21/02/2024
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας - 21 Φεβρουαρίου..
Τι συμβαίνει όμως όταν ένα παιδί μεγαλώνει με δύο γλώσσες;
Διγλωσσία είναι η παράλληλη κατάκτηση δύο γλωσσών (το παιδί εκτίθεται ταυτόχρονα σε δύο διαφορετικά συστήματα γραμματικο-συντακτικών κανόνων και λεξιλογίου) κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της ζωής του, από τη γέννηση του δηλαδή έως και τα 6 έτη. Μετά από αυτή την ηλικιακή περίοδο, η εκμάθηση οποιασδήποτε άλλης γλώσσας εντάσσεται στο πλαίσιο της εκπαίδευσης. Οι πιο συχνοί λόγοι που ένα παιδί είναι δίγλωσσο είναι α) όταν ζει σε δίγλωσση οικογένεια (οι γονείς μιλούν δυο διαφορετικές γλώσσες) και β) όταν οι γονείς του είναι μετανάστες σε μια ξένη χώρα.
Η γλωσσική ανάπτυξη του δίγλωσσου παιδιού ανάλογα με την ηλικία του:
1-2 ετών
Το παιδί σε αυτό το ηλικιακό φάσμα δεν καταλαβαίνει ότι ακούει δύο διαφορετικές γλώσσες. Χρησιμοποιεί συνήθως μια λέξη σαν έκφραση. Το λεξιλόγιο του αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς, αλλά συνήθως δεν υπάρχουν στο λεξιλόγιο του λέξεις που σημαίνουν το ίδιο και από τις δύο γλώσσες. Το παιδί έχει ένα κοινό λεξιλόγιο και για τις δύο γλώσσες, το όποιο σιγά-σιγά με το χρόνο διαφοροποιείται σε δύο χωριστά σημασιολογικά συστήματα.
2-3 ετών
Σε αυτήν την ηλικιακή περίοδο, το δίγλωσσο παιδί συνειδητοποιεί ότι στο περιβάλλον του ακούει δύο διαφορετικές γλώσσες. Έτσι, αρχίζει και χρησιμοποιεί λέξεις και από τις δύο γλώσσες, γνωρίζοντας τη σημασία τους. Έχει την ικανότητα να κατανοεί την ομαδοποίηση και κατηγοριοποίηση των λέξεων από την κάθε γλώσσα και να βρίσκει την κατάλληλη λέξη και στις δύο γλώσσες.
3-6 ετών
Μετά τα 3 έτη το παιδί αρχίζει να καταλαβαίνει ότι η κάθε γλώσσα έχει τους δικούς της κανόνες, τους οποίους όμως γενικεύει και εφαρμόζει και στις δύο γλώσσες. Τα λάθη αυτά είναι εν τέλει και εκείνα που θα βοηθήσουν το παιδί να αναγνωρίσει και να κατανοήσει τα όρια του κάθε μορφολογικού και συντακτικού κανόνα της κάθε γλώσσας.
Η ικανοποιητική ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας του δίγλωσσου παιδιού εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι οι προσωπικές, ατομικές, έμφυτες ικανότητες και δεξιότητες του, καθώς και το άμεσο γλωσσικό του περιβάλλον, δηλαδή πόσο καλά ομιλείται η κάθε γλώσσα στο περιβάλλον που εκτίθεται. Επίσης, ποια γλώσσα θα επιλέξει να χρησιμοποιήσει το δίγλωσσο παιδί την διάρκεια της επικοινωνίας του, εξαρτάται από τον συνομιλητή του.
Δεν παρουσιάζουν όλα τα δίγλωσσα παιδιά δυσκολίες στο λόγο και την ομιλία τους, όταν όμως παρουσιαστούν μπορεί να αφορούν:
*Φωνολογικά λάθη
*Λάθη σε γραμματικο-συντικούς κανόνες της γλώσσας
*Φτωχό λεξιλόγιο (σε μία από τις δύο γλώσσες
*Μη ικανοποιητική επικοινωνία λόγω της χρήσης λέξεων και από τις δύο γλώσσες κατά την διάρκεια της ομιλίας
Οι γονείς θα πρέπει να απευθυνθούν σε λογοθεραπευτή όταν αντιληφθούν τυχόν δυσκολίες που αντιμετωπίζει το δίγλωσσο παιδί τους.
Ο λογοθεραπευτής αφού αξιολογήσει το παιδί, θα σχεδιάσει και θα προσαρμόσει το θεραπευτικό πρόγραμμα ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού. Η παρέμβαση στα δίγλωσσα παιδιά αφορά την επαρκή κατάκτηση μιας γλώσσας αρχικά. Η διακοπή της χρήσης της μιας γλώσσας δεν είναι μια μόνιμη κατάσταση και η επανα-εισαγωγή της θα πρέπει να γίνεται στην κατάλληλη χρονική περίοδο.
Συμβουλές για τους γονείς που μεγαλώνουν ένα δίγλωσσο παιδί:
¨Τραγουδήστε στο παιδί τραγουδάκια και νανουρίσματα στη δεύτερη γλώσσα
¨Διαβάστε ή αφηγηθείτε στο παιδί παραμύθια στη δεύτερη γλώσσα
¨Σε κάθε ευκαιρία να μιλάτε στο παιδί τη δεύτερη γλώσσα
¨Ρωτήστε το παιδί για τις δραστηριότητες της ημέρας, πως πέρασε στο σχολείο, τι του άρεσε περισσότερο από την βόλτα σας. Μπορείτε να επαναλαμβάνετε τις προτάσεις στη δεύτερη γλώσσα
¨Αν έχετε την ευκαιρία πηγαίνετε το παιδί σε μέρη που θα ακούσει ανθρώπους να μιλούν τη δεύτερη του γλώσσα, π.χ. θέατρο, κινηματογράφο
¨Το παιδί πρέπει να αισθάνεται περήφανο για τις γλώσσες που μιλάει, αλλά και για τις επιδόσεις του σε αυτές
¨Δείτε στο σπίτι μια ταινία όπου μιλάνε τη δεύτερη γλώσσα, χωρίς υπότιτλους. Ενθαρρύνετε το παιδί να σας ρωτάει για λέξεις ή προτάσεις που δεν καταλαβαίνει
#λογοθεραπεία #παιδιά #ηράκλειο #λεξιλόγιο #διγλωσσία
