Prevention of common diseases in children

Prevention of common diseases in children Page is meant for prevention of common diseases on children, it will help to understand the cause, p

02/09/2024

*पालकांकडून मिळणारा अपुरा वेळ (Lack of Time)*

मुलांना असुरक्षितता वाटण्याचे आणखी एक कारण आहे ते म्हणजे आई-वडिलांकडून योग्य प्रकारे वेळ न मिळणे. मुलांना वेळ न दिल्याने त्यांना त्यांच्यामनात असलेल्या विविध भावना, प्रश्न तसेच त्यांच्या आवडी निवडी प्रकट करता येत नाहीत. त्यांना विविध गोष्टींची माहिती सुद्धा मिळत नाही. या सर्वांचा परिणाम म्हणजे मुले स्वतः ला एकटे समजून इतरांपेक्षा असुरक्षित समजतात.

If you give time; ; you will be child's favorite toy..

एका छोट्याशा गोष्टीवरुन हे स्पष्ट करण्याचा मी प्रयत्न केला आहे. एका श्रीमंत कुटुंबामध्ये आई-वडील व त्यांचा एक लहान मुलगा असतो. कुटुंब श्रीमंत आहे म्हणजेच व्यवसायही मोठा व त्यानुसार वडील नेहमी व्यस्त असत. मुलाची व बाबांची भेट कधी कधी तेही गडबडीत किंवा व्यस्त असतानाच होत होती. “आपले बाबा नेहमी उशिरा येतात व आपल्याला केव्हाही भेटत नाहीत त्यासाठी आपण काय करावे?" असा विचार मुलाला नेहमी येत होता. त्यानुसार बाबाला धावत्या भेटेत विनवणी केली की "बाबा मला तुमच्या सोबत गप्पा माराव्या व खेळावसं वाटतं पण तुम्ही मला भेटतच नाहीत!" असे ऐकल्यावर बाबा म्हणाले, "बेटा आपला फार मोठा व्यवसाय आहे, मला सतत काम करावं लागतं, मी रात्री येतो तेव्हा तू झोपलेला असतोस, ओ.के..... नंतर खेळूया हं......! सॉरी बेटा, ओ.के. बाय" असे म्हणून बाबा निघून जातात. मुलगा दुःखी अंतःकरणाने विचार करून या विचारावर येतो की काही करायचे पण आज रात्री बाबा सोबत खेळायचे. तो दररोज रात्री बाबांची वाट पहायचा पण काळी वेळात त्याला झोप लागायची. बाबांची व त्याची भेट अखेरीस चार पाच दिवसाच्या प्रयत्नानंतर झाली.
त्यावेळी मुलगा काहीच बोलत नव्हता म्हणून बाबा म्हणाले, 'काय रे काय झाले झोपला नाहीस ?" मुलगा उत्तरला "नाही बाबा आज तुम्हाला भेटावे असे ठरवलेच

होते".

बाबा, "हां. बोल काय म्हणतोस ? "

मुलगा म्हणाला, “बाबा तुम्ही दर महिना किती रूपये कमावता..?* बाबा, “बेटा, ते निश्चित सांगता येणार नाही पण एक ते दीड लाख

रूपये प्रति महिना....!

मुलगा, “म्हणजे बाबा अंदाजे तीन हजार रूपये दररोज... ?” असे बोलत बोलत त्या मुलाने स्वतःचा पैसे भरलेला गल्ला बाबांच्या हातात दिला व बोलू लागला....

"बाबा हे पैसे घ्या एवढे मोजून जेवढा वेळ होईल किंवा देता येईल

तेवढा वेळ द्या. प्लीज माझ्या सोबत खेळा ना...!” आणि तो मुलगा रडू लागला...
*Remember....* Spending quality time with children is more important than spending money on children.

