Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής

13/03/2019

https://www.psychotherapy.net.gr/paroxysmiko-agchos/

Το άγχος σημαίνει προειδοποίηση κινδύνου. Όταν έρχεται απότομα, ξαφνικά, αιφνίδια, πιεστικά, τότε θεωρείται παροξυσμικό. Επειδή έχει ένταση προκαλεί φόβο και οδηγε...

19/01/2019

Στις σχέσεις βρίσκουμε κομμάτια του εαυτού μας και καθρεφτίζουμε τον εαυτό των άλλων. Σχέσεις ανθρώπων. Διαβάστε περισσότερα εδώ:

Τα τρία βασικά πράγματα που έχει μια σχετικά καλή μαμά είναι: Η όσφρηση, το βλέμμα και η αγκαλιά (μέσα εκεί είναι το χάδι). Αλλά πρέπει στον πρώτο χρόνο να είναι μία. Σ....

18/12/2018

Πως μπορούμε να βοηθηθούμε από την θεραπευτική σχέση

Μιχάλης Πατεράκης Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής Καρνεάδου 37, Κολωνάκι Τηλ: 211 71 51 801 www.mixalispaterakis.gr www.psychotherapy.net.gr

16/11/2018

https://mixalispaterakis.gr/epithymies-kai-fantasioseis-sto-oikogeneiako-trigono/

Επιθυμούμε πράγματα που μας φέρνουν ευχαρίστηση ή που τα έχουμε σκεφτεί ως φέροντα ευχαρίστηση. Όταν αυτές οι επιθυμίες είναι αποδεκτές από τους σημαντικούς άλλου...

01/11/2018

Όλα τα αισθήματα της παιδικής ηλικίας όπως μίσος, θυμός, ζήλεια, οργή, απογοήτευση, αίσθημα κατάρρευσης, αδικία, υποτίμηση, επαναλαμβάνονται αυτούσια σε όλη μας τη ζωή ακριβώς με τον τρόπο που τα ζήσαμε ως παιδιά.

Αυτα τα αισθήματα καθορίζουν τις σχέσεις που κάνουμε ως ενήλικες και ειναι ασυνείδητα. Αυτό σημαίνει οτι ενώ τα έχουμε μέσα μας, δεν έχουμε πλήρη συνείδηση ότι δρούν. Οι περισσότεροι άνθρωποι τα καταπιέζουν γιατί δεν τα αντέχουν. Δεν αντέχει κανείς ότι τον/την απορρίπτει η μητέρα του, ούτε οτι τον χρησιμοποιούν οι γονείς του ή ότι μισεί τα αδέρφια του. Αν σε απορρίπτει η μητέρα σου και είσαι βρεφος τότε φοβάσαι οτι θα πεθάνεις. Οταν σε χρησιμοποιούν οι γονείς σου νιώθεις οτι είσαι τελείως μονος γιατί δεν σε καταλαβαίνει κανεις και οταν μισείς τα αδέρφια σου δεν το δείχνεις γιατί φοβάσαι οτι θα χάσεις την αγαπη των γονιών.

Αυτά όμως μένουν στον ψυχισμό και ψάχνουν να δικαιωθούν ή να απαλυνθούν. Η παρηγοριά είναι δυσεύρετη όμως σε αυτό τον κόσμο και πολύ περισσότερο μια πραγματική θεραπεία. Ψάχνει όμως κανείς και βρίσκει θεραπεία. Έτσι με τον καιρό ο άνθρωπος καταλαβαίνει οτι εχει δολοφονικά αισθήματα προς τους γονείς και τα αδέρφια του και ότι μετά κάνει τον κόσμο γύρω του γονείς και αδέρφια. Τα βιώνει, τα αισθάνεται με τον καιρό στην θεραπεία. Η ενοχή μειώνεται. Το αποδέχεσαι. Μπορείς να κοιτάξεις τον εαυτό σου στον καθρέφτη χωρίς μεγάλη ενοχή. Πάλι ο κόσμος ειναι δύσκολος γιατί όλοι έχουμε αντιστάσεις. Αλλά μπορείς να μιλήσεις πιο ελεύθερα. Δεν έχεις τόσο μεγάλο φόβο. Ξέρεις οτι η ζωή εχει ενα τέλος. Ειναι μικρή. Το αποδέχεσαι κι αυτό. Βλεπεις τον κόσμο γυρω, τον ήλιο, απολαμβάνεις μια ωραία βολτα, ενα ωραίο κρασί. Οταν μισείς το νιώθεις, δεν το απωθείς. Αυτό σημαίνει οτι συνηδειτοποιείς τον εαυτό σου. Δεν είναι λογικό πράγμα αυτό. Είναι συναισθηματική διαδικασία. Αλλά επειδή φοβάται ο άλλος να τα αισθανθεί αυτά γιατί εκεί κρύβονται δολοφονίες και φοβάται και την αντεκδίκηση, τελικά είναι πιο εύκολο να κάνεις μια εκλογίκευση, να πεις δεν πειράζει κάποια μέρα θα αλλάξουν τα πραγματα. Τα πράγματα δεν αλλάζουν γιατί αυτή είναι η εσωτερική μας πραγματικότητα. Αυτή αλλάζει όταν μπεις σε μια σχέση που μπορείς να τα δεις αυτά. Τα αναγνωρίζεις, τα νιώθεις και τότε τα αλλάζεις.

