04/09/2025
წმ. მარია იესო ჯვარცმულისა
(მარიამ ბაუარდი, „პატარა არაბი“)
# პატარა ასაკში ობლად დარჩა და მძიმე ტანჯვები გადაიტანა, მაგრამ სასწაულებით გადარჩა.
# როცა დიდ გახდა, მონაზვნად შეიკურთხა და მიიღო სახელი მარია იესო ჯვარცმულისა.
# მას ჰქონდა ხილვები და განსაკუთრებული სულიერი ნიჭი, თუმცა ყოველთვის თავმდაბალი იყო.
# ცხოვრებაში შეხვდა როგორც სიხარულს და ღვთიურ გამოცდილებებს, ასევე სატანურ ცდუნებებს და სულიერ სიბნელეს, მაგრამ ღმერთზე არ უამბია.
# მიიღო იესოს ჭრილობები (სტიგმატები) და დიდ ტანჯვას იტანდა, მაგრამ ყველაფერს ღმერთს სწირავდა.
# სიცოცხლის ბოლომდე ღვთის ერთგული დარჩა და ლოცვებში სურდა, მალე მის გვერდით წასულიყო.
„მე ვიტანჯებოდი, რადგან ვერ ვგრძნობდი ღმერთს"
# მარია იესო ჯვარცმულისა — წინასწარმეტყველი, სიყვარულით შებყრობილი
მას მძიმე განსაცდელი ხვდა წილად. ღმერთმა, რომელმაც პატარა არაბ ქალს უჩვეულოდ მრავალი საოცარი ნიჭი უბოძა, მის ცხოვრებაში სიცარიელის მტკივნეულ შეხებასაც დაუთმო ადგილი. არასოდეს არავისთან უჩივლია.
# როგორც ჰიჩკოკთან
მისი ისტორია ჰიჩკოკის ფილმივით იწყება. არის მიწისძვრა, შემდეგ კი დაძაბულობა თანდათან მატულობს... ობლად დარჩენილი მარიამ ბაუარდი (დაბ. 1846 წლის 5 იანვარს) ბიძასთან ალექსანდრიაში მოხვდა, და როდესაც 12 წლის ასაკში ოჯახის მიერ მოწყობილ ნიშნობაზე უარი თქვა, სკანდალი ატყდა. როცა რწმენაზე უარის თქმაზეც არ დათანხმდა, ერთ-ერთი მუსლიმი გაცოფდა და ხანჯლით ყელი გადაუჭრა. დარწმუნებული, რომ ის მოკვდა, ბნელ შესახვევში მიატოვა. ერთი სანტიმეტრის სიგანის და ათი სანტიმეტრის სიგრძის ნაიარევი მარიამს სიცოცხლის ბოლომდე შერჩა. ექიმები ამბობდნენ, რომ ადამიანს, სასუნთქი მილის ხრტილები ამგვარი დაზიანებით, გადარჩენის შანსი არ უნდა ჰქონოდა.. როგორც თავად ყვებოდა — უცნობმა ქალმა იხსნა ლაჟვარდისფერ კაბაში. მარიამმა მასში თავისი მოსახელე წმინდანი, იესოს დედა ამოიცნო.
21 წლის ასაკში კარმელიტების ორდენში შევიდა და მიიღო სახელი მარია იესო ჯვარცმულისა. ის წინასწარმეტყველი იყო. როდესაც წმინდა მიწაზე ჩავიდა, მოისმინა: „ჩემი მამის, დავითის, აკვანში სახლს ამიშენებ", ხოლო ლოცვის დროს წმინდა შობის ბაზილიკის მოპირდაპირე ბორცვზე მტრედების გუნდი იხილა. „იქ ავაშენებთ მონასტერს," — გადაწყვიტა. პატარა არაბმა ქალმა წინასწარმეტყველურ ხილვაში იხილა, რომ აქ მარიამი მშობიარობამდე ისვენებდა, ხოლო იესო ძალას იკრებდა 40-დღიანი მარხვის წინ.
# სიყვარულით შებყრობილი
ეს გოგონა იმდენად იყო სიყვარულით შებყრობილი, რომ ბუნების ყველა კანონი მის წინაშე საპნის ბუშტივით სკდებოდა. ის სიყვარულს ნებდებოდა, — ჰყვებოდა მონასტერში მეგზურობისას დედა მარია ლუცინა. — მისი ცხოვრება თავმდაბლობის ერთი დიდი გაკვეთილი იყო — თავად საკუთარ თავზე ამბობდა „მე პატარა არაფერი ვარ", ხოლო ერთ ნაცნობ მღვდელს ურჩევდა: „იყავით პატარა, რომ ზეცაში მარტო არ შეხვიდეთ. იყავით პატარა, და მრავალ სულს მოიპოვებთ". „ძნელია იმ შთაბეჭდილების აღწერა, რომელსაც ახდენდა თავისი გაბრწყინებული გარეგნობით, მოციმციმე თვალებით, ზეციურ ხილვაში ჩაძირული. იღიმებოდა, მღეროდა, თრთოდა..." — საკვების მიღებისას მარიამის ექსტაზის შესახებ წერდა ნოვიციატის ხელმძღვანელი. „მომხიბვლელი იყო; შეუიარაღებელი თვალით შეიძლებოდა დაგენახათ, როგორ თეთრდებოდა მის ხელებში გარეცხილი ტილო..." — იხსენებდნენ მონაზვნები მის მსახურებას სამრეცხაოში.
მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენთვის ეს ყველაფერი მომხიბვლელი და აღმაფრთოვანებელია, მისთვის ხილვის ან ექსტაზის მდგომარეობა, განსაკუთრებით თუ ვინმე ამას შეამჩნევდა, ღრმა სირცხვილისა და დამცირების მიზეზი ხდებოდა, — განმარტავს რაფალ ტიხი, წიგნის „დაფარული სახე" ავტორი. — ის ყველაფერს აკეთებდა, რომ სხვების თანდასწრებით ასეთი რამ არ განეცადა. მაგალითად, როცა გრძნობდა, რომ ექსტაზი ეუფლებოდა, ჭასთან გარბოდა და წყალს ისხამდა თავზე. თუმცა, როგორც წესი, ეს არაფერს შველოდა, და აღტაცების მდგომარეობა, რომელშიც ვარდებოდა, შეიძლება მრავალი საათის, ან თუნდაც დღეების განმავლობაში გაგრძელებულიყო. არაერთხელ, რათა მარიამი ამქვეყნიურ ცხოვრებას დაბრუნებოდა, პრიორესას ჩარევა ხდებოდა საჭირო. როდესაც ის მიმართავდა: „მორჩილების სახელით, გთხოვთ დაბრუნდეთ", მაშინვე გამოდიოდა ექსტაზიდან.
# შავი ზღვა
ეს მედლის ერთი მხარეა. მეორე? ინდოეთის მონასტერში ყოფნისას მარიამი დემონური თავდასხმების სასტიკ გამოცდილებას განიცდიდა. განძარცვის, განწმენდის, სიცარიელის ამ გამოცდილებას "დაფარული სახის" ავტორი პირდაპირ „გზას ჯოჯოხეთის გავლით" უწოდებს. თავად მარიამი მას „შავ ზღვას" ეძახდა. წმინდა ტერეზა ავილელისადმი მიმართული 40-დღიანი ლოცვისას პირდაპირ აცხადებდა: „შენც კი არ განგიცდია ეს!"
ვინაიდან ის ეწეოდა წმინდა, სათნო, ძალიან დაბალანსებულ და ღვთისადმი მიძღვნილ ცხოვრებას, ჩნდება კითხვა: საიდან გაჩნდა ამგვარ პიროვნებაში სატანის ყოფნის ტიპური ნიშნები?" — კითხულობს ტიხი. „მამა გარიგუ-ლაგრანჟი, რომელიც ამზადებდა მისი ბეატიფიკაციის პროცესს და, როგორც გამოჩენილი თეოლოგი, პოზიციას იკავებდა მრავალი სხვა მისტიკურ საკითხში, ამგვარად ხსნიდა ამ მოვლენას: „შეპყრობა ან ძლიერი ობსესია წარმოგვიდგება როგორც ღვთის მიერ მოვლენილი გამოცდილება სულის სრული განწმენდის მიზნით, რათა მისცეს მას დიდი დამსახურების მოპოვების შესაძლებლობა ცოდვილთა ხსნის საქმეში მონაწილეობით და ამგვარად მოამზადოს სული მასთან კიდევ უფრო მჭიდრო შეერთებისთვის". ამრიგად, თუ ბევრი ადამიანისთვის შეპყრობა მათი სულიერი დაცემის შედეგია, მარიამის შემთხვევაში ის გამოწვეულია იმ განწმენდის პროცესით, რომელიც ღმერთმა ჩაუყარა საფუძველი. ის უშვებს ამ გამოცდილებას, რადგან სურს, რომ მისი ქურის გავლით, იგი ეგოცენტრიზმის მორიგი შრეებისგან გაიწმინდოს და საკმარისად ნატიფი გახდეს, რათა კიდევ უფრო დიდი საჩუქრები მიიღოს მისგან. ეშმაკს არსებითად ერთი მიზანი ჰქონდა — აეძულებინა მარიამი ჩივილისა და წუწუნისთვის. სურდა გამოეწვია, რომ ეთქვა: „აღარ მსურს ღმერთს ვეკუთვნოდე". ღმერთმა ნება დართო მას – ისევე როგორც იობის შემთხვევაში – გაეკეთებინა ყველაფერი, რისი უნარიც შესწევდა, რათა მარიამისგან წინააღმდეგობის შეძახილი, კავშირის გაწყვეტა გამოეწვია. არასოდეს, არც ერთხელ არ უჩივლია, არ შესულა სატანის მიერ შთაგონებულ ფიქრებში, მის ხატებში, ცბიერი ნუგეშისცემის მცდელობებში, გმობაში, რომელსაც ყურში ჩასჩურჩულებდა, როდესაც ტკივილი მას სიტყვასიტყვით გლეჯდა. ურჩევნია დამწვარიყო, ვიდრე ღმერთზე უარი ეთქვა".
