Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια Ελισάβετ Παντελίδου

29/07/2025

«Η ζωή είναι δύσκολη αλλά σε αγαπούν».
Κι αν όχι;

15/06/2025

16 Ιουνίου- "Hμέρα του πατέρα".

Πατέρας, μπαμπάς, μπαμπάκας, εκείνος που έχει «αποχωριστεί» ψυχικά τη δική του μαμά, για να συνδεθεί με μια άλλη γυναίκα. Που γίνεται αυτός, προσωρινά, η «μαμά» για τη σύντροφό του, όταν αυτή γίνεται μητέρα. Που συμφιλιώνεται καθημερινά με την ιδέα ότι δεν είναι πλέον αυτός το παιδί, που δεν ασχολείται υπερβολικά ή αδιαφορεί υπερβολικά για το παιδί του, προκειμένου να καλύψει τα κενά και τις δυσκολίες που έχει ο ίδιος με τη σχέση του ή τον εαυτό του. Μπαμπάς, αυτός που αγάπησε και φροντίστηκε από το δικό του πατέρα και μπόρεσε να ταυτιστεί θετικά μαζί του, για να μπορέσει με τη σειρά του να συνδεθεί με το δικό του παιδί. Μπαμπάς, εκείνος που μπορεί να μην καταφέρνει να είναι όλα αυτά αλλά τουλάχιστον «είναι εκεί», κοντά και μακριά, ως αναγκαίος «τρίτος», ως ψυχική λειτουργία για το παιδί που μεγαλώνει, ωριμάζοντας κι ο ίδιος. Ωριμάζει ή απλώς μεγαλώνει;

11/05/2025

Happy Mother’s Day.

11/05/2025

https://www.facebook.com/share/16V75N9t6y/?mibextid=wwXIfr

Το κλάμα είναι η κοινή μας γλώσσα. Είναι ο πρώτος τρόπος που βρήκαμε για να μιλήσουμε. Κάθε ήχος του φαίνεται να παράγει ένα ξεχωριστό αποτύπωμα, ένα «cry print», όπως λέγεται, που μόνο ένας γνωρίζει τη μετάφραση. Είναι η μετάφραση μιας γλώσσας που δε σπουδάζεται αλλά μιλιέται σε όλο τον κόσμο. Το ότι μπορέσαμε να μιλήσουμε, τελικά, το οφείλουμε στο ότι βρέθηκε κάποιος που πίστεψε ότι καταλαβαίνει τι λέμε. «Το κλάμα του μωρού, έλεγε ο D. W. Winnicott, αρχικά δεν είχε κανένα νόημα. Το νόημα ήρθε από τη στιγμή που το αναγνώρισε κάποιος, δηλαδή, η μητέρα. Από τη στιγμή που η μητέρα είπε: «κλαίει, γιατί πεινάει», «γιατί διψάει», «γιατί θέλει να το πάρω αγκαλιά», «γιατί λερώθηκε».
Στη μαμά, λοιπόν, αφιερωμένη η σημερινή μέρα αλλά και σε όποιον μας φρόντισε. Γιατί μαμά είναι αυτός που φροντίζει. Σε αυτήν, που μας επέτρεψε να μεγαλώσουμε, αναγνωρίζοντας και «μεταφράζοντας» τις δικές μας κι όχι τις δικές της ανάγκες. Σε αυτή που μας παρηγόρησε με λόγια και με χάδια και ήταν εκεί για να μας πει όλα εκείνα τα υποστηρικτικά «ναι» και τα δύσκολα «όχι». Στη μαμά, που μέσα από το βλέμμα της, τη μυρωδιά και την ονειροπόλησή της γεννήθηκε ο κόσμος μας. Στη μαμά που, αφού μας χόρτασε φαί και αγάπη, άντεξε να μας αποχωριστεί, για να μπορέσουμε κι εμείς να συνδεθούμε και με άλλους ανθρώπους. Στη μαμά, που μας φρόντισε και σήμερα καλούμαστε να φροντίσουμε εμείς, πότε με κατανόηση, πότε με θυμό, πότε με άρνηση γιατί γέρασε και δεν τα καταφέρνει πια.
Κι αν για κάποιους η μαμά δεν κατάφερε να είναι μια «επαρκής μητέρα» και τους ταλαιπώρησε ή ακόμα τους στεναχωρεί, σκεφτείτε ότι κι εκείνη μπορεί να ήταν ένα ταλαιπωρημένο κορίτσι από τη δική της μάνα. Αυτή τη «μετάφραση» έμαθε. Ό,τι κι αν κάνουμε, δεν μπορούμε να υπολογίζουμε σε ένα καλύτερο παιδικό παρελθόν από αυτό που είχαμε. Τη μαμά δεν τη διαλέγουμε. Μπορούμε όμως, καθώς μεγαλώνουμε, να διαλέξουμε τον τρόπο που θα σχετιστούμε μαζί της. Είναι κρίμα, κάθε φορά που τσακώνεσαι μαζί της να της ζητάς να αλλάξει, με την παιδική προσδοκία ότι «αυτή τη φορά θα με καταλάβει». Ταλαιπωρία. Και ένας ατέλειωτος θυμός, που είναι έτοιμος να ξεσπάσει προς τον καθένα που θα σου την θυμίζει ή θα σου φέρνει μια μικρή ή μεγάλη ματαίωση. Ό,τι κατάλαβε κατάλαβε και ό,τι μπορούσε έδωσε.
Κι αν η μαμά δεν τα κατάφερε να μας δώσει αυτό που χρειαζόμαστε, πρέπει να τα καταφέρουμε εμείς. Το να μεγαλώνουμε είναι αναπόφευκτο. Το να ωριμάζουμε όμως είναι θέμα επιλογής. Μάντεψε ποιος αναλογεί να αλλάξει. Υπάρχει τρόπος. Αν θέλει φυσικά.
Χρόνια πολλά στις μανούλες αλλά και σε αυτούς κι αυτές που νιώθουνε μανούλες.
Elizabeth Pantelidou