Κάποτε στην Ελλάδα, όχι παλιά, πριν είκοσι ακόμα χρόνια, η τάση ήταν να σε θεωρεί κανείς τρελό όταν αναζητούσες βοήθεια ψυχολογική. Και σήμερα υπάρχουν αντιστάσεις μεγάλες. Δεν είμαστε ακόμα αρκετά έτοιμοι εδώ. Αλλά ο κόσμος μαθαίνει. Κάνει μια προσπάθεια. Τα νέα παιδιά σήμερα, μετά τα είκοσι δύο είκοσι τρία, αναζητούν βοήθεια. Θέλουν να καταλάβουν. Βοηθάει η ενημέρωση, το Ίντερνετ, αλλά από την άλλη είναι οι αντιστάσεις που πρέπει να καμφθούν. Και μέσα στο θεραπευτικό πλαίσιο το βλέπουμε αυτό. Τί ειναι αυτές οι αντιστάσεις, τι εξυπηρετούν, γιατί δεν δουλεύουν πιά, γιατί δεν πετυχαίνει η προσπάθεια της αντικατάστασής τους κτλ.

Αυτό συμβαίνει γιατί τα αισθήματα ειναι αδύνατο να καταπιέζονται επ αόριστον. Το τίμημα ειναι μεγάλο. Παθαίνεις κατάθλιψη, άλλος κάνει σωματικά προβλήματα, οι σχέσεις του δεν πάνε καλά. Αυτή είναι η ζωή μας. Δύσκολα αποδέχεται κανείς τα αισθήματα που έχει με τόσο κόπο κρύψει. Αντιδρά, θυμώνει, φοβάται. Η θεραπεία είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο. Μαθαίνεις τον εαυτό σου. Όμως όσο πιο πολλές άμυνες εχεις, τοσο μεγαλύτερα προβλήματα αντιμετωπίζεις κι αυτό σε κάνει να αποφεύγεις τα συναισθήματα. Ετσι η επανάληψη των αισθημάτων της παιδικής ζωής είναι έντονη και χρησιμοποιείται ως θεραπεία. Ψάχνει κανείς να βρει μια σχέση να παίξει το δράμα του.

Και το θεατρο ειναι ένας τρόπος. Να βλεπεις θέατρο, ή να παίζεις θέατρο. Η τέχνη γενικά είναι ένα θεραπευτικό μέσο. Αλλά εκεί βλέπεις λίγο τον εαυτό σου, δεν τον καταλαβαίνεις όμως. Ειναι μια λύση προσωρινή. Νιώθεις λίγο, μπορει να κλάψεις καμμια φορά κοιτώντας ενα πίνακα ή ακούγοντας μουσική. Γιατί ταυτοποιείσαι με αυτό που βλέπεις. Εκτονώνεις κάποια αισθήματα, προσωρινά. Τίποτα δεν αλλάζει όμως. Οι περισσότεροι αυτό κάνουν με την τέχνη. Αυτό ειναι μια προσωρινή γρήγορη σχέση. Ακουμπάς λίγο και φεύγεις. Οι φόβοι του ανθρώπου για τα αισθήματα της παιδικής ηλικίας όμως ειναι πολύ έντονοι. Κρύβονται σε κάθε πτυχή της προσωπικότητας και βγαίνουν με κάθε ευκαιρία.

Η επανάληψή τους είναι ατελείωτη καί οδυνηρή. Αν τα δεί κανείς αυτά, αν νιώσει τα αισθήματα που κρύβει, αρχίζει και ωριμάζει. Μεγαλώνει. Η θεραπεία είναι μιά παιδική ζωή που ζούμε, για να θεραπεύσουμε τον εαυτό μας. Δηλαδη να τον μεγαλώσουμε σωστά αυτή τη φορά.

