30/01/2024
Βιταμίνη D
Οργανική λιποδιαλυτή ουσία που ανήκει και στις βιταμίνες αλλά και στις ορμόνες.
Παράγεται φυσικά από τον οργανισμό μας με τη φωτολυτική δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα μας κατά την διάρκεια της έκθεσής του στον ήλιο. Λόγος για τον οποίο συχνά αναφερόμαστε στη βιταμίνη D ως «η βιταμίνη του ήλιου». Μπορούμε βεβαίως να πάρουμε βιταμίνη D και μέσω της διατροφής μας, από τροφές όπως:
• Σολομός
• Σαρδέλες
• Κρόκο αυγού
• Γαρίδες
• Ενισχυμένα δημητριακά
• Γάλα
• Μανιτάρια
• Ενισχυμένος χυμός πορτοκαλιού.
Τα τελευταία έτη διαπιστώνονται , όλο και πιο συχνά, μέσω αιματολογικών εξετάσεων σε ενήλικες και παιδιά, χαμηλά ή οριακά επίπεδα βιταμίνης D3. Διαπίστωση που προκαλεί εντύπωση και απορία!
Πως γίνεται ξαφνικά οι περισσότεροι να ανακαλύψαμε πως πάσχουμε από έλλειψη βιταμίνης D; Μήπως είναι μόδα;
Πρέπει να αναλογιστούμε πως μέχρι το 2000 σπάνιζαν οι γιατροί που παρέπεμπαν για εξέταση επιπέδων βιταμίνης D3. Τα τελευταία όμως χρόνια, ανακαλύπτοντας όλο και περισσότερα για την σημασία και τους ρόλους της, συστήνεται σε μεγαλύτερο κομμάτι πληθυσμού.
Πως εξηγείται όμως η έλλειψη βιταμίνης D3 για έναν πληθυσμό που ζεί σε μια χώρα με εξαιρετική ηλιοφάνεια;
Αυτό, δυστυχώς, συμβαίνει για μια σειρά από λόγους :
• Χαμηλότερη έκθεση στον ήλιο. Ζούμε και εργαζόμαστε κυρίως σε εσωτερικούς προστατευμένους χώρους και μετακινούμαστε με οχήματα.
• Μέτρα ηλιοπροστασίας. Όταν βρισκόμαστε στον ήλιο, προκειμένου να προφυλάξουμε το δέρμα μας από τις σχετιζόμενες με τον ήλιο κακοήθειες, φοράμε ρούχα , καπέλα και αντηλιακά.
• Υψηλό σωματικό λίπος. Μελέτες παρατήρησης δείχνουν πως το υψηλό σωματικό λίπος συνδέεται με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D3. Ως λιπόφιλη βιταμίνη δεσμεύεται στο λίπος και δεν απορροφάται.
• Βιταμίνη D από τις τροφές. Με τις σύγχρονες μεθόδους κτηνοτροφίας και παραγωγής κτηνοτροφικών προϊόντων, τα ζώα , με στόχο τις μεγαλύτερες παραγωγές, μεγαλώνουν σε στάβλους και συνεπώς η έκθεσή τους στον ήλιο δεν αρκεί για να συνθέσουν βιταμίνη D σε επάρκεια. Το ίδιο ισχύει και για την παραγωγή φρούτων και λαχανικών που παράγονται σε θερμοκήπια. Αυτό σημαίνει πως τα προϊόντα που καταναλώνουμε είναι φτωχά σε βιταμίνη D.
• Ηλικία. Στο δέρμα μας έχουμε όλοι μια προβιταμίνη (7-δευδροχοληστερολη) που όταν έρθει σε επαφή με την ακτινοβολία UVB μετατρέπεται σε βιταμίνη D3. Αυτή η προβιταμίνη , όσο μεγαλώνουμε, μειώνει την συγκέντρωσή της στο δέρμα μας με αποτέλεσμα να μειώνεται και η ικανότητα μας για παραγωγή μεγάλων επιπέδων βιταμίνης D3.
• Ατμοσφαιρική ρύπανση. Σε αυτήν δεσμεύεται η ακτινοβολία UVB που είναι απαραίτητη για την σύνθεση της βιταμίνης.
