Κλινικός Ψυχολόγος, Μερσινιάς Θωμάς

27/07/2025

Ο μύθος της δημιουργικότητας των αριστερόχειρων, καταρρίπτεται

Μετά την ανασκόπηση σχεδόν 1.000 μελετών, οι ερευνητές δεν βρήκαν κανένα σταθερό πλεονέκτημα στη δημιουργική σκέψη για τους αριστερόχειρες - στην πραγματικότητα, οι δεξιόχειρες ξεπέρασαν ελαφρώς τις επιδόσεις τους σε ορισμένα τεστ.

Τα αριστερόχειρα άτομα υπερεκπροσωπούνται σε τομείς όπως η τέχνη και η μουσική, αλλά αυτό δεν γενικεύεται στη συνολική δημιουργική ανωτερότητα. Ο διαρκής μύθος πιθανότατα πηγάζει από στατιστική προκατάληψη, πολιτισμικούς συσχετισμούς και την ρομαντικοποιημένη έννοια του «βασανισμένου καλλιτέχνη».

Αναλυτικότερα, δεν φαίνεται καμία αιχμή δημιουργικότητας στους αριστερόχειρες .
Οι δεξιόχειρες κυριαρχούν στα πιο δημιουργικά και πιο απαιτητικά επαγγέλματα.
Το στερεότυπο δείχνει να έχει τις ρίζες του σε μεροληπτικά δεδομένα, αυθαίρετες συνδέσεις ψυχικής υγείας και ανεκδοτολογική υπερεκπροσώπηση.

Πηγή: Πανεπιστήμιο Cornell

23/07/2025

22/07/2025

22η Ιουλίου – Παγκόσμια Ημέρα Εγκεφάλου

Δύο νευροψυχολόγοι μιλούν για τον εγκέφαλο στην ψηφιακή εποχή - Τι απαντά η ίδια η Τεχνητή Νοημοσύνη

15/07/2025

H Ανάλυση Προσώπου με Τεχνητή Νοημοσύνη εντοπίζει τη Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες ειδικά σε παιδιά

Νέα έρευνα χρησιμοποιεί την AI αναλύοντας τις κινήσεις του προσώπου κατά τη διάρκεια συνεντεύξεων, δημιουργώντας ένα εργαλείο που προστατεύει το απόρρητο και μπορεί να εντοπίσει μοτίβα έκφρασης που σχετίζονται με τη PTSD.

Το σύστημά που αναπτύχθηκε δεν χρησιμοποιεί ακατέργαστο βίντεο, αλλά παρακολουθεί μη αναγνωρίσιμα σημάδια προσώπου και μικροεκφράσεων, όπως το βλέμμα των ματιών και την κίνηση του στόματος. Η μελέτη έδειξε ότι οι εκφράσεις του προσώπου των παιδιών κατά τη διάρκεια συνεδριών υπό την καθοδήγηση κλινικών ιατρών ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικές.

Τα βασικά και σπουδαία στοιχεία της μεθόδου που αναπτύχθηκε είναι:
-AI που προστατεύει το απόρρητο: Το σύστημα χρησιμοποιεί δεδομένα ανώνυμης κίνησης του προσώπου, όχι ακατέργαστο βίντεο, για την προστασία του απορρήτου των παιδιών.
-Αντικειμενικοί Δείκτες PTSD: Διακριτά μοτίβα έκφρασης προσώπου βρέθηκαν σε παιδιά με PTSD.
-Πιο αποκαλυπτικές οι συνεδρίες των θεραπευτών: Τα παιδιά έδειξαν περισσότερη συναισθηματική έκφραση με τους κλινικούς ιατρούς παρά με τους γονείς.

Η διάγνωση της διαταραχής μετατραυματικού στρες στα παιδιά μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολη. Πολλά, ειδικά εκείνα με περιορισμένες επικοινωνιακές δεξιότητες ή συναισθηματική επίγνωση, δυσκολεύονται να εξηγήσουν τι αισθάνονται.

Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Φλόριντα εργάστηκαν για να αντιμετωπίσουν αυτά τα κενά και να βελτιώσουν τα αποτελέσματα , συνδυάζοντας την εμπειρία τους στο παιδικό τραύμα και εισάγοντας την τεχνητή νοημοσύνη.

