گنجینه معلومات طبی

01/08/2025

سلام درود خدمت تمام هموطنان عزیز به اطلاع شهروندان عزیز ولایت هرات می‌رسانیم که کلینیک خواجه محمد تاکی به منظور ارتقاء سطح سلامتی جامعه، برنامه‌ی چکاپ عمومی صحی را به مبلغ ۶۰فیصد تخفیف (2000افغانی) راه‌اندازی کرده است. تمام شهروندان مطلع باشند.
آدرس درب خوش شرق مکتب خواجه محمد تاکی زیرزمینی هوتل سراج.

04/07/2025

تداوی دوایی راش های پوست کودکان ناشی از حساسیت در مقابل مرطوب ماندن زیاد.

04/07/2025

تداوی تب و سرفه در زمان حاملگی.

04/07/2025

نسخه ابتدایی و عمومی برای روماتیسم مفصلی:

🟥 1. NSAIDs (ضدالتهاب برای درد و تورم)

Naproxen 250-500 mg دو بار در روز یا

Ibuprofen 400-800 mg سه بار در روز

⛔ حتماً همراه غذا و پرهیز در افراد با زخم معده یا مشکل کلیه

---

🟡 2. Corticosteroids (در فاز فعال، کوتاه‌مدت)

Prednisolone 5–10 mg روزانه

⚠️ مدت کوتاه، با کاهش تدریجی و زیر نظر پزشک

کاهش التهاب شدید و درد تا زمان اثرگذاری داروهای اصلی

---

🟢 3. داروهای اصلی (DMARDs = Disease Modifying Anti-Rheumatic Drugs)

این داروها روند بیماری را آهسته کرده و جلوی تخریب مفاصل را می‌گیرند.

Methotrexate 7.5 – 15 mg یک بار در هفته

⚠️ حتماً همراه با Folic acid 1 mg روزانه (به‌جز روز متوترکسات)

بررسی آزمایشات خون (CBC, LFT) هر ماه ضروری است

❗ اگر متوترکسات قابل استفاده نباشد:

Sulfasalazine 500 mg دو بار در روز (تا 1000 mg دو بار)

یا Hydroxychloroquine 200 mg روزانه

---

🟣 4. کلسیم و ویتامین D (برای محافظت از استخوان‌ها)

Calcium + Vitamin D3 supplements روزانه

به‌ویژه در مریضانی که کورتیکواستروید می‌گیرند

---

💉 در موارد شدید یا مقاوم:

(در ایران و افغانستان کمتر در دسترس، ولی برای معلومات عمومی)

داروهای بیولوژیک مانند:

Etanercept (Enbrel)

Adalimumab (Humira)

Infliximab
⛔ هزینه‌بر و نیازمند پایش دقیق

---

🥦 توصیه‌های غیردارویی:

استراحت در زمان التهاب شدید

ورزش ملایم و حرکات مفصلی منظم

فیزیوتراپی

رژیم غذایی ضدالتهاب (سبزیجات، امگا۳، زردچوبه، زنجبیل)

کاهش وزن در صورت اضافه‌وزن

---

🧪 آزمایشاتی که معمولاً برای تایید و پیگیری روماتیسم درخواست می‌شوند:

RF (Rheumatoid Factor)

Anti-CCP

ESR / CRP

CBC, LFT, RFT

X-ray مفاصل

04/07/2025

تداوی دارویی ایدز (HIV/AIDS) بر اساس رژیم دارویی ضد ویروسی به نام ART = Antiretroviral Therapy انجام می‌شود. این درمان ویروس را از بین نمی‌برد، اما مقدار ویروس (viral load) را کم کرده، ایمنی بدن (CD4+) را تقویت می‌کند و از پیشرفت بیماری و انتقال به دیگران جلوگیری می‌نماید.

