24/03/2024
Πριν από λίγο καιρό, είχα γράψει ένα κείμενο για την οξυκωδονη, και από το να μείνει στο συρτάρι, είπα να το μοιραστώ μαζί σας.
Θα χαρώ να ακούσω προτάσεις για επόμενα κειμενακια(σίγουρα μικρότερα) και τυχόν απορίες, διευκρινίσεις, καθώς και παρατηρήσεις!!
Οξυκωδόνη
Όπως γράφει ο Μπάρι Μάιερ, στο «Pain Killer», «Από την άποψη της δύναμης πυρός των ναρκωτικών, το OxyContin ήταν ένα πυρηνικό όπλο».
Η οξυκωδόνη χρησιμοποιείται κλινικά από το 1917. Η παρεντερική οξυκωδόνη χρησιμοποιήθηκε κυρίως για τη θεραπεία του οξέος μετεγχειρητικού πόνου ενώ συνδυασμοί, για παράδειγμα, οξυκωδόνη και ακεταμινοφαίνη (παρακεταμόλη), χρησιμοποιήθηκαν για μέτριο πόνο.
Από την εισαγωγή της οξυκωδόνης ελεγχόμενης απελευθέρωσης, έχει χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση του πόνου που σχετίζεται με τον καρκίνο και των προβλημάτων χρόνιου μη καρκινικού πόνου. Ελεγχόμενες μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί σε μετεγχειρητικό πόνο, καρκίνο, πόνο που σχετίζεται με την οστεοαρθρίτιδα και νευροπαθητικό πόνο λόγω νευραλγίας και διαβητική νευροπάθεια.
Η οξυκωδόνη μοιάζει πολύ με τη μορφίνη, αλλά έχει κάποιες ευδιάκριτες διαφορές, ιδιαίτερα στο φαρμακοκινητικό της προφίλ. Όντας ένα παλιό φάρμακο, η βασική φαρμακολογία της οξυκωδόνης είναι ένα παραμελημένο πεδίο έρευνας.
Φαρμακοκινητική οξυκωδόνης.
Αρχικά τι είναι η φαρμακοκινητική?
Η φαρμακοκινητική, που προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις pharmakon (φάρμακο) και (κίνηση), χρησιμοποιείται για να περιγράψει:
απορρόφηση, κατανομή, μεταβολισμό και απέκκριση μιας ένωσης.
Absorption, distribution, metabolism, excretion και προκύπτει το ακρωνύμιο ADME.
Ουσιαστικά η φαρμακοκινητική, περιγράφει τι κάνει το σώμα μας στο φάρμακο από την στιγμή της λήψης του, έως την στιγμή της απομάκρυνσης του.
Απορρόφηση από το σημείο χορήγησης στο (συστηματικό) κυκλοφορικό σύστημα που κορυφώνεται με μέγιστη συγκέντρωση στο αίμα. (ακριβώς αυτό που περιγράφει)
Η κατανομή γίνεται συνήθως μέσω της διάχυσης μέσω των πόρων.
Μετά οι ενώσεις υπόκεινται σε μεταβολισμό και αποβολή, κυρίως από το ήπαρ και τα νεφρά, αντίστοιχα.
Αν νομίζετε ότι τα φάρμακα δρουν όντας στην μορφή ακριβώς όπως τα προσλαμβάνουμε, είστε γελασμένοι. Η πλειονότητα των φαρμάκων υφίστανται μεταβολισμό στον οργανισμό ώστε να μετατραπούν στην δραστική τους μορφή. Στην μορφή δηλαδή, στην οποία εμφανίζουν δραστικότητα.
Τα φάρμακα τα οποία υφίστανται μεταβολισμό για την μετατροπή τους στην δραστική τους μορφή, ονομάζονται προφάρμακα και η αρχική τους ένωση (η μητρική ένωση), δηλαδή αυτή που παίρνουμε εμείς, ονομάζεται μητρική ένωση.
