27/10/2023
DENGUE
Kisa ki dengue ?
Se yon maladi viral ki antre sou wou kote yon mayengwen ki rele ayedès pike'w. Ou jwenn mayengwen sa plis nan peyi tropikal yo e li sanble ak yon senp grip , sak fè li te rele avan "grip tropikal''.
Lè mayengren an finn pike yon moun ki malad ,epi li vinn pike'w, li transmèt ou maladi moun nan te genyen an.
N.b Moun ak moun paka transmèt li .
KOZ ?
Li plis koze pa yonn nan 4 serotip viris diferan ki rèsponsab dengue a (DENV-4).
Apre finn parèt premye sentom yo nan moun ki enfekte a ,konnya moun ki enfekte a ka transmèt maladi bay mayengwen nan 7 a 12 jou. Se sak fe nou dwe evite mayengwen mòde moun ki deja enfekte.
N.B Deng pi danje lakay timoun ke granmoun !
SENTOM OUBYEN KISA W SANTI ???
DENGUE KLASIK
1-Lafyèv (Dengue lan kòmanse ak yon gwo lafyèv , apre 2 a 7 jou ou finn enfekte.
2-Kò kraze ,tout zo kò w fè w mal.
3-Tèt fè mal (doulè a reponn dèyè zye ou).
4-Gòj fè mal.
5-Grip (san' w pa estènen ,san' w pa touse, nen' w bouche).
6-Anvi vwomi ELATRIYE...
DENGUE GRAV
1-Vant fè mal.
2-Gwo vwomisman.
3-Vwomi san.
4-Nen senyen.
5-Zansiv senyen
6-Rèspire rapid ELATRIYE...
TRETMAN
N.B Pagen yon trètman espesifik pou dengue. Men ,yo itilize kèk medikaman pou trète lè lafyèv la wo.
N.B Evite pran medikaman tankou aspirine, ibiprofènn ,paske yo gen yon efè antikowagoulant.
E li ka vinn prezante fòm grav la (emorajik)e baw gwo pwoblèm ,e menm fè w vwomi san.
Ale lopital !!!
KONPLIKASYON
Deng ka afekte plizyè lòt pati nan kòw ,tankou sèvo w , fwa w elatriye...
Li ka agrave e fè w dezidrate ,vwomi e menm mouri si w pa ale lopital.
PREVANSYON
1-Itilize rad kigen manch long.
2-Itilize moskitè ,begonn pou edew konbat moustik yo.
3-Evite vwayaje nan peyi kote yo bay nouvèl ki prezante dengue (tankou lakay abibi) .
4-Itilize tout aktivite kont mayengren ,flite tout kwen kay ou, pa kite dlo dòmi nan bout mamit , evite kite fatra , bagay sal k' ap kale mayengwen.
5-Epi swiv kontròl radio pou nou rete enfòme.
KESYON OU DWE POZE E REPONN DOKTE W :
1-Si wi ou non w te vwayaje nan yon lòt peyi etranje nan dènye jou sa yo (tankou si w te lakay abibi) ?
2-Fòk ou mande' l pou' l fè egzamen ,pou' l wè eske vrèman ,eske sentom ou prezante yo se dengue ?