካዊ ንዝረት ጊዜያዊ መረበሽ ሲኖር ነው፡
• ክስተቱም ለተወሰኑ ደቂቃዎች ራስን መሳት፤ ከቁጥጥር ውጭ የሆነ ማንቀጥቀጥ ብሎም በተደጋጋሚ ወይም ለአጭር ቅጽበት እንዲወድቅ ወይም እንዲፈዝ ያደርጋል፡፡
የሚጥል ህመም
• እርግማን አይደለም
• በትንፋሽ፡በንክኪ በምራቅ አይተላለፍም
• ጾታን እድሜን ሃይማኖትን አይለይም
• ዘመናዊ ህክምና አለው
• ዘመናዊ ህክምና ከመንፈሳዊ ህክምና ጋር አስማምቶ ማስኬድ ይቻላል
የሚጥል ህመም መንስዔዎች
• ተፈጥሮአዊ በሆነ የአዕምሮ እክል
• በተለያየ አደጋ በጭንቅላት ላይ ጉዳት ሲደርስ

• በጭንቅላት ላይ በሚደርስ ኢንፈክሽን ለምሳሌ ማጅራት ገትር ÷የጭንቅላት ወባ እና የመሳሰሉት
• የአንጎል እጢ
• በወሊድ ጊዜ በተራዘመና አስቸጋሪ ምጥ ወቅት በጽንስ ላይ የሚያጋጥም የረጅም ጊዜ የኦክስጅን እጥረት

• 3% በዘር የሚተላለፍ
• በሰውነት ውስጥ የሚገኙ ንጥረ ነገሮች በልክና በትክክል አለመገኘት
• 50% የሚሆነው ምክንያቱ የማይታወቅ ነው፡፡
የሚጥል ህመምን ሊያባብሱ የሚችሉ ሁኔታዎች

• መድሃኒቶችን በአግባቡ አለመውሰድ/ማቋረጥ
• በቂ እንቅልፍ ማጣት
• ከፍተኛ ብርሃን ወይም ተርገብጋቢ መብራቶችን መመልከት
• የአልኮል መጠጥ እና አደንዛዥ እጾችን በብዛት መጠቀም ለምሳሌ፡- ጫት÷ ሀሺሽ እና ኮኬይን የመሳሰሉትን
• ከፍተኛ የሆነ ትኩሳት
የሚጥል ህመም እንዴት መቆጣጠርና በስኬት መኖር ይቻላል?
• ህመምተኛው በወቅቱ ወደ ጤና ተቋም ሄደው ምርመራና ህክምና ሲያገኙ
• በሃኪም የታዘዙ መድሃኒቶችን በአግባቡ በመውሰድ
• በቂ እንቅልፍ መተኛት
• ሊያባብሱ ወይም ሊቀሰቅሱ የሚችሉ ነገሮችን በማስወገድ

ሰዎች ራሳቸውን ስተው በወደቁ ጊዜ ሊደረግላቸው የሚገባ ጥንቃቄ

• በመጀመሪያ መረጋጋት፤
• ከጭንቅላት ስር ለስላሳ ነገር ማድረግ
• ሊጎዱ የሚችሉ ነገሮችን ከህመምተኛው አካባቢ ማራቅ
• ልብሶችን ማላላት፤ መነፀርን ማውለቅ፣
• ህመምተኛው አየር እንዲያገኝ አለመክበብ፣
• እንቅጥቅጡ ካቆመ በኃላ ህመምተኛውን በጎኑ ማስተኛት፣
• ህመምተኛው ሙሉ በመሉ እስኪነቃ አብሮ መቆየት
• መንቀጥቀጡ ከ5 ደቂቃ በላይ የሚረዝም
ከሆነ ወይንም የታማሚው ቆዳ ቀለም ወደ ሰማያዊነት ከተለወጠ በአስቸኳይ አንቡላንስ መጥራት
• ህመምተኛው ሙሉ በሙሉ ከነቃ በኃላ ማረጋጋትና አስፈላጊውን ድጋፍ ማድረግ
ሰዎች ራሳቸውን በሳቱበት ጊዜ መደረግ የሌለባቸው ነገሮች
• ማንቀጥቀጡን ለማስቆም መሞከር
• ህመምተኛዉ ምላሱን/ሷን እንዳይውጡ በማሰብ በአፍ ዉስጥ ባእድ የሆነ ነገር መክተት
• ክብሪት ጭሮ ማሸተት
• ለህመምተኛው ምግብ ወይም ውሃ ወዲያውኑ መስጠት
• ህመምተኛዉ ሙሉ በሙሉ ንቁ ሳይሆን ጥሎ መሄድ፡፡
የሚጥል ህመም የታማሚዉን፣ የቤተሰብና የህብረተሰቡን ድጋፍና እንክብካቤ ይጠይቃል፡፡ የሚጥል ህመም ታማሚዎች በሀገራችን ተገቢዉ ሰብአዊና ህገ-መንግስታዊ መብታቸው ተጠብቆ በየትኛዉም ማህበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊ እንዲሁም ፖለቲካዊ ዘርፍ የላቀ ተሳትፎና ተጠቃሚነት አንዲኖራቸዉ ማስቻል የሁሉም ዜጋ ሃላፊነት ነዉ፡፡

22/05/2025

የጤና ሙያ አገልግሎት ማንኛውንም ሀገር የሚያቆም መሠረት ነው። ከልደት እስከ ሞት የሰውን ልጅ ሕይወት በሙሉ የሚያከብር እና የሚያገለግል የግልና የማህበረሰብ መብት ነው። በአደጋ፣ በወቅታዊ በሽታዎች፣ በአስቸኳይ ሁኔታዎች ወይም በሰላም ጊዜ ምንም ይሁን ምን የጤና አገልግሎት መቋረጥ የሚችል አይደለም።