Α΄ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Π.Θ.
ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ»
Κωνσταντινουπόλεως 49, Τ.Κ. 54642, Θεσσαλονίκη,
Τηλ: 2310 992852 | Fax: 2310 892382 | e-mail: dnefrol@ippokratio.gr
Διευθυντής: Παντελεήμων Σαραφίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Νεφρολογίας Α.Π.Θ.
Η Α΄ Νεφρολογική Κλινική του Α.Π.Θ εδράζεται στο Γ΄ (μπλε) κτίριο του Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο». Η Μονάδα Τεχνητού Νεφρού βρίσκεται στο ισόγειο, ενώ οι θάλαμοι και η Μονάδα Περιτοναϊκής Κάθαρσης στον 2ο όροφο του Γ΄ κτιρίου.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
~Η ίδρυση και τα πρώτα χρόνια λειτουργίας~
Πρόδρομο στάδιο της ίδρυσης της Νεφρολογικής Κλινικής ήταν η Μονάδα Τεχνητού Νεφρού, η οποία ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1976, ως τμήμα της Β΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Α.Π.Θ., υπό τη διεύθυνση του Καθηγητή Παναγιώτη Μεταξά, όταν η Κλινική μεταστεγάστηκε από το Π.Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ», στο Γ.Ν.Θ. «Ιπποκράτειο/Αγία Σοφία». Το 1977 επισημοποιήθηκε η λειτουργία της Μονάδας (ΦΕΚ 353/19-11-1977) με την ίδρυση «Μονάδας Τεχνητού Νεφρού, περιτοναϊκών διυλίσεων και νεφρικών μεταμοσχεύσεων με Εργαστήριο Ιστοσυμβατότητος (20) κλινών, παρά τη Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική». Η Μονάδα λειτούργησε επιτυχώς, επί σειρά ετών, στο υπόγειο του Νοσοκομείου «Αγία Σοφία» έχοντας ως στελέχη ιατρούς Νεφρολόγους της Β Παθολογικής Προπαιδευτικής Κλινικής.
~Η Μονάδα Τεχνητού Νεφρού μετά το 1986 και η ίδρυση της Νεφρολογικής Κλινικής~
Η πρωτοποριακή δραστηριότητα, την οποία είχε η Μονάδα Τεχνητού Νεφρού στην αντιμετώπιση των νεφρικών παθήσεων, και η ανάπτυξη των μεθόδων αιμοκάθαρσης με τεχνητό νεφρό και περιτοναϊκή κάθαρση, καθώς και της μεταμόσχευσης νεφρού, της προσέδωσε κύρος και αναγνωρισιμότητα σε πανελλήνιο επίπεδο. Επακόλουθο ήταν η κατακόρυφη αύξηση των νοσηλευτικών αναγκών, οι οποίες, σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες εκπαιδευτικές ανάγκες, οδήγησαν την Γενική Συνέλευση του Τμήματος Ιατρικής, στη διατύπωση πρότασης περί ίδρυσης αυτόνομης Μονάδας Τεχνητού Νεφρού. Η πρόταση της Συνέλευσης υλοποιήθηκε το 1986 με την Διυπουργική Απόφαση Α36/οικ. 4407 (ΦΕΚ 142/02-04-1986) περί ίδρυσης Β΄ Μονάδας Τεχνητού Νεφρού του Α.Π.Θ. Η Μονάδα μετεγκαταστάθηκε στο υπόγειο του Γ.Ν.Θ. «Ιπποκράτειο» και ως διευθυντής εξελέγη ο τότε Αναπληρωτής Καθηγητής και μετέπειτα Καθηγητής Μενέλαος Παπαδημητρίου.
