23/11/2015
Για ποιο λόγο προτείνουμε ακόμη να γίνεται αμνιοπαρακέντηση!
ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΈΛΕΓΧΟΣ:
Κλασικός Καρυότυπος - Μοριακός Καρυότυπος Χαμηλής Ανάλυσης - Μοριακός Καρυότυπος Υψηλής Ανάλυσης και Μη Επεμβατικός Προγεννητικός Έλεγχος. Ποιες είναι οι διάφορες τους και ποια είναι η ενδεδειγμένη μέθοδος.
Σύμφωνα με βιβλιογραφικά δεδομένα, μία έγκυος γυναίκα, άνω των 35 ετών, έχει πιθανότητες 1 στα 60 να κυοφορεί έμβρυο με χρωμοσωμικές αλλαγές κλινικής σημασίας (NEJM 2012).
Ο καρυότυπος είναι η τεχνική ανίχνευσης των χρωμοσωμικών ανωμαλιών. Αυτό που ελέγχουμε στον καρυότυπο είναι κυρίως οι αριθμητικές αλλαγές τόσο σε επίπεδο ολόκληρου χρωμοσώματος (πχ τρισωμίες, τριπλοειδίες) όσο και σε επίπεδο μικρότερων τμημάτων αυτών, τα οποία τα ονομάζουμε CNVs (Copy Number Variations) και τα οποία μπορεί να είναι είτε gains (π.χ διπλασιασμοί) είτε losses (π.χ ελλείψεις). Επίσης, πολλές φορές μπορεί να ανιχνευτούν και επιπλέον φαινόμενα όπως είναι ο μωσαϊκισμός (φαινόμενο κατά το οποίο η αριθμητική βλάβη στα χρωμοσώματα εντοπίζεται μόνο σε ένα ποσοστό των κυττάρων. Ανάλογα με το ποσοστό αυτό, μικρό ή μεγάλο, κρίνεται και η βαρύτητα της ασθένειας.)
Τα τμήματα του χρωμοσώματος που μπορεί να ανιχνευτούν στον προγεννητικό έλεγχο διαφέρουν σε μέγεθος ανάλογα με την ευκρίνεια της τεχνικής που χρησιμοποιούμε και κυμαίνονται από 1Kb (1000 βάσεις DNA) μέχρι και πάνω από 7Mb (7 εκατομμύρια βάσεις).
Όσο μεγαλύτερο είναι το όριο στο μέγεθος του τμήματος του χρωμοσώματος που ανιχνεύεται τόσο μικρότερη είναι η ευκρίνεια της μεθόδου και τόσο λιγότερα είναι τα σύνδρομα-παθολογικά ευρήματα που μπορούν να ανιχνευτούν με την μέθοδο αυτή.
Η ευκρίνεια (resolution) των διαφορετικών μεθόδων είναι:
Κλασικός καρυότυπος: >7Mb
Μοριακός καρυότυπος χαμηλής ανάλυσης: >1Mb
Μοριακός καρυότυπος υψηλής ανάλυσης: >1Kb
Μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος: >7Mb.
Προκύπτει από τα παραπάνω ότι ο μοριακός καρυότυπος ΥΨΗΛΗΣ ανάλυσης έχει 1000 φορές μεγαλύτερη διαγνωστική ευκρίνεια από τον μοριακό καρυότυπο χαμηλής ανάλυσης και 7000 φορές από τον κλασικό καρυότυπο και τον μη επεμβατικό προγεννητικό έλεγχο.
