Ηλίας Τσέρκης - Ειδικός Παθολόγος

11/08/2025

10/07/2025

Χορτοφαγική ή βίγκαν διατροφή και λιπίδια του αίματος: Μια μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων μελετών.

Λόγω της αυξανόμενης εστίασης στο περιβάλλον, η δημοτικότητα της φυτικής διατροφής αυξάνεται σταθερά. Είναι επομένως εξαιρετικά σημαντική η διαπίστωση της επίδρασής της σε τεκμηριωμένους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις, που είναι η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως. Επομένως, οι Koch και συνεργάτες επιχείρησαν να απαντήσουν στο ερώτημα αν η υιοθέτηση χορτοφαγικής και βίγκαν διατροφής επηρεάζει τα επίπεδα ολικής χοληστερόλης, χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνης (LDL-C, low-density lipoprotein cholesterol), τριγλυκεριδίων και απολιποπρωτεϊνης Β στο αίμα, συγκριτικά με την παμφαγική διατροφή.

Έπειτα από μια ολοκληρωμένη έρευνα σχετικών μελετών που δημοσιεύτηκαν από το 1980 έως τον Οκτώβριο 2022, επιλέχθηκαν τελικά 30 μελέτες, οι οποίες αξιολογήθηκαν ότι πληρούν αυτά τα κριτήρια: τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες που προσδιόριζαν την επίδραση της χορτοφαγικής και της βίγκαν διατροφής έναντι της παμφαγικής διατροφής στα επίπεδα λιπιδίων και λιποπρωτεΐνης στο αίμα, σε ενήλικες ηλικίας >18 ετών. Από κάθε μελέτη, εξάχθηκαν οι συγκεντρώσεις λιπιδίων και λιποπρωτεΐνης στο αίμα κατά την αξιολόγηση αναφοράς και μετά την παρέμβαση. Πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις υπο-ομάδων βάσει των οποίων έγινε διαστρωμάτωση των εκβάσεων ανά ηλικία, δείκτη μάζας σώματος, ήπειρο, διάρκεια κλινικής μελέτης, κατάσταση της υγείας, διατροφή παρέμβασης, υπολιπιδαιμική θεραπεία, ανάλυση δεδομένων έκβασης, μέγεθος δείγματος και σχεδιασμό μελέτης.

Οι εκτιμήσεις υπολογίστηκαν με τη χρήση μοντέλου τυχαίων επιδράσεων. Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν τριάντα κλινικές μελέτες. Σε σύγκριση με την ομάδα παμφαγικής διατροφής, η φυτική διατροφή μείωσε τα επίπεδα ολικής χοληστερόλης, χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνης και απολιποπρωτεϊνης Β με μέσες διαφορές της τάξης των -0,34 mmol/L (διάστημα εμπιστοσύνης 95%, -0,44, -0,23, Ρ=1x10-9), -0,30 mmol/L (-0,40, -0,19, Ρ=4x10-8) και -12,92 mg/dL (-22,63, -3,20, Ρ=0,01), αντίστοιχα. Το μέγεθος της επίδρασης ήταν παρόμοιο αναφορικά με την ηλικία, την ήπειρο, τη διάρκεια της μελέτης, την κατάσταση της υγείας, τη δίαιτα παρέμβασης, το πρόγραμμα παρέμβασης και το σχεδιασμό της μελέτης. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές αναφορικά με τα επίπεδα τριγλυκεριδίων.

Αυτή φαίνεται να είναι η πρώτη μελέτη στην οποία συμπεριλήφθηκαν 30 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες με τη χρήση αυστηρών κριτηρίων και μεγάλου συνολικού μεγέθους δείγματος και στην οποία αξιολογήθηκαν οι μεταβολές στα επίπεδα απολιποπρωτεΐνης Β με φυτική διατροφή. Η διατροφή είναι τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο (ASCVD, atherosclerotic cardiovascular disease) και η μελέτη αυτή κατέδειξε ότι η φυτική διατροφή μπορεί να είναι το κύριο εργαλείο για τη μείωση του κινδύνου σε ποικίλες υπο-ομάδες, εν μέρει μέσω υπολιπιδαιμικών ιδιοτήτων. Η υιοθέτηση φυτικής διατροφής σε μεγάλη κλίμακα μπορεί επίσης δυνητικά να μειώσει την εξάπλωση της ASCVD και την οικονομική επιβάρυνση του πληθυσμού και να βελτιώσει το περιβάλλον μέσω πιο βιώσιμων μορφών παραγωγής τροφίμων.

