02/10/2024
Πολύ συχνά, ως γονείς, αναρωτιέστε γιατί το παιδί σας που μπορεί και διαβάζει καλά, δεν καταλαβαίνει το ίδιο καλά αυτό που διαβάζει??
Το εύρος του προφορικού λεξιλογίου του παιδιού κυρίως ευθύνεται γι' αυτή τη δυσκολία.
Η έρευνα μας λέει ότι το λεξιλόγιο του παιδιού στην ηλικία των 3 ετών επηρεάζει σημαντικά τις γλωσσικές και αναγνωστικές δεξιότητές του στις ηλικίες 9 και 10, και προβλέπει σε μεγάλο βαθμό την αποφοίτηση από το λύκειο.
Ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου ξεκινά από τη βρεφική ακόμη ηλικία!!!!
Γιατί είναι τόσο σημαντικό να παίρνει ο καθένας τη σειρά του στις συνομιλίες μας με το παιδί μας;
Υπάρχουν τρεις σημαντικοί λόγοι γι’ αυτό:
Ο πρώτος λόγος είναι ότι τα παιδιά πρέπει να εκτίθενται σε περίπου 20.000 λέξεις την ημέρα ή να συμμετέχουν σε συνομιλίες και να παίρνουν τη σειρά τους για να μιλήσουν περίπου 40 φορές την ώρα!!!! Αυτό συμβαίνει επειδή, οι συζητήσεις και το λεξιλόγιο που αποκτάται από αυτές τις συνομιλίες είναι οι παράγοντες με τη μεγαλύτερη επίδραση στο λεξιλόγιο ενός παιδιού στην προσχολική ηλικία (Hart & Risley).
Όταν τα παιδιά κάνουν λιγότερες συζητήσεις και, κατά συνέπεια, ακούν λιγότερες οικείες ή άγνωστες λέξεις, αντιμετωπίζουν δυσκολίες όταν συναντούν νέες λέξεις στο σχολείο. Δεν αναγνωρίζουν ότι δεν έχουν ξανακούσει αυτές τις λέξεις και δεν έχουν τη γνώση να ρωτήσουν: «Τι σημαίνει αυτή η λέξη;». Αυτή η έλλειψη γνώσης ενός πλούσιου λεξιλογίου επηρεάζει την ακουστική τους κατανόηση και την κατανόηση του κειμένου που διαβάζουν, γεγονός ιδιαιτέρως σύνηθες σήμερα σε πολλούς μαθητές κυρίως του Δημοτικού, αλλά και του Γυμνασίου. Μπορεί να καταλήξουν να παραλείπουν άγνωστες λέξεις, εμποδίζοντας περαιτέρω τις ικανότητές τους στην κατανόηση της ανάγνωσης.
Ο δεύτερος λόγος, ζωτικής σημασίας, είναι η φωνολογική μακροπρόθεσμη μνήμη. Τα παιδιά, που εμπλέκονται σε περισσότερες συζητήσεις με ενήλικες και παίρνουν περισσότερες φορές τη σειρά τους να μιλήσουν, αναπτύσσουν την αρχιτεκτονική του εγκεφάλου που είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του Λόγου και συνδέονται με βελτιωμένη ικανότητα ανάγνωσης. Συγκεκριμένα, μια σημαντική πτυχή της γλώσσας που ονομάζεται φωνολογική μακροπρόθεσμη μνήμη παίζει ζωτικό ρόλο.
Για να το εξηγήσω με απλά λόγια, όταν ένα μικρό παιδί της πρώτης ή δευτέρας δημοτικού διαβάζει, βασίζεται στην αναγνώριση των λέξεων και στη γνώση της σημασίας τους από το προφορικό του λεξιλόγιο, ώστε να αναγνωρίσει τις λέξεις και στη γραπτή τους μορφή. Όταν αποκωδικοποιούν μια λέξη όπως «λαμπερό», την αναγνωρίζουν επειδή την έχουν ξανακούσει. Αυτό είναι η φωνολογική μακροπρόθεσμη μνήμη-ανάκλησης μιας λέξης από προηγούμενες συνομιλίες. Ωστόσο, αν μια λέξη δεν υπάρχει στο προφορικό λεξιλόγιο του παιδιού, ας πούμε μια σύνθετη λέξη όπως «μετριοφροσύνη», θα δυσκολευτεί να την αναγνωρίσει στη γραπτή της μορφή, ακόμη και αν την αποκωδικοποιήσει(διαβάσει) με ακρίβεια.