Μιχάλης Πατεράκης
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής
Καρνεαδου 37 Κολωνακι (δίπλα στον ευαγγελισμό)
Δέχεται κατόπιν ραντεβού
Κλινικές Υπηρεσίες: Ατομική ψυχοθεραπεία, ψυχοθεραπεία ζεύγους και οικογένειας
Τηλ: 211 71 51 801
www.psychotherapy.net.gr

25/10/2018

«Η σημασία της ευγνωμοσύνης»

Εξάρτηση έχει το μωρό από τη φιγούρα που το φροντίζει. Εκεί δεν αγαπάει. Απλά είναι εξαρτημένο. Αυτό σημαίνει πως φοβάται οτι θα πεθάνει και γαντζώνεται. Η πραγματική αγάπη, η πιο ώριμη, έχει να κάνει με την ευγνωμοσύνη. Ευγνωμοσύνη σημαίνει ότι αισθάνομαι πως έχω μεσα μου την τάση να σε ευχαριστήσω για όσα μου έδωσες. Αυτό εμφανίζεται στους 8 περίπου μήνες ζωής.

Εμπιστοσύνη

Οι περισσότεροι δεν δίνουν. Έτσι η ευγνωμοσύνη είναι σπάνια. Ειδικά στην Ελλάδα θεωρείται και ανοησία. Γιατί ως λαός είμαστε περισσότερο στην παρανοειδή σφαίρα, δεν εμπιστευόμαστε, οπότε για ποιά ευγνωμοσύνη μιλάμε;

Για ποιό λόγο δίνει όμως κανείς;

Επίσης η ευγνωμοσύνη συγχέεται με κάτι άλλο. Όταν δίνεις, τί δίνεις; Για τον άλλο ή για εσένα; Για εσένα. Αυτό δεν είναι δοτικότητα. Αυτό σημαίνει "σε χρησιμοποιώ για να καλυφθώ εγώ". Είναι ναρκισσιστικό. Οι περισσότερες σχέσεις είναι έτσι. Που έχει μια λογική βέβαια αλλά δεν έχει σχέση με την ευγνωμοσύνη.

Σ´ ευχαριστώ που μου έδωσες

Η ευγνωμοσύνη έρχεται αν και όταν δημιουργηθεί το συναίσθημα του "Σ’ ευχαριστώ, τώρα θέλω να σου γυρίσω πίσω αυτό που μου έδωσες". Αν έχεις πάρει εκμετάλλευση, αυτό θα δώσεις πίσω. Αν έχεις πάρει νοιάξιμο, αυτό θα δώσεις πίσω. Αν έχεις πάρει στέρηση, αυτό θα δώσεις πίσω. Αν μαζέψεις θυμό, μετά μεγαλώνοντας λές αυτό που λέει και ο θρησκευτικός νόμος: "μάχαιραν έδωσες μάχαιραν θα λάβεις".

Η καταπίεση της κατάθλιψης δημιουργεί θυμό

Ένα παιδί δύο ετών που πετάει με μανία τα παιχνίδια του στο πάτωμα, είναι στερημένο χωρίς αμφιβολία. Δεν την εχεις την ανάγκη της οργής αν είσαι καλά. Θα το χειριστείς διαφορετικά. Αν είσαι λίγο καλά μπορεί να ματαιωθείς για κάτι, θα κλάψεις λίγο, αλλά ξέρεις οτι μπορείς να κλάψεις μαζί με τη μαμά σου ή με το μπαμπά σου. Εδώ λέμε, είσαι ολόκληρος άντρας ολόκληρη γυναίκα, το κάνουμε χορό τραγούδι, δεν συζητάμε γιαυτό, το προσπερνάμε. Κατάπιεζουμε την κατάθλιψη που είναι φυσιολογική για να είμαστε καλά. Αν βγεί η καταθλιψη και εκφραστεί, τότε δεν υπάρχει η ανάγκη να γίνει κανείς καταθλιπτικός.

Όμως τελικά όλο το διαστρεβλωμένο αυτό πλαίσιο δημιουργεί εξάρτηση. Η εξάρτηση όμως δεν είναι αγάπη. Πολλοί το μπερδεύουν. Η ευγνωμοσύνη είναι η αρχή της αγάπης.

Μιχάλης Πατεράκης
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής
Καρνεάδου 37 Κολωνάκι
Τηλ: 211 71 51 801
www.psychotherapy.net.gr

20/10/2018

Ας αναφερθούμε αυτή τη φορά σε κάτι που είναι ίσως το σημαντικότερο πράγμα όσον αφορά στην γέννηση του εαυτού και στην καλή διαβίωσή του. Στο κράτημα.

