28/04/2015
BADANIE PRZESIEWOWE RAKA JELITA GRUBEGO
Rak jelita grubego jest trzecim co do częstości występowania nowotworem na świecie oraz drugą przyczyną zgonów nowotworowych. W badaniach screeningowych służących wykryciu tego nowotworu wykorzystuje się analizy próbek kału oraz badania strukturalne. Kolonoskopia jako metoda przesiewowa częściej stosowana jest w USA, natomiast w Europie i Australii powszechniejsze jest wykonywanie badań immunochemicznych kału (FIT).
Nowotwór jelita grubego rozwija się na skutek niekontrolowanego przez organizm wzrostu komórek w obrębie jednej z części jelita grubego (kątnicy, wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy lub odbytnicy). Objawy i leczenie raków poszczególnych części jelita grubego mogą się istotnie różnić. Zdecydowana większość (90%) nowotworów jelita grubego to rak (gruczolakorak) jelita grubego.
Częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Rzadko występuje przed 40. rokiem życia, a szczyt zachorowalności przypada na 7. dekadę życia. W Polsce jest drugą w kolejności przyczyną zgonów nowotworowych. Zachodzące w Polsce od lat 90. ubiegłego wieku zmiany nawyków żywieniowych spowodowały stałe zwiększanie się liczby zachorowań na raka jelita grubego.
Kolonoskopia i immunochemiczny test na krew utajoną w kale mają podobną skuteczność, jeśli chodzi o wykrywanie raka jelita grubego — udowodniło badanie COLONPREV. Jego wyniki zostały przedstawione na łamach periodyku „New England Journal of Medicine”.
Do wykonania badan przesiewowych kwalifikują się osoby, które czują się zdrowe i spełniają jedno z podanych niżej kryteriów:
- wszystkie osoby w wieku 50-65 lat bez objawów raka jelita grubego,
- osoby w wieku 40-50 lat bez objawów raka jelita grubego, które miały w rodzinie przynajmniej jednego krewnego pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo, dzieci) z rakiem jelita grubego.
Osoby prezentujace nastepujace objawy:
- krwawienie z odbytnicy (zwłaszcza powtarzające się),
- obecność krwi w stolcu po defekacji,
- naprzemienne występowanie zaparć i biegunek,
- uporczywe biegunki,
- zmiana w kształcie i rozmiarach stolca,
- ból i skurcze brzucha,
- daremne parcie na stolec (powtarzające się epizody parcia na stolec, po których nie udaje się go oddać),
- anemia (niedokrwistość; wynika z powolnego, często ukrytego, ale stałego krwawienia z guza do światła jelita grubego).
- postępującą utratę masy ciała,
- brak apetytu,
- osłabienie