---

✅ نسخه دارویی استاندارد ایدز (ART First-Line Regimen)

💊 رژیم ترجیحی (WHO guideline):

📌 Tenofovir + Lamivudine + Dolutegravir (TLD)

▶ Tenofovir disoproxil fumarate 300 mg
▶ Lamivudine 300 mg
▶ Dolutegravir 50 mg

🕐 دوز: هر سه دارو معمولاً در یک قرص ترکیبی، روزی یک‌بار

🗓️ مدت درمان: مادام‌العمر

---

✅ نسخه‌نویسی به شکل نسخه پزشکی:

Rx:
Tab. TLD (Tenofovir 300 mg + Lamivudine 300 mg + Dolutegravir 50 mg)
Sig: 1 tab orally once daily
Duration: lifelong

---

✅ تداوی حمایتی هم در نظر گرفته می‌شود:

Trimethoprim-Sulfamethoxazole (Cotrimoxazole) برای جلوگیری از عفونت‌های فرصت‌طلب اگر CD4 پایین باشد

Multivitamins و مکمل غذایی

واکسن‌ها (مثل هپاتیت B، آنفلوآنزا، پنوموکوک

04/07/2025

تداوی دوایی سینه‌بغل (پنومونیا) در نوزادان و اطفال بستگی به سن، شدت علایم و عامل میکروبی دارد. بیشتر موارد پنومونی در کودکان توسط ویروس‌ها یا باکتری‌هایی مثل استرپتوکوک پنومونیه ایجاد می‌شود.

در ادامه نسخه‌های دارویی رایج را به تفکیک سن و شدت بیماری برایت نوشته‌ام:

---

🟡 ۱. نوزادان (کمتر از ۲ ماه)

✅ اگر علایم خفیف:

Rx:
Inj. Ampicillin 50 mg/kg IV q6h +
Inj. Gentamicin 5 mg/kg IV/IM q24h

– مدت: ۷ تا ۱۰ روز
– در شفاخانه تحت نظر باشد

---

🟡 ۲. اطفال ۲ ماه تا ۵ سال

✅ اگر علایم خفیف (قابل درمان در خانه):

Rx:
Syr. Amoxicillin 250 mg/5ml
Sig: 40–50 mg/kg/day divided BID for 5–7 days

🔹 اگر حساسیت به پنی‌سیلین:

Syr. Azithromycin 10 mg/kg on day 1, then 5 mg/kg/day for 4 days

---

✅ اگر علایم شدید (نیاز به بستری):

Rx:
Inj. Ceftriaxone 50–100 mg/kg IV/IM once daily

در صورت شک به staph:

Add Inj. Vancomycin 15 mg/kg IV q8h

---

🟡 ۳. اگر عامل ویروسی باشد (مثل RSV یا آنفلوآنزا)

– معمولاً بدون آنتی‌بیوتیک
– فقط تداوی حمایتی:

مرطوب‌کننده هوا

Paracetamol برای تب

سالین نازل برای بینی

---

🟠 تداوی حمایتی در همه موارد:

Syr. Paracetamol برای تب (15 mg/kg q6h)

آب کافی و تغذیه خوب

خواب و استراحت

نوت:تداوی براساس سن جنس وضعیت عمومی مریض فرق میکند صرف بخاطر آموزش است

04/07/2025

تداوی دوایی برای مریضان دیابت شیرین (Diabetes Mellitus) به نوع دیابت، شدت هایپرگلیسمیا، وزن و وضعیت کلی مریض بستگی دارد. در اینجا نسخه‌های رایج برای دیابت نوع ۲ و نوع ۱ آورده شده:

---

✅ ۱. دیابت نوع ۲ (Type 2 DM) – شایع‌ترین نوع

💊 نسخه دارویی ابتدایی (برای شروع درمان):

Rx:
Tab. Metformin 500 mg
Sig: 1 tab بعد از غذا، دو بار در روز (صبح و شام)

🔹 افزایش دوز هر هفته ۵۰۰ mg تا حداکثر 2000 mg/day بر اساس تحمل مریض

---

💊 اگر قند خون خیلی بالا باشد یا با متفورمین کنترل نشود:

+ Tab. Glibenclamide 2.5–5 mg روزی یک‌بار صبح‌ها

یا

+ Tab. Sitagliptin 100 mg روزانه یک‌بار

یا

+ Tab. Empagliflozin 10 mg روزی یک‌بار (در مریضان با چاقی یا خطر قلبی بالا)

---

💊 اگر HbA1c بالای ۹٪ باشد یا علایم شدید هایپرگلیسمیا:

ممکن است انسولین موقتی یا دائمی لازم شود.

