26/08/2025
Ζωτικής σημασίας πρακτική που εφαρμόζουμε στις εκπαιδεύσεις δασκάλων ειναι η εσωτερική και εξωτερική σιωπή:
https://el.karmayogaschool.com/programs
Για να δουμε όμως τι λεει η επιστήμη για την σιωπή...
Η Επιστήμη Υποστηρίζει ότι η Σιωπή είναι Ζωτικής Σημασίας για τον Εγκέφαλό μας
Αποδείξεις ότι ο θόρυβος βλάπτει και η ησυχία θεραπεύει.
Πολλοί άνθρωποι κάποια στιγμή της ζωής τους συνειδητοποιούν την αξία και τη σημασία της σιωπής. Η σιωπή είναι παρηγορητική, ανακουφιστική, μας πλημμυρίζει θαλπωρή. Μας εμπνέει και γεμίζει ομορφιά το μυαλό, το σώμα και την ψυχή. Από την άλλη μεριά, η τρέλα που επικρατεί στον θορυβώδη κόσμο που μας περιτριγυρίζει πνίγει τη δημιουργικότητά μας, μας εμποδίζει να συνδεθούμε με τον εαυτό μας και μας στερεί την ενέργεια. Ωστόσο, σύμφωνα πλέον με την επιστήμη, η σιωπή ίσως είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε για να αναζωογονήσουμε τον οργανισμό και τον εγκέφαλό μας.
Σύμφωνα με μελέτες ο θόρυβος επιδρά πολύ σοβαρά στον εγκέφαλο μας, αυξάνοντας τα επίπεδα των στρεσογόνων ορμονών. Ο ήχος ταξιδεύει στον εγκέφαλο ως ηχητικό κύμα μέσω του αυτιού, ενώ, ακόμη και όταν κοιμόμαστε αυτά τα ηχητικά κύματα οδηγούν το σώμα να αντιδράσει και να ενεργοποιήσει την αμυγδαλή, το μέρος του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη και το συναίσθημα, οδηγώντας στην απελευθέρωση των ορμονών του στρες. Έτσι, η ζωή σε ένα θορυβώδες περιβάλλον αυξάνει εξαιρετικά τα επίπεδα αυτών των επιβλαβών ορμονών.
Είναι ενδιαφέρον να τονίσουμε ότι η λέξη θόρυβος προέρχεται από τη λατινική λέξη nausia (ναυτία), ή τη λατινική λέξη noxia, που σημαίνει βλάβη ή τραυματισμός. Ο θόρυβος συνδέεται με υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακές παθήσεις, εμβοές και απώλεια ύπνου, ενώ όλοι έχουμε βιώσει τις επιζήμιες επιπτώσεις της ηχορύπανσης. Ο υπερβολικός θόρυβος μπορεί να αποτελέσει σημαντική ενόχληση των αισθήσεων και όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζονται ως ιδιαίτερα ευαίσθητοι και αδύναμοι να λειτουργούν σε χαοτικά και θορυβώδη περιβάλλοντα. Κι όμως, τώρα πλέον η επιστήμη τεκμηριώνει ότι ο θόρυβος τραυματίζει, αλλά η σιωπή θεραπεύει.
Η θετική επίδραση της σιωπής.
Το 2011, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) εξέτασε και ποσοτικοποίησε την επιβάρυνσή του θορύβου για την υγεία στην Ευρώπη. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα 340 εκατομμύρια κάτοικοι της Δυτικής Ευρώπης χάνουν εκατομμύρια χρόνια από τη ζωή τους κάθε χρόνο λόγω του θορύβου. Ο Π.Ο.Υ. ανέφερε επίσης ότι η κύρια αιτία θανάτου λόγω 3.000 καρδιακών παθήσεων οφειλόταν στον υπερβολικό θόρυβο. Μια μελέτη του καθηγητή Gary W. Evans από το Πανεπιστήμιο Cornell, που δημοσιεύτηκε στο Psychological Science, χαρτογράφησε τις επιπτώσεις του θορύβου των αεροδρομίων σε μαθητές που φοιτούσαν σε σχολεία κοντά στο αεροδρόμιο του Μονάχου. Η μελέτη έδειξε ότι τα παιδιά που εκτέθηκαν σε θόρυβο ανέπτυξαν μια αντίδραση στρες, η οποία τους έκανε να αγνοήσουν τον θόρυβο. Δηλαδή, τα παιδιά αγνόησαν τόσο τον επιβλαβή θόρυβο του αεροδρομίου όσο και άλλους καθημερινούς θορύβους.
Η μελέτη αυτή συγκαταλέγεται στις πιο έγκυρες, ίσως συνιστά και την πιο σημαντική απόδειξη ότι ο θόρυβος, ακόμη και σε επίπεδα που δεν προκαλούν βλάβες στην ακοή, προκαλεί άγχος και είναι επιβλαβής για τον άνθρωπο.