ამ გამოცდილების აღსაწერად, მან განმარტა, რომ კაბა, რომელიც სამუდამო აღთქმის დროს მიიღო, იმდენად დაგლეჯილია, რომ ღმერთს სხვა არაფერი დარჩენია, გარდა იმისა, რომ ახალი უბოძოს.
# წვეთი შენი საკმარისია
როგორ ჰგავდა ამით დედა ტერეზა კალკუტელს, რომელიც მოძღვარს წერილში უტყდებოდა: „ნუ იფიქრებთ, რომ ჩემი სულიერი ცხოვრება ვარდებითაა მოფენილი. არ ვიცი, ოდესმე თუნდაც ერთი ვარდი თუ მიპოვია. პირიქით, ბევრად უფრო ხშირად სიბნელეა ჩემი თანამგზავრი. როცა ღამე ისე სქელი ხდება, რომ მგონია, ჯოჯოხეთში დავასრულებ, მაშინ უბრალოდ ვთავაზობ საკუთარ თავს იესოს [...] ჩემს გულში არ არის რწმენა, არ არის სიყვარული, არ არის ნდობა, არის მხოლოდ ნატვრის ტკივილი, არასასურველობის ტკივილი" — აღიარებდა სულიერ ხელმძღვანელებთან გაგზავნილ წერილებში. „სიბნელე ისეთი ბნელია, და მე მარტო ვარ, არასასურველი, მიტოვებული. გულის მარტოობა აუტანელია. თვით ჩემში ღრმადაც კი არაფერია სიცარიელისა და სიბნელის გარდა. მე არ მაქვს რწმენა".
„ვერავინ იხილავს ჩემს სახეს და ცოცხალი დარჩება" — მოისმინა მოსემ და თუმცა განკაცების წყალობით ვაღიარებთ იესოს სიტყვების ჭეშმარიტებას: „ფილიპე, ვინც მე მხედავს, მამას ხედავს", მისტიკოსები, რომლებსაც ღმერთის პირისპირ ხილვა სურთ, პირდაპირ ლაპარაკობენ სიკვდილზე. პატარა არაბი ქალი წმინდა სამების მისტიკური ხილვის შემდეგ ღაღადებდა: „ვკვდები, ვიხილე ჩემი ღმერთი! ვიხილე ცეცხლოვანი გვრიტი". არაერთხელ გაიარა ბნელი ველი. 1871 წლის 14 ნოემბერს ის დედაოებს უხსნიდა: "დღეს დილით ვიტანჯებოდი, რადგან ვერ ვგრძნობდი ღმერთს. მეჩვენებოდა, თითქოს ჩემი გული რკინისგან იყო. ვერ ვფიქრობდი ღმერთზე, მოვუხმე სულიწმინდას და ვუთხარი: „მოდი, ჩემო ნუგეშო, მოდი, ჩემო სიხარულო, მოდი, ჩემო მშვიდობავ, ჩემო ძალავ, ჩემო სინათლევ. შენი ერთი წვეთიც საკმარისია ჩემთვის, რომ იესო ისეთი მაჩვენო, როგორიც არის. [...] და ვიგრძენი გულში ოდნავ გახურებული რკინა".
# ღვთიური ჭრილობები
ერთ-ერთი მადლი, რომელიც მარიამმა მიიღო, იყო სტიგმატები. „საჭიროა სხვა მონაზვნების მხრიდან ზრუნვა, რომლებიც მას აკავებენ, სისხლს წმენდენ, სახვევებს უცვლიან" — აღწერს ტიხი. „აი, ერთ-ერთი მათგანის მოწმობა: „მთელი მისი სხეული კრთომითა და კანკალით იყო მოცული. თავად ეს სანახაობა გულებს გვიფლეთდა. ხშირად იმეორებდა სიტყვებს: ღმერთო ჩემო, ნუ მიმატოვებ; ღმერთო ჩემო, ყველაფერს შენ შემოგწირავ მსხვერპლად". თუმცა თვითონ ისე იტანჯებოდა, როგორც ცოტა ვინმე, ტანჯვის კულტს არანაირად არ ემხრობოდა. ამბობდა: „სულმა არ უნდა თქვას: მსურს ასეთი ჯვარი, ასეთი დამცირება, ასეთი გაშიშვლება. უმჯობესია ნაკლები ტანჯვა ღვთის ნებით, ვიდრე მეტი საკუთარი ნებით. მთავარია სიყვარულით მიიღო ის, რაც ღმერთს სასურველად მიაჩნია".
ერთ-ერთ ბოლო ლოცვაში, რომელიც დედაოებმა ჩაიწერეს, ის მოუწოდებდა: „ჩემი თვალები გიხილავენ შენ; მოვდივარ შენთან! მართალია, ცოდვილი ვარ, მაგრამ მთელ იმედს შენზე ვამყარებ. ჩემო ღმერთო, დააჩქარე ის წამი, როცა შენთან მოვალ. აღარაფერი მახარებს დედამიწაზე. ოჰ, იჩქარე, იჩქარე, უფალო!"