---

✅ ۲. دیابت نوع ۱ (Type 1 DM) – در اطفال و جوان‌ها

💉 تنها درمان مؤثر:

Inj. Insulin
▶ Basal: NPH یا Glargine یک‌بار صبح یا شب
▶ Bolus: Regular Insulin قبل از غذا

مثال:

Rx:
Inj. NPH insulin 0.2–0.4 unit/kg/day (½ صبح، ½ شب)
+ Inj. Regular insulin 0.1 unit/kg قبل از هر وعده غذایی

---

✅ داروهای همراه:

Tab. Aspirin 75 mg روزانه (برای مریضان با خطر قلبی)

Tab. Atorvastatin 10–20 mg شب‌ها (برای چربی خون)

Multivitamins و مراقبت از پاها

---

🟡 مراقبت عمومی و توصیه‌ها:

رعایت رژیم غذایی مناسب (کم‌چربی، کم‌قند، پر فیبر)

ورزش منظم (۳۰ دقیقه روزانه)

کنترل منظم قند خون و HbA1c

بررسی چشمی، کلیه، پاها و فشار خون منظم

نوت تداوی براساس سن جنس وضعیت عمومی مریض فرق میکند صرف بخاطر آموزش است!

04/07/2025

تداوی دارویی میگرن (Migraine) به دو دسته تقسیم می‌شود:

---

✅ ۱. درمان حاد (برای حمله میگرن وقتی آغاز می‌شود)

برای کاهش درد و علایم در همان زمان:

💊 نسخه‌های معمول:

Rx:
Tab. Paracetamol 500–1000 mg
Sig: هر ۶–۸ ساعت در صورت درد

یا

Rx:
Tab. Ibuprofen 400 mg
Sig: در شروع سردرد، و در صورت لزوم تکرار هر ۸ ساعت

اگر درد شدید باشد:

Rx:
Tab. Sumatriptan 50–100 mg
Sig: در شروع حمله میگرن، تکرار بعد از ۲ ساعت در صورت نیاز (حداکثر ۲ قرص در روز)

برای تهوع و استفراع همراه میگرن:

Rx:
Tab. Domperidone 10 mg یا Metoclopramide 10 mg
Sig: ۳۰ دقیقه قبل از مصرف داروی ضددرد

---

✅ ۲. درمان پیشگیرانه (Prophylaxis)

برای مریضانی که:

بیشتر از ۴ حمله در ماه دارند

سردردشان شدید یا طولانی است

به داروهای عادی پاسخ نمی‌دهند

💊 داروهای پیشگیرانه:

Rx:
Tab. Propranolol 40 mg
Sig: 1 قرص صبح و شام (تحت نظر فشار خون)

یا

Rx:
Tab. Amitriptyline 10–25 mg
Sig: 1 قرص شب قبل از خواب

یا

Rx:
Tab. Topiramate 25–50 mg
Sig: روزی یک‌بار (با افزایش تدریجی دوز)
🟢 توصیه‌های عمومی:

خواب منظم

پرهیز از استرس، نور شدید، صداهای بلند

پرهیز از غذاهای محرک مثل شکلات، پنیر کهنه، قهوه زیاد

نوشیدن آب کافی

04/07/2025

✅ نسخهٔ عمومی برای سنگ کلیه (اگر سنگ کوچک باشد و عفونت وجود نداشته باشد):

1. ضد درد و ضد التهاب (برای کولیک کلیوی):

Diclofenac sodium 75 mg IM یا Suppository

یک عدد هنگام درد شدید

بعداً می‌توان از قرص Diclofenac 50mg روزی ۲ بار استفاده کرد

2. شُل‌کنندهٔ عضلات صاف حالب (کمک به دفع سنگ):

Tamsulosin 0.4 mg شبی یک عدد بعد از غذا
(برای مردان و زنان قابل استفاده است)

3. افزایش جریان ادرار و شستشو:

Hydration بالا: نوشیدن زیاد آب (۳–۴ لیتر در روز)

Lemon juice (آب لیمو طبیعی) در آب کمک به جلوگیری از تشکیل سنگ

4. در صورت تهوع یا استفراغ:

Metoclopramide 10 mg (IM یا قرص) سه بار در روز قبل غذا

5. اگر عفونت همراه باشد (تب، پیوره):

Ciprofloxacin 500 mg هر ۱۲ ساعت برای ۷ روز
(یا بر اساس کشت ادرار
💡 یادآوری:

اگر سنگ بزرگ‌تر از ۷ میلی‌متر باشد یا باعث انسداد، تب، یا درد غیرقابل کنترل شود، باید به اورولوژی ارجاع شود (ممکن است نیاز به سنگ‌شکنی یا جراحی باشد).