Χωρίς το κράτημα

Χωρίς το κράτημα θα ήμασταν είτε τρελοί (με την έννοια της αποδιοργάνωσης), είτε σε συνεχή αβάσταχτο πανικό, είτε σε αίσθηση απειλής κατά της ζωής. Το κράτημα αποτελεί την βασική αμφιβολία των ερωτευμένων (αν μπορούν να κρατηθούν), είναι ο κυριότερος θεραπευτικός παράγοντας στην ψυχοθεραπεία και η ουσία όσον αφορά στην αίσθηση της ζωντανότητας η οποία μπορεί να νιώθει κανείς σε επίπεδο ψυχοσωματικό.

Δεν διδάσκεται

Ταυτόχρονα όμως το κράτημα δεν ειναι τεχνική και δεν διδάσκεται. Το κράτημα αφορά στην σχέση. Δεν το επιστρατεύεις για να θεραπεύσεις αλλά ενεργοποιείται από διάφορους παράγοντες. Την επιθυμία να κρατήσεις, την αντοχή να πεθάνεις κρατώντας, την φυσική απόρροια του εαυτού να συμπεριλάβεις τον άλλο, να τον περιέξεις, να τον δεχτείς. Αλλά κράτημα σημαίνει επίσης να αφήσεις τον άλλο να χαλαρώσει και να περιέλθει σε κατάσταση αποδιοργάνωσης. Να μπορέσει να μην ειναι ολόκληρος, να μην είναι κάπως όπως θα ήθελες να είναι ή όπως νομίζεις οτι είναι αλλά να είναι αυτό που δεν φαντάζεσαι ότι είναι. Και να είναι ένας εαυτός όπου στην κατάσταση της μη απαρτίωσης, μπορεί να υπάρχει στην αγκαλιά σου. Αυτό κάνουν οι μαμάδες, η καθεμία με τον τρόπο της, με τις αντοχές τους, με τα άγχη τους, με τα σωστά και τα λάθη τους. Κρατούν.

Κράτημα και παλινδρόμηση

Ενας μεγάλος Άγγλος ψυχαναλυτής, ο Winnicott, έλεγε ότι «στη ζωή του φυσιολογικού βρέφους, η ανάπαυση πρέπει να περιλαμβάνει την χαλάρωση και την παλινδρόμηση στην μη απαρτίωση. Σταδιακά, καθώς ο εαυτός αναπτύσσεται σε δύναμη και πολυπλοκότητα, αυτή η παλινδρόμηση στην μη απαρτίωση έρχεται όλο και πιο κοντά σε μια επώδυνη κατάσταση «τρελής» αποδιοργάνωσης. Έτσι, υπάρχει ενα ενδιάμεσο στάδιο στο οποίο ενα καλά φροντισμένο μωρό μπορεί να χαλαρώσει και να περιέλθει σε κατάσταση μη απαρτίωσης και να αντέξει (να αντέξει μόνο όμως) να νιώσει τρελό στην μη απαρτιωμένη κατάσταση. Τότε γίνεται μια μετακίνηση προς το επόμενο στάδιο, ένα βήμα προς την ανεξαρτησία, και χάνεται για πάντα η ικανότητα να είναι μη απαρτιωμένο...»

Η Ικανότητα Να Χάνεσαι

Τι μας λέει εδώ ο Winnocott; Οτι μια καλή φροντίδα θα βοηθήσει το μωρό να μπορέσει να γυρνάει στις καταστάσεις της ανάπτυξης όπου δεν ειναι ακόμα ολόκληρο σαν εαυτός, να μπορεί εκεί να μένει χωρίς να φοβάται (αλλά ίσως και να απολαμβάνει λέω εγώ) και αφού μπορεί να το κάνει αυτό μετά να ξαναγυρνάει στην ολόκληρη εικόνα, στην συμπαγή ταυτότητα. Όσο μπορεί να γίνεται αυτό, τόσο χάνεται η ικανότητα να μπορείς να επιστρέψεις στην κατάσταση που δεν έχεις ολόκληρο, ενιαίο, συνεχές εαυτό. Άρα ειναι ικανότητα να μπορείς να χάνεσαι όταν είσαι βρέφος μέσα στην κατάσταση μιας διεργασίας όπου τα πράγματα δεν ειναι ολόκληρα, είναι ασαφή αλλά ταυτόχρονα αισθάνεσαι ασφάλεια.

