26/09/2025
Ευχόμαστε σε όλους καλή επανένταξη στην "κανονικότητα" που έπεται των διακοπών.
Τα συστατικά που εισάγουμε στο πολύτιμο σώμα μας, η τροφή μας δηλαδή, αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για την υγεία μας.
Στη συνέχεια θέτω υπ'οψιν σας πληροφορίες από έγκυρη πηγή που αφορούν συνήθη συστατικά στις τροφές μας.
Νίκος Θεοδωρόπουλος , PT, MSc
"Γνώσις δύναμις εστίν"
*Επίσημη Ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας των ΗΠΑ:
* Τα σπορέλαια συνδέονται με τοξικότητα λόγω οξείδωσης
Στις 11 Αυγούστου 2025, το Υπουργείο Υγείας των Ηνωμένων Πολιτειών (HHS) εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση σχετικά με την τοξικότητα των υπερ-επεξεργασμένων σπορελαίων (_ηλιέλαιο, σογέλαιο, καλαμποκέλαιο, κραμβέλαιο, βαμβακέλαιο, μαργαρίνες_), η οποία οφείλεται στην αυξημένη ευαισθησία τους στην οξείδωση κατά την επεξεργασία και τη θερμική χρήση τους. Η ανακοίνωση αυτή βασίζεται σε δεκαετίες συσσωρευμένων ερευνών που δείχνουν ότι τα φυτικά έλαια πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFAs) είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε οξειδωτική βλάβη.
Η διαδικασία της οξείδωσης οδηγεί στον σχηματισμό αλδεϋδών και άλλων τοξικών παραγώγων. Έχει αποδειχθεί ότι *κατά το τηγάνισμα*, τα οξειδωμένα σπορέλαια παράγουν ενώσεις όπως η 4-υδροξυ-2-τρανς-νονενάλη (HNE), η οποία ενσωματώνεται εύκολα στα τρόφιμα και συνδέεται με τοξικολογικές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Εκτιμάται ότι *τα σπορέλαια περιέχουν περισσότερες από 10.000 οξειδωμένες ενώσεις, αριθμός σημαντικά υψηλότερος από τις περίπου 6.000 που ανευρίσκονται στον καπνό του τσιγάρου*.
Αντίθετα, τα κορεσμένα λιπαρά οξέα που απαντώνται στο λάδι καρύδας και στο βοδινό λίπος, καθώς και τα παραδοσιακά έλαια όπως το αγνό παρθένο ελαιόλαδο, παρουσιάζουν μεγαλύτερη οξειδωτική σταθερότητα και δεν συνδέονται με την παραγωγή τοξικών παραγώγων στον ίδιο βαθμό.
Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόσφατη δημοσίευση του Mousavi και συνεργατών (BMJ, 2025), η οποία ανέλυσε δεδομένα από τρεις μεγάλες αμερικανικές προοπτικές μελέτες κοορτής και πραγματοποίησε μετα-ανάλυση για την κατανάλωση πατάτας και τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ενώ η κατανάλωση πατάτας μαγειρεμένης με διαφορετικούς τρόπους (ψητή, βραστή και άλλα) δεν συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, η πρόσληψη αντίστοιχης ποσότητας τηγανητών πατατών αυξάνει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 κατά 20%. Η μελέτη ανέδειξε επίσης ότι η αντικατάσταση των τηγανητών πατατών με άλλες πηγές υδατανθράκων χαμηλότερης γλυκαιμικής επιβάρυνσης συσχετίστηκε με μείωση του κινδύνου.
Η συγκεκριμένη δημοσίευση υπογραμμίζει ότι όχι μόνο η ποιότητα του υδατάνθρακα αλλά και το είδος του λιπαρού μέσου μαγειρέματος αποτελούν κρίσιμους παράγοντες στη διαμόρφωση του μεταβολικού κινδύνου. *Οι τοξικές ενώσεις που παράγονται κατά το τηγάνισμα, σε συνδυασμό με την υψηλή γλυκαιμική επιβάρυνση, δημιουργούν ένα διπλό φορτίο για τον οργανισμό, που συνδέεται άμεσα με χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης τύπου 2*.
Βιβλιογραφία
• Haywood RM, et al. Detection of aldehydes and their conjugated hydroperoxydienes in thermally stressed culinary oils and fats: a high field 1H NMR study. Chem Res Toxicol. 1994;7(2):199-207
• Nogueira MS, et al. Oxidative stability of edible oils during storage: Influence of oil type and packaging material. J Food Compos A**l. 2018;73:17-25
• Seppanen CM, et al. Formation of 4-hydroxynonenal, a toxic aldehyde, in soybean oil at frying temperature. J Am Oil Chem Soc. 2002;79:1033–1038
• Redondo-Cuevas L, et al. Relevance of fatty acid composition to the oxidative stability of vegetable oils and oil blends: A study based on a kinetic model. Food Chem. 2017;221:331–340
• Mousavi SM, et al. Total and specific potato intake and risk of type 2 diabetes: results from three US cohort studies and a substitution meta-analysis of prospective cohorts. BMJ. 2025;380:e078912