یورین آنالیز، سونوگرافی و CT scan بدون کنتراست برای ارزیابی دقیق سنگ مفید است.

04/07/2025

✅ نسخهٔ دوایی برای عفونت گوش میانی حاد در نوزادان و اطفال:

1. آنتی‌بیوتیک:

👶 نوزادان ۶ ماه تا ۵ سال:

Amoxicillin 80–90 mg/kg/day در دو دوز منقسم
مثال: طفل ۱۰ کیلویی → روزانه 800-900 mg → هر ۱۲ ساعت 400-450 mg
💊 فرم شربت:

شربت Amoxicillin 250mg/5ml

دوز: 5–7.5 ml هر ۱۲ ساعت، برای 7 تا 10 روز

❗ اگر سابقه حساسیت به پنی‌سیلین باشد:

Azithromycin 10 mg/kg در روز اول، سپس 5 mg/kg برای ۴ روز بعد
(مثال: طفل ۱۰ کیلویی → 5ml از شربت 200mg/5ml در روز اول)

2. ضد درد و تب:

Paracetamol (استامینوفن):

15 mg/kg هر ۶ ساعت در صورت تب یا درد

مثال: طفل ۱۰ کیلویی → 150 mg → شربت 5ml از 120mg/5ml هر ۶ ساعت

Ibuprofen (برای بالای ۶ ماه):

10 mg/kg هر ۸ ساعت

مثال: طفل ۱۰ کیلویی → 100 mg → شربت 5ml از 100mg/5ml هر ۸ ساعت
3. قطرهٔ گوش (اگر پرده سالم باشد):

اگر درد زیاد باشد و پرده سوراخ نباشد:

قطره Otosin یا Otipax:

3 قطره در گوش، ۲ تا ۳ بار در روز، تا ۵ روز
❗ در صورت پارگی پردهٔ گوش (اوتوره)، قطره نباید استفاده شود مگر نوع مخصوص.
🧠 علایم هشدار برای ارجاع:

تب بالای ۳۹ درجه

استفراغ، بی‌حالی، تشنج

ترشح چرک از گوش

گوش‌درد بیش از ۲–۳ روز با دارو بهتر نشود

نوزاد زیر ۳ ماه

04/07/2025

نسخه دوا برای آکنه متوسط تا شدید صورت:

1. شوینده ملایم ضد آکنه (روزانه ۲ بار شستشو)
مثال: ژل یا فوم حاوی سالیسیلیک اسید یا بنزوئیل پراکسید
2. کرم یا ژل بنزوئیل پراکسید ۵٪
صبح و شب روی مناطق آسیب دیده مالیده شود

3. کرم رتینوئید موضعی (مثل آداپالن ۰.۱٪ یا ترتینوئین)

معمولاً شب‌ها یک بار استفاده شود

باعث پاکسازی منافذ و کاهش التهابات می‌شود

4. آنتی‌بیوتیک خوراکی (برای آکنه‌های التهابی و چرکی):

داکسی‌سایکلین ۱۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز به مدت ۶-۸ هفته

یا مصرف تتراسایکلین یا مینوسایکلین طبق تجویز پزشک

5. آنتی‌بیوتیک موضعی (مثل کلیندامایسین یا اریترومایسین)

همراه با بنزوئیل پراکسید یا رتینوئید استفاده می‌شود

6. مرطوب‌کننده غیر کومدون‌زا برای جلوگیری از خشکی پوست

7. در خانم‌ها:

در صورت نیاز، داروهای ضد بارداری خوراکی (قرص‌های ضد هورمونی)

یا اسپیرونولاکتون
نکات مهم:

استفاده از ضد آفتاب مخصوص پوست آکنه‌ای روزانه الزامی است.

از فشار دادن و دست زدن به جوش‌ها خودداری شود.

دوره درمان معمولاً طولانی است (چند ماه) و باید پیگیری شود

اگر دوست دارید نسخه دقیق‌تر، نحوه مصرف یا عوارض احتمالی هر دارو را بگویم، بفرمایید. همچنین اگر جوش‌هایتان خفیف یا فقط سرسیاه است، نسخه متفاوتی دارد.

24/06/2025