28/07/2025
Εικαστική Άσκηση: «Το φως που κρατώ – κι ας μη φαίνεται»
Στην εικαστική θεραπεία, δίνουμε μορφή σε ό,τι δεν μπορεί να ειπωθεί με λέξεις. Το σώμα, η σιωπή, η απουσία φωτός ή η εσωτερική παρουσία βρίσκουν ένα πεδίο έκφρασης μέσα από το χαρτί, το χρώμα, τη χειρονομία.
Η άσκηση αυτή σχεδιάστηκε για ατομική πρακτική και μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο ενσώματης επίγνωσης και ρύθμισης. Δεν ζητά από το άτομο να «βρει το φως», αλλά του επιτρέπει να σταθεί σε ό,τι υπάρχει εδώ και τώρα: κόπωση, απουσία, ανάγκη, αλλά και αντοχή, τρυφερότητα ή μνήμη.
Η δυνατότητα εξωτερικευμένης απεικόνισης εσωτερικών καταστάσεων μέσω της τέχνης αποτελεί βασικό θεραπευτικό μηχανισμό στο πλαίσιο της expressive arts therapy. Όπως σημειώνει η Cathy Malchiodi (2015), «η δημιουργική διαδικασία γίνεται ένα δοχείο που μπορεί να κρατήσει δύσκολα συναισθήματα με τρόπους που ο λόγος δεν μπορεί».
Ταυτόχρονα, η εικαστική πράξη ενεργοποιεί τα ίδια τα σωματοαισθητηριακά μονοπάτια της αυτορρύθμισης. Σε περιόδους υπερδιέγερσης ή αφανούς εξάντλησης, όπως συχνά βιώνονται στην καθημερινότητα ατόμων που φροντίζουν άλλους ή εργάζονται θεραπευτικά, η επαφή με τη δημιουργική πράξη επιτρέπει εκφόρτιση, συμβολοποίηση και επανένταξη.
Η χρήση άσκησης χωρίς την απαίτηση του "ωραίου" ή του "θετικού" ανοίγει το θεραπευτικό πεδίο σε εκείνους που ίσως δεν νιώθουν "έτοιμοι", "καλλιτέχνες", ή "καλά". Η δημιουργία δεν απαιτεί επίδοση. Απαιτεί παρουσία.
Η πρόταση «ζωγράφισε ό,τι σε κρατά» δεν σημαίνει «βρες κάτι καλό να δείξεις». Σημαίνει: έλα σε επαφή με αυτό που υπάρχει – φανερό ή αθέατο – και δώσ’ του λίγο χώρο.
Η πράξη αυτή, μόνη της, είναι ήδη θεραπευτική.
📚 Βιβλιογραφία (κατά APA):
Malchiodi, C. A. (2015). Creative Interventions with Traumatized Children, Second Edition: Art, Play, Narrative, Dance, Music, and Poetry. Guilford Press.
Levine, P. A. (2010). In an Unspoken Voice: How the Body Releases Trauma and Restores Goodness. North Atlantic Books.
van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. Viking.
McNiff, S. (2004). Art Heals: How Creativity Cures the Soul. Shambhala Publications.
Gantt, L., & Tinnin, L. W. (2009). Support for a neurobiological view of trauma with implications for art therapy. The Arts in Psychotherapy, 36(3), 148–153. https://doi.org/10.1016/j.aip.2009.01.004
ΑΣΚΗΣΗ
Άσκηση για εσένα – Στο φως ή στο σκοτάδι
Τίτλος:
«Το φως που κρατώ — κι ας μη φαίνεται»
Υλικά:
– Ένα απλό φύλλο χαρτί
– Ξυλομπογιές, μαρκαδόροι, νερομπογιές ή ό,τι έχεις
– (Προαιρετικά: περιοδικά, κόλλα, ψαλίδι για collage)
Καθοδήγηση:
Πάρε λίγο χρόνο.
Βρες μια ήσυχη γωνιά και κάθισε με το χαρτί σου.
Δεν χρειάζεται να είσαι καλά, ούτε να προσπαθήσεις να φτιάξεις κάτι όμορφο.
Σκέψου:
Τι είναι αυτό που με έχει κρατήσει μέχρι εδώ;
Ένα συναίσθημα, μια πράξη, μια εικόνα, μια απόφαση.
🎨 Ζωγράφισέ το.
Δεν χρειάζεται να μοιάζει με τίποτα.
Μπορεί να είναι σχήμα, χρώμα, γραμμή, σκοτάδι, σύγχυση, φως.
Αν δεν νιώθεις ότι έχεις "φως";
Ζωγράφισε αυτό.
Την απουσία. Την κόπωση. Την αίσθηση του "δεν έχω τίποτα".
Γιατί αυτό είναι εσύ, τώρα — και αυτό αξίζει να φανεί στο χαρτί.
Κι ίσως,
μέσα στην πράξη του να σταθείς παρών/παρούσα,
να γεννηθεί κάτι μικρό,
σαν σπίθα.
Πρόσθεσε λέξεις αν θέλεις:
– Τι σε στήριξε αυτή τη βδομάδα;
– Ποιον εαυτό σου θα ήθελες να δεις ξανά;
– Τι σου λείπει; Τι κρατάς;
1. «Μείνε λίγο με αυτό που έφτιαξες, χωρίς να το διορθώσεις.
Απλώς αναγνώρισέ το: αυτό βγήκε από σένα σήμερα. Αυτό είσαι τώρα.»
2. ✦ Πρώτα, μια πρόταση-κλειδί:
«Μείνε λίγο με αυτό που έφτιαξες, χωρίς να το διορθώσεις.
Απλώς αναγνώρισέ το: αυτό βγήκε από σένα σήμερα. Αυτό είσαι τώρα.»
✦ Κατόπιν, ανάλογα με την περίπτωση, μπορείς να πεις ή να γράψεις:
🖤 Αν έχει βγει κάτι "σκοτεινό" ή βαρύ:
«Είναι σπουδαίο που του έδωσες μορφή. Το είδες. Δεν το έκρυψες.»
«Δεν είναι ανάγκη να έχει φως. Είναι ήδη πράξη δύναμης το ότι υπάρχει στο χαρτί.»
✨ Αν έχει βγει κάτι ήσυχα φωτεινό:
«Αυτό που βλέπω έχει τρυφερότητα. Κάτι μέσα σου θυμάται ακόμα να κρατά.»
«Το φως σου δεν φωνάζει. Αλλά υπάρχει. Σιγανά, καθαρά.»
💬 Αν σου ζητήσει κάτι πιο προσωπικό:
Μπορείς να ρωτήσεις:
«Υπάρχει κάτι σε αυτό που βλέπεις που σου μιλάει;»
«Αν αυτό που έφτιαξες είχε φωνή, τι θα σου έλεγε τώρα;»
«Θες να του δώσεις έναν τίτλο;»
✦ Και τέλος, μια φράση για όλους:
«Αυτό που έκανες σήμερα δεν είναι μικρό. Είναι μια πράξη παρουσίας.
Και η παρουσία — ακόμα κι αν είναι βουβή — είναι φως.»
Αναστασία 28/7/2025 BRAIN NET soulutions ART
