22/10/2025
Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία
Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης:
20 Οκτωβρίου 2025
Ο σκελετός μας, είναι ένας ζωντανός ιστός, που συνεχώς και τμηματικά ανανεώνεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Η διαδικασία αυτή συμβαίνει με απορρόφηση του παλαιού, καταπονημένου και φθαρμένου οστού και αντικατάσταση του με νέο, ανθεκτικό οστό. Με αυτό τον τρόπο κάθε 10 έτη περίπου το σύνολο του σκελετού μας ανανεώνεται πλήρως. Στόχος αυτής της διεργασίας είναι να εξασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή αντοχή του σκελετού μας και επιτυγχάνεται με την συνεργασία διάφορων ομάδων οστικών κυττάρων.
Είναι γνωστό ότι ο κίνδυνος κατάγματος αυξάνει με την πρόοδο της ηλικίας (4πλασιάζεται περίπου σε διάστημα 20 ετών), ακόμη και μεταξύ ατόμων που έχουν την ίδια οστική μάζα. Επιπλέον, η γήρανση συνοδεύεται από μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο και μειωμένη απορρόφηση ηλιακής ακτινοβολίας από το δέρμα, επομένως μειωμένη σύνθεση βιταμίνης D ενώ και η φυσική δραστηριότητα περιορίζεται συνοδευόμενη από μείωση της μυικής ισχύος. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας, που αφορά τις γυναίκες, είναι η εμμηνόπαυση και η επακόλουθη έλλειψη των γυναικείων ορμονών του φύλου, των οιστρογόνων, που οδηγεί σε ταχεία απώλεια οστού τα πρώτα 2-5 έτη μετά τη διακοπή της εμμήνου ρύσεως. Επιπλέον, υπάρχουν διάφορες παθήσεις που επιδρούν δυσμενώς στην αντοχή του σκελετού μας όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υπογοναδισμός, ο υπερθυρεοειδισμός, ο υπερπαραθυρεοειδισμός και άλλα ενδοκρινολογικά αλλά και ρευματολογικά, αιματολογικά, γαστρεντερικά, νεφρολογικά και άλλα συστηματικά νοσήματα καθώς και κακοήθειες. Τέλος, διάφορα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τα οστά μας, με πιο σημαντικό τα γλυκοκορτικοειδή (κορτιζόνη και συναφή μόρια).
Σημαντικό ρόλο παίζει η κληρονομικότητα, η οποία ευθύνεται για πάνω από 60% της πιθανότητας να εμφανίσει ένα άτομο οστεοπόρωση. Αλλά και οι συνήθειες ενός ατόμου επηρεάζουν, με το κάπνισμα, το αλκοόλ και την καθιστική ζωή να έχουν αρνητικό ρόλο ενώ η συστηματική άσκηση, τα επαρκή επίπεδα βιταμίνης D και η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου έχουν θετική επίδραση στον σκελετό. Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η πρόσληψη ασβεστίου στην παιδική και εφηβική ηλικία, οπότε και διαπλάθεται ο σκελετός.
Δυστυχώς, η οστεοπόρωση είναι συνήθως ασυμπτωματική, με αποτέλεσμα η διάγνωσή της να γίνεται καθυστερημένα και συχνά όταν ήδη έχει συμβεί ένα οστεοπορωτικό κάταγμα. Μία στις τρεις γυναίκες και ένας στους πέντε άντρες πάνω από τα 50 θα υποστεί ένα οστεοπορωτικό κάταγμα. Περίπου 1.600.000 κατάγματα ισχίου συμβαίνουν παγκοσμίως κάθε χρόνο και μέχρι το 2050 ο αριθμός αυτός θα φτάσει τα 4,5 εκατομμύρια.
Η οστεοπόρωση μπορεί να είναι συχνότερη στις γυναίκες αλλά εμφανίζεται και στους άνδρες. Και οι άνδρες χάνουν οστική μάζα με την πρόοδο της ηλικίας, αλλά επειδή έχουν μεγαλύτερη οστική μάζα φθάνουν σε οστεοπορωτικά επίπεδα σε μεγαλύτερη ηλικία σε σχέση με τις γυναίκες, με συνέπεια η αύξηση στον κίνδυνο κατάγματος να εμφανίζεται περίπου κατά 10 έτη αργότερα. Επιπλέον, στους άνδρες δεν υπάρχει η ταχεία οστική απώλεια, που σχετίζεται με την εμμηνόπαυση στις γυναίκες.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να προλάβουμε τα οστεοπορωτικά κατάγματα; Καταρχήν, να αποφύγουμε κατά το δυνατόν τις επιβαρυντικές συνήθειες (κάπνισμα, αλκοόλ, υπερκατανάλωση καφέ και αλατιού) και να φροντίσουμε να ασκούμαστε συστηματικά και να προσλαμβάνουμε επαρκή ποσότητα ασβεστίου, είτε διατροφικά είτε λαμβάνοντας συμπληρώματα ασβεστίου, τα οποία συνήθως περιέχουν και βιταμίνη D. Σημαντική είναι και η επαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών ώστε να διατηρείται κατά το δυνατόν και η μυϊκή μάζα. Η πρόληψη αρχίζει από την παιδική ηλικία, με τη σωστή διατροφή και άσκηση, ενώ στα άτομα μεγάλης ηλικίας η πρόληψη των πτώσεων έχει ιδιαίτερη σημασία.
Τέλος, εαν έχει ήδη εμφανιστεί οστεοπόρωση, υπάρχουν σήμερα στη διάθεση μας πολλά ασφαλή και αποτελεσματικά φάρμακα για την θεραπεία της.
Είναι σημαντικό να είστε ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι ώστε έγκαιρα να απευθυνθείτε στον ειδικό ιατρό που θα σας καθοδηγήσει ως προς τη θεραπεία που είναι η καταλληλότερη για εσάς.
Επιμέλεια κειμένου: Αθανάσιος Αναστασιλάκης, Ενδοκρινολόγος, Διευθυντής Ενδοκρινολογικού Τμήματος στο 424