05/08/2025
🧠როგორ მოქმედებს დამოკიდებულება ე.წ. ბედნიერების ჰორმონებზე?
ფსიქოაქტიური ნივთიერებების მოხმარება საწყის ეტაპზე, რა თქმა უნდა, იწვევს ბედნიერების ჰორმონების გამომუშავების სტიმულაციას, რაც განაპირობებს ეიფორიის შეგრძნებას. თუმცა, გრძელვადიანი ეფექტები ამ ჰორმონების ბალანსის დარღვევას იწვევს, რაც ტვინს საფრთხეს უქმნის მათ დამოუკიდებლად გამომუშავებაში.
🔹ბედნიერების ჰორმონებია;
დოფამინი - განაპირობებს სიამოვნების შეგრძნებას, ვინაიდან ტვინში არსებული დამაჯილდოებელი სისტემის ნაწილს წარმოადგენს. ფსიქოაქტიური ნივთიერებები თავდაპირველად დოფამინის არაბუნებრივად ჭარბი რაოდენობით გამოყოფას უზრუნველყოფენ, რაც საბოლოოდ დოფამინის რეცეპტორებისა და თავად დოფამინის დეფიციტს ქმნის.
სეროტონინი - არეგულირებს ხასიათს, ძილს, მადასა და საჭმლის მონელებას. ფსიქოაქტიური ნივთიერებების ქრონიკური მოხმარება სეროტონინის დონეს დაბლა წევს, მისი დაბალი დონე კი ასოცირებულია დეპრესიისა და შფოთვის განვითარებასთან.
ენდორფინები - ორგანიზმის ბუნებრივი ტკივილგამაყუჩებლებია. ფსიქოაქტიური ნივთიერებები, განსაკუთრებით კი ოპიოიდები ენდორფინების მსგავს ეფექტებს განაპირობებს, რაც ბუნებრივი ენდორფინების გამომუშავებაზე მოქმედებს, საბოლოოდ კი ორგანიზმს ხელს უშლის ტკივილსა და სტრესთან დამხმარე ნივთიერებების გარეშე ბრძოლაში.
ოქსიტოცინი - მას სიყვარულის ჰორმონსაც უწოდებენ, ვინაიდან პოზიტიური გრძნობების გაჩენას განაპირობებს. ის ასევე პასუხისმგებელია ნდობის, ემპათიისა და სოციალური კავშირების ჩამოყალიბებაზე. ფსიქოაქტიური ნივთიერებების ქრონიკური მოხმარების შედეგად კი ამ კავშირების ობიექტს არა გარშემომყოფები, არამედ ნივთიერებები წარმოადგენენ.
აღნიშნული მექანიზმები კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს იმას, რომ დამოკიდებულების ჩამოყალიბებას ნეიროფიზიოლოგიური პროცესები უდევს საფუძვლად. კარგი ამბავი კი ისაა, რომ დროთა განმავლობაში, სწორი მიდგომით ბუნებრივი პროცესების აღდგენა შესაძლებელია 💙
ჩვენ ვეხმარებით დამოკიდებულ ადამიანებს იმის გაცნობიერებაში, რომ ბედნირება არ იყიდება და რეალური ბედნიერება-ფხიზლად ცხოვრებაა. 💚