Ο τρόπος ζωής και η διατροφή παίζουν ρόλο στην φαρμακοκινητική.
Αφού είδαμε κάποια γενικά για την φαρμακοκινητική, πάμε να δούμε τώρα την φκ (συντομογραφία)της οξυκωδόνης.
Η οξυκωδόνη μπορεί να χορηγηθεί σε διάφορες μορφές, συμπεριλαμβανομένων από το στόμα, από το ορθό,ενδοφλεβίως και ως επισκληρίδιο. Ορισμένες μελέτες έχουν παρατηρήσει διαφορές στην φαρμακοκινητική της οξυκωδόνης μεταξύ διαφορετικών μορφών χορήγησης.
Απορρόφηση και κατανομή
Η από του στόματος οξυκωδόνη έχει βιοδιαθεσιμότητα 60–70%, με μικρή διαφορά στη βιοδιαθεσιμότητα μεταξύ διαφορετικών μορφών από του στόματος χορηγούμενης οξυκωδόνης (π.χ. δισκίο, κάψουλα, υγρό).
(βιοδιαθεσιμότητα: Ένας όρος που περιγράφει την ποσότητα μιας ουσίας που εισέρχεται στο αίμα μέσω διάφορων οδών, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής. Μπορεί να αναφέρεται σε βιταμίνες, πρόσθετα, οργανοφωσφορικά παρασιτοκτόνα ή φάρμακα.)
Η απορρόφηση της οξυκωδόνης είναι υψηλότερη στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες και αυξάνεται με την ηλικία.Μόλις απορροφηθεί στο αίμα, η οξυκωδόνη είναι μεταξύ 38-45% συνδεδεμένη με τις πρωτεΐνες.
Η συντριπτική πλειονότητα αυτής της δέσμευσης είναι στην αλβουμίνη.
Μεταβολισμός
Η οξυκωδόνη μεταβολίζεται στο ήπαρ από το ένζυμο CYP3A4/5, το οποίο μεσολαβεί στη Ν-απομεθυλίωση της οξυκωδόνης στη νοροξυκωδόνη. Περίπου το 45% μιας συνολικής δόσης οξυκωδόνης μεταβολίζεται μέσω αυτού μονοπατιού.
Η νοροξυκωδόνη θεωρείται ότι είναι αδρανής(δηλαδή δεν εμφανίζει φαρμακολογική δραστικότητα, είναι δηλαδή μη δραστική).
Ένα επιπλέον 19% της συνολικής δόσης οξυκωδόνης υφίσταται Ο-απομεθυλίωση στο ήπαρ για να σχηματίζουν τον ενεργό μεταβολίτη οξυμορφόνη. Όπως το μητρικό της φάρμακο, η οξυμορφόνη ασκεί επίσης αναλγητική δράση στο σώμα και θεωρείται ότι είναι πιο ισχυρό από τη μορφίνη ενώ προκαλεί λιγότερες παρενέργειες. Εδώ όμως τα δεδομένα είναι αμφιλεγόμενα καθώς κάποιες έρευνες βρήκαν ότι είναι πιο αδύναμο αναλγητικό από την οξυκωδόνη.
Και οι δύο κύριοι οξειδωτικοί μεταβολίτες (προκύπτουν δηλαδή με οξείδωση) της οξυκωδόνης, η οξυμορφόνη και η νοροξυκωδόνη, μεταβολίζονται περαιτέρω για να σχηματίσει τον δευτερογενή μεταβολίτη νοροξυμορφόνη.
Ουσιαστικά καταλήγουμε ότι η οξυκωδόνη είναι δραστική και από τους μεταβολίτες της, δραστική είναι μόνο η οξυμορφόνη.
Απέκκριση
Περίπου το 72% μιας δόσης οξυκωδόνης απεκκρίνεται στα ούρα. 8% ως οξυκωδόνη, 47%ως οξειδωτικοί μεταβολίτες και 18% ως ανηγμένοι μεταβολίτες. Τη στιγμή της γραφής, δεν είναι γνωστό πώς αποβάλλεται το υπόλοιπο 28% της αρχικής δόσης.