Όταν δεν ακούγονται καινούριες λέξεις σε κάθε συζήτηση με το παιδί σας, δεν μαθαίνονται και δεν αποθηκεύονται στη φωνολογική μακροπρόθεσμη μνήμη για να χρησιμοποιηθούν αργότερα στην ανάγνωση και την κατανόηση του κειμένου!!!!
Ο τρίτος και τελευταίος λόγος για τον οποίο η συζήτηση είναι τόσο σημαντική είναι γιατί όταν το παιδί παρακολουθεί τα προ-νήπια, ως μέσος μαθητής έχει μάθει σε ένα χρόνο περίπου 3.440 νέες λέξεις. Αυτό είναι το μέσο παιδί.
Τώρα, ας εξετάσουμε ένα παιδί που ξεκίνησε με περιορισμένο λεξιλόγιο, εκείνο που βρίσκεται στο κατώτερο 25%. Τα παιδιά αυτά δεν ξεκινούν με τον ίδιο αριθμό λέξεων και, κατά συνέπεια, δεν καταλήγουν με τον ίδιο αριθμό. Στην πραγματικότητα, έχουν περίπου χίλιες λέξεις λιγότερες από τους συνομηλίκους τους στο τέλος των προ-νηπίων. Αυτό το έλλειμμα αυξάνεται σε σχεδόν 2.000 λέξεις μέχρι το τέλος της δευτέρας τάξης, εκτός κι αν παρέχουμε μία συστηματική εξάσκηση στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου.
Το ερώτημα είναι: το κάνουμε αυτό; Και αν ναι, πόσο καλά; Επιπλέον, τι ακριβώς λένε τα δεδομένα; Ωστόσο, ακόμη και πριν από την προ-Κ, η έρευνα μας λέει ότι το λεξιλόγιο στην ηλικία των τριών ετών επηρεάζει σημαντικά τις γλωσσικές και αναγνωστικές δεξιότητες στις ηλικίες 9 και 10, και προβλέπει σε μεγάλο βαθμό την αποφοίτηση από το λύκειο.
Όταν οι λέξεις δεν ακούγονται, οι έννοιες δεν μαθαίνονται. Όταν οι έννοιες δεν μαθαίνονται η δυσκολία κατανόησης κάθε κειμένου που διαβάζει το παιδί αυξάνεται σημαντικά…
Ως γονιός ή ως βρεφονηπιοκόμος ή ως πρόσωπο που φροντίζει ένα βρέφος ή ένα δίχρονο παιδάκι ή ως νηπιαγωγός στην προσχολική εκπαίδευση, έχετε την επιθυμία και την αφοσίωση να κάνετε ουσιαστική διαφορά, ιδίως όσον αφορά την ανάπτυξη του λεξιλογίου του παιδιού σας το οποίο επηρεάζει ολόκληρη τη σχολική επίδοσή του???
Αυτό είναι ζωτικής σημασίας, διότι, για άλλη μια φορά, τα παιδιά που ξεκινούν τα προ-νήπια με μειωμένο λεξιλόγιο τείνουν να μένουν πίσω, εκτός αν όλα τα πρόσωπα στο περιβάλλον του παιδιού αποφασίσουν συστηματικά και καθημερινά να ενισχύσουν, εμπλουτίσουν το λεξιλόγιο κάθε μικρού μας παιδιού μέσα από κάθε καθημερινή δραστηριότητα αντί να είναι απασχολημένοι, γονείς και παιδιά, με το κινητό ή το tablet………
Η πρώιμη παρέμβαση αποτελεί το φάρο και την πυξίδα μαζί για τα θέματα ανάπτυξης του Λόγου και της Ομιλίας ενός παιδιού!!!
Κάθε επιτυχία με χαρά!!