08/05/2025

Κάτω από κάθε σύμπτωμα, παράβαση, «προβληματική» συμπεριφορά, υπάρχει κάτι πολύ τραυματισμένο, κάτι που ζητά επανόρθωση. Ο ψυχολογικός αντίλογος κάθε υπερβολής είναι το έλλειμμα. Για αυτό, συχνά, τα παιδιά που χρειάζονται περισσότερο την αγάπη, θα τη ζητήσουν με τους λιγότερο αγαπητικούς τρόπους. Μη τρομάζετε, μην τα αποπαίρνετε, κάτι προσπαθούν να μας πουν, ακόμα και με τον πιο παράδοξο τρόπο.

Υ.Γ: Ισχύει για μικρά και για "μεγάλα" παιδιά.

06/05/2025

Ευχαριστούμε Dr. Sigmund Freud.

«Ο βασικός ασθενής που με απασχολεί είναι ο εαυτός μου».

Sigmund Freud, γεννήθηκε σαν σήμερα το 1856.

06/05/2025

Το νου σας 😄

Σε λίγες μέρες θα γιορτάσουμε τη γιορτή της μητέρας.
Της μητέρας, της μαμάς, όχι του μαμάκια. Το νου σας.

Καλημέρα και καλή εβδομάς :)

29/04/2025

Μη φοβάσαι το θυμό σου.

Να του μιλάς ακόμα κι όταν διαφωνείς μαζί του. Ακόμα κι αν σε έχει εκνευρίσει τόσο που σε έχει μετατρέψει σε ένα πλάσμα που δεν είσαι. Που σιχαίνεσαι να είσαι. Να του μιλάς. Πες του πόσο χάλια σε κάνει να νιώθεις αυτό που κάνει. Όχι αυτό που είναι. Μην του γυρνάς την πλάτη. Μην τον τιμωρείς με τη σιωπή. Η παθητική επιθετικότητα είναι πιο τοξική από την έκφραση ενός γνήσια επιθετικού θυμού. Και μπορεί να διαλύσει τον άλλο. Αυτό θες;
Είναι ανθρώπινο να θυμώνεις. Δεν είναι όλα πάντα στρογγυλά. Οι άνθρωποι έχουμε μέσα μας γωνίες, τρύπες που χάσκουν, τοπία από γρανίτη και κάρβουνο. Τοπία που κατοικούν ανείπωτες στεναχώριες, στεναχώριες που με ένα στραβό βλέμμα και μόνο μπορούν να πάρουν φωτιά.
Να θυμώνεις, ναι. Αλλά με το σωστό άνθρωπο, τη σωστή ώρα και για το σωστό λόγο. Πόσο δύσκολο! Ναι. Γιατί αυτό που μας θυμώνει δεν είναι στην πραγματικότητα ο άλλος αλλά η αναβίωση ενός παλαιότερου δράματος που παίχτηκε κάποτε ερήμην μας. Το «εκεί και τότε» μπερδεύεται σε ένα σύννεφο θυμού με το «εδώ και τώρα». Και ο «άλλος» παύει για λίγο να είναι ο «πραγματικός» άλλος. Ο αρχαϊκός θυμός μας τον μετατρέπει εύκολα σε ένα «καταδιωκτικό» αντικείμενο που φανασιωσικά απειλεί να μας αφανίσει.
«Οι άνθρωποι υποφέρουν από τις αναμνήσεις», έλεγε ο Freud, αναφερόμενος κυρίως στην υστερία. Οι άνθρωποι υποφέρουμε έτσι κι αλλιώς, γιατί είμαστε φθαρτοί, ατελείς και στο βάθος μόνοι, «μέσα στη φοβερή σιγή του σύμπαντος».
Ας τσακωθούμε λοιπόν. Αλλά μαζί. Όχι ο καθένας μόνος του.

