17/04/2022
Ένα κείμενο για τη μητρότητα, με αφορμή τις πρόσφατες δηλώσεις της Σμαράγδας Καρύδη, μέσα από την οπτική της ψυχολογίας, από το από Decy Bell Wordpress (το link στα σχόλια)
Στην ψυχολογία χρησιμοποιούνται συχνά δύο έννοιες, αυτή των όρων αξίας που αναφέρεται στα κριτήρια και τις υποχρεώσεις που θέτει το περιβάλλον, η οικογένεια, η κοινωνία κλπ. για να γίνει αποδεκτό ένα άτομο και η έννοια των ακλόνητων πεποιθήσεων δηλαδή όλες οι μεγάλες αλήθειες που έχει διδαχτεί ένα πρόσωπο από παιδί, τις έχει εσωτερικεύσει και δεν διανοείται να τις αμφισβητήσει.
Μια από αυτές είναι ο προορισμός του ανθρώπου και ειδικά της γυναίκας, ο οποίος είναι η διαιώνιση του είδους. Γέννηση, τεκνοποίηση, θάνατος. Αυτό είναι το “φυσικό” και αλάνθαστο διότι έτσι γίνεται από την αρχή του κόσμου και έτσι θα συνεχίσει να συμβαίνει. Όποιος δεν το κατανοεί ή δεν το ενστερνίζεται έρχεται σε κόντρα με τους όρους αξίας της ανθρωπότητας. Συχνά, για να γίνει αποδεκτός αναγκάζεται να μετατοπίσει την εσωτερική εστία αξιολόγησης του στους άλλους και γι’αυτό δυστυχώς οι επιλογές του είναι επίπλαστες. Σχεδόν όλοι γνωρίζουν από πολύ μικροί ότι έχουν συγκεκριμένη θέση και ρόλους, προετοιμάζουν τον εαυτό τους για αυτούς, δεν ακούν την εσωτερική τους φωνή και οδηγούνται σε συγκεκριμένο τρόπο ζωής όπως πχ. στην άκριτη απόκτηση παιδιών, γιατί κάτι διαφορετικό θα θεωρείτο απλά μη ανθρώπινο και κατακριτέο στο σύστημα αξιών μας.
Η φυσικοποίηση της τεκνοποίησης καθώς και η «ιερότητα» της μητρότητας είναι μονόδρομος. Το πατριαρχικό σύστημα καταπιέζει διπλά μια γυναίκα, ταυτίζοντάς την ασφυκτικά με ιδιότητες όπως η μάνα ,η τροφός, η φροντίστρια της οικογένειας και των γύρω της. Οι δεσμεύσεις είναι ρητές και σχεδόν κάθε θηλυκότητα τις εσωτερικεύει και φαντάζει τρομερά προβληματικό να λέγεται, πόσο μάλλον να επιλέγεται κάτι διαφορετικό.
Η κ. Καρύδη τόλμησε να δηλώσει κάτι που έρχεται σε κόντρα με μία τέτοια αδιαφιλονίκητη αλήθεια και μάλιστα, όχι με δικαιολογητικό την αδυναμία ( που προκαλεί συμπάθεια και οίκτο και σπρώχνει χιλιάδες γυναίκες σε πανάκριβες και επίπονες γυναικολογικές επεμβάσεις ) αλλά με επιχείρημα τις προσωπικές της ανάγκες. Ήταν αναμενόμενο λοιπόν να στραφεί εναντίον της η κοινή γνώμη γιατί δεν μπορεί εύκολα να γίνει αποδεκτό ότι η μητρότητα θα έπρεπε να είναι επιλογή και μάλιστα συνειδητή.