Πηγή: Πανεπιστήμιο της Νότιας Φλόριντα

06/07/2025

Τι σημαίνει να είσαι cool;

Οι cool άνθρωποι θεωρούνται ευρέως ως εξωστρεφείς, αυτόνομοι, ισχυροί και ανοιχτοί.
Όχι μόνο "καλοί" : Η cool στάση ζωής επικαλύπτεται με την αρεστότητα, αλλά περιλαμβάνει και επαναστατικά και ηδονιστικά χαρακτηριστικά. Από την Κίνα μέχρι τη Χιλή, η έννοια του cool έχει συγκλίνει μεταξύ των πολιτισμών, κι έχει εξελιχθεί σε ένα παγκόσμιο αρχέτυπο που επηρεάζεται από τα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης και τις μεταβαλλόμενες αξίες.
Από τη Χιλή μέχρι την Κίνα, οι πολιτισμοί ποικίλλουν σημαντικά σε όλο τον κόσμο, αλλά οι άνθρωποι σε τουλάχιστον δώδεκα χώρες συμφωνούν για το τι σημαίνει να είσαι cool, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία.

Οι ερευνητές διεξήγαγαν πειράματα με σχεδόν 6.000 συμμετέχοντες από 13 χώρες σε όλο τον κόσμο και διαπίστωσαν ότι οι cool άνθρωποι έχουν εκπληκτικά παρόμοιες προσωπικότητες. Παρόλο που οι ανατολικοί και οι δυτικοί πολιτισμοί συχνά διαφέρουν σε πολλές πολιτισμικές συμπεριφορές, cool θεωρούνται παγκοσμίως οι πιο εξωστρεφείς, ηδονιστές, ισχυροί, περιπετειώδεις, ανοιχτοί και αυτόνομοι άνθρωποι.

Πηγή: A.P.A

19/06/2025

Η βελτίωση της δημιουργικής σκέψης

Ως δημιουργική σκέψη εννοούμε την δημιουργία νέων συνδέσεων λογισμών που συντελούν στην επιτυχή σύνδεση μεταξύ διαφορετικών ιδεών.

Αυτή επιτυγχάνεται καλλιεργώντας αποκλίνουσες δεξιότητες σκέψης και εκθέτοντας τον εαυτό μας σκόπιμα σε νέες εμπειρίες και ερεθίσματα μάθησης.

Τρία βασικά δίκτυα λειτουργούν ως ομάδα για να πυροδοτήσουν τη δημιουργικότητα στον εγκέφαλο, σύμφωνα με έρευνα. Το δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας βοηθά στη δημιουργία ιδεών, το δίκτυο εκτελεστικού ελέγχου τις αξιολογεί και τις προωθεί, και το δίκτυο εξέχουσας σημασίας προσδιορίζει ποιες ιδέες είναι σχετικές και σημαντικές. Αυτά τα δίκτυα μπορούν επίσης να επηρεάζονται μεταξύ τους μέσω άλλων βρόχων ανατροφοδότησης.

Το δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας είναι το πρότυπο εγκεφαλικής δραστηριότητας που συμβαίνει όταν οι άνθρωποι δεν επικεντρώνονται στον έξω κόσμο. Είναι το δίκτυο που ενεργοποιείται όταν το μυαλό στρέφεται προς τα μέσα, καθώς οι άνθρωποι ονειροπολούν, ξεκουράζονται και αναλογίζονται το παρελθόν ή φαντάζονται το μέλλον.

Το δίκτυο εκτελεστικού ελέγχου, ή εκτελεστική λειτουργία, αναφέρεται στα συστήματα και τις διαδικασίες που επιτρέπουν στους ανθρώπους να σχεδιάζουν, να παρακολουθούν και να εκτελούν τους στόχους τους. Στο πλαίσιο της δημιουργικότητας, η εκτελεστική λειτουργία παρακολουθεί τις παρατηρήσεις, τις συνδέσεις και τις ιδέες που παράγονται, κατευθύνει την προσοχή σε συγκεκριμένες ιδέες και επιβλέπει τη λήψη αποφάσεων στο πλαίσιο ενός ευρύτερου στόχου.