वरील गोष्ट वाचल्यावर असे लक्षात येईल की पालकांनी आपल्याला वेळ द्यावा ही इच्छा मुलांच्या मनात किती तीव्र असते. त्यामुळे काय परिणाम होतात हे ही आपण समजू शकतो.
*Remember....* Spending time with your kid is one thing you will never regret.
आई-वडिलांची मते मुलांच्या मानसीक समस्ये बद्दल पालकांची मुलाखत घेताना काही गोष्टी आमच्या निदर्शणात येतात. वेळ न देणे या प्रकारचे कारण जर आम्ही त्यांच्या मुलांच्या समस्येचे कारण आहे असे सांगीतले तर ते खालील प्रकारे प्रतिक्रिया देतात....
"आम्ही मुलांना हवे ते देतो जसे विविध प्रकारची पुस्तके, चांगली शाळा, चांगले क्लासेस, भारीचे कपडे इ. कोणत्याही गोष्टीची कमी पडू देत नाहीत. तरी अजुन यांना काय हवे असते?" असे विचारतात.
काही पालक तर स्वतः आदर्श पालक आहेत हे भासविण्यासाठी स्वतःच्या आई-वडिलांनी काहीही न करता फार यशस्वी आहोत असे म्हणतात. त्यासोबतच “आम्ही तर आमच्या मुलांसाठी किती करतो!” असे उद्गारतात.
वरिल पालकांना असे सांगावे वाटते की आपण दिलेल्या वेळेचे महत्व हे इतर सर्व गोष्टींपेक्षा खुप महत्वाचे आहे. आमच्या आई वडिलांनी काहीही केले नाही असे म्हणणाऱ्या पालकांना हे माहित नसते की आई वडीलांच्या योग्य संगोपण व संस्काराशिवाय जगामध्ये कोणीही यशस्वी होऊ शकत नाही. या पुर्वीच्या काळामध्ये एकत्रीत कुटूंब व्यवस्था असायची ज्यामुळे मुलांना आई-वडिलांनी वेळ दिला नाही तरी इतर व्यक्तीकडून भरपूर वेळ दिला जात असे. परंतु या काळामध्ये विभक्त कुंटूंब पध्दती अस्तीत्वात आली असल्यामुळे आई-वडिलांना योग्य प्रकारे वेळ देणे अत्यावश्यक झाले आहे..
आई वडिलांच्या व इतर कुंटूबीयांच्या सहवासाने किंवा त्यांच्या चांगल्यागुणांच्या अनुकरणामुळेच प्रत्येक व्यक्ती सुसंस्कारीत होऊन यशस्वी जीवनाची वाटचाल करू शकतो. या काळामध्ये कुटूंब छोटी झाली आहेत. त्यामुळे आजी, आजोबा, काका, काकू, इ. व्यक्तीचे संस्कार मुलांना लाभत नाहीत. तसेच सर्वजण आपल्या कामामध्ये व्यस्त असल्यामुळे मुलांना योग्य संस्कार घालण्याची जबाबदारी प्रत्यक्षपणे आई-वडिलांवरच आली आहे. आपल्या सहवासातुन, चर्चेतुन व अनुकरणातुनच मुलांना जीवन जगण्याची योग्य पध्दत शिकायला मिळते.
*Remember....* Kids love the word Parent's quality time'
❇️ *उत्कृष्ट दर्जेचा वेळ देणे (Quality Time)*