Οι επιστήμονες δεν στόχευαν στη μελέτη των επιπτώσεων της σιωπής, αντιθέτως, ανακάλυψαν τα οφέλη της κατά λάθος. Η σιωπή αρχικά προέκυψε ως σημείο αναφοράς σε μια μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις του θορύβου ή της μουσικής. Ο γιατρός Luciano Bernardi, μελετώντας τις φυσιολογικές επιπτώσεις του θορύβου και της μουσικής, προέβη σε μια εκπληκτική ανακάλυψη.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης αναφορικά με τον θόρυβο και τη μουσική, οι παύσεις των δύο λεπτών ήταν πολύ πιο χαλαρωτικές για τον εγκέφαλο από την ήρεμη μουσική ή τη σιωπή που πριν την έναρξη του πειράματος. Στην πραγματικότητα, οι «άσχετες» κενές παύσεις του Bernardi έγιναν η πιο σημαντική πτυχή της μελέτης. Ένα από τα βασικά ευρήματά του ήταν ότι η σιωπή γίνεται πιο έντονη μέσα από αντιθέσεις.
Ο εγκέφαλος αναγνωρίζει τη σιωπή και ανταποκρίνεται άμεσα.
Πολλοί δάσκαλοι του διαλογισμού επιβεβαιώνουν τη θετική επίδραση της σιωπής και οι πνευματικοί δάσκαλοι συμβουλεύουν τους μαθητές τους να κάνουν συχνά παύσεις καθ ‘όλη τη διάρκεια της ημέρας. Αν και θεωρητικά, η σιωπή είναι απουσία ηχητικών εισροών, η επιστήμη έχει διαφορετική άποψη. Ο εγκέφαλος αναγνωρίζει τη σιωπή και αντιδρά άμεσα. Σύμφωνα με μεταγενέστερες έρευνες, δύο ώρες σιωπής την ημέρα ενεργοποίησαν την ανάπτυξη κυττάρων στον ιππόκαμπο, την περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη και τις αισθήσεις.
Θέλουμε χρόνο για να μείνουμε εκτός λειτουργίας!
Σύμφωνα με τη Θεωρία Αποκατάστασης της Προσοχής, όταν βρίσκεστε σε περιβάλλον με χαμηλότερα επίπεδα αισθητηριακής ευαισθησίας, ο εγκέφαλος μπορεί να «ανακτήσει» μερικές από τις γνωστικές του ικανότητες. Στον ψηφιακό κόσμο που ζούμε, ο εγκέφαλός μας μένει ελάχιστο χρόνο εκτός λειτουργίας, καθώς επεξεργαζόμαστε συνεχώς τεράστιες ποσότητες πληροφοριών. Σύμφωνα με έρευνες οι συνεχείς απαιτήσεις προσοχής που επιβάλλει η σύγχρονη ζωή επιβαρύνει τον προμετωπιαίο φλοιό – το μέρος του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τη λήψη αποφάσεων, την επίλυση προβλημάτων και πολλά άλλα. Όταν περνάμε χρόνο στη σιωπή, ο εγκέφαλός μας χαλαρώνει και απελευθερώνει αυτή τη συνεχή ένταση και εστίαση της προσοχής.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η σιωπή βοηθά τα νέα κύτταρα να διαφοροποιηθούν σε νευρώνες και να ενσωματωθούν στο σύστημα. Όταν βρισκόμαστε σε ατμόσφαιρα σιωπής, ο εγκέφαλος μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα για την καλύτερη κατανόηση του εσωτερικού και του εξωτερικού περιβάλλοντός μας. Μπορούμε να κατανοήσουμε τη ζωή μας και να αποκτήσουμε προοπτική, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για τη γενικότερη ευημερία μας.
Η σιωπή ανακουφίζει από το στρες και την ένταση που επιβαρύνουν καθημερινά τον εγκέφαλό μας.
Ενώ ο θόρυβος δημιουργεί άγχος, η σιωπή ανακουφίζει τον εγκέφαλο και το σώμα από το στρες και την ένταση. Η σιωπή αναπληρώνει και θρέφει το γνωστικό μας σύστημα. Ο θόρυβος μας αποσυντονίζει, μας οδηγεί στην απώλεια της δυνατότητας συγκέντρωσης, διαταράσσει τις γνωστικές δυνάμεις μας, και μειώνει τα κίνητρα και τη δυνατότητα λειτουργίας του εγκεφάλου (όπως υποστηρίζεται από την έρευνα για τις επιπτώσεις του θορύβου). Σύμφωνα με μελέτες όταν περνάμε χρόνο σε ατμόσφαιρα σιωπής, ο εγκέφαλός μας αποκαθιστά τις χαμένες του λειτουργίες. Οι αρχαίοι πνευματικοί δάσκαλοι το γνώριζαν αυτό. Γνώριζαν επίσης ότι. η σιωπή θεραπεύει, μας οδηγεί στον βάθος του εαυτού μας, ισορροπεί το σώμα και το μυαλό. Τώρα η επιστήμη λέει το ίδιο πράγμα.
Τα θεραπευτικά οφέλη της φύσης και της αδράνειας είναι καλά τεκμηριωμένα σε κάθε περίπτωση. Σε αυτά μπορούμε πλέον να προσθέσουμε και την αξία της σιωπής. Η σιωπή θα μπορούσε να είναι αυτό το βάλσαμο που χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε τον τρελό, σύγχρονο τρόπο ζωής μας.
“Η σιωπή είναι ένας κενός χώρος. Ο χώρος είναι ο οίκος ενός αφυπνισμένου μυαλού “– Buddha
