03/08/2025
Τον Ιούλιο του 1976, στο Bellevue‑Stratford Hotel της Φιλαδέλφειας, σε συνέδριο της American Legion, εμφανίστηκε μια μυστηριώδης μορφή πνευμονίας. Από περίπου 2.000 συμμετέχοντες, 182 νόσησαν και 29 απεβίωσαν.
Η νόσος ονομάστηκε σύντομα «Legionnaires’ disease (Νόσος των Λεγεωναρίων)» από τα μέσα.
Στις 18 Ιανουαρίου 1977, ο μικροβιολόγος Dr. Joseph McDade του CDC κατάφερε να απομονώσει ένα νέο βακτηρίδιο από δείγματα θυμάτων, το οποίο ονομάστηκε Legionella pneumophila. Σύντομα, αποδείχθηκε ότι το βακτήριο αναπτυσσόταν σε κρύο νερό συστημάτων κλιματισμού ξενοδοχείων.
Μετά την ταυτοποίηση της η L. pneumophila, διαπιστώθηκε αναδρομικά ως αίτιο επιδημιών πνευμονίας των προηγούμενων ετών (π.χ. 1957–1965–1974), που εκτιμήθηκε ότι οφείλονταν στο ίδιο βακτήριο. Στο ίδιο μικρόβιο αποδόθηκε σύνδρομο εμπύρετου λοίμωξης που εκδηλώθηκε με μορφή επιδημίας το 1967 στην πόλη Pontiac, Michigan που χαρακτηρίστηκε ως πυρετός Pontiac.
Τα βακτήρια Legionella αποτελούν αναερόβιους, αρνητικούς κατα Gram, δυνητικά ενδοκυττάριους βακίλους. Η οικογένεια των βακτηρίων αυτών περιλαμβάνει περισσότερα από 60 είδη και 70 οροτύπους στελεχών. Επίπλεόν της Legionella pneumophila, 26 ακόμα είδη είναι παθογόνα για τον άνθρωπο. Αποτελούν περιβαλλοντικά παθογόνα που βρίσκονται στο νερό και το έδαφος.
Η λοίμωξη από Legionella αφορά σε δύο μορφές λοίμωξης
Νόσος των λεγεωναρίων: Σοβαρή μορφή πνευμονίας.
Πυρετός Pontiac: Ηπιότερη, εμπύρετος λοίμωξη χωρίς πνευμονία.
Χρόνος επώασης και διασπορά
Η λοίμωξη μεταδίδεται με την εισπνοή σταγονιδίων από μολυσμένο νερό, όπως π.χ. σε κλιματιστικά συστήματα, ντους, τζακούζι, ενυδρεία ή συντριβάνια. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις σε νεογνά μετα τη γέννηση σε νερό (σε ειδική για το λόγο αυτό πισίνα). Συνήθως δε μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Νόσος των λεγεωναρίων: εμφανίζεται συνήθως 2–10 ημέρες μετά την έκθεση (συνήθως 4–6 μέρες).
Πυρετός Pontiac: 4–72 ώρες (συνήθως 32-36 ώρες) μετά την έκθεση.
Συμπτώματα νόσου Λεγεωναρίων
Κύρια συμπτώματα της νόσου των λεγεωναρίων αποτελούν:
- Καταβολή
- Πυρετός
- Βήχας, αναπνευστική δυσχέρεια, εκδήλωση συμπτωμάτων πνευμονίας
- Γαστρεντερικά συμπτώματα (ναυτία, εμετός, διάρροια)
Άτομα με αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσησης:
- Ηλικίες άνω των 50 ετών
- Καπνιστές
- Άτομα με σοβαρά χρόνια νοσήματα (π.χ. διαβήτης, ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια)
- Χρόνιες πνευμονικές παθήσεις
- Ανοσοκατασταλμένοι
Συμπτώματα πυρετού Pontiac:
- Πυρετός
- Ρίγος
- Κεφαλαλγία
- Μυαλγίες
- Γαστρεντερικά συμπτώματα (ναυτία, εμετός, διάρροια)
Η νόσος είναι αυτοπεριοριζόμενη, τυπικά υποχωρεί χωρίς ειδική θεραπεία, και παρουσιάζει συνολική διάρκεια 1-9 ημερών.
Διάγνωση λοίμωξης από Legionella
- PCR, αποτελεί την κυρίως χρησιμοποιούμενη εξέταση για τη διάγνωση και μπορεί να διενεργηθεί σε οποιοδήποτε βιολογικό δείγμα.
- Έλεγχος παρουσίας αντιγόνου στα ούρα. Επιτρέπει τη διάγνωση συγκεκριμένα L. pneumophila serotype 1 που αποτελεί το συχνότερο αίτιο της νόσου.
- Έλεγχος με καλλιέργεια πτυέλων.
- Ορολογικός έλεγχος αντισωμάτων.
Θεραπεία
Νόσος των λεγεωναρίων:
• Υποστηρικτική θεραπεία: οξυγόνο, ενυδάτωση, παρακολούθηση.
• Εμπειρική αντιβιοτική θεραπεία,
Πυρετός Pontiac:
Αποτελεί κατά κανόνα αυτοπεριοριζόμενη νόσημα που παρουσιάζει αυτόματη ύφεση χωρίς να απαιτεί αντιβιοτική αγωγή.
Πρόληψη
Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι εξαιρετικά σπάνια. Για το λόγο αυτό δεν χρειάζεται απομόνωση των διαγνωσμένων ασθενών.
Δεν διατίθεται εμβόλιο για την πρόληψη της νόσου.
Είναι απαραίτητη η καλή διαχείριση και συντήρηση συστημάτων ύδρευσης των κτιρίων: έλεγχος θερμοκρασίας, απολύμανση, αποφυγή στάσιμων υδάτων και του σχηματισμού biofilm.
Τακτικός καθαρισμός ντους, φίλτρων, κλιματιστικών, υγραντήρων κ.λπ.
Σε περιπτώσεις μη χρήσης για παρατεταμένο διάστημα, η βρύση πρέπει να αφήνεται να τρέχει για μερικά λεπτά πριν την πρώτη χρήση.
Αποφυγή έκθεσης σε ύδατα χωρίς γνωστή συντήρηση (τζακούζι, spa, συστήματα ψύξης κλπ).
