12/09/2025
🔥Έπειτα από αρκετό καιρό, το υγειονομικό σου espressάκι είναι και πάλι εδώ με ένα θέμα ιδιαίτερα επίκαιρο.
🫀🧠Ο καρδιαγγειακός κίνδυνος έχει φέτος εξέχουσα θέση. Στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου, το ευρύ κοινό γνώρισε τη λιποπρωτεΐνη Α / Lp(a), με την οποία θα ασχοληθούμε σήμερα.
🟢Vol. 10: Λιποπρωτεΐνη (α)
🧑⚕️📜Καρδιαγγειακός κίνδυνος είναι η πιθανότητα εμφάνισης αθηρωματικής νόσου (μικρές πλάκες εντός του αυλού των αγγείων που εμποδίζουν σε μερικό βαθμό ή εντελώς τη ροή του αίματος) σε αρτηρίες ζωτικής σημασίας, όπως οι στεφανιαίες (καρδιά) και οι καρωτίδες (εγκέφαλος). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα που γνωρίζουμε όλοι, όπως έμφραγμα ή ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.
☢️🆘Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που ευνοούν την ανάπτυξη της αθηρωματικής νόσου, αυξάνοντας κατά συνέπεια τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Κάποιοι από αυτούς είναι τροποποιήσιμοι, που σημαίνει ότι μπορούμε να παρέμβουμε και να αναστρέψουμε την αρνητική τους επίδραση, και ανεξάρτητοι, που σημαίνει ότι ευνοούν την αθηρωμάτωση, άσχετα από τη συνύπαρξη άλλων παραγόντων κινδύνου.
🍔🚬🩺Κλασσικοί ανεξάρτητοι, τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου είναι, για παράδειγμα, το κάπνισμα, η υπέρταση, η LDL (κακή) χοληστερόλη και ο διαβήτης. Πρόσφατες έρευνες ανέδειξαν την Lp(a) ως έναν ακόμα τέτοιο παράγοντα. Πάμε να γνωρίσουμε κάποια βασικά πράγματα για αυτήν.
🧬🦠Το μόριό της είναι πιο σύνθετο από τα κλασσικά λιπίδια, προκύπτει από την ένωση των απολιποπρωτεΐνών Α και Β και εμπεριέχει LDL χοληστερόλη. Τα επίπεδα της Lp(a) στο αίμα είναι κυρίως γενετικά καθορισμένα, που σημαίνει ότι κυρίως επηρεάζονται από τη δομή και τη λειτουργία των γονιδίων με τα οποία γεννιόμαστε και σε πολύ μικρότερο βαθμό από τον τρόπο ζωής και διατροφής μας. Επομένως, δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερες διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της ζωής μας ασχέτως των συνηθειών και του προφίλ μας (υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις, όπως κάποιες καταστάσεις χρόνιας φλεγμονής).
🩸🤔Χρήσιμα όρια θεωρούνται αυτή τη στιγμή τα 30 mg/dl (ανώτερο φυσιολογικό όριο), 50 mg/dl και 180 mg/dl. Πώς, όμως, ρίχνουμε τα επίπεδά της αν είναι υψηλά?
💊💉Τα κλασσικά φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη (π.χ. στατίνες, εζετιμίμπη) δεν έχουν ιδιαίτερη επίδραση στη Lp(a). Εξαίρεση αποτελούν οι PCSK-9 αναστολείς, που είναι όμως ενέσιμα, ακριβά και δυσπρόσιτα φάρμακα, τα οποία δικαιούται ένα πολύ μικρό κομμάτι του πληθυσμού με ανάγκη ιδιαίτερα επιθετικής μείωσης της LDL.
⁉️🤯Γιατί, λοιπόν, μετρήσαμε τη Lp(a) σε τόσο μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, αφού στους περισσότερους που θα τη βρούμε υψηλή δεν μπορούμε να τη ρίξουμε?
✅🗣Στην παρούσα φάση, η τιμής της Lp(a) υποδεικνύει την ανάγκη καλύτερης ρύθμισης των υπόλοιπων τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου (π.χ. διακοπή καπνίσματος, επίτευξη ιδανικών στόχων LDL και τιμών αρτηριακής πίεσης), βοηθάει γιατρό και ασθενή στην απόφαση για έναρξη ή μη θεραπείας στις λεγόμενες οριακές περιπτώσεις, και μπορεί να εξηγήσει κάποιες περιπτώσεις που δεν παρουσιάζουν την αναμενόμενη πτώση στην LDL με δίαιτα, άσκηση και φαρμακευτική αγωγή.
ℹ️🤝🆕Φυσικά, η έρευνα δε σταματά. Υπάρχουν, ήδη, μελέτες σε προχωρημένες φάσεις που ερευνούν νέα φάρμακα για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους στη μείωση της Lp(a). Πρόκειται για φάρμακα που βασίζονται σε σύγχρονες τεχνολογίες και προορίζονται για λήψη από το στόμα. Οι κύριες κατευθύνσεις είναι η μείωση της απολιποπρωτεΐνης Α και η μείωση της ηπατικής σύνθεσης της Lp(a). Συνεπώς, σε λίγα χρόνια θα είμαστε σε θέση να μειώσουμε αποτελεσματικά και με ασφάλεια τα επίπεδα της Lp(a).
📖Πηγές
-Reyes-Soffer G, Ginsberg HN, Berglund L, Duell PB, Heffron SP, Kamstrup PR, Lloyd-Jones DM, Marcovina SM, Yeang C, Koschinsky ML; American Heart Association Council on Arteriosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology; Council on Cardiovascular Radiology and Intervention; and Council on Peripheral Vascular Disease. Lipoprotein(a): A Genetically Determined, Causal, and Prevalent Risk Factor for Atherosclerotic Cardiovascular Disease: A Scientific Statement From the American Heart Association. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2022 Jan;42(1):e48-e60. doi: 10.1161/ATV.0000000000000147. Epub 2021 Oct 14. PMID: 34647487; PMCID: PMC9989949.
-Man S, Zu Y, Yang X, Deng Y, Shen D, Ma Y, Fu J, Du J, Yu C, Lv J, Li G, Wang B, Li L. Prevalence of Elevated Lipoprotein(a) and its Association With Subclinical Atherosclerosis in 2.9 Million Chinese Adults. J Am Coll Cardiol. 2025 Jun 3;85(21):1979-1992. doi: 10.1016/j.jacc.2025.02.032. Epub 2025 Apr 23. PMID: 40266173.