Το 2002, ύστερα από πρόταση της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος Ιατρικής, εκδόθηκε απόφαση του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΦΕΚ 176/02-08-2002) και στη συνέχεια Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργείων Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Υγείας και Πρόνοιας (ΦΕΚ 1950/30-12-2003) περί ιδρύσεως της Νεφρολογικής Κλινικής στο Α.Π.Θ. Η νεοϊδρυθείσα Κλινική ορίστηκε να έχει δυναμικότητα έως 45 κλίνες, που θα προέκυπτε από αντίστοιχη αριθμητική μείωση των κλινών της Β΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής. Το αντικείμενο της Κλινικής ορίστηκε ως «Η εξυπηρέτηση διδακτικών, ερευνητικών και κλινικών αναγκών στα γνωστικά αντικείμενα της Νεφρολογίας σε θέματα που αφορούν στη διάγνωση και τη θεραπεία παθήσεων που προσβάλουν τους νεφρούς, καθώς και των επιπλοκών που προκύπτουν από αυτές, με συντηρητική αγωγή, αιμοκάθαρση, με τεχνητό νεφρό και περιτοναϊκή κάθαρση, προετοιμασία ατόμων για μεταμόσχευση νεφρού και αντιμετώπιση των παθολογικών επιπλοκών σε ασθενείς, που υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση νεφρού». Τα επόμενα έτη, ως Διευθυντές της Νεφρολογικής Κλινικής υπηρέτησαν οι Καθηγητές κ. Δημήτριος Μέμμος και Γεώργιος Ευστρατιάδης και η Καθηγήτρια κ. Αικατερίνη Παπαγιάννη.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ – ΔΟΜΗ –ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Η Α΄ Νεφρολογική Κλινική Α.Π.Θ. στο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο» διαθέτει 16 ανεπτυγμένες κλίνες ενδονοσοκομειακής νοσηλείας, Μονάδα Τεχνητού Νεφρού με 20+4 κλίνες, Μονάδα Περιτοναϊκής Κάθαρσης, Μονάδα Θεραπευτικής Πλασμαφαίρεσης και Αιμοπροσρόφησης, Κέντρο Υπέρτασης, και Μονάδα Μελέτης Νεφρικών Παθήσεων και συμμετέχει στη λειτουργία της Διατομεακής Μονάδας Μεταμόσχευσης Νεφρού (ΦΕΚ 176/02-08-2002, 1950/30-12-2003, 4976/23-09-2022, 483/02-02-2023). Είναι η μεγαλύτερη Νεφρολογική Κλινική της Βόρειας Ελλάδος και μία από τις μεγαλύτερες της χώρας επιφορτισμένη με τεράστιο όγκο κλινικού έργου. Ενδεικτικά, με στατιστικά στοιχεία των ετών 2018 και 2019, τα οποία αντικατοπτρίζουν τη συνήθη λειτουργία προ της πανδημίας COVID, η Κλινική νοσηλεύει περί τους 1000 ασθενείς ετησίως, με περισσότερες από 3000 επισκέψεις σε τακτικά εξωτερικά ιατρεία και αντίστοιχο αριθμό συμβουλευτικών εκτιμήσεων στις διάφορες Κλινικές και Μονάδες του Γ.Ν.Θ. «Ιπποκράτειο», του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Θεαγένειο» και του Νοσοκομείου Αφροδισίων και Δερματικών Παθήσεων, τα οποία είναι διασυνδεμένα με το Γ.Ν.Θ. «Ιπποκράτειο».
Στη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού πραγματοποιούνται τα τελευταία έτη περίπου 10.000 τακτικές συνεδρίες αιμοκάθαρσης ετησίως στους μόνιμους χρονίως αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς που εξυπηρετεί. Παράλληλα, η Μονάδα διεκπεραιώνει και περίπου 3.000 έκτακτες συνεδρίες αιμοκάθαρσης σε ασθενείς με οξεία ή χρόνια νεφρική ανεπάρκεια που νοσηλεύονταν στην Νεφρολογική Κλινική ή σε άλλες Κλινικές και μονάδες του Νοσοκομείου. Επίσης, στις εγκαταστάσεις της Μονάδας Τεχνητού Νεφρού λειτουργεί η Μονάδα Θεραπευτικής Πλασμαφαίρεσης και Αιμοπροσρόφησης του νοσοκομείου στην οποία πραγματοποιούνται περίπου 200 συνεδρίες πλασμαφαίρεσης κατ’ έτος. Λόγω της πανδημίας COVID, από τα τέλη του 2020 προστέθηκαν στη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού άλλες 4 κλίνες αιμοκάθαρσης σε νέο θάλαμο, στις οποίες διενεργήθηκε μεγάλος αριθμός συνεδριών αιμοκάθαρσης σε ασθενείς με νόσο COVID. Με βάση τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι η Μονάδα Τεχνητού Νεφρού του Γ.Ν.Θ. «Ιπποκράτειο» αποτελεί υψίστης σημασίας Τμήμα για τη λειτουργία του Νοσοκομείου και εξυπηρετεί καθημερινά τεράστιο όγκο ασθενών της Βόρειας Ελλάδας.