Το δίκτυο εξέχουσας σημασίας είναι ένα μεγάλο σύστημα μέσα στον εγκέφαλο που βοηθά στην ανίχνευση και το φιλτράρισμα σημαντικών πληροφοριών από το περιβάλλον και στη συνέχεια στον προσδιορισμό του τρόπου αντίδρασης σε αυτές τις πληροφορίες. Σαρώνει για σχετικά σήματα, είτε αυτά περιέχουν αισθητηριακές, γνωστικές είτε συναισθηματικές πληροφορίες.

Φυσικά η δημιουργικότητα μπορεί να γίνεται αντιληπτή είτε ως θετική είτε ως αρνητική. Είναι καλύτερο να αξιολογούνται τα κίνητρα και τα αποτελέσματα κάθε δημιουργικότητας για να αξιολογείται ορθά.

05/06/2025

Γήρανση και ψυχική υγεία

Η γήρανση δεν είναι μόνο ηλικιακή, είναι κυρίως λειτουργικά εκπτωτική, σε πολλαπλά επίπεδα. Πολλοί άνθρωποι ανησυχούν για το πόσο καιρό θα ζήσουν, λιγότεροι για το πως θα ζήσουν τον εναπομείναντα χρόνο ζωής τους. Η ισορροπημένη γήρανση έχει δύο κύρια συστατικά: την ικανότητα προσαρμογής σε ότι είναι πέρα από τον προσωπικό έλεγχο, και την δυνατότητα να ενεργούμε περισσότερο με τα λιγότερα.

Τα προβλήματα ψυχικής υγείας στον ηλικιωμένο πληθυσμό δεν αναγνωρίζονται επαρκώς και συχνά δεν αντιμετωπίζονται στον βαθμό που πρέπει. Αυτό όχι μόνο επηρεάζει την ποιότητα ζωής συνολικά του ατόμου, αλλά μπορεί να επιδεινώσει και άλλες διαταραχές υγείας που σχετίζονται με την ηλικία και αντίστροφα.

Η ψυχική ασθένεια στην κοινότητα των ηλικιωμένων είναι ένα σύνθετο ζήτημα. Μελέτες προβλέπουν ότι έως το 2050, περισσότερο από το 20% των ατόμων ηλικίας 55 ετών και άνω θα αντιμετωπίζουν κάποιο σοβαρό θέμα ψυχικής υγείας (de Mendonça & Ivbijaro, 2013).

Οι ηλικιωμένοι αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας παρόμοια με αυτά των νεότερων ενηλίκων , με πιο συνηθισμένα τα προβλήματα άγχους και κατάθλιψης. Ωστόσο, η εμπειρία του ηλικιωμένου πληθυσμού με την ψυχική ασθένεια είναι διαφορετική λόγω μοναδικών εμποδίων τους στην προσβασιμότητα.

Τα εμπόδια για τους ηλικιωμένους περιλαμβάνουν: έλλειψη επίγνωσης της ψυχικής τους υγείας, οικονομικούς και σωματικούς περιορισμούς σε πρόσβαση για επαρκή φροντίδα, ακόμη και κοινωνικό και προσωπικό στίγμα που συνδέεται με την ψυχική ασθένεια. Ωστόσο, από τη στιγμή που αναζητούν βοήθεια για την ψυχική τους υγεία, οι ανησυχίες τους συχνά ομαλοποιούνται ως μέρος της τρίτης ηλικίας κι αυτό έχει θετική εξέλιξη στην βελτίωση της υγείας τους. Παρά το γεγονός ότι θεωρούνται ένας από τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς μας, υπάρχει μια τάση υποτίμησης της ψυχικής υγείας, επιδεινώνοντας έτσι περαιτέρω το ζήτημα της προσβασιμότητας στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

Μια σημαντική πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι είναι η έλλειψη επίγνωσης των προβλημάτων ψυχικής υγείας. Μπορεί να δυσκολεύονται να εντοπίσουν με ακρίβεια τα συμπτώματα και να τα εξηγήσουν σε έναν εξειδικευμένο κλινικό ιατρό. Για πολλούς, τα προβλήματα ψυχικής υγείας θεωρούνται κάτι που μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς επαγγελματική υποστήριξη. Μια τέτοια προοπτική μπορεί να επεκτείνει τα συμπτώματα που σχετίζονται με την ψυχική ασθένεια περαιτέρω στα γηρατειά και να επιβαρύνει την καθημερινή ζωή του ατόμου, την οικογένεια και τους φίλους του (Piper et al., 2018, Shankar & Muthuswamy, 2007, Thompson et al., 2008).