Μορφίνη ή οξυκωδόνη;
Τόσο η μορφίνη όσο και η οξυκωδόνη παρέχουν αποτελεσματική αναλγησία σε οξύ και χρόνιο πόνο. Η οξυκωδόνη έχει πιο ευνοϊκό φαρμακοκινητικό προφίλ. Η βιοδιαθεσιμότητά της από το στόμα είναι σημαντικά υψηλότερη και επομένως η μεταξύ ατόμων διακύμανση στη βιοδιαθεσιμότητα και στις συγκεντρώσεις στο πλάσμα είναι μικρότερες. Και τα δύο φάρμακα προκαλούν τυπικές ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τα οπιοειδή (Οι παρενέργειες των οπιοειδών περιλαμβάνουν καταστολή, αναπνευστική καταστολή, και δυσκοιλιότητα. Τα οπιοειδή είναι πιθανό να προκαλέσουν καταστολή βήχα, η οποία μπορεί να είναι είτε μια ένδειξη για τη χορήγηση οπιοειδών ή μια ακούσια παρενέργεια.)Ωστόσο, αρκετές αναφορές δείχνουν ότι η οξυκωδόνη προκαλεί λιγότερες παραισθήσεις. Λιγότερος κνησμός με την οξυκωδόνη μπορεί να σχετίζεται με το γεγονός ότι η οξυκωδόνη απελευθερώνει σημαντικά λιγότερη ισταμίνη από τη μορφίνη.
Η οξυκωδόνη δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική όταν χορηγείται επισκληρίδια, ενώ μορφίνη έχει ένα ισχυρό αναλγητικό αποτέλεσμα χορηγούμενη με αυτό τον τρόπο.
2023
Η οξυκωδόνη πλέον χρησιμοποιείται ως per os (χορηγούμενη από του στόματος). Συγκεκριμένα, δίνεται 5-10mg ανά 4-6ω και (όπως είπαμε) συνήθως διατίθεται μαζί με παρακεταμόλη ή ασπιρίνη.
Ανεπιθύμητες ενέργειες:
Δυσκοιλιότητα
Αίσθημα ή αδιαθεσία (ναυτία ή έμετος)
Δυσφορία στο στομάχι.
Αίσθημα υπνηλίας ή κούρασης.
Αίσθημα ζάλης και αίσθηση περιστροφής (ίλιγγος)
Σύγχυση.
Πονοκέφαλοι.
Κνησμός ή εξάνθημα.
Πλέον η οξυκωδόνη είναι γνωστή για την τηλεοπτική σειρά painkiller που αποτύπωσε το σκάνδαλο στην Αμερική της εταιρείας Purdue Pharma
Όταν κυκλοφόρησε, το 1995, το OxyContin έγινε γνωστό ως ένα μακράς διαρκείας φάρμακο που θα μπορούσε να βοηθήσει ασθενείς που πάσχουν από μέτριο έως έντονο πόνο. Το φάρμακο έγινε blockbuster και έφερε έσοδα περίπου τριάντα πέντε δισεκατομμύρια δολάρια στην Purdue Pharma.
Το μοναδικό δραστικό συστατικό του είναι η οξυκωδόνη, μια χημική ξαδέλφη της ηρωίνης που είναι έως και δύο φορές πιο ισχυρή από τη μορφίνη.
Η Purdue ξεκίνησε το λανσάρισμα του OxyContin κάνοντας μια επιθετική εκστρατεία μάρκετινγκ προσπαθώντας να αντιμετωπίσει αυτή τη στάση και να αλλάξει τις συνήθειες συνταγογράφησης των γιατρών. (οι γιατροί ήταν απρόθυμοι να συνταγογραφήσουν ισχυρά οπιοειδή - όπως είναι γνωστά τα συνθετικά ναρκωτικά που προέρχονται από το όπιο - εκτός από τον οξύ πόνο του καρκίνου και την παρηγορητική φροντίδα στο τέλος της ζωής, λόγω ενός μακροχρόνιου και βάσιμου φόβου για τις εθιστικές ιδιότητες αυτών των φαρμάκων.)