Συμπερασματικά, η χορτοφαγική και η βίγκαν διατροφή συνδέθηκαν με μειωμένες συγκεντρώσεις ολικής χοληστερόλης, χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνης και απολιποπρωτεϊνης Β, επιδράσεις που ήταν συναφείς με διάφορα χαρακτηριστικά των μελετών και των συμμετεχόντων. Η φυτική διατροφή έχει τη δυνατότητα να μειώνει το αθηρωματικό φορτίο από αθηρογόνες λιποπρωτεΐνες και, ως εκ τούτου, να μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής πάθησης. Η στροφή προς τη φυτική διατροφή σε επίπεδο πληθυσμού θα μειώσει σημαντικά τις εκπομπές θερμοκηπίου, καθιστώντας παράλληλα αυτή τη διατροφή ένα αποτελεσματικό μέσο προς μία πιο βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ ταυτόχρονα μειώνει την αυξανόμενη επιβάρυνση της ASCVD.

Πηγή: Koch CA, Kjeldsen EW, Frikke-Schmidt R. Vegetarian or vegan diets and blood lipids: a meta-analysis of randomized trials. Eur Heart J. 2023 May 24:ehad211. doi: 10.1093/eurheartj/ehad211. Epub ahead of print. PMID: 37226630.

NON-2025-00100-MAR25

10/07/2025

Επιπολασμός συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου και λειτουργικής δυσπεψίας έπειτα από οξεία γαστρεντερίτιδα: Συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση.

Μετά την οξεία γαστρεντερίτιδα είναι πιθανόν να εκδηλωθούν διαταραχές στην αλληλεπίδραση εντέρου-εγκεφάλου. Είναι περιορισμένα τα δεδομένα σχετικά με την επίδραση του τύπου του παθογόνου οργανισμού στον κίνδυνο μετα-λοιμώδους συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου (PI-IBS, postinfection irritable bowel syndrome), καθώς και στη μετα-λοιμώδη λειτουργική δυσπεψία (PI-FD, postinfection functional dyspepsia). Πραγματοποιήθηκε μία συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση για τον προσδιορισμό του επιπολασμού του PI-IBS ή της PI-FD έπειτα από οξεία γαστρεντερίτιδα.

Οι συγγραφείς συμπεριέλαβαν μελέτες παρατήρησης στις οποίες στρατολογήθηκαν ≥50 ενήλικες. Ανέφεραν επιπολασμό IBS ή FD έπειτα από οξεία γαστρεντερίτιδα με παρακολούθηση ≥3 μηνών. Χρησιμοποιήθηκε μοντέλο τυχαίων επιδράσεων για τον υπολογισμό του επιπολασμού και των λόγων πιθανοτήτων (OR, odds ratio) με διαστήματα εμπιστοσύνης (CI, confidence interval) 95%.

Συνολικά 47 μελέτες (28.170 ασθενείς) ήταν επιλέξιμες. Ο συνολικός επιπολασμός του PI-IBS και της PI-FD ήταν 14,5% και 12,7%, αντίστοιχα. Το IBS επέμεινε στο 39,8% των ασθενών μακροχρόνια (παρακολούθηση >5 ετών) μετά τη διάγνωση. Τα άτομα που εκδήλωσαν οξεία γαστρεντερίτιδα είχαν σημαντικά υψηλότερες πιθανότητες για IBS (OR 4,3) και FD (OR 3,0) από τους μη εκτεθειμένους σε οξεία γαστρεντερίτιδα μάρτυρες ελέγχου. Το PI-IBS συσχετίστηκε περισσότερο με παράσιτα (επιπολασμός 30,1%), αλλά μόνο σε δύο μελέτες, ακολουθούμενο από βακτήρια (18,3%) και ιούς (10,7%).

Στις διαθέσιμες μελέτες, το Καμπυλοβακτηρίδιο συσχετίστηκε με τον υψηλότερο επιπολασμό PI-IBS (20,7%), ενώ τα Πρωτεοβακτήρια και ο SARS-CoV-2 απέδωσαν τις υψηλότερες πιθανότητες για PI-IBS (OR 5,4 και για τα δύο). Ο επιπολασμός της PI-FD ήταν 10,0% όσον αφορά στον SARS-CoV-2 και 13,6% όσον αφορά τα βακτήρια (Εντεροβακτηριοειδή 19,4%).