Κράτημα Σαν Όνειρο

Άλλωστε το ίδιο κάνουμε όλοι κάθε βράδυ στον ύπνο μας με την δυνατότητα να ονειρευόμαστε. Μπορούμε να γινόμαστε άϋλα στοιχεία, να αφηνόμαστε σε στιγμές χρωμάτων, αισθήσεων, οσμών, μέσα σε ένα άχρονο σύμπαν, να μπορούμε να απορροφηθούμε και να απορροφήσουμε ταυτόχρονα το καθετί, να μην πεθαίνουμε, και να αντέχουμε τις δυσκολίες γιατί πρωταρχικά νιώθουμε φροντίδα. Ασφάλεια. Δηλαδή κάποιος μας κρατάει. Η εμπειρία αυτή διδασκόμαστε οτι είναι πραγματικά πλούσια και αποτελεί το θεμέλιο μιας ζωής δημιουργικής. Εκεί που μπορείς να παίξεις με την εσωτερική και την εξωτερική πραγματικότητα γιατί ενδιάμεσα υπάρχει ενα χάδι, ένα βλέμμα, ενα τραγούδι, ενα άγγιγμα, μια μυρωδιά, ενα λίκνισμα.

Ποιός όμως μπορεί να κρατήσει;

Το έχεις μέσα σου αν το έχεις. Και το έχεις γιατί το πήρες. Αν είμαι άτυχος και δεν το πήρα, τότε δεν μπορεί κανείς να μου το δώσει. Γιατί θα πηγαίνω πάντα εκεί που δεν υπάρχει. Η ζωή είναι βασανιστική χωρίς μια ασφαλή αγκαλιά. Ο κόσμος εκεί είναι γεμάτος δυσκολίες. Σκληρός. Δύστροπος. Ο κόσμος θα έπρεπε να μαθαίνει από την εμπειρία και αυτών που δεν κρατήθηκαν αλλά καί εκείνων που ένιωσαν ασφάλεια. Μόνο αν ξεκινήσουμε να τα μαθαίνουμε αυτά από μικρά παιδιά, νήπια, θα μπορέσουμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Μόνο που δυστυχώς τα σημαντικά σε αυτό τον κόσμο τα αφήνουμε πίσω και τα ασήμαντα τα έχουμε πάντα μπροστά.

Μιχάλης Πατεράκης
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής
Καρνεάδου 37, Κολωνάκι
(Δίπλα στον Ευαγγελισμό)
Δέχεται κατόπιν ραντεβού
Τηλ: 211 71 51 801
www.psychotherapy.net.gr

02/10/2018

30/09/2018

Οταν σε υπέρ προστατεύω, δεν σε αφήνω να κινηθείς δημιουργικά, άνετα, όπως σου έρχεται να γίνεις, να κάνεις, να εκφράσεις. Άρα ειμαι στερητικός. Λίγοι το καταλαβαίνουν αυτό. Οι περισσότεροι ενώ δεν το αντέχουν και επειδη δεν μπορούν να εναντιωθούν στην υπερπροστασία, το κάνουν επιθετικότητα. Αυτό συμβαίνει οταν είσαι μικρός που αναγκαστικά είσαι εξαρτημένος από τους γονείς. Η υπερπροστασία είναι σα να μην έχεις να φας. Πονάς μέσα σου από τη στέρηση. Ειναι αφόρητο. Οπότε γίνεσαι εκρηκτικός. Ή αλλιώς κρατάς το θυμό μέσα σου και τον βγάζεις με διάφορους μηχανισμούς. Η ειρωνεία, η υποτίμηση, η συνεχής κριτική αλλά και το κουτσομπολιό, είναι μορφές επιθετικότητας. Από κάτω κρύβεται η στέρηση και βέβαια τα διάφορα εξατομικευμένα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει ο καθένας στην παιδική ζωή. Εκεί κρύβονται όλες οι πτυχές της συναισθηματικής μας ζωής. Αυτά ειναι θέματα που μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς με κάποιους τρόπους. Αλλα είναι διαφορετικό να αντιμετωπίζεις κάτι για να μην το φοβάσαι και άλλο να το κατανοείς.

Οταν το κατανοήσεις εκείνο δεν έχει πια δύναμη. Αυτή η κατανόηση γίνεται μέσα σε μια σχέση που ενώ πιέζεις να ξανασυμβούν τα ίδια (γιατί αυτά ξέρεις) εκεί μέσα πια δεν επαναλαμβάνονται. Θυμώνεις, φωνάζεις, γραντζουνάς αλλά ο άλλος είναι σταθερός εκεί μαζί σου. Αυτό είναι κράτημα. Σε κρατώ για να σε θεραπεύσω. Αλλά είναι και κάτι δύσκολο γιατί ο άλλος το φοβάται το κράτημα. Έτσι γίνεται και όταν σου αρέσει κάποιος. Λες μέσα σου ασυνείδητα: «θα αφήσω να με κρατήσει?» Ελπίζεις οτι θα το κάνει αλλά δεν ξέρεις κιόλας αν μπορεί ή δεν ξέρεις αν θα αφεθείς κι εσύ σε αυτή την αγκαλιά. Οπότε ανάλογα με το ποιός είσαι, τι έχει σχηματιστεί μέσα σου σαν κεντρικό εγώ, κάνεις κάτι. Απομακρύνεσαι, δίνεις χώρο, φεύγεις, εγκαταλείπεις, μένεις, προσπαθείς, επιτίθεσαι. Διάφορα συμβαίνουν. Αν έχεις μέσα σου την στέρηση, οτι με δυσκολία αφήνεσαι, δεν ξέρεις ποιός είσαι μέσα σου, τότε χάνεις και το απολαυστικό κομμάτι. Γιαυτό ψάχνεις να βρεις κάποιον να σου το μάθει.

