06/02/2018
ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ
Τα άτομα με διαβήτη γνωρίζουν πολύ καλά σε τι αναφέρεται ο τίτλος: Η υπογλυκαιμία είναι μια από τις επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη είτε τύπου 1 είτε τύπου 2, που είναι συνυφασμένη τόσο με την νόσο την ίδια (ειδικά για το διαβήτη τύπου 2) αλλά και με τη λαμβανόμενη θεραπεία. Ας δούμε, λοιπόν, κάποια βασικά σημεία για την υπογλυκαιμία που πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου:
✓ Τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας μπορεί να αφορούν ένα ευρύ φάσμα που μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από άτομο σε άτομο: εφίδρωση, ταχυκαρδία, τρέμουλο στα χέρια, πείνα, θόλωση της όρασης, εκνευρισμός, απώλεια των αισθήσεων με πτώση στο έδαφος, κεφαλαλγία, αδυναμία, κόπωση, ζάλη, επιθετική συμπεριφορά
✓ Για την επιβεβαίωση της υπογλυκαιμίας χρειάζεται η τριάδα του Whipple:
o Συμπτώματα υπογλυκαιμίας
o Επιβεβαίωση με τον μετρητή σακχάρου αίματος: σάκχαρο κάτω από 70 mg/dL (σάκχαρο 40-70 mg/dL: ήπια υπογλυκαιμία, σάκχαρο κάτω από 40 mg/dL: σοβαρή υπογλυκαιμία)
o Υποχώρηση των συμπτωμάτων με τη λήψη γλυκόζης
✓ Από τα φάρμακα που πιο εύκολα μπορεί να προκαλέσουν υπογλυκαιμία είναι:
o Σουλφονυλουρίες
o Μεγλιτινίδες
o Ινσουλίνη, ειδικά οι ταχέως δρώσες
✓ Τα φάρμακα που πολύ σπάνια συσχετίζονται με υπογλυκαιμίες:
o Μετφορμίνη
o Πιογλιταζόνη
o Σιταγλιπτίνη, βιλνταγλιπτίνη, αλογλιπτίνη, λιναγλιπτίνη
o Λιραγλουτίδη, λιξισενατίδη, σεμαγλουτίδη, ντουλαγλουτίδη, εξενατίδη
o Νταπαγλιφλοζίνη, εμπαγλιφλοζίνη, καναγλιφλοζίνη
✓ Αίτια: Εκτός από τη λάθος λήψη (ώρα ή δόση) φαρμάκου ή ένεση περισσοτέρων μονάδων ινσουλίνης από όσες χρειάζεται, υπογλυκαιμίες μπορεί να εμφανιστούν στην άσκηση ή μετά την άσκηση, παράλειψη γεύματος (π.χ. του απογευματινού σνακ), συναισθηματικό στρες και έντονη ενασχόληση με τις δουλειές του σπιτιού
✓ Ανεπίγνωστες υπογλυκαιμίες: υπογλυκαιμίες που δεν τις καταλαβαίνει το άτομο με διαβήτη και γι’ αυτό είναι πολύ επικίνδυνες, καθότι δεν προειδοποιούν τον οργανισμό με τα προαναφερθέντα συμπτώματα, άρα ο κίνδυνος υπογλυκαιμικού κώματος είναι πιο πιθανός. Το φαινόμενο αυτό λέγεται H.A.A.F. (Hypoglycemia Associated Autonomic Failure) και οφείλεται στο ότι «εκπαιδεύεται» το νευρικό μας σύστημα να μην αντιδρά στην υπογλυκαιμία λόγω συχνών υπογλυκαιμικών επεισοδίων. Απαιτεί ενημέρωση και καθοδήγηση από τον διαβητολόγο.
✓ Αντιμετώπιση: Ο κανόνας του 15
o Τρώω 15 γρ γλυκόζης: Ταμπλέτα γλυκόζης, (ζαχαρόνερο (1 κουταλιά της σούπας ζάχαρη σε 1 ποτηράκι νερό), 1 κουταλιά της σούπας μέλι, 250 cc χυμός, 3-4 καραμέλες με ζάχαρη
o Περιμένω 15 λεπτά και ξαναμετράω το σάκχαρό μου
▪ Αν είναι κάτω από 70 mg/dL επαναλαμβάνω τη λήψη 15 γρ γλυκόζης
▪ Αν είναι πάνω από 70 mg/dL, τρώμε πιο σύμπλοκους υδατάνθρακες, π.χ. 1 φέτα ψωμί με τυρί, 1 τοστ, 1 φρούτο ή το επόμενο προγραμματισμένο γεύμα, ώστε να αποφύγουμε τον κίνδυνο επανεμφάνισης της υπογλυκαιμίας στις επόμενες ώρες
✓ Τι ΔΕΝ κάνω όταν έχω υπογλυκαιμία: αδιαφορία (μη αντιμετώπιση), δεν τρώμε καραμέλες χωρίς ζάχαρη (γιατί δεν έχουν υδατάνθρακες), δεν τρώμε υδατάνθρακες με λίπος, όπως πάστες, μπακλαβά, σοκολάτα, τσουρέκι, μελομακάρονα, κρουασάν γιατί δεν πετυχαίνουν απότομη απορρόφηση της γλυκόζης από το έντερο και ευθύνονται για καθυστερημένες υπεργλυκαιμίες.
Μέσα από τη διαδικασία αντιμετώπισης της υπογλυκαιμίας οφείλουμε κάθε φορά να αναγνωρίσουμε το αίτιο που πυροδότησε το συγκεκριμένο επεισόδιο ώστε να αναγνωρίσουμε πώς θα αποφύγουμε το επόμενο επεισόδιο. Σ’ αυτή τη διαδικασία μπορεί να αναζητήσουμε τη βοήθεια του ιατρού μας.
Φουστέρης Ευάγγελος, M.D., Ph.D.
Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο ΣΔ-Παχυσαρκία
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
