31/07/2016
Οι μυοσκελετικές διαταραχές, όπως πόνος στον αυχένα και τη μέση ή τα άνω άκρα, εξακολουθούν να είναι οι πιο συχνές παθήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με το πρόβλημα να γίνεται ολοένα και σοβαρότερο καθώς αποτελεί μία από τις πιο συχνές αιτίες απουσίας από την εργασία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εκτός από τις συνέπειες στους ίδιους τους εργαζόμενους, οι μυοσκελετικές δυσλειτουργίες επιβαρύνουν με πολύ υψηλό κόστος όχι μόνο τα ασφαλιστικά συστήματα υγείας αλλά και την κοινωνία στο σύνολό της. Παρ’ όλα αυτά η κατάσταση φαίνεται να γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Σύμφωνα με καινούργια στοιχεία της Ευρωπαϊκής Έρευνας για τις Συνθήκες Εργασίας [European Survey on Working Conditions (ESWC), 2000], το 24,7% των Ευρωπαίων εργαζομένων παραπονούνται για πόνο στην πλάτη, το 22,8% για μυϊκούς πόνους, ενώ το 45,5% επισημαίνουν ότι απασχολούνται σε εργασίες που επιφέρουν πόνο. Έτσι, καταλήγει η έρευνα, κάθε χρόνο εκατομμύρια εργαζόμενοι σε διαφορετικά επαγγέλματα παρουσιάζουν σοβαρά μυοσκελετικά προβλήματα που οδηγούν ακόμη και σε μόνιμη ανικανότητα προς εργασία (European Risk Observatory Report, 2010). Ειδικότερα, όσον αφορά τους Έλληνες εργαζόμενους, περίπου το 47% υποφέρουν από πονοκεφάλους και το 45,7% από μυϊκούς πόνους (ESWC, 2005). Αλλά και στην Κύπρο, το 2001 περίπου το 27% των εργαζομένων ανέφεραν μυϊκό πόνο στους ώμους και τον αυχένα (ESWC, 2005). Από την άλλη, στη Γερμανία, περίπου το ένα τέταρτο των εργάσιμων ημερών χάνονται λόγω μυοσκελετικών δυσλειτουργιών των εργαζομένων, προκαλώντας μείωση της παραγωγικότητας που αγγίζει το 0,4%.
Κακή στάση σώματος σε καθιστή θέση και πόνος στον αυχένα και τη μέση
Στην καθιστή θέση οι υπάλληλοι γραφείου τείνουν να γέρνουν προς τα μπρος ή να βουλιάζουν στην καρέκλα τους. Αυτή η μερική ακινητοποίηση μπορεί να προκαλέσει πόνο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης ή στην αυχενική, καθώς η μη φυσιολογική στάση αυξάνει την πίεση στην πλάτη, τον αυχένα, τους ώμους, τα χέρια και στα πόδια. Συγκεκριμένα, όταν κανείς παραμένει καθιστός επί πολλές ώρες συνεχώς, οι μύες της ράχης, οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι και οι σύνδεσμοι δέχονται μεγάλη ποσότητα πίεσης (Beneka, Malliou, Gioftsidou, 2014). Μακροπρόθεσμα μάλιστα μπορεί να υποστούν βλάβη οι σπονδυλικές δομές με αποτέλεσμα ο πόνος στην πλάτη ή τον αυχένα να επιδεινωθεί (Bernard, 1997) προκαλώντας επιπλέον πόνο στην άνω ράχη, τους ώμους, τις ωμοπλάτες αλλά και πονοκεφάλους. Τα συμπτώματα αυτά, σε συνδυασμό με σφιχτούς μυς του αυχένα και δύσκαμπτες αρθρώσεις, μπορούν να μετατρέψουν την πιο απλή καθημερινή δραστηριότητα σε οδυνηρή εμπειρία, πολύ περισσότερο να επιφέρουν ακινητοποίηση του εργαζόμενου. Αναλυτικότερα, ο πόνος στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης σύμφωνα με τον Abumi και τους συνεργάτες του (Abumi κ.ά., 1990) είναι το πιο κοινό σύμπτωμα (56,9%) των μυοσκελετικών διαταραχών στην Ελλάδα, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών (37,8-61,3%) παρουσιάζει συμπτώματα μία ή δύο φορές τον χρόνο σε όλη την εργασιακή ζωή του. Ειδικότερα, το 37% των συμμετεχόντων στην έρευνα ανέφερε πως μια δυο φορές την εβδομάδα παρουσίαζε διαταραχές ύπνου που σχετίζονταν με την οσφυαλγία. Σημαντικοί αρνητικοί προγνωστικοί δείκτες ήταν η ηλικία (≥ 46 ετών), το φύλο (γυναίκες), ο δείκτης μάζας σώματος (BMI) (≥ 25), επίσης η απόσταση από την οθόνη του υπολογιστή (50-100 cm), η απουσία καθίσματος με προσαρμογή πλάτης, η κυφωτική στάση, η παρατεταμένη καθιστή θέση (> 6 ώρες ημερησίως), αλλά και η δυσαρέσκεια από την επαναλαμβανόμενη εργασία και ο συσσωρευμένος θυμός. Οι συγγραφείς επισημαίνουν πως στα διάφορα προγράμματα θεραπείας θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλοι οι προγνωστικοί δείκτες, για να εφαρμόζονται σε υποομάδες ατόμων που έχουν την καλύτερη πρόγνωση στη μείωση των συμπτωμάτων και κατά συνέπεια στην αύξηση της παραγωγικότητας.Στην Ευρώπη, ένα ποσοστό 30% του εργατικού δυναμικού, συγκεκριμένα 44 εκατομμύρια εργάτες πάσχουν από χρόνιο οσφυϊκό πόνο (O’Neill κ.ά., 2004). Η απώλεια 600 εκατομμυρίων εργασιακών ημερών, ο χαμηλός ρυθμός παραγωγικότητας, οι εργασιακές αποζημιώσεις και το κόστος πρόσληψης και εκπαίδευσης νέου προσωπικού είναι μόνο ορισμένες από τις συνέπειες (Gluck και Oleinick, 1998; Leboeuf-Yde, Klougart και Lauristen, 1996; O’Neil, 2001; Papageorgiou κ.ά., 1995; Picavet, Schouten και Smit, 1999; Vingard κ.ά., 2002).
Παρόλο που η αιτιολογία του μυοσκελετικού πόνου είναι πολυπαραγοντική, η θεραπευτική άσκηση κατά γενική ομολογία έχει πολύ θετική επίδραση. Έτσι, οι επαγγελματίες της φυσικής κατάστασης, προπονητές αποκατάστασης και φυσιοθεραπευτές συχνά έρχονται αντιμέτωποι με άτομα που παρουσιάζουν συνεχή ή επαναλαμβανόμενο πόνο στον αυχένα και την πλάτη. {Aπό το σύγγραμμα Θεραπευτική Άσκηση των Μπενέκα Αναστασία, Μάλλιου Παρασκευή, Πάφης Γεώργιος, Μάλλιου Βασιλική, Κούτρα Χριστίνα }