Δυστυχώς όμως εκεί υπάρχει ένα προβλημα. Ποιό είναι αυτό; Οτι τελικά καταλήγεις εκεί που υπαρχει ξανά στέρηση. Μπορεί να το δεις αλλά οι περισσότεροι το βλέπουν αργά. Περνούν χρόνια ολόκληρα, η ζωή έχει φύγει ωστόσο. Οπότε η θεραπεία κρατάει καιρό. Δεν είναι γρήγορη. Θέλει σχέση. Εκεί ζείς. Αναπνέεις τον αέρα που βρίσκεται ανάμεσα στους δύο. Καταλαβαίνεις την εσωτερική σου κατάσταση. Μαθαίνεις ποιός είσαι. Πέρασαν χρόνια και χρόνια και οι άνθρωποι ακόμα σκοτώνονται, βρίζονται, μοχθούνται, επειδή σε συναισθηματικό επίπεδο δεν ξέρουμε τίποτα για εμάς. Ελάχιστα. Κι ενώ η γνώση αναπτύσσεται συνεχώς, στο συναίσθημα είμαστε σε κατάσταση εμβρυική. Δεν είναι μόνο η στέρηση αλλά πολλά πραγματα που επιδρούν στην ψυχική μας ζωή. Η ψυχανάλυση είναι σε θέση να μας προσφέρει το έδαφος για να κατανοήσουμε το εσωτερικό μας σύμπαν. Πολύπλοκο και χαώδες που μπορούμε όμως να το δούμε, να το παρατηρήσουμε και να συνομιλήσουμε μαζί του. Σε μία τροχιά όπου ο άνθρωπος μαθαίνει να μπορεί να ζήσει ως ξεχωριστός από τον εξωτερικό κόσμο αλλά και σε σχέση με αυτόν.

Σε όσους ξεκινούν θεραπεία, γίνεται σχετικά γρήγορα και εύκολα κατανοητό ότι ο κόσμος μέσα τους αλλάζει και φτιάχνεται έτσι όπως πραγματικά είναι έτοιμος να γίνει. Αυτό σημαίνει ταυτόχρονα ότι το εξωτερικό περιβάλλον δεν δέχεται την αλλαγή. Έτσι ο άνθρωπος δημιουργεί σχέσεις ουσιαστικές. Αποφεύγεις το χάσιμο χρόνου. Ξέρεις μέσα σου πως ότι κι αν συμβεί, υπάρχει ένας τρόπος να κατανοήσεις τι συμβαίνει. Αλλά αυτό θέλει σχέση. Έννοια δυσπρόσιτη, πραγματικότητα σκληρή, συναισθηματικά όμως πλούσια. Κι έτσι ο κόσμος αποκτά νόημα. Ένα νόημα προσωπικό για κάθε άνθρωπο που όμως μπορεί να συμπληρωθεί από τα νοήματα των υπολοίπων ανθρώπων.

Μιχάλης Πατεράκης
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής
Καρνεάδου 37 Κολωνάκι (δίπλα στον Ευαγγελισμό)
Δέχεται κατόπιν ραντεβού
www.psychotherapy.net.gr
Τηλ: 211 715 1801

24/09/2018

Η ψυχολογική υγεία των γονέων δημιουργεί συναισθηματικά υγιείς ενηλίκους.