Τα ποσοστά διαρκούς παρουσίας PI-IBS ήταν σημαντικά (52,3% των ασθενών κατά την παρακολούθηση 1-4 ετών και 39,8% των ασθενών κατά την παρακολούθηση >5 ετών). Με βάση τις διαθέσιμες μελέτες, οι ομάδες ταξινόμησης επιθετικών και προφλεγμονωδών μικροβίων, συμπεριλαμβανομένων των Πρωτεοβακτηρίων και υποκατηγοριών τους (π.χ. Εντεροβακτηριοειδή) και του SARS-CoV-2, μπορεί να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης PI-IBS και PI-FD.

Σε αυτήν την ευρεία συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση, μεταξύ των ατόμων που εκδήλωσαν οξεία γαστρεντερίτιδα το 14,5% ανέπτυξε PI-IBS και το 12,7% PI-FD, με πάνω από τετραπλάσιες πιθανότητες για IBS και τριπλάσιες για FD. Οι ιατροί θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ορισμένα μικρόβια με προφλεγμονώδη χαρακτηριστικά μπορεί να σχετίζονται με PI-IBS ή PI-FD.

Porcari S, Ingrosso MR, Maida M, et al. Prevalence of irritable bowel syndrome and functional dyspepsia after acute gastroenteritis: systematic review and meta-analysis. Gut. 2024 Aug 8;73(9):1431-1440. doi: 10.1136/gutjnl-2023-331835.

GR-NON-2025-00267-JUNE25

29/05/2025

Χρήσιμες συμβουλές με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας Πεπτικού Συστήματος (29 Μαΐου).

Η δυσπεψία, το φούσκωμα και ο μετεωρισμός είναι συχνά ενοχλητικά συμπτώματα που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής | iatronet.gr

23/05/2025

Το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.

Άτομα που λαμβάνουν εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα έχουν 23% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων, συμπεριλαμβανομένου εγκεφαλικού επεισοδίου, καρδιακής ανεπάρκειας και στεφανιαίας νόσου, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο «European Heart Journal».

Η προστατευτική δράση του εμβολίου διαρκεί έως και οκτώ χρόνια και είναι ιδιαίτερα έντονη για τους άνδρες, τα άτομα κάτω των 60 ετών και όσους έχουν ανθυγιεινό τρόπο ζωής, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.

Η μελέτη περιέλαβε 1.271.922 άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω που ζούσαν στη Νότια Κορέα. Οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα για τη χρονική περίοδο από το 2012 και μετά, σχετικά με το εάν οι άνθρωποι έλαβαν εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα και συνδύασαν αυτά τα δεδομένα με στοιχεία για την καρδιαγγειακή τους υγεία και δεδομένα για άλλους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την υγεία, όπως η ηλικία, το φύλο, ο πλούτος και ο τρόπος ζωής.

Το εμβόλιο περιείχε μια εξασθενημένη μορφή του ιού της ανεμοβλογιάς-ζωστήρα που προκαλεί τον έρπητα ζωστήρα. Σε πολλές χώρες, αυτός ο τύπος εμβολίου αντικαθίσταται πλέον με ένα ανασυνδυασμένο εμβόλιο, που περιέχει μια πρωτεΐνη από τον ιό της ανεμοβλογιάς-ζωστήρα.

Η μελέτη έδειξε ότι μεταξύ των ατόμων που έλαβαν το εμβόλιο υπήρχε 23% χαμηλότερος κίνδυνος καρδιαγγειακών επεισοδίων συνολικά, με 26% χαμηλότερο κίνδυνο μείζονων καρδιαγγειακών επεισοδίων (εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιακή προσβολή ή θάνατος από καρδιακή νόσο), 26% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας και 22% χαμηλότερο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου.

Η προστατευτική δράση ήταν ισχυρότερη τα δύο έως τρία πρώτα χρόνια μετά τη χορήγηση του εμβολίου για τον έρπητα ζωστήρα, αλλά οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η προστασία διήρκεσε έως και οκτώ χρόνια.

Η μελέτη διεξήχθη από τον καθηγητή Ντονγκ Κέον Γιον από το Kyung Hee University College of Medicine της Σεούλ, στη Νότια Κορέα, ο οποίος επισημαίνει ότι «η μελέτη μας υποδηλώνει ότι το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου καρδιακής νόσου, ακόμη και σε άτομα χωρίς γνωστούς παράγοντες κινδύνου. Αυτό σημαίνει ότι ο εμβολιασμός θα μπορούσε να προσφέρει οφέλη για την υγεία πέρα από την πρόληψη του έρπητα ζωστήρα».

