18/04/2023
ფარისებრი ჯირკვალი
ფარისებრი ჯირკვალი – პათოლოგიები, მკურნალობა და პროფილაქტიკა. სულ უფრო და უფრო მეტი ადამიანისგან გვესმის, რომ „ჩიყვი“ აწუხებს. როდესაც ძილი გერევათ, დაღლილობას გრძნობთ, თმის ცვენა ან ჭარბი ოფლიანობა გაქვთ, შესაძლოა ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციონირება იყოს დარღვეული.
რა ფუნქციას ასრულებს ფარისებრი ჯირკვალი?
ფარისებრი ჯირკვალი კისრის წინა ნაწილშია განლაგებული და საკმაოდ პატარა ორგანოა, ის გამოიმუშავებს ორ უმნიშვნელოვანეს ჰორმონს თიროქსინს(T4) და ტრიიოდთირონინს(T3), რომლებიც გავლენას ახდენენ ორგანიზმმის ყველა უჯრედზე. ფარისებრი ჯირკვალი აკონტროლებს ნივთიერებათა ცვლის პროცესებს, კერძოდ: ცილების, ცხიმების, ნახშირწყლების და მინერალების ცვლას. ხელს უწყობს ორგანიზმის ნორმალურ ფუნქციონირებას, დიდ გავლენას ახდენს გულ-სისხლძარღვთა სისტემისა და კუჭ-ნაწლავის მუშაობაზე, ორგანიზმის ზრდასა და განვითარებაზე, ორსულობის პერიოდში ნაყოფის განვითარებაზე და ა.შ.
რა არის ჩიყვი
„ჩიყვი“ საზოგადოების დიდი ნაწილისთვის ფარისებრი ჯირკვლის ყველა ცნობილ პათოლოგიას აერთიანებს, სინამდვილეში კი მხოლოდ გადიდებულ ფარისებრ�ჯირკვალს ნიშნავს. ქალებში ფარისებრი ჯირკვლის მაქსიმალური მოცულობა – 18 სმ- ს, ხოლო მამაკაცებში – 21 სმ-ს არ აღემატება.
როგორ ვლინდება ჩიყვი?
ჩიყვის ანუ ფარისებრი ჯირკვლის მნიშვნელოვანი გადიდებისას აღინიშნება:
* გამობერილობა კისრის არეში
* ყელში ზეწოლის შეგრძნება
* ხველა
* ყლაპვის გაძნელება
* სუნთქვის გაძნელება
ჩიყვის სახეებია:�
ენდემური – იოდის დეფიციტით გამოწვეული ფარისებრი ჯირკვლის გადიდება, რომელიც ძირითადად იმ რეგიონებშია გავრცელებული, სადაც წყალში, ნიადაგსა და საკვებში იოდის ნაკლებობაა. აღსანიშნავია, რომ საქართველოში ასეთ გეოგრაფიულ არეალს განეკუთვნება ძირითადად მაღალმთიანი რეგიონები.�
დიფუზური – ამ დროს ფარისებრი ჯირკვალი ერთგვაროვნად არის გადიდებული და თუ პაციენტს არ აღენიშნება ჰორმონული დარღვევები, როგორც წესი, მკურნალობას არ საჭიროებს;�
კვანძოვანი – როცა ფარისებრი ჯირკვალი გადიდებულია მასში კვანძების გაჩენის გამო. კვანძი სიმსივნური წარმონაქმნია, რომელიც შეიძლება იყოს როგორც�კეთილთვისებიანი, ასევე ავთვისებიანი.�დიფუზური ტოქსიკური ჩიყვი – გრეივსის დაავადება. პათოლოგიური მდგომარეობა, როცა ფარისებრი ჯირკვალი გადიდებულია და საჭიროზე მეტი რაოდენობის ჰორმონს გამოიმუშავებს.�
რისკ ჯგუფს მიეკუთვნებიან:
* ენდემურ ზონაში მცხოვრები ადამიანები.
* პირები, ვისაც გენეტიკაში წინასწარგანწყობა აქვს.
ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის დარღვევის სიმპტომებია:
* დაღლილობა და გაღიზიანება
* წონის შესამჩნევი მატება ან კლება
* მტვრევადი ფრჩხილები
* თმის ცვენა
* ზედმეტად გამომშრალი კანი
* გულისცემის გახშირება ან პირიქით
* ძილიანობა
* კისრის შეშუპება
* კუნთების ტკივილი
* ჭარბი ოფლიანობა
�ყველა ზემოთ ჩამოთვლილ სიმპტომს – უმიზეზოდ დაღლას და მოთენთილობას, თმის ცვენას, ფრჩხილების მტვრევას და კანის სიმშრალეს, ხშირ შემთხვევაში როგორ წესი, ყოფით პრობლემებს უკავშირებენ. სინამდვილეში კი ენდოკრინოლოგთან ვიზიტი აუცილებელია.�
ფარისებრი ჯირკვლის დაავადებების სიმპტომები დამოკიდებულია მის ფუნქციურ მდგომარეობაზე. შესაძლოა განვითარდეს ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის გაძლიერება -ჰიპერთირეოზი, ან ფუნქციის დაქვეითება- ჰიპოთირეოზი.�ჰიპერთირეოზის დროს მომატებულია ნივთიერებათა ცვლა, რადგან მატულობს თიროიდული ჰორმონი, რაც თავის მხრივ გაძლიერებულ ოფლიანობას, წონაში კლებას, გულისცემის აჩქარებას იწვევს.
ასევე დამახასიათებელია:
* საერთო სისუსტე
* ადვილად დაღლა
* ხელების კანკალი
* ნაწლავთა გახშირებული მოქმედება
* შფოთვა
* უკონტროლო ემოციები
�ჰიპოთირეოზისთვის კი, პირიქით დამახასიათებელია ნივთიერებათა ცვლის დაქვეითება, რაც იწვევს ძილიანობას, კანის სიმშრალეს, თმის ცვენას და ფრჩხილების მტვრევას.�
ასევე:
* სისუსტე
* მეხსიერების გაუარესება
* წონის მატება
* ყაბზობა
* შეშუპება
ხშირად ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქცია ნორმაშია ანუ ჰორმონალური სტატუსი შენარჩუნებულია, მაგრამ აღინიშნება სტრუქტურული ცვლილებები – კვანძოვანი წარმონაქმნები და დიფუზური გადიდება. სწორედ ამგვარი დაავადებების თავიდან ასაცილებლად და პროფილაქტიკის მიზნით, აუცილებელია მინიმუმ წელიწადში ერთხელ მაინც ფარისებრი ჯირკვლის ულტრაბგერითი გამოკვლევა.�
როდესაც ლაპარაკია ფარისებრი ჯირკვლის გამოკვლევაზე, ის აუცილებლად უნდა მოიცავდეს როგორც სტრუქტურულ (ულტრასონოგრაფიულ), ასევე ფუნქციურ (ჰორმონულ) კვლევებს. შედეგების ერთიანობაში განხილვის გარეშე სწორი დიაგნოზის დასმა შეუძლებელია.
Güven Hospital Ankara - სწრაფი, კომფორტული და სანდო კლინიკა თქვენთვის და თქვენთვის საყვარელი ადამიანებისთვის