Οι αρνητικές αντιλήψεις της κοινωνίας μας τόσο για τη γήρανση όσο και για τις ψυχικές ασθένειες μπορούν να δημιουργήσουν έναν συντριπτικό συνδυασμό. Εύκολα μπορούμε να αντιληφθούμε πόσο ψυχολογικό βάρος φορτίζεται ένα άτομο που αποκτά διπλό στίγμα, υγείας & ηλικίας. Κι αυτό πρέπει να εκλείψει.

01/06/2025

Η πλήξη μπορεί να λειτουργεί θετικά

Η πλήξη, που συχνά θεωρείται ως μια αρνητική κατάσταση που πρέπει να αποφεύγεται, μπορεί στην πραγματικότητα να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη συναισθηματική ρύθμιση και την υγεία του εγκεφάλου. Όταν βαριόμαστε, ο εγκέφαλος απομακρύνεται από τα εξωτερικά δίκτυα προσοχής και ενεργοποιεί ενδοσκοπικά συστήματα όπως το προεπιλεγμένο δίκτυο λειτουργίας, ενθαρρύνοντας τη δημιουργικότητα και την αυτο-στοχασμό.

Σε μια εποχή συνεχούς διέγερσης και υπερβολικού προγραμματισμού, το να επιτρέπουμε την πλήξη να συμβεί μπορεί να βοηθήσει στην επαναφορά του νευρικού συστήματος και στη μείωση του άγχους. Σύντομες, σκόπιμες παύσεις από τη διέγερση μπορούν να ενισχύσουν τη δημιουργικότητα, να ενισχύσουν τη συναισθηματική ανθεκτικότητα και να μειώσουν την εξάρτηση από την εξωτερική ικανοποίηση.

Η πλήξη ενεργοποιεί το προεπιλεγμένο δίκτυο λειτουργίας του εγκεφάλου μας, ενθαρρύνοντας την ενδοσκόπηση και τη δημιουργικότητα μας. Επίσης η αποδοχή της πλήξης μπορεί να αντισταθμίσει την υπερδιέγερση και να μειώσει το άγχος μας. Τέλος οι τακτικές παύσεις από τη συνεχή κι αδιάλειπτη δραστηριότητα υποστηρίζουν τη συναισθηματική μας ρύθμιση και την επαναφορά του νευρικού μας συστήματος.

Ίσως θα πρέπει να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε πιο φυσιολογικά τις περιόδους πλήξης μας, που πέρα από φυσιολογικές, μπορεί να αποδειχθούν κι ευεργετικές.

29/05/2025

Γιατί οι ασθενείς λένε ψέματα στον θεραπευτή τους;

Φαίνεται σε μεγάλο βαθμό παράλογο, ενώ είναι καθαρά δική σου επιλογή ο θεραπευτής σου, καθώς και το αν θα συνεχίσεις ή θα διακόψεις τις Συνεδρίες σου, να λες ψέματα στην διάρκεια της θεραπείας σου. Ειδικά όταν για αυτές πληρώνεις , και συνήθως πληρώνεις ένα σεβαστό ποσό.

Άρα γιατί ένας άνθρωπος μπαίνει στην διαδικασία να μην είναι ειλικρινής με τον θεραπευτή του;

Πράγματι, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε παλιότερα στο Counseling Psychology Quarterly, από 547 πελάτες ψυχοθεραπείας ενηλίκων, το 93% ανέφερε ψέματα στο θεραπευτή τους σε κάποιο σημείο. (APSA journal).