i) मुलांना वेळ देणे म्हणजे आपल्या व्यवहारीक जीवनामधील (जसे व्यवसाय, नोकरी इ.) वेळ कमी करणे नव्हे. आपली सर्व महत्वाची कामे पूर्ण करून मुलांना वेळ देणे होय.
ii) मुलांना खुप जास्त नाही फक्त एक ते दोन तास आपल्या दिवसभरातून देणे आवश्यक असते.
iii) आपल्याला एवढा वेळ शक्य नसेल तर तो वेळ आपण आपल्या कमी महत्वाच्या कामांमधून तयार करू शकतो जसे टि. व्ही. पाहणे, गप्पा करणे, मित्र परिवारातील वेळ, क्लब, भीसीपार्टी, पेपर वाचणे इ.
iv) मुलांना आपण जेव्हा वेळ देत असतो त्यावेळी आपले लक्ष टिव्ही, इतरांसोबतच्या गप्पा किंवा पत्नीशी सुध्दा चर्चा न करता पूर्णपणे मुलांमध्ये रममाण होऊन वेळ दयावा. या प्रकारच्या वेळ देण्यालाच उत्कृष्ट दर्जाचा वेळ (Quality time) असे म्हणतात.
v) वरिल चित्रात दाखविल्याप्रमाणे मुलांना वेळ देताना मुलांसोबत भरपुर खेळावे, आभ्यासाबद्दल, शाळेबद्दल, मित्रांबद्दल वारंवार चर्चा करावी. मुलांसोबत बाहेर कुठेतरी (जसे गार्डन) जावे.
vi) मुलांसोबत अशाप्रकारे पूर्ण वेळ देताना आपले विचार समजून सांगावेत त्यांना योग्य व चांगल्या विचारांसाठी प्रोत्साहन द्यावे व प्रश्न उत्तर स्वरूपातील चर्चा करून नेहमी मार्गदर्शन करत रहावे.

मुलांना देलेला उत्तम दर्जाचा वेळ आयुर्विम्याप्रमाणे 'जिदंगी के साथ भी जिंदगी के बाद भी प्रमाणे काम करतो.

*THIS ARTICLE IS FROM MY BOOK " BAL SANSKAR", IF YOU WISH TO BUY, SEND REQUEST ON WHATSAPP 8888126037*

Dr Ashish Agrawal, Paediatrician and expert in child behavior, education and developmental problems.
Ph: 8888126037, 8483905330, 7057551985
Join us ......
🔹 Facebook : Positive parenting
🔹 Youtube : Dr Ashish Agrawal

02/09/2024

*पालकांकडून मिळणारा अपुरा वेळ (Lack of Time)*

मुलांना असुरक्षितता वाटण्याचे आणखी एक कारण आहे ते म्हणजे आई-वडिलांकडून योग्य प्रकारे वेळ न मिळणे. मुलांना वेळ न दिल्याने त्यांना त्यांच्यामनात असलेल्या विविध भावना, प्रश्न तसेच त्यांच्या आवडी निवडी प्रकट करता येत नाहीत. त्यांना विविध गोष्टींची माहिती सुद्धा मिळत नाही. या सर्वांचा परिणाम म्हणजे मुले स्वतः ला एकटे समजून इतरांपेक्षा असुरक्षित समजतात.

If you give time; ; you will be child's favorite toy..

एका छोट्याशा गोष्टीवरुन हे स्पष्ट करण्याचा मी प्रयत्न केला आहे. एका श्रीमंत कुटुंबामध्ये आई-वडील व त्यांचा एक लहान मुलगा असतो. कुटुंब श्रीमंत आहे म्हणजेच व्यवसायही मोठा व त्यानुसार वडील नेहमी व्यस्त असत. मुलाची व बाबांची भेट कधी कधी तेही गडबडीत किंवा व्यस्त असतानाच होत होती. “आपले बाबा नेहमी उशिरा येतात व आपल्याला केव्हाही भेटत नाहीत त्यासाठी आपण काय करावे?" असा विचार मुलाला नेहमी येत होता. त्यानुसार बाबाला धावत्या भेटेत विनवणी केली की "बाबा मला तुमच्या सोबत गप्पा माराव्या व खेळावसं वाटतं पण तुम्ही मला भेटतच नाहीत!" असे ऐकल्यावर बाबा म्हणाले, "बेटा आपला फार मोठा व्यवसाय आहे, मला सतत काम करावं लागतं, मी रात्री येतो तेव्हा तू झोपलेला असतोस, ओ.के..... नंतर खेळूया हं......! सॉरी बेटा, ओ.के. बाय" असे म्हणून बाबा निघून जातात. मुलगा दुःखी अंतःकरणाने विचार करून या विचारावर येतो की काही करायचे पण आज रात्री बाबा सोबत खेळायचे. तो दररोज रात्री बाबांची वाट पहायचा पण काळी वेळात त्याला झोप लागायची. बाबांची व त्याची भेट अखेरीस चार पाच दिवसाच्या प्रयत्नानंतर झाली.
त्यावेळी मुलगा काहीच बोलत नव्हता म्हणून बाबा म्हणाले, 'काय रे काय झाले झोपला नाहीस ?" मुलगा उत्तरला "नाही बाबा आज तुम्हाला भेटावे असे ठरवलेच

होते".