Αναρωτιόμαστε γιατί ένας άνθρωπος 25 χρόνων μπορεί να μην χαίρεται τη ζωή. Θυμάμαι χρόνια πριν έλεγα σε ένα φίλο γιατρό ότι το να κρατάς την κόρη σου (2 ετών) στο συζυγικό κρεβάτι επειδή απλώς εκείνη το θέλει, θα της δημιουργήσει προβλήματα στην ζωή της. Θα έχει ενοχές και δεν θα μπορεί να απολαύσει εύκολα τις χαρές. Με κοίταζε απορημένος και του εξήγησα θυμάμαι όλο το πλαίσιο προκειμένου να του δείξω ότι χωρίς να το καταλαβαίνει κάνει κακό στην πολυαγαπημένη κόρη του. Όταν κοιμάσαι με την κόρη σου, εκείνη αισθάνεται μεν απόλαυση γιατί σε παίρνει από τη μαμά αλλά ταυτόχρονα νιώθει ενοχές απέναντι στη μητέρα της. Το πραγματικό αίσθημα που κρύβεται πίσω από την ενοχή είναι φόβος ότι η μητέρα της θα την εγκαταλείψει. Η μητέρα όμως είναι πολύ σημαντική για το κορίτσι αφού οι δυο τους ταυτίζονται. Είναι σα να τη χάνεις, σα να μη μπορείς να την έχεις, σα να σε αφήνει ολομόναχη, σα να μην έχει να φας. Αυτά είναι μέσα τα πραγματικά αισθήματα. Αυτά τα βλέπουμε σε ενηλίκους που έχουν ακριβώς αυτή την ιστορία. Έτσι ξέρουμε ότι αυτό πρέπει να το αποφεύγουμε μετά το πρώτο έτος ζωής. Θυμάμαι λοιπόν όταν ξαναείδα αυτό το φίλο μου μετά από δυο χρόνια, αυτός εξακολουθούσε να κοιμάται με την κόρη του. Δεν είπα τίποτα αλλά ήξερα ότι η μικρή θα έχει προβλήματα. Δυστυχώς μετά από λίγο καιρό όταν η μικρή πήγε στο δημοτικό, άρχισε να εμφανίζει μία, κατά τους γονείς και τους δασκάλους, «ανεξήγητη ενοχή» και μια συμπεριφορά που έδειχνε ότι δεν ήταν με τίποτα ευχαριστημένη.

Τι έκανε εκεί ο γνωστός μου; Αντάλλαξε την γυναίκα του με την κόρη του. Αυτό ήταν ασυνείδητο. Δηλαδή το αγνοούσε όταν το έκανε. Αυτό δεν ήταν νοιάξιμο για την κόρη του. Την χρησιμοποίησε για να καλύψει το κενό από τη γυναίκα του με την οποία είχαν προκύψει προβλήματα που τα έκρυβαν κάτω από το χαλί. Έτσι την πλήρωσε η κόρη. Είναι λοιπόν σημαντικό να έχουμε στο νου μας ότι η συμπεριφορά μας είναι κατά κύριο λόγο ασυνείδητη και να προσπαθούμε να καταλάβουμε τον εαυτό μας όσο είναι δυνατόν.

Το πραγματικό ενδιαφέρον δεν έχει χρησιμοποίηση. Κοιτάω ποιος είσαι εσύ. Πως είσαι μέσα σου. Πως σκέφτεσαι, τι κλίσεις έχεις, πως αισθάνεσαι στη σχέση μας. Ένας πατέρας μπορεί να είναι ζεστός και τρυφερός αλλά μέχρι εκεί. Όλα τα υπόλοιπα όπως κοιμόμαστε μαζί, φιλιά στο στόμα, πάμε οι δυο μας διακοπές, δείχνουμε τα γεννητικά μας όργανα στα παιδιά κτλ, που κάνουν πάρα πολλοί γονείς με τα παιδιά τους, δημιουργούν πάρα πολλά προβλήματα. Όταν λοιπόν νοιάζομαι για σένα σημαίνει ότι κρατώ τα όρια, παρακολουθώ τη σχέση μας. Εκεί μπορεί να θυμώνει ο άλλος αλλά βάζει μέσα του το αίσθημα της ασφάλειας. Δεν ταλαντεύεται με ενοχές, ούτε με πάρα πολύ μεγάλες αμφιβολίες, μπορεί να αρχίσει μα παίρνει πρωτοβουλίες, και αποφάσεις και να μετατρέπει τα όρια αυτά σε δημιουργία. Μαθαίνεις να γράφεις και να διαβάζεις, αλλά και να έχεις έντονες κλισεις σε διάφορα ενδιαφέροντα και αρχίζεις να επικοινωνείς με τους άλλους ανθρώπους ακριβώς επειδή υπάρχουν αυτές οι μικρές ματαιώσεις. Αν δεν τηρούνται τα όρια μεταξύ γονιών και παιδιών, τα προβλήματα είναι μεγάλα. Το ελληνικό παράδειγμα την μάνας που «τα φτιάχνει με το γυιό» είναι πλέον παροιμιώδες. Η γυναίκα σκοτώνει τον άντρα της τον οποίο μισεί και καθηλώνεται στο γυιό της. Δεν τον αγαπά πραγματικά. Τον χρησιμοποιεί για να καλύψει το κενό της. Μετά βγαίνει ο άλλος έξω στην κοινωνία και μισεί τις γυναίκες. Αυτά είναι τα εγχώρια ψυχολογικά προβλήματα που αργότερα επεκτείνονται στην κοινότητα και όλη την κοινωνία. Έτσι βλέπεις ανθρώπους θυμωμένους. Που οδηγούν επιθετικά, φέρονται με αναίδεια, δεν μπορούν να κάνουν πραγματικές σχέσεις γιατί είναι ψεύτικοι και επιφανειακοί.