Σύμφωνα με βιβλιογραφικά στοιχεία μια έγκυος γυναίκα, άνω των 35 ετών, έχει πιθανότητες 1 στις 60, το έμβρυο που κυοφορεί να φέρει κάποια χρωμοσωμική αλλαγή κλινικής σημασίας. Αυτές οι αλλαγές στα χρωμοσώματα πολλές φορές δεν ανιχνεύονται στον υπέρηχο ενώ μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή γενετική βλάβη ή και αποβολή. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα ο υπέρηχος 1ου τριμήνου να είναι φυσιολογικός, ενώ του 2ου τριμήνου να έχει παθολογικά ευρήματα. Η μόνη τεχνική που δίνει την δυνατότητα να ανιχνευτούν ΟΛΕΣ οι χρωμοσωμικές αλλαγές είναι ο μοριακός καρυότυπος ΥΨΗΛΗΣ ανάλυσης, ο οποίος μπορεί να ανιχνεύσει αλλαγές μέχρι το μέγεθος του 1Kb. Η συγκεκριμένη μέθοδος είναι η ενδεδειγμένη όχι μόνο για τον προγεννητικό έλεγχο αλλά και για τα προϊόντα αποβολής (POC, product of conception). Οι περισσότερες από τις γενετικές βλάβες που ανιχνεύει ο καρυότυπος δεν κληρονομούνται από τους (υγιείς) γονείς, και γι’ αυτό ο καρυότυπος περιφερικού αίματος που γίνεται στα ζευγάρια πριν την σύλληψη έχει σχεδόν πάντα φυσιολογικά αποτελέσματα. Οι γενετικές αλλαγές στα χρωμοσώματα δημιουργούνται μετά την γονιμοποίηση του ωαρίου, κατά την διαδικασία του πολλαπλασιασμού και ονομάζονται denovo αλλαγές.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια ο μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος, ο οποίος έχει μεν χαμηλή ευκρίνεια, >7Mb, παρουσιάζει όμως το πλεονέκτημα της αποφυγής της αμνιοπαρακέντησης, η οποία έχει μια πολύ μικρή πιθανότητα, περίπου 1 στα 500, να προκαλέσει αποβολή. Τα σύνδρομα που ανιχνεύει όμως είναι περιορισμένα στον αριθμό (περίπου 15, όπως είναι οι πιο κοινές τρισωμίες και τα πιο κοινά μικροελλειπτικά σύνδρομα). Το τεστ με την μεγαλύτερη κάλυψη είναι το NIFTY της BGI). Επιπλέον, o συγκεκριμένος έλεγχος, έχει το μειονέκτημα ότι εάν βρεθεί κάποιο παθολογικό εύρημα αυτό πρέπει να επιβεβαιωθεί με αμνιοπαρακέντηση.
Οι έγκυες γυναίκες άνω των 35 ετών θα πρέπει να γνωρίζουν ότι επιλέγοντας τον μη επεμβατικό προγεννητικό έλεγχο ναι μεν αποφεύγουν τον κίνδυνο αποβολής, 1/500, αλλά αγνοούν το γεγονός ότι υπάρχει 1/60 πιθανότητα το έμβρυο που κυοφορούν να φέρει CNV (αριθμητική αλλαγή) με κλινική σημασία (NEJM 2012).
Ο κλασικός καρυότυπος ή ο καρυότυπος χαμηλής ανάλυσης έχουν καταργηθεί στα μεγάλα εργαστήρια στο εξωτερικό όπου η μέθοδος επιλογής είναι ο μοριακός καρυότυπος υψηλής ανάλυσης. Παραθέτουμε τις ανακοινώσεις της Mayo Clinic και του Arup Lab για τον μοριακό καρυότυπο υψηλής ανάλυσης:
https://dl.dropboxusercontent.com/u/10687306/Mayo-Arup%20Affymetrix%20HD.pdf
Στην Ελλάδα προσφέρεται σήμερα κυρίως ο μοριακός καρυότυπος χαμηλής ανάλυσης, ο οποίος ναι μεν έχει ελαφρώς μικρότερο κόστος, η διαγνωστική του δυνατότητα όμως είναι πολύ περιορισμένη. Στην Neoscreen προσφέρουμε τον μοριακό καρυότυπο υψηλής ανάλυσης. Δείτε το φυλλάδιο μας για τις διαφορές των δύο τύπων μοριακού καρυότυπου, χαμηλής και υψηλής ανάλυσης:
https://dl.dropboxusercontent.com/u/10687306/Moriakos%20karyotypos%20Neoscreen.pdf
Για οποιαδήποτε επιπλέον πληροφορία-διευκρίνηση επικοινωνήστε μαζί μας:
www.neoscreengr.com
Βιβλιογραφία:
NEJM 2012: http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1203382