«Λίγα φάρμακα είναι τόσο επικίνδυνα όσο τα οπιοειδή», αναφέρει ο Ντέιβιντ Κέσλερ, πρώην επίτροπος της FDA.
Η εταιρεία χρηματοδότησε έρευνες και πλήρωσε γιατρούς για να υποστηρίξει ότι οι ανησυχίες σχετικά με τον εθισμό στα οπιοειδή ήταν υπερβολικές και ότι το OxyContin θα μπορούσε να θεραπεύσει με ασφάλεια ένα όλο και ευρύτερο φάσμα ασθενειών.
Εκατομμύρια ασθενείς βρήκαν το φάρμακο που τους ανακούφισε από τον βασανιστικό τους πόνο. Αλλά πολλοί άλλοι εθίστηκαν τόσο πολύ σε αυτό που, μεταξύ των δόσεων, ένοιωθαν να βυθίζονται μέσα στον πόνο τους.
Από το 1999, διακόσιες χιλιάδες Αμερικανοί έχουν πεθάνει από υπερβολικές δόσεις που σχετίζονται με το OxyContin και άλλα συνταγογραφούμενα οπιοειδή.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Ιατρικής Εθισμού, τέσσερις στους πέντε ανθρώπους που δοκιμάζουν ηρωίνη σήμερα ξεκίνησαν με συνταγογραφούμενα παυσίπονα. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων δείχνουν ότι 145 Αμερικανοί πεθαίνουν τώρα κάθε μέρα από υπερβολική δόση οπιοειδών.
Σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα, οι αξιωματούχοι της Purdue ανακάλυψαν ότι πολλοί γιατροί υπέθεσαν λανθασμένα ότι η οξυκωδόνη ήταν λιγότερο ισχυρή από τη μορφίνη - μια παρανόηση που εκμεταλλεύτηκε η εταιρεία.
Ένα σημείωμα του 1995 που στάλθηκε στην ομάδα πωλήσεων τόνιζε ότι η εταιρεία «δεν ήθελε να τοποθετήσει» το OxyContin μόνο για τον πόνο του καρκίνου. Πρωταρχικός στόχος στο σχέδιο προϋπολογισμού της Purdue για το 2002 ήταν να «διευρυνθεί» η χρήση του OxyContin για τη διαχείριση του πόνου-γενικώς.
Τέτοιες δαπάνες άξιζαν την επένδυση: εσωτερικά αρχεία της Purdue δείχνουν ότι οι γιατροί που παρακολούθησαν τα σεμινάρια της το 1996 έγραψαν συνταγές OxyContin δύο φορές πιο συχνά από εκείνους που δεν το έκαναν. Η εταιρεία διαφημιζόταν σε ιατρικά περιοδικά, έβαζε μπάνερ σε ιστοσελίδες σχετικά με τον χρόνιο πόνο και διένειμε καπέλα ψαρέματος OxyContin, βελούδινα παιχνίδια , OxyContin και ετικέτες αποσκευών OxyContin.
Η Purdue δημιούργησε επίσης διαφημιστικά βίντεο με ικανοποιημένους ασθενείς - όπως ένας εργάτης οικοδομής που μίλησε για το πώς το OxyContin είχε ανακουφίσει τον χρόνιο πόνο στην πλάτη του, επιτρέποντάς του να επιστρέψει στη δουλειά.