Η Α΄ Νεφρολογική Κλινική λειτουργεί 6 γενικά και ειδικά Νεφρολογικά Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία και 4 Νεφρολογικά Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία σχετικών με τη μεταμόσχευση νεφρού εβδομαδιαίως.
ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ ΚΛΙΝΙΚΗΣ
~Διευθυντής~
Παντελεήμων Σαραφίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Νεφρολογίας Α.Π.Θ.
~Μέλη Δ.Ε.Π.~
Μαρία Στάγκου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεφρολογίας Α.Π.Θ.
~Ειδικοί Ιατροί~
Παναγιώτης Γιαμαλής, Νεφρολόγος, Διευθυντής Ε.Σ.Υ.
Χρυσόστομος Δημητριάδης, Νεφρολόγος, Διευθυντής Ε.Σ.Υ.
Ευστράτιος Κασιμάτης, Νεφρολόγος, Διευθυντής Ε.Σ.Υ.
Ιωάννης Τσουχνικάς, Νεφρολόγος, Διευθυντής Ε.Σ.Υ.
Κωνσταντίνος Μπαντής, Νεφρολόγος, Επιμελητής Α΄ Ε.Σ.Υ.
Θεοδώρα Κουλουκουριώτου, Νεφρολόγος, Επιμελήτρια Β' Ε.Σ.Υ.
Δανάη Φαϊτατζίδου, Νεφρολόγος, Επικουρική Ιατρός
Εύα Πέλλα, Νεφρολόγος, σε παράταση ειδικότητας
Ερασμία Σαμπάνη, Νεφρολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης
~Ειδικευόμενοι Ιατροί~
Αρετή Γεωργίου
Μαριέττα Θεοδωρακοπούλου
Φωτεινή Ιατρίδη
Ζωή Μήτσογλου
Ελένη Μωυσίδου
Σταματία Στάη
Νάσρα Χαντάντ
Μιχάλης Χριστοδούλου
~Μέλη Ε.Τ.Ε.Π.~
Κυριακή Λαχακλιώτη
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ
~Διδασκαλία Προπτυχιακών Μαθημάτων Τμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ.~
-Εισαγωγή στην Κλινική Σημειολογία
-Παθολογία Ι
-Παθολογία ΙΙ
-Παθοφυσιολογία
-Κλινική Ανοσολογία
-Χρόνια Νεφρική Νόσος και Μεταμόσχευση Νεφρού
Συγγραφή Κεφαλαίων στα αντίστοιχα διδακτικά συγγράμματα του Τμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ.: «Κλινική εξέταση και διάγνωση», «Εσωτερική Παθολογία», «Παθολογική Φυσιολογία», «Κλινική Ανοσολογία» και «Εγχειρίδιο Επείγουσας Ιατρικής».
~Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών~
«Η αλληλεπίδραση ανοσιακού συστήματος και νεφρικής νόσου: μεταφραστική και κλινική προσέγγιση» του Τμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ. Διευθύντρια: Αναπλ. Καθηγήτρια Μ. Στάγκου.