Έχουμε επανειλημμένα ακούσει ότι αφού μας έφεραν στον κόσμο, αυτό σημαίνει αναντίρρητα, ακόμα και στις πιο δυσλειτουργικές οικογένειες ότι έχουμε την αποστολή να κάνουμε το ίδιο (συντηρητικές και φασιστικές θεωρίες είναι υπέρμαχοι αυτών των απόψεων και πχ. κάθετα ενάντιες στην υιοθεσία και την ανατροφή απο τη λοατκι+) και λόγοι άρνησης όπως δουλεία και προσωπικές ανάγκες είναι εγωιστικοί και θρασύτατοι. "Η μάνα μου θυσιάστηκε για να με μεγαλώσει ,οφείλω να έχω παιδιά για να κάνω το ίδιο”, "οι φυσιολογικές γυναίκες θέλουν να γίνουν μητέρες, no matter what” ,”το σώμα σου είναι προορισμένο για να γεννήσει μωρά”. Είναι όμως έτσι;
Μήπως αυτοί οι όροι αξίας είναι απίστευτα σκληροί ,άκαμπτοι, αναχρονιστικοί και καθοδηγούμενοι; Μήπως αυτή η ακλόνητη αλήθεια, εν έτει 2022, μπάζει από παντού; Γιατί υπάρχει τόσο μεγάλος αριθμός εγκαταλελειμμένων και κακοποιημένων παιδιών καθημερινά; Γιατί υπάρχουν τόσες πολλές κλινικές διαγνώσεις και δεκάδες σύνδρομα στα σημερινά παιδιά; Γιατί υπάρχουν τόσο μεγάλα ποσοστά κατάθλιψης σε μητέρες; Γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη παθογένεια μέσα στην οικογένεια και κατ’ επέκταση στον κόσμο;
Η δομή της κοινωνίας και η πατριαρχία επιτρέπει τελικά στους ανθρώπους και ειδικά στις γυναίκες να αναρωτηθούν αν αντέχουν ,αν μπορούν να ανταπεξέλθουν σωματικά, ψυχολογικά, οικονομικά, χρονικά, συναισθηματικά στην ανατροφή ενός παιδιού που αυτό στην τελική θα έπρεπε να είναι από τα πιο σημαντικά ζητήματα σε ένα πολιτισμένο κόσμο; Υπάρχουν δομές υποστήριξης; Σε μια εποχή πανδημιών ,πολέμων ,οικονομικής και κλιματικής κρίσης είναι αναμφισβήτητος ο ερχομός ενός καινούριου ανθρώπου, από το μηδέν, στη γη; Έχει άδικο μια γυναίκα που θεωρεί ότι η ζωή της όλη θα είναι ένα αγωνιώδες τρέξιμο πίσω από τα παιδιά της για να τα προστατέψει από όλα τα παραπάνω, όταν συνειδητοποιεί, εκ των προτέρων, ότι δεν αντέχει και θα δημιουργήσει ένα φαύλο κύκλο προβλημάτων; Είναι κακομαθημένη όταν προσπαθεί να επιβιώσει στη σκληρή πραγματικότητα με το δικό της τρόπο;
Απο την άλλη, είναι το ίδιο αυστηρά προκαθορισμένη η θέση του πατέρα; Ετεροπροσδιορίζονται οι άντρες το ίδιο συχνά από την απόκτηση ή όχι απογόνων και θεωρούνται το ίδιο «αφύσικοι» αν δεν την επιδιώξουν ή κριθούν ως ανεπαρκείς; Ανακρίνονται από το περιβάλλον τους γι’αυτό;
Μια μητέρα έχει ουσιαστικό πλέγμα υποστήριξης; Υπάρχουν δομές να τη βοηθήσουν να είναι υγιής και ασφαλής και εκείνη και τα παιδιά της; Υπάρχει πρόνοια; Εργασιακοί νόμοι να την προστατέψουν; Σχολές γονέων να ενημερώσουν τις οικογένειες για θέματα ανατροφής; Η λοάτκι+ γιατί αποκλείεται από τη γονεϊκό ρόλο;
Γιατί λοιπόν και η κανονικοποίηση συστημικών όρων αξίας στις μέρες μας να μην αμφισβητείται καθημερινά με ανοιχτό, εποικοδομητικό διάλογο και εναλλακτικούς τρόπους ζωής;
Το να αποφασίζει κάποιος να μην κάνει παιδιά σε ένα διαλυμένο πλανήτη ,με υπερπληθυσμό, χωρίς πρακτική και ψυχολογική βοήθεια, ώστε να είναι ο ίδιος καλά για να προσφέρει στο συνάνθρωπο, είναι μια συνειδητοποιημένη, ώριμη πράξη και θα έπρεπε να χαίρει σεβασμού και όχι χλεύης. Όπως και η επιλογή της μητρότητας θα έπρεπε να είναι ουσιαστικά υποστηριζόμενη, γιατί το γυναίκα-εργαζόμενη-μητέρα σε αυτό τον κόσμο είναι μια πολύ άγρια συνθήκη.
