10/11/2025
- Τι είναι το masking στον αυτισμό;
Το masking σημαίνει ότι το άτομο προσπαθεί να κρύψει ή να καλύψει τα αυτιστικά του χαρακτηριστικά για να φαίνεται “νευροτυπικό” (δηλαδή “όπως οι άλλοι”).
Αυτό μπορεί να γίνει συνειδητά (“να μη φανώ περίεργη”) ή ασυνείδητα (“έμαθα να κάνω αυτό για να με δέχονται”).
- Γιατί συμβαίνει πιο συχνά στα κορίτσια;
Τα κορίτσια κοινωνικοποιούνται πιο έντονα να ταιριάζουν, να είναι ευγενικά, να μη δείχνουν διαφορά.
Οι μορφές αυτισμού στα κορίτσια είναι συχνά λιγότερο ορατές και πιο εσωτερικευμένες.
- Πώς φαίνεται εξωτερικά σε ένα κορίτσι;
Μπορεί να δεις ένα κορίτσι που:
Φαίνεται πολύ ευγενικό, ήσυχο, “καλό παιδί”.
Μιμείται άλλους: τις εκφράσεις, τον τρόπο ομιλίας, τις κινήσεις, τα ενδιαφέροντα.
Προσπαθεί να προβλέψει τι πρέπει να πει ή να κάνει για να ταιριάξει.
Δεν εκφράζει άγχος, θυμό ή μπέρδεμα εκείνη τη στιγμή, αλλά μετά μπορεί να καταρρέει μόνη της (meltdown/shutdown στο σπίτι).
Μπορεί να φαίνεται κοινωνική, αλλά οι σχέσεις είναι επιφανειακές ή πολύ κουραστικές για εκείνη.
Συχνά παίζει ρόλους, π.χ. μιμείται μια συμμαθήτρια, μια σειρά, ένα στυλ συμπεριφοράς.
- Τι συμβαίνει μέσα της;
Εσωτερικά, όμως, μπορεί να νιώθει:
Τεράστια εξάντληση, σαν να παίζει θέατρο όλη μέρα.
Φόβο μήπως φανεί ποια είναι πραγματικά.
Σύγχυση ταυτότητας: ποια είμαι αν δεν προσπαθώ να γίνομαι σαν τους άλλους;
Άγχος, κατάθλιψη, burnout, ή ακόμα και σωματικά συμπτώματα από τη συνεχή πίεση.
Ανάγκη για απομόνωση μετά από κοινωνικές επαφές, για να ξεφουσκώσει.
- Παράδειγμα μιας ημέρας ενός κοριτσιού στο φάσμα που κάνει masking: πώς φαίνεται απ’ έξω και τι συμβαίνει μέσα της.
Ας την ονομάσουμε Άννα, 10 χρονών, μαθήτρια της Δ’ Δημοτικού.
- Πρωί: Ξύπνημα και προετοιμασία
Πώς φαίνεται:
Η Άννα ξυπνάει νωρίς, βάζει τη στολή της, κάθεται ήσυχα στο τραπέζι. Η μαμά της τη βλέπει ήσυχη, υπάκουη, οργανωμένη.
Τι συμβαίνει μέσα της:
Το σώμα της ήδη είναι σε ένταση. Έχει προετοιμαστεί νοερά για την ημέρα: "Μην ξεχάσεις να χαμογελάς όταν μπεις στην τάξη. Να πεις ‘καλημέρα’ με σωστό τόνο. Μην κάνεις περίεργους ήχους."
Αισθάνεται άγχος, αλλά το κρατά μέσα της, δεν θέλει να ανησυχήσει κανέναν.
- Σχολείο: Διάλειμμα και μάθημα
Πώς φαίνεται:
Στο μάθημα, σηκώνει το χέρι, βοηθά τη δασκάλα, γράφει όμορφα, δεν δημιουργεί προβλήματα. Στο διάλειμμα, στέκεται δίπλα σε συμμαθήτριες, γελάει όταν γελούν κι εκείνες, κάνει ό,τι κάνουν οι άλλες.
- Τι συμβαίνει μέσα της:
Κάθε της κίνηση είναι προσεκτικά υπολογισμένη. Παρατηρεί τις άλλες για να ξέρει πότε πρέπει να γελάσει, πότε να μιλήσει, πώς να στέκεται.
Δεν απολαμβάνει το παιχνίδι, το αναλύει. Αν κάνει λάθος και την πουν περίεργη, μπορεί να της μείνει για ώρες.
Νιώθει σαν να είναι ηθοποιός σε σκηνή. Κανείς δεν καταλαβαίνει ότι κουράζεται τόσο για να φαίνεται "φυσιολογική".
- Μεσημέρι: Επιστροφή στο σπίτι
Πώς φαίνεται:
Η μαμά τη ρωτά "Πώς πήγε το σχολείο;" και η Άννα απαντά "Καλά!"
Κάθεται να φάει, φαίνεται λίγο απόμακρη, ίσως και γκρινιάρα. Οι γονείς σκέφτονται ότι απλώς κουράστηκε.
- Τι συμβαίνει μέσα της:
Έχει αδειάσει εντελώς. Όλη η ενέργεια ξοδεύτηκε για να κρατά τη μάσκα.
Μπορεί να θέλει μόνο να μείνει μόνη της, χωρίς φωνές, χωρίς φώτα. Αν την πιέσουν (πήγαινε να παίξεις με τα άλλα παιδιά), μπορεί να ξεσπάσει ή να κλειστεί τελείως στον εαυτό της (shutdown).
Κανείς δεν καταλαβαίνει ότι αυτό δεν είναι κακή συμπεριφορά, αλλά εξάντληση.
- Βράδυ: Ώρα ύπνου
Πώς φαίνεται:
Κάθεται στο κρεβάτι της, διαβάζει ή βλέπει κάτι ήσυχα. Οι γονείς σκέφτονται "είναι τόσο ώριμη για την ηλικία της".
Τι συμβαίνει μέσα της:
Σκέφτεται ξανά τη μέρα: "Μήπως είπα κάτι λάθος; Μήπως γέλασα πολύ δυνατά; Γιατί δεν μου χαμογέλασε η Ελένη;"
Αναλύει τα πάντα, προσπαθεί να προετοιμαστεί για αύριο. Μπορεί να έχει έντονο άγχος ή αϋπνία.
Και όταν τελικά αποκοιμηθεί, είναι εξαντλημένη, όχι μόνο από τη μέρα, αλλά από το να παριστάνει κάτι άλλο όλη τη μέρα.