Πέρα από τις παθολογικές περιπτώσεις ψεύδους, οι οποίες κατά μεγάλο ποσοστό αφορούν διαταραχές προσωπικότητας και σκοπό στην άσκηση ελέγχου ακόμη και στον θεραπευτή (Άνθρωποι του Ψεύδους,ScottPeck, εκδόσεις Κέδρος 1999), στην πλειονότητα των περιπτώσεων συμβαίνει για πολύ πιο απλούς κι ανθρώπινους λόγους κι όχι καθολικά.

Στην πραγματικότητα, στη θεραπεία, η "αλήθεια" είναι κάτι που εμφανίζεται με την πάροδο του χρόνου, όταν εδραιώνεται μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ θεραπευτή και ασθενούς. Άρα εξαρχής θεωρούμε κάπως δεδομένο ότι ο άνθρωπος απέναντί μας ούτε μπορεί ούτε θέλει να είναι ειλικρινής 100%.
Ποιοι είναι οι κυριότεροι λόγοι που συμβαίνει αυτό;

Ντροπή και φόβος κριτικής

Οι συνηθέστεροι λόγοι που οι ασθενείς έρχονται στον θεραπευτή είναι οι ίδιοι λόγοι για τους οποίους θα θελήσουν να κρύψουν πράγματα, από φόβο απόρριψης, κριτικής ή και χαρακτηρισμού τους . Το «φοβόμουν μήπως με χαρακτηρίσετε ή φοβόμουν τι εντύπωση θα σχηματίσετε για εμένα» είναι συνήθεις εκφράσεις στην διάρκεια της θεραπείας. Τα ψέματα ΄συχνά αφορούν τη χρήση ουσιών, τις σεξουαλικές προτιμήσεις, προηγούμενες εμπειρίες ή προσπάθειες θεραπείας για τα οποία αισθάνονται άσχημα, ακόμα και για τις ασυνήθιστες (όπως οι ίδιοι θεωρούν) σκέψεις που έχουν.

Καμία αλήθεια χωρίς εμπιστοσύνη

Στη θεραπεία, ο ασθενής αποκαλύπτει οδυνηρά και ευαίσθητα συναισθήματα και αναμνήσεις. Ο βασικός βέβαια άξονας κάθε θεραπείας είναι να μιλήσει ελεύθερα για ότι σκέφτεται. Αυτό είναι πολύ πιο δύσκολο από όσο ακούγεται, ειδικά όταν υπάρχουν διαχρονικά θέματα καχυποψίας προς τους ανθρώπους. Για αυτό ακριβώς, είναι επιτακτική η ανάγκη σε κάθε θεραπεία η εμπιστοσύνη να δημιουργηθεί νωρίς. Θα πρέπει επίσης να αισθάνεστε ότι ο θεραπευτής σέβεται την όποια άποψη σας για αυτόν, και είναι ανοικτός στην κριτική σας. Επίσης συχνά και κατά περιόδους, η σχέση με τον θεραπευτή γίνεται συναισθηματικά φορτισμένη. Κατά καιρούς, μπορεί να αισθανθείτε ότι αγαπάτε ή ακόμα και ότι μισείτε τον θεραπευτή σας. Αυτά τα έντονα συναισθήματα είναι μεν αναμενόμενα, αλλά επίσης είναι και δύσκολο να δηλωθούν ανοιχτά και να συζητηθούν στην θεραπεία χωρίς κάποια προσπάθεια.

Ψέματα και προς τον εαυτό

Συχνά, ένας ασθενής μπορεί να επιθυμεί να είναι αληθινός, αλλά δεν είναι έτοιμος να δεχθεί την αλήθεια για τον εαυτό του ή κάποιον κοντά σε αυτόν. Όλοι έρχονται στην θεραπεία με μια ιστορία ή «αφήγηση» για τον εαυτό τους. Έχουν «προετοιμάσει» τον εαυτό που θέλουν να παρουσιάσουν στην θεραπεία. Καθώς όμως αυτή προχωρά, τόσο τα πρόσωπα όσο και τα γεγονότα ανακαλύπτονται περισσότερο στην ουσία τους και στο αληθινό τους πρόσωπο. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο να το αποδεχτεί ο ασθενής και χρειάζεται τον χρόνο του.