बाबा, "हां. बोल काय म्हणतोस ? "

मुलगा म्हणाला, “बाबा तुम्ही दर महिना किती रूपये कमावता..?* बाबा, “बेटा, ते निश्चित सांगता येणार नाही पण एक ते दीड लाख

रूपये प्रति महिना....!

मुलगा, “म्हणजे बाबा अंदाजे तीन हजार रूपये दररोज... ?” असे बोलत बोलत त्या मुलाने स्वतःचा पैसे भरलेला गल्ला बाबांच्या हातात दिला व बोलू लागला....

"बाबा हे पैसे घ्या एवढे मोजून जेवढा वेळ होईल किंवा देता येईल

तेवढा वेळ द्या. प्लीज माझ्या सोबत खेळा ना...!” आणि

26/06/2024

*2 ते 6 वर्षांच्या मुलांमध्ये शारीरिक विकास कसा करावा?*

🔹 शारीरीक विकासाचे टप्पे
मुलांचा वयानुसार होणारा शारीरिक विकास खालील प्रमाणे होतो.
*Remember*- Always check milestone of your children as it is most important aspect of development.
▪️वय २ ते ३ वर्षे
१. या वयोगटातील मुले चांगल्या प्रकारे चालतात.
२. पायऱ्या वर-खाली चढणे किंवा उतरणे शक्य होते.
३. या वयात मुले स्वतः खुर्चीवर बसु शकतात.
४. जेवण करतांना विविध प्रकारच्या चमचांचा वापर करु शकतात.
५. तोल सांभाळून गोल-गोल फिरता येते.
६. पुस्तकाची पाने एक एक करुन पलटवता येतात.
७. या मुलांना हातात चेंडू धरुन त्यासोबत खेळता येते.
८. स्वतः कपडे घालण्याचा प्रयत्न करतात.
९. ही मुले पाच ते सहा ठोकळ्यांचा मनोरा हाताने उभारु शकतात.

▪️वय ३ ते ४ वर्षे
१. धावणे, पळणे सहजरित्या शक्य होते असे करतांना मुलांना आनंद वाटतो.
२. एका पायावर उभे राहून तोल संभाळणे थोडे थोडे शक्य होते..
३. तिन चाकी सायकल स्वतः बसून चालवता येते.
४. स्वतः व्यवस्थितपणे जेवण करु शकतात.
५. मौजे, बुट स्वतः घालु लागतात.
६. कपडे घालतांना, काढतांना बटन स्वतः लावणे / काढणे शक्य होते.
७. या वयामध्ये मुलांना स्वतःच्या हाताने दहा ठोकळ्यांपर्यंतचे मनोरे उभ करता येतात.
▪️वय ४ ते ५ वर्षे
१. एका पायावर लंगडी खेळता येते.
२. कैचीचा वापर करून कागद कापता येतो.
३. चेहरा स्वतः धुवून पुसता येतो.
४. पुर्णपणे कोणाच्याही मदतीशिवाय कपडे घालणे शक्य होते.
५. छोटी छोटी चित्रे काढता येतात.
६. चेंडू सोबत खेळणे, उंच फेकणे चांगल्याप्रकारे शक्य होते.
७. उंच व लांब उडी मारणे अवगत होते.
▪️वय ५ ते ६ वर्षे
१. या वयोगटामध्ये मुलांना पूर्णपणे तोल सांभाळून छोट्या कृती, बारीक हालचाली करणे शक्य होते. जसे- अवघड ठिकाणी चढणे, सुंदर अक्षरात लिहणे इ.
२. कपडे व्यवस्थितपणे परिधान करणे, काढणे, बुट, सॉक्स व्यवस्थित घालणे, काढणे व ठेवणे स्वतः करु लागतात.
३. स्केटींग शिकवल्यास ही मुले शिकु शकतात. मुलांना या वयात स्केटींग फार आवडते.
४. हातांच्या सुक्ष्म हलचाली व कृती अवगत होतात. जसे मनी ओवणे, कात्रीने गोल किंवा विशिष्ट आकाराचे कागद कापणे इ.
*Remember* ... Children are our most valuable natural resources