~Διδασκαλία / Επίβλεψη Διπλωματικών σε Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών~
i. Αναπληρωτής Καθηγητής Π. Σαραφίδης
-«Ερευνητική Μεθοδολογία στην Ιατρική και στις Επιστήμες Υγείας», Τμήμα Ιατρικής
Α.Π.Θ.
-«Medical Research Methodology», Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.
-«Φροντίδα στο Σακχαρώδη Διαβήτη», Τμήμα Νοσηλευτικής Α.Τ.Ε.Ι.Θ.
-«Αρτηριακή Υπέρταση και Συνοδά Καρδιαγγειακά - Νεφρικά Νοσήματα», Τμήμα
Ιατρικής Ε.Κ.Π.Α.
-«Ειδίκευση στη Νεφρολογική Φροντίδα», Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
-«Μεθοδολογία της Σύγχρονης Αντιμετώπισης της Νεφρικής Ανεπάρκειας», Ιατρική
Σχολή Δ.Π.Θ.
-«Χειρουργική Ενδοκρινών Αδένων», Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.
-«Καρδιαγγειακή Νόσος», Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.
-«Καρδιονεφρομεταβολικά Νοσήματα: η Σύνδεση της Τεκμηριωμένης Ιατρικής με
την Ιατρική Ακριβείας», Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ. ii. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μ. Στάγκου
-«Η αλληλεπίδραση ανοσιακού συστήματος και νεφρικής νόσου: Μεταφραστική και
κλινική προσέγγιση», Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.
-«Εφαρμοσμένη Γεροντολογία και Γηρηιατρική», Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.
-«Εμβρυομητρική Ιατρική», Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.
-«Βλαστοκύτταρα και Αναγεννητική Ιατρική», Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.
-«Μεθοδολογία της σύγχρονης αντιμετώπισης της νεφρικής ανεπάρκειας», Τμήμα
Ιατρικής Δ.Π.Θ.
-«Καρδιαγγειακή Νόσος», Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.
-«Καρδιομεταβολικά Νοσήματα: η σύνδεση της Τεκμηριωμένης Ιατρικής με την
Ιατρική Ακριβείας», Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ.
~Επίβλεψη / Συμμετοχή σε 3μελείς Συμβουλευτικές Επιτροπές Διδακτορικών Διατριβών~
Τα μέλη ΔΕΠ της Α΄ Νεφρολογικής Κλινικής συμμετείχαν από ιδρύσεως σε περισσότερες από 60 ολοκληρωμένες και σήμερα σε 10 εν εξελίξει Διδακτορικές Διατριβές του Α.Π.Θ. ως επιβλέποντες, καθώς επίσης σε ανάλογο αριθμό Διδακτορικών Διατριβών ως μέλη της 3μελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής
~Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευση~
Στην Α΄ Νεφρολογική Κλινική λειτουργεί Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα των ειδικευόμενων και ειδικών ιατρών με δύο μαθήματα μηνιαίως. Τα μέλη της Α' Νεφρολογικής Κλινικής έχουν συμμετέχει τα τελευταία χρόνια με πάνω από 400 εισηγήσεις και διαλέξεις σε Ελληνικά Συνέδρια, και πάνω από 70 εισηγήσεις και διαλέξεις σε διεθνή Συνέδρια. Επίσης υπηρέτησαν ως Πρόεδροι ή/και μέλη των Οργανωτικών ή/και Επιστημονικών Επιτροπών σε σημαντικά Πανελλήνια και Διεθνή Συνέδρια, όπως το Πανελλήνιο Συνέδριο Νεφρολογίας και το Πανελλήνιο Συνέδριο Υπέρτασης.
~Περιοδικό «Ελληνική Νεφρολογία»~
Μέλη της Α΄ Νεφρολογικής Κλινικής του Α.Π.Θ. συμμετείχαν και συμμετέχουν ενεργά στις δραστηριότητες του περιοδικού «Ελληνική Νεφρολογία» της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας, με διατελέσαντες Υπεύθυνους Σύνταξης τους Καθηγητές Μ. Παπαδημητρίου, Δ. Μέμμο και Αικ. Παπαγιάννη και νυν Υπεύθυνη Σύνταξης την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια κ. Μ. Στάγκου.