Οπότε οι γονείς πρεπει να έχουν το νου τους. Να μαθαίνουν τον εαυτό τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις όλα τα συμπτώματα των παιδιών όπως μαθησιακές δυσκολίες, ενοχές, επιθετικότητα, νυχτερινή ενούρηση κτλ θα είχαν λυθεί αν οι γονείς είχαν φροντίσει να κάνουν οι ίδιοι θεραπεία. Στους ενήλικες παρουσιάζονται πάλι συμπτώματα από διάφορες κατηγορίες με πρώτα πρώτα αγχώδεις διαταραχές, καταθλίψεις και πανικοί. Και όλα έχουν σχέση με την βρεφική, νηπιακή και παιδική ζωή.

Το ασυνείδητο εχει διάφορους τρόπους να μας δείχνει οτι κάτι δεν πάει καλά. Ο ημερήσιος τρόπος είναι οι σχέσεις που κάνουμε και η συμπεριφορά μας και ο νυχτερινός τρόπος είναι τα όνειρα. Δυστυχώς όμως το ασυνείδητο έχει και την εξής δυσκολία: κανείς δεν μπορεί να τα καταλάβει αυτά μόνος του. Ούτε γιατί π.χ κάνει σχέσεις αυτοκαταστροφικές ή γιατί αφήνει να τον προσβάλλουν ή τί σημαίνουν τα περίεργα όνειρά του. Οποτε και εμείς οι ειδικοί που αναλαμβάνουμε ανθρώπους σε θεραπεία έχουμε μπει σε θεραπείες μακροχρόνιες για να ξέρουμε όσο περισσότερο γίνεται το ασυνειδητό μας.

Η αυτοεκτίμηση, η αγάπη για τη ζωή και η ευχαρίστηση που προκύπτει από τις σχέσεις σε αυτή τη ζωή, θα έπρεπε να θεωρούνταν αυτονόητα πράγματα αλλά δεν είναι γιατί ο ψυχισμός απωθεί και θυσιάζει την επιθετικότητα στον βωμό του πολιτισμού. Αυτό όμως δημιουργεί συμπτώματα οπότε στη θεραπεία μιλάμε ελεύθερα, χωρίς ντροπή και ενοχή προκειμένου να δούμε ποιά πράγματα που μας πλήγωσαν έχουν ξεχαστεί, έχουν απωθηθεί, έχουν λησμονηθεί. Αυτά έρχονται στη συνέχεια στην επιφάνεια και ενεργοποιούνται. Τα νιώθεις δηλαδή. Εκεί πια μπορούν να αλλάξουν. Είναι μια δουλειά που παίρνει χρόνο αλλά αποκαθιστά την αυτοεκτίμηση γιατί τώρα ο θεραπευτής δεν θα επαναλάβει την ίδια ιστορία. Όσο κι αν πιέζει ο ασθενής να επαναληφθούν τα ίδια πράγματα.

Έχω γράψει πολλές φορές ότι χρειάζεται να γίνονται ομάδες κατανόησης του εαυτού στα σχολεία από ειδικά καταρτισμένους ειδικούς. Οι αλλαγές που θα έβλεπε η κοινωνία θα ήταν θεαματικές και οι ωφέλειες που θα προέκυπταν θα ήταν πολύ μεγάλες για ολους. Αλλά δυστυχώς κανείς δεν ασχολείται. Προς το παρόν μπορεί κανείς να απευθυνθεί μόνο σε ιδιώτες ειδικούς ή σε κέντρα ψυχικής υγείας όπου υπάρχουν. Οπότε δεν μπορούν να έχουν όλοι πρόσβαση σε θεραπεία. Αυτή είναι μια δυσάρεστη πραγματικότητα που χρειάζεται τη βοήθεια των θεσμών προκειμένου να αντιμετωπιστεί σωστά και ελπίζω κάποτε να γίνουν ενέργειες προς τη σωστή κατεύθυνση.

Μιχάλης Πατεράκης
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπευτής
University of Indianapolis
Καρνεάδου 37, Κολωνάκι
Δέχεται κατόπιν ραντεβού
Τηλ: 211 715 1801
www.psychotherapy.net.gr