Ο ίδιος τονίζει ότι «αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες και πιο ολοκληρωμένες μελέτες που παρακολούθησαν έναν υγιή γενικό πληθυσμό για περίοδο έως και δώδεκα ετών». Ωστόσο, προσθέτει, «καθώς αυτή η μελέτη βασίζεται σε έναν ασιατικό πληθυσμό, τα αποτελέσματα ενδέχεται να μην ισχύουν για όλους τους πληθυσμούς. Δεδομένου ότι το ζων εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα δεν είναι κατάλληλο για όλους, απαιτείται περισσότερη έρευνα για το ανασυνδυασμένο εμβόλιο. Παρόλο που διεξήγαμε αυστηρή ανάλυση, αυτή η μελέτη δεν καθορίζει άμεση αιτιώδη σχέση, επομένως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη πιθανή μεροληψία από άλλους υποκείμενους παράγοντες». Σε επόμενη φάση η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να μελετήσει τον αντίκτυπο του ανασυνδυασμένου εμβολίου για να διαπιστώσει εάν έχει παρόμοια οφέλη.

22/05/2025

Η βιταμίνη D φαίνεται ότι προστατεύει από τη βιολογική γήρανση.

Η χορήγηση βιταμίνης D μέσω συμπληρωμάτων συμβάλλει στην επιβράδυνση της βιολογικής γήρανσης, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «The American Journal of Clinical Nutrition».

Η έρευνα εντόπισε ότι η χορήγηση βιταμίνης D βοηθά στη διατήρηση των τελομερών, των προστατευτικών καλυμμάτων στα άκρα των χρωμοσωμάτων, τα οποία κονταίνουν κατά τη γήρανση και συνδέονται με την ανάπτυξη ορισμένων ασθενειών.

Τα τελομερή αποτελούνται από επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες DNA ή ζεύγη βάσεων, που εμποδίζουν τα άκρα των χρωμοσωμάτων να υποβαθμιστούν ή να συγχωνευθούν με άλλα χρωμοσώματα. Η συρρίκνωση των τελομερών αποτελεί φυσική διαδικασία της γήρανσης και σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο διαφόρων ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία.

Η ίδια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή (VITAL) έχει δείξει, επίσης, στο παρελθόν οφέλη της βιταμίνης D στη μείωση της φλεγμονής και στη μείωση των κινδύνων χρόνιων ασθενειών της γήρανσης, όπως ο προχωρημένος καρκίνος και τα αυτοάνοσα νοσήματα.

Στην έρευνα παρακολουθήθηκαν γυναίκες ηλικίας 55 ετών και άνω και άνδρες ηλικίας 50 ετών και άνω στις ΗΠΑ για πέντε χρόνια. Σε 1.054 από τους συμμετέχοντες αξιολογήθηκε το μήκος των τελομερών στα λευκά αιμοσφαίρια κατά την έναρξη, κατά το δεύτερο και κατά το τέταρτο έτος. Σε σύγκριση με τη λήψη εικονικού φαρμάκου, η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D3 (2.000 IU/ημέρα) μείωσε σημαντικά τη συρρίκνωση των τελομερών σε διάστημα τεσσάρων ετών, αποτρέποντας το ισοδύναμο σχεδόν τριών ετών γήρανσης σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Επίσης, χορηγήθηκε και συμπλήρωμα Ωμέγα 3 λιπαρών οξέων (1 g/ημέρα), το οποίο, όμως, δεν είχε σημαντική επίδραση στο μήκος των τελομερών κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης.

18/05/2025

Ένας νευρολόγος προειδοποιεί ότι το να ξυπνάτε πολύ νωρίς το πρωί δεν αποτελεί πανάκεια για την υγεία και την παραγωγικότητα. Ο ειδικός εξηγεί γιατί ο χρονότυπος κ....

17/05/2025

Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο συχνή μορφή καρδιακής αρρυθμίας και δεν είναι καθόλου αθώα: μπορεί ν

17/05/2025

Το μικροβίωμα εντέρου αναφέρεται στο σύνολο των μικροοργανισμών που ζουν μέσα στο γαστρεντερικό μας

16/05/2025

Μελέτη αποκαλύπτει την απογοητευτική πραγματικότητα για το τι συμβαίνει στο σώμα ένα χρόνο μετά τη διακοπή του Ozempic.Οι άνθρωποι που κάνουν ενέσεις για την απώλειας...