Φωτο: Abramovic & Ulay

27/04/2025

Ο «καταναγκασμός της επανάληψης» (repetition compulsion) είναι μια διεργασία ασυνείδητης προέλευσης, σύμφωνα με την οποία το άτομο επαναλαμβάνει καταστροφικές επιλογές, εκθέτοντας τον εαυτό του σε επώδυνες καταστάσεις, για τις οποίες πιστεύει ακράδαντα ότι δικαιολογούνται πλήρως από την παρούσα συγκυρία.
«Τι να έκανα»; λέμε συχνά. Σαν να μην έχουμε άλλη επιλογή από το να επαναλάβουμε μια καταστροφική συνήθεια ή συμπεριφορά. Αυτό συμβαίνει, γιατί η επανάληψη τραυματικών εμπειριών φαίνεται να έχει δευτερογενή οφέλη: παραμένουμε καθηλωμένοι σε μια ψυχική κατάσταση, η οποία, παρότι είναι επώδυνη, είναι ταυτόχρονα και οικεία, ξέρουμε δηλαδή περίπου τι θα συμβεί. Σε ένα ασυνείδητο επίπεδο, μάλιστα, επιδιώκουμε μια επανορθωτική εμπειρία της προγενέστερης ματαίωσης: «αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά», φαίνεται να φωνάζει μια παιδική φωνή μέσα μας.

Κανένας νευρωτικός δεν αποχωρίζεται εύκολα τα συμπτώματά του. Μπορεί να είναι εμφανώς καταστροφικά αλλά ταυτόχρονα είναι εξοικειωμένος με αυτά. Τι πιο «σύνηθες» από το να υποφέρουμε ψυχικά, να είμαστε μονίμως θυμωμένοι, "να μη μας καταλαβαίνει κανείς", να φταίνε πάντα οι άλλοι, να νιώθουμε «θύματα», «αδύναμοι», ενώ το σύμπτωμά μας είναι η «δύναμή» μας, η άμυνά μας. Άμυνα ενάντια στην επιθυμία, άμυνα ενάντια στην ωριμότητα, άμυνα ενάντια στην ευθύνη της επιθυμίας.

Η αλλαγή, αντίθετα, εκτός από ελπίδα γεννά και φόβο, εν όψει του άγνωστου και του «ανοίκειου». Για αυτό και η διακοπή μιας οδυνηρής επιλογής, βιώνεται, τουλάχιστον αρχικά, και ως απώλεια και προκαλεί ένα είδος κατάθλιψης.
Ή για να το πούμε πιο απλά, όπως μας το έμαθε ο ποιητής:
« Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις».

Τον «καταναγκασμό της επανάληψης» περιέγραψε ο S. Freud στο βιβλίο του «Πέρα από την αρχή της ηδονής» (1920).

25/04/2025

«Και το περίεργο είναι πως μόλις αποδεχτώ τον εαυτό μου όπως είναι, τότε μπορώ και να αλλάξω».

Ωραία τα είπε ο Carl Rogers, αλλά ποιος τον ακούει, καθώς όλοι προσπαθούμε να αλλάξουμε τους άλλους και ποτέ τον εαυτό μας. «Και γιατί να αλλάξουμε, αφού είμαστε καταπληκτικοί, οι άλλοι φταίνε που δε μας καταλαβαίνουν και δε μας αφήνουν να λάμψουμε». Ακόμα όμως και για να«λάμψουμε», έχουμε την ανάγκη κάποιος να μας δει ή για να το πω αλλιώς, όπως το έγραψε ο ποιητής:

«Τι επιτέλους ο άνθρωπος έχει δικό του-
αφού κι η ζωή μου αποκτά σημασία
όταν τη διηγούμαι σε κάποιον,
όπως το φως της ημέρας
είναι πιο απαραίτητο για τους τυφλούς,
που χρειάζονται, τουλάχιστον,
να τους δούμε».

Καλημερούδια

25/04/2025

Να βοηθήσουμε, ναι, αλλά όχι έτσι, στο- παρεπιπτόντως- στο- περίπου-στο -είδα-φως--και- μπήκα. Θεραπευτές είμαστε, όχι πυροσβέστες.
Καλημέρα, όλη μέρα :)