01/02/2023
საღამომშვიდობისა : )
დაპირებისამებრ, დღეს დიაბეტის პრევენცია/მართვაზე და მერე დეპრესიაზე უნდა დამეწერა, მაგრამ სხვა მითმა ისე მწვავედ შემახსენა თავი, ვეღარ ვითმენ : )
ალბათ ყველას სმენია ეს ავადსახსენებელი პროთრომბინი და დე დიმერი :დ
არ ვიცი ვის ტვინში მოიხარშა, როდის ან რატომ, მაგრამ სამედიცინო სამყაროშიც საკმაოდ პოპულარული
მითი: თუ ხელები გიბუჟდება, პროთრომბინი (უფრო cool ტიპებისთვის d დიმერი, ან დედიმერი ) გაისინჯე.
რეალობა: ხელების, ფეხების, ზურგის, წელის, ცხვირის და ა.შ. დაბუჟებას ისეთივე შეხება აქვს პროთრომბინსა და d დიმერთან, როგორც სიკვდილს. ოღონდ, მართლა.
რა არის პროთრომბინი? (ძალიან,ძალიან გამარტივებული, არაექიმებისთვის)
ჩვენი სისხლი შედგება პლაზმისა და ფორმიანი უჯრედებისგან.
პლაზმა: რაც აძლევს სისხლს თხევადობას. პლაზმაში დაცურავს შედედების ფაქტორები, ცილები, ანტისხეულები, ჰორმონები და ათასი მოლეკულა : ))
ფორმიანი უჯრედებია: ერითროციტები- ძირითადი ფუნქცია: ჰემოგლობინის დამხარებით ჟანგბადის მიტანა უჯრედებისთვის, სანაცვლოდ, ნახშირორჟანგის წამოღება.
ლეიკოციტები-ძირითადი ფუნქცია: ანთებაზე რეაგირება. იმუნური პასუხი.
თრომბოციტები- ძირითადი ფუნქცია: სისხლის შედედებაში მონაწილეობა პლაზმაში "მიმოფანტული" შედედების ფაქტორებთან, ცილებთან ერთად.
შედედება, ანუ სისხლძარღვში "საცობივით" გროვა, რაც აფერხებს სისხლის მოგზაურობას.
როგორ, თრომბი, ემბოლია? ეგ ხო ცუდია?
გააჩნია როდის. თუ კანი გაჭრილია, სისხლი მოდის ზუსტად მაშინ აქტიურდება ეს შედედების ფაქტორები და თრომბოციტების ჩახუტებით იქმნება მასა, რომელიც საცობივით ედება ჭრილობას და სისხლდენაც ჩერდება, ჩვენც გვიხარია, წვეთობით სისხლისგან არ ვიცლებით.
ორგანიზმისთვის კი ცუდია ყველაფერი, რაც მაშინ ხდება, როცა არაა ამის საჭიროება. ანუ, "საცობი" თუ მაშინ წარმოიქმნება, როცა ჭრილობა არაა.
ეხლა მთავარზე. რა არის პროთრომბინი?
სისხლის შედედებისთვის საჭირო ერთ-ერთი ცილა, წარმოიქმნება ღვიძლში. ცალკე აღებული პროთრომბინი, კერძოდ, მისი სიმცირე შეიძლება ღვიძლის პრობლემის ნიშანი იყოს.
შედედებას, იგივე კოაგულაციას ( კ ო ა გ უ ლ ო გ რ ა მ ა - ანალიზი შედედების შესახებ) რაც შეეხება, ხშირად ნახულობენ "პროთრომბინის დროს". თუ მომატებულია. თქვენს ორგანიზმს საჭიროებისას თრომბის წარმოსაქმნელად ცოტა მეტი დრო დასჭირდება. თუ დაკლებულია- პირიქით, სწრაფად წარმოიქმნება თრომბი.
რა არის ავადსახსენებელი D-დიმერი?
ეს თრომბი რომ წარმოიქმნება, ოდესმე ხომ უნდა დაიშალოს? "ნაშალი მასალიდან" ერთ-ერთ მოლეკულას D-დიმერი ჰქვია.
თუ მაღალია მისი მაჩვენებელი სისხლში, ლოგიკურად ვასკვნით, რომ, ააალბათ, ბევრი თრომბი იყო, ბევრი დაიშალა და "ნაშალიც" მაგიტომაა მომატებული.
თითის გაჭრის შემდეგ D-დიმერი არ მატულობს ისე, რომ სისხლის ანალიზში შესამჩნევი ცვლილება მოგვცეს. ბევრი თრომბი, ბევრი დაშლა- კიბატონო.
ბოლოს, ჩნდება კითხვა. რა შუაშია თრომბი დაბუჟებასთან?
დაბუჟება არის წმინდად ნევროლოგიური სიმპტომი ( ნევროლოგიური, რომელიც მოიცავს ნერვებს, მათ დიდ თუ პაწაწუნა ტოტებს და დაზიანებებს და არ ნიშნავს ფსიქიატრიულს, თუმცა, ფსიქიატრიული დაავადებებისასაც შეიძლება იყოს ნევროლოგიური სიმპტომებისთვის "მიბაძვა").
მაშინ, რა სიმპტომები აქვს თრომბს?
გააჩნია სად. გულის სისხლძარღვში თუ რაღაც "დაეცო" და დროულად ვერ ვუშველეთ, ინფარქტს ვეძახით.
ტვინის სისხლძარღვში თუ მოხდა იგივე- ინსულტს.
კოვიდის დროს ხშირი იყო ფილტვის სისხლძარღვებში "საცობები", ზუსტად ეგ კი- სიკვდილის მიზეზი კოვიდ პაციენტებში.
ფეხში თრომბი, ხელში შეიძლება?
ვენებში კი, რატომაც არა.
სიმპტომები: ტკივილი, შეშუპება, შესიება, შეწითლება.
არტერიებში: ტკივილი, დაზიანებული ადგილის გაციება, გაფერმკრთალება, პულსაციის გაქრობა, მგრძნობელობის დაქვეითება და ნემსის ჩხვლეტის მსგავსი შეგრძნება-თუ იქვე ნერვული დაბოლოებებიც დაზიანდა.
წყარო: Costanzo Physiology 7th Edition
by Linda S. Costanzo; Harrison's Principles of Internal Medicine, Twenty-First Edition, 21st Edition. Rapid Review Pathology 5th Edition by Edward F. Goljan MD.