Τα βίντεο, τα οποία περιελάμβαναν επίσης μαρτυρίες από ειδικούς πόνου, στάλθηκαν σε δεκάδες χιλιάδες γιατρούς. Η εμπορία του OxyContin βασίστηκε σε μια εμπειρική κυκλικότητα: η εταιρεία έπεισε τους γιατρούς για την ασφάλεια του φαρμάκου με βιβλιογραφία που είχε παραχθεί από γιατρούς που πληρώθηκαν ή χρηματοδοτήθηκαν από την εταιρεία.
Μέσα σε πέντε χρόνια από την εισαγωγή του, το OxyContin απέφερε ένα δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως. «Δεν υπάρχει κανένα σημάδι επιβράδυνσης», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Σάκλερ σε μια ομάδα εκπροσώπων της εταιρείας το 2000. Το δυναμικό πωλήσεων είχε μεγάλο κίνητρο να προωθήσει το φάρμακο
Ωστόσο στους δρόμους τα πράγματα δυσκόλευαν γιατί όλο και περισσότεροι εθίζονταν στο OxyContin. Ορισμένοι μάλιστα έσπαγαν το χάπι και το σνίφαραν. Με αυτό τον τρόπο παρέκαμπταν τον μηχανισμό απελευθέρωσης χρόνου και έβαζαν στον οργανισμό τους καθαρό ναρκωτικό.
Καθώς όλο και περισσότεροι γιατροί συνταγογράφησαν το OxyContin για ένα όλο και μεγαλύτερο φάσμα συμπτωμάτων, ορισμένοι ασθενείς άρχισαν να πωλούν τα χάπια τους στη μαύρη αγορά, όπου η τιμή ήταν ένα δολάριο το χιλιοστόγραμμο.
Ωστόσο, η εταιρεία δεν απέσυρε το φάρμακο από τα ράφια ούτε αναγνώρισε ότι ήταν εθιστικό. Αντ ’αυτού, η Purdue επέμεινε ότι το μόνο πρόβλημα ήταν ότι οι χρήστες ψυχαγωγικών ναρκωτικών δεν έπαιρναν το OxyContin σύμφωνα με τις οδηγίες.
Ακόμη και όταν κατέστη σαφές ότι το OxyContin «δεν έκανε τη δουλειά του», η Purdue αρνήθηκε να παραδεχτεί ότι ενείχε κινδύνους
Η Purdue έχει μηνυθεί χιλιάδες φορές για το OxyContin. Το 2002, ο Χάουαρντ Ουντέλ δήλωσε ότι η εταιρεία θα υπερασπιστεί τον εαυτό της «μέχρι τέλους». Τον επόμενο χρόνο, ένας δικηγόρος της Νέας Υόρκης ονόματι Πολ Χάντλι συγκέντρωσε μια αγωγή, υπογράφοντας πέντε χιλιάδες ασθενείς που δήλωσαν ότι είχαν εθιστεί στο OxyContin αφού έλαβαν ιατρική συνταγή.
Το 2006, η Purdue συμβιβάστηκε με τους πελάτες του δικηγόρου Χάντλι, για εβδομήντα πέντε εκατομμύρια δολάρια. Λίγο αργότερα, η εταιρεία ομολόγησε την ενοχή της, σε μια υπόθεση που ασκήθηκε από ομοσπονδιακούς εισαγγελείς στη Βιρτζίνια, σε ποινικές κατηγορίες για παραπλανητική επωνυμία και αναγνώρισε ότι η Purdue είχε διαθέσει στην αγορά το OxyContin «με σκοπό να εξαπατήσει ή να παραπλανήσει». (Ο Ρούντολφ Τζουλιάνι είχε προσπαθήσει, για λογαριασμό της Purdue, να πείσει τον επικεφαλής εισαγγελέα να βυθίσει την υπόθεση.) Ο Μίκαελ Φρίντμαν, εκτελεστικός αντιπρόεδρος, ομολόγησε την ενοχή του για ποινικό πλημμέλημα, όπως και ο επικεφαλής ιατρικός σύμβουλος της εταιρείας, Πολ Γκολντχέιμ.
Η Purdue Pharma κήρυξε πτώχευση το 2019.
