09/01/2025
ΜΑΘΙΟΥΔΑΚΗΣ ΓΑ (c) Ο Ιπποκράτης πρώτος αναγνώρισε τη σημασία της ψυχικής υγείας στη διατήρηση και αποκατάσταση της οργανικής και πνευματικής αρτιότητας. Πίστευε ότι η ψυχική κατάσταση ενός ανθρώπου μπορεί να έχει άμεση επίδραση στην σωματική του υγεία και αντίθετα. Μερικούς αιώνες αργότερα, ο Σίγκμουντ Φρόυντ, συμπλήρωσε ότι ‘κάθε σωματικός πόνος διαρρηγνύει το προστατευτικό κέλυφος του ‘εγώ΄ και -γι αυτό μόνο το λόγο- προκαλεί ψυχική διαταραχή. Αλλά και οι χρόνιες ψυχοπάθειες προκαλούν σωματικές διαταραχές. Η επίδραση των ψυχοπαθειών στη σωματική υγεία μπορεί να εξηγηθεί με διάφορους μηχανισμούς:
i. Οι ψυχικές διαταραχές, καθ΄αυτές συνοδεύονται από υιοθέτηση ανθυγιεινών συμπεριφορών όπως το κάπνισμα, η κακή διατροφή, ο αλκοολισμός, η χρήση ουσιών που αποδυναμώνουν το ανοσοκλογικό σύστημα.
ii. υπερδιέγερση του άξονα Υποθάλαμος-Υπόφυση - Επινεφρίδια, ΥΥΕ. Η χρόνια ενεργοποίηση του άξονα προκαλεί χρόνια υπερέκκριση της ενδογενούς κορτιζόλης, που καταστέλλει την ανοσολογική λειτουργία και μειώνει την αποτελεσματικότητα των Τ-λεμφοκυττάρων, των φυσικών φονικών κυττάρων, ΝΚ cells, ενώ αύξάνουν τη φλεγμονώδη δραστηριότητα των κιτοκινών και του παράγοντα νέκρωσης όγκων, TNF-α.
iii. ενεργοποιούνται νευροανοσολογικοί μηχανισμοί, που προκαλούν δευσλειτουργία σε νευροδιαβιβαστές, όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη. Οι ψυχοπάθειες συντηρούν αυξημένα επίπεδα οξειδωτικού στρες, το οποίο επηρεάζει την κυτταρική λειτουργία και μειώνει την ανθεκτικότητα στα παθο-γόνα.
iv. Το χρόνιο κοινωνικό στρες και η απομόνωση, που συ-χνά συνοδεύουν ψυχικές διαταραχές, έχουν αρνητική επίδραση στην ανοσολογική λειτουργία, αυξάνοντας την επιρρέπεια στις λοιμώξεις.
v. Τα αντιψυχωτικά, αντικαταθλιπτικά και άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του ανοσο-ποιητικού συστήματος. Για παράδειγμα, κάποια φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν μεταβολικό σύνδρομο, αυξάνοντας τον κίνδυνο για λοιμώξεις.
