07/04/2025
Το “σακίδιο” των συναισθημάτων: Πώς μας επηρεάζει και πώς το αδειάζουμε
Όταν εκφράζουμε τα δύσκολα συναισθήματά μας και τους δίνουμε χώρο, γίνονται πιο διαχειρίσιμα και χάνουν τη δύναμή τους. Αν όμως τα αγνοούμε ή τα καταπιέζουμε, παραμένουν μέσα μας και μαζεύονται. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να "κουβαλάμε" ένα αόρατο σακίδιο στην πλάτη μας γεμάτο απωθημένα συναισθήματα – άλλα πρόσφατα, και άλλα από την παιδική μας ηλικία.
Όταν αυτό το "σακίδιο" γεμίσει, ακόμα και ένα ασήμαντο περιστατικό μπορεί να μας κάνει να ξεσπάσουμε. Για παράδειγμα, αν κάποια μας σκουντήσει στον δρόμο, μπορεί να αντιδράσουμε υπερβολικά και να θυμώσουμε πολύ. Δεν φταίει απαραίτητα η στιγμή αυτή καθαυτή – συνήθως πρόκειται για κάτι παλιότερο που μας πλήγωσε και δεν το είχαμε επεξεργαστεί τότε.
Αυτό ονομάζεται “trigger” – είναι δηλαδή μια στιγμή που πυροδοτεί ένα παλιό συναίσθημα. Όταν αυτό συμβαίνει, μπορεί να αντιδράσουμε με φυγή (να το αγνοήσουμε), πάγωμα (να "μουδιάσουμε" τρώγοντας ή βλέποντας οθόνες), ή επίθεση (θυμό, φωνές, καβγάδες).
Το σώμα μας προσπαθεί συνεχώς να αποφορτιστεί. Το χασμουρητό, το γέλιο και το κλάμα είναι φυσικοί τρόποι να απελευθερώσουμε ένταση. Αν, όμως, θεωρούμε το κλάμα αδυναμία και το καταπιέζουμε, τότε ο θυμός παίρνει τη θέση του και μπορεί να ξεσπάσει σε λάθος ανθρώπους ή στιγμές.
Τι γίνεται με τα παιδιά;
Το ίδιο συμβαίνει και στα παιδιά. Στο σχολείο μπορεί να μαζεύουν ένταση από απογοητεύσεις ή απορρίψεις. Όταν επιστρέψουν στο σπίτι, εκεί που νιώθουν ασφάλεια, μπορεί να ξεσπάσουν απότομα. Αν ο γονιός απαντήσει με φωνές, το παιδί θα νιώσει ότι δεν ακούγεται και θα ξαναβάλει το συναίσθημα στο “σακίδιο”.
Αντίθετα, αν ο γονιός δείξει κατανόηση, ακούσει το παιδί και του προσφέρει μια αγκαλιά, τότε το συναίσθημα θα εκφραστεί, ίσως με δάκρυα αντί για θυμό, και το “σακίδιο” θα αδειάσει.
Όλοι έχουμε triggers
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουμε τέτοια “κουμπιά” που μας κάνουν να αντιδρούμε έντονα. Ακόμα κι αν είχαμε καλούς γονείς, υπάρχουν εμπειρίες που μας πλήγωσαν και δεν μπορέσαμε να τις επεξεργαστούμε εκείνη τη στιγμή.
Για παράδειγμα, αν όταν ήμασταν μικροί, ο αδερφός μας μάς φώναζε ή μας απειλούσε, μπορεί σήμερα να μας ταράξει πολύ όταν βλέπουμε το μεγαλύτερο παιδί μας να κάνει το ίδιο στο μικρότερο.
Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα triggers;
Όταν νιώθουμε ένα δυνατό συναίσθημα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι μπορεί να μην έχει σχέση με τη στιγμή, αλλά με κάτι παλιότερο.
Μπορούμε να κάνουμε το εξής:
1. Καθόμαστε αναπαυτικά και αναπνέουμε βαθιά.
2. Νιώθουμε ευγνωμοσύνη και ηρεμία. Μπορεί να βοηθά ένα χαλαρωτικό mantra ή μια εικόνα που αγαπάμε.
3. Φέρνουμε στη μνήμη αυτό που μας τάραξε, και παρατηρούμε τις σωματικές μας αντιδράσεις. Δεν αντιδρούμε αυτόματα. Απλώς αναπνέουμε και λέμε στον εαυτό μας ότι μπορούμε να το διαχειριστούμε.
Με τον καιρό, το συναίσθημα δεν θα έχει πια την ίδια ένταση. Μαθαίνουμε να έχουμε κατανόηση για τον εαυτό μας και τους άλλους – ακόμα και για το παιδικό μας κομμάτι που κάποτε πληγώθηκε.
Η διαχείριση των triggers είναι μια συνεχής διαδικασία. Όμως κάθε φορά που το προσπαθούμε, κάνουμε ένα βήμα προς μια πιο ήρεμη και ουσιαστική ζωή.
Μπούρα Εφη
Κλινική Ψυχολόγος