• Μελανίνη. Ο μηχανισμός παραγωγής μελανίνης αναχαιτίζει την σύνθεση της βιταμίνης D3. Πράγματι οι άνθρωποι που μαυρίζουν περισσότερο έχουν και χαμηλά επίπεδα βιταμίνης.
• Χρόνιες παθήσεις. Ασθενείς με χρόνιες παθήσεις όπως κυστική ίνωση, κοιλιοκάκη, νόσος του Crohn , ελκώδης κολίτιδα, παθήσεις των νεφρών, του θυροειδούς , του ήπατος, γυναίκες στην εμμηνόπαυση και ηλικιωμένοι είναι πολύ πιθανόν να παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D3. Σε αυτούς τους ασθενείς συστήνεται συστηματική λήψη μαζί με τακτικούς ελέγχους.
Ποια είναι όμως τα σημάδια που δείχνουν έλλειψη βιταμίνης D3;
1. Μόνιμη αδυναμία. Καθώς η βιταμίνη D έχει την ιδιότητα να μετατρέπει την τροφή σε ενέργεια, όταν τα επίπεδα της είναι χαμηλά, τα θρεπτικά συστατικά που λαμβάνουμε από τις τροφές είναι λιγότερα και κατά συνέπεια και η ενέργεια μας.
2. Πόνοι στα οστά, μυϊκή αδυναμία, συχνά κατάγματα. Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την ρύθμιση των επιπέδων του ασβεστίου και των φωσφορικών αλάτων που είναι σημαντικά για αρθρώσεις, μυς και δόντια.
3. Συχνές λοιμώξεις. Η βιταμίνη αυτή επηρεάζει πάνω από 2000 γονίδια και είναι απαραίτητη στον οργανισμό για να μπορούν τα κύτταρα να έχουν πρόσβαση στο DNA. Δρα σαν μεταγραφικός παράγοντας στην διαδικασία παραγωγής κυττάρων του ανοσοποιητικού (Τ και Β λεμφοκύτταρα).
4. Κατάθλιψη κατά τους χειμερινούς μήνες. Αυτό συμβαίνει γιατί η βιταμίνη D επηρεάζει τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου που παίρνουν μέρος στην διαδικασία παραγωγής της σεροτονίνης , ορμόνη της χαράς.
5. Καρδιαγγειακές παθήσεις. Έχει αποδειχθεί πως έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να οδηγήσει σε συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
Έχει τεκμηριωθεί μέσω διαφορετικών μελετών ότι η έλλειψη της βιταμίνης D, σχετίζεται με την εμφάνιση καρκίνου, την υπέρταση, τις καρδιοπάθειες, τον αυτισμό, την παχυσαρκία, τον σακχαρώδη διαβήτη, την πολλαπλή σκλήρυνση, τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, τη νόσο του Crohn, τη γρίπη και το κοινό κρυολόγημα, την ψωρίαση, τη σηψαιμία, την αϋπνία, την πρόωρη γήρανση, το άσθμα, την κυστική ίνωση, την υπογονιμότητα, την ημικρανία, την κατάθλιψη, τη νόσο Αλτσχάιμερ, τη σχιζοφρένεια, την επιληψία, τα μυϊκά άλγη και πολλές παθήσεις των δοντιών.
Εάν λοιπόν δεν καλύπτουμε τις ημερήσιες ανάγκες μας σε βιταμίνη D μέσω της έκθεσης στον ήλιο και της διατροφής, καλό θα είναι να πάρουμε συμπλήρωμα βιταμίνης D3.
Είναι αρκετά δύσκολο να υπολογίσει κανείς πόση βιταμίνη D συνθέτει ο οργανισμός του όταν εκτίθεται στον ήλιο, επομένως οι ειδικοί συνιστούν την καθημερινή λήψη 600 μονάδων βιταμίνης D, κατά προτίμηση σε μορφή D3.
Εάν υπάρχει υποψία έλλειψης ή ανεπάρκειας της βιταμίνης, μια αιματολογική εξέταση μπορεί να υποδείξει τα ακριβή επίπεδά της στον οργανισμό.