~Συμμετοχή σε Κατευθυντήριες Οδηγίες / Κείμενα Συστάσεων Κλινικής Πρακτικής~
Ο Αναπληρωτής Καθηγητής και Διευθυντής της Α΄ Νεφρολογικής Κλινικής κ. Π. Σαραφίδης είναι πρόεδρος (Chair) του Συμβουλίου (Βoard) της δομής παραγωγής οδηγιών κλινικής πρακτικής European Renal Best Practice (ERBP) της European Renal Association και συμμετέχει στη συγγραφή αντίστοιχων Κειμένων Κλινικής Πρακτικής. Επίσης συμμετείχε στη συγγραφή κειμένων αποτελεσμάτων “Controversy Conferences” του οργανισμού Kidney Disease Improving Global Outcomes (KDIGO) και των πρόσφατων Κατευθυντήριων Οδηγιών για την Αρτηριακή Υπέρταση της European Society of Hypertension (ESH).
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Το ερευνητικό έργο της Α΄ Νεφρολογικής Κλινικής του Α.Π.Θ. είναι μακροχρόνιο και ευρύ, με διενέργεια μελετών χρονικής τομής, ασθενών-μαρτύρων, αναδρομικών και προοπτικών μελετών κοορτής και τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών σε θέματα διαβητικής νεφρικής νόσου, υπερτασικής νεφρικής νόσου, πρωτοπαθών και δευτεροπαθών σπειραματοπαθειών (IgA νεφροπάθεια, μεμβρανώδης νεφροπάθεια, νεφρίτιδα ΣΕΛ, ANCA-αγγειίτιδων κ.ά.), αρτηριακής υπέρτασης, αθηροσκλήρωσης, ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας και καρδιαγγειακών επιπλοκών στη χρόνια νεφρική νόσο, ανοσολογικών διαταραχών ασθενών με χρόνια νεφρική νόσο, ισορροπίας υγρών και αρτηριακής πίεσης ασθενών υπό αιμοκάθαρση και περιτοναϊκή κάθαρση, μεταμόσχευσης νεφρού, οξείας νεφρικής βλάβης, αναιμίας στη χρόνια νεφρική νόσο, πολυκυστικής νεφρικής νόσου, νεφρολιθίασης και άλλα. Για τους σκοπούς της έρευνας η Κλινική διαθέτει ανάλογη υλικοτεχνική υποδομή. Από τις έρευνες αυτές έχουν προκύψει πολλές πρωτότυπες δημοσιεύσεις σε όλα τα μείζονα περιοδικά Νεφρολογίας, Αρτηριακής Υπέρτασης, και συναφών ειδικοτήτων (Kidney International, Journal of the American Society of Nephrology, American Journal of Kidney Diseases, Clinical Journal of the American Society of Nephrology, Nephrology Dialysis and Transplantation, Clinical Kidney Journal, American Journal of Nephrology, Hypertension, Journal of Hypertension, Hypertension Research, Diabetes Care, Frontiers in Immunology κ.ά.). Επί του παρόντος, στην Κλινική διεξάγονται 10 Διδακτορικές Διατριβές. Επίσης η Κλινική έχει αναπτύξει μακροχρόνιες συνεργασίες με πολλές Κλινικές του Τμήματος Ιατρικής του Α.Π.Θ., άλλων Α.Ε.Ι. της χώρας μας και αναγνωρισμένων ερευνητικών κέντρων του Α.Π.Θ., με ανάλογα ερευνητικά αποτελέσματα.
Η ερευνητική και συγγραφική δραστηριότητα των μελών Δ.Ε.Π. της Κλινικής ανευρίσκεται στους παρακάτω συνδέσμους.
Αναπλ. Καθηγητής Π. Σαραφίδης:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=sarafidis+p&sort=date
Αναπλ. Καθηγήτρια Μ. Στάγκου:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=stangou+m&sort=date&page=1
