03/03/2024
DU'A GURRAACHA(BLACK DEATH)
-Dhukkuba jaarraa 14 keessa uummata awurooppaa harka 1/3ffaa fixe.Uummata addunyaammoo hanga uummata miiliyoona 200 tti galaafate! Namoonni dhibee kanaan du'an jalqaba kan mul'atan bara 1347 doonii kiriimiyaa irraa ka'uudhaan qarqara odola siisilii biyya xaaliyaaniitti argamtu qubatte irrattidha.
DHIBEE KANA KAN FIDU MAALI?
-Du'i gurraachi yookiis plague kan dhufu baakteeriyaa yeersiiniyaa peestis jedhamuuni.
AKKAMITTIIN DADDARBA?
-Jalqabatti bineensota akka hantuutaa(rodents) jedhaman kan hubu yoo ta'u tafkiin dhiiga hantuuta dhibee kanaan hubame sooratte yeroo hatuutichi dhibee kanan du'u soorata barbaacha namatti dabarsiti.)
-Namarraa namatti immoo kara qilleensaatiin somba keenya qabachuun fi tuttuqaa qaamaatiin illee ni darba
MALLATTOOLEE DHIBEE KANAA
-dhibeen kun mallattoo inni agarsiisu qaama inni hube irratti hundaa'uudhaan;
1.Bubonic plague(infeekshinii xannachoota qabatee keessatti akka dhiigan gochuudhaan mudaamuddii fi bobaa dhiitessee halluun gurraachatti akka jijjiiramu godha)
2.Primary septicemic plague(baakteriyichi dhiiga keessa tamsa'uudhaan mallattoolee akka gubaa qaamaa,mataa bowwuu,qorrisiisuu fida.Akkasumas qaama keenya akka tiruu fi rajiijii s ni huba)
3.Pneumonic plague(Infeekshinii sombaa fiduudhaan mallattoolee akka qufaa ,hafuura kutaa,dhukkubbii laphee fi akkee dhiigan makate nutti fida)
AKKAMITTI ITTISUUN DANDA'AMA
-Nama dhibee kanaan qabame addatti baasuu
-nannoo itti dhibeen kun tamsa'ee jirutti qoricha farra bookee biifuu
-bineeldota ofiin du'an tuttuquurraa of eeguu
-Maaskii fayyadamuudhaan akka somba keenya hin qabanne gochuu
-yoo naannoo dhibeen kun tamsa'etti saaxilamne immoo qoricha akka dhibeen kun nun qabneef fudhatamu(post exposure antibiotic) fudhachuu
XAXAA(COMPLICATIONS)
--infeekshinii onnee,sammuu,fi ijaallee fiduu da'a.
AKKAMITTI WAL'AANAMA
-Qorichoota akka (Gentamycin,streptomycin,Ciprofloxacin,Doxycycline........) dhukkubsataa irratti hundaa'uudhaan laatamu.
Waayee dhibee kanaa waloo oromoo ani baay'ee jaalladhu Obbo Zalaalam Abarraa waggaa kudhan dura akkasittiin walaleessanii ture.Guutuu walaloo isaa immoo link youtube asii gaditti argamurraa akka dhaggeeffattanin isin affeera.
-Nagaa hin dhabiinaa!!!!!!
Dr.Firaa'ol Lachiisaatiin.
=DU'A GURRAACHA=
dhukkuba akka oodaa
kan qoricha hin qabne
kan isaan qabame
kan tasa hin fayyine.
yemmuu nama qabee
lafaan nama dha'u
ayyaana abbaaf haadhaa
waaman hin dhaga'u
tokkorraa isa kaanitti
maaliin akka darbu
akkaataa deemsasaa,
beekaan quba hin qabu.
Qaalluun waansaa hin beeku
moorri hin muldhisu.
xaaxessaafi koobaan,
homaa hin fayyisu.
qalan hin sooratu,
dhibaayyuu hin simatu.
ofiisaaf gorra'a.
dhibba,dhibbaan nyaatee
ammayyuu ni beela'a
nama galaafatee
waaqa gojoma'a!
kaaniif kotteen kaata,
kaaniif koochoo qaba.
muummee namaan lixa
tulluu namaan yaaba.
mormafaa dhiitessee
mudaamuddiif bobaa
dhullaafi dhiitoodhaan
micciireetu sarbaa
ciriqii hudheetuu
liqimsituuf somba
afuura booji'ee
humna nama sarba......................
"Du'a Gurraacha (The Black death)1347-1351..... Obbo Zalaalam Aberraa Hogbarruu Afaan Oromoo keessatti ogummaa qaban fayyadamuun Walaloo dhaggeeffatamanii hi...