Αποσύνδεση μνήμης από άσχημα γεγονότα

Μερικοί ασθενείς μπορεί να είναι λιγότερο αληθινοί με τον θεραπευτή τους όχι από πρόθεση να παραπλανήσουν ή να εξαπατήσουν, αλλά επειδή δεν έχουν επεξεργαστεί παρελθόντα τραύματα και είναι αποσυνδεδεμένοι από τους τρόπους με τους οποίους τα τραύματα αυτά επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους.

Μπορεί τελικά η ψυχοθεραπεία να έχει αποτελέσματα χωρίς ειλικρίνεια;

Πολλοί μεταφράζουν την ειλικρίνεια ως αποκάλυψη των πάντων. Ειλικρίνεια όμως δεν είναι αυτό. Ειλικρίνεια είναι, να πεις επίσης ανοιχτά στον θεραπευτή σου ότι αυτή την στιγμή δεν είμαι έτοιμος να συζητήσουμε κάποια συγκεκριμένα θέματα. Στην περίπτωση που τα ψέματα βέβαια συνεχίζονται για καιρό , που διαπιστώνεις δηλαδή ότι δεν μπορείς να είσαι ειλικρινής, τότε πιθανότατα δεν έχεις βρει τον κατάλληλο θεραπευτή για εσένα, και για αυτό θα πρέπει να τον αλλάξεις άμεσα.

Η θεραπεία δεν είναι μια κατάσταση άσπρο-μαύρο. Ποτέ η αλήθεια δεν μπορεί να είναι καθολική, όπως επίσης και το ψέμα μέσα στην θεραπεία. Ως ψυχοθεραπευτής γνωρίζω ότι είναι μια συνεχής διαδικασία κατά την οποία πηγαίνουμε όλο και περισσότερο προς την ουσία, την ειλικρίνεια και την αποδοχή των πραγμάτων.

26/05/2025

Ανεργία δεν είναι η απώλεια της εργασίας

Είναι η απότομη επιβεβλημένη ανυπαρξία στο κομμάτι εκείνο της κοινωνικής σου ταυτότητας που σημαίνει παραγωγικός, χρήσιμος και ικανός.

Είναι η απότομη αλλαγή της εικόνας σου σε κάτι "διαφορετικό" απο τους άλλους. Δεν είσαι πια το ίδιος "καλός" με αυτούς

Είναι η απο την μια στιγμή στην άλλη μηδενική πρακτική σου ικανότητα να αποκτήσεις ακόμα και τα υλικά αγαθά τα απαραίτητα για την επιβίωσή σου. Κι ενώ είχες μάθει να ζεις με όλα τα περιττά

Είναι η αίσθηση οτι θα αποτελείς πλέον ένα "βάρος" στο περιβάλλον σου. Καθημερινό κι αυξανόμενο.

Είναι η απελπισία για μια επερχόμενη προσπάθεια εύρεσης νέας εργασίας της οποίας το αποτέλεσμα γνωρίζεις ήδη.

Είναι ο υποβιβασμός των ικανοτήτων σου , εαν κι εφόσον είσαι τοσο τυχερός που βρεθεί μια δουλειά, η οποία δεν θα χει καμία σχέση με τα προσόντα σου ή τις σπουδές σου...αλλά “δεν πειράζει μωρέ..απο το τίποτα..καλό κι αυτό”.

Είναι η αίσθηση του κενού. Στο οποίο πέφτεις χωρίς προστατευτικά.

Δεν είμαστε η δουλειά μας. Αν η δουλειά μας έγινε το μεγαλύτερο κομμάτι του εαυτού μας έγινε γιατί ξεχάσαμε όλα τα υπόλοιπα κομμάτια μας στην ατελείωτη αναζήτηση για περισσότερα χρήματα. Κι αυτό σε μια απόλυση σημαίνει μηδενισμό του εαυτού μας. Αυτός είναι και ο λόγος που οι άνθρωποι μέσα από μια απόλυση , φτάνουν στην αυτοκτονία. Πράγμα που οι υπόλοιποι δύσκολα κατανοούμε.

Προτείνω την ταινία "το τσεκούρι" του Κώστα Γαβρά, για όποιον δεν την έχει δει, που πραγματεύεται ακριβώς αυτό το θέμα με αριστοτεχνικό τρόπο.