आपल्या मुलाचा शारीरिक विकास नैसर्गिकरित्या पूर्ण होत असतो. या विकासाच्या टप्प्यांमध्ये जर थोडासा सराव म्हणजेच व्यायाम मुलांकडून खेळता-खेळता करवुन घेतला तर हा विकास फार चांगल्याप्रकारे होतो.
या वयोगटात मुलांचे स्नायु मजबुत होतात. स्नायुंमध्ये बळकटता, शारीरिक शक्ती वाढून चरबी कमी होत असते. मुलींमध्ये स्नायु सशक्त होतात परंतु थोडा स्थूलपणा मुलांच्या तुलनेत जास्त असतो. या वयात मुलांमध्ये चालणे, धावणे, तोल संभाळणे या शारीरिक क्रियांचा विकास होतो. वय वर्षे ३ नंतर लहान स्नायुंचा विकास होतो. यामुळे सर्वक्रीया करताना त्यामध्ये हळूवारपणे सुधारणा होते. या सर्व विकासामध्ये पालकांकडून काही प्रयत्न झाले तर विकास खुप चांगल्या प्रकारे व झपाट्याने होतो.
आपल्या लहानपणीचा काळ आठवला तर आपण खेळलेले खेळ जसे गोट्या, गिल्ली-दांडू, शिवणापाणी, लगोरची आठवतात. हे खेळल्यामुळे आपल्याला भरपूर व्यायाम मिळून आपले शरीर सुदृढ झालेले आहे. परंतु या दिवसामध्ये अशाप्रकारचे खेळ पहायला मिळत नाहीत. मुलांचेही शारीरिक श्रमाकडील लक्ष कमी होऊन बौद्धीक खेळांकडे जास्त असते. आपल्याकडील विभक्त कुटूंब पद्धती, राहण्यासाठी छोटे-छोटे फ्लॅट्स पद्धतीची घरे, नोकरी करणारे दोघे आई-वडील इ. मुळे मुलांच्या खेळाकडे कुणाचेही लक्ष नाही किंवा त्यासाठी अनुकुल वातावरण नाही. लहान मुलांमध्ये सुद्धा टीव्हीवर कार्टून्स, व्हीडीओगेम्स यांचे आकर्षण वाढत आहे. आपल्याकडे वरील सांगितल्याप्रमाणे विविध अडचणी किंवा आपली विचारप्रणाली बदलल्यामुळे मुलांच्या खेळाकडे दुर्लक्ष होत आहे. मुलांना हे खेळ खेळण्यासाठी आपण प्रोत्साहन द्यायला हवे. मुलांना कॉलनीमध्ये इतर मुलांसोबत खेळायला पाठवावे. आपल्या कॉलनीमध्ये जर मुले नसतील तर त्यांना आप्तेष्टांकडे जिथे मुले आहेत अशा ठिकाणी पाठवावे. किंवा नातेवाईकांच्या मुलांना आपल्याकडे सुट्टीच्या दिवशी बोलावून खेळवावे. आपल्या मुलांना बागेत किंवा मैदानावर नेऊन स्वतः किंवा इतर मुलांमध्ये खेळण्यासाठी प्रेरीत करावे.
वरील सर्व प्रकारे जर आपल्याला खेळवणे शक्य नसेल तर याप्रकारचे खेळाचे क्लासेस उपलब्ध असतात. क्रिकेट, फूटबॉल, बॅडमिंटन, टेबल टेनिस इ. प्रकारचे खेळ खेळवल्यामुळे मुलांचा शारीरिक विकास तर होतोच पण त्यासोबत बौद्धीक, भावनीक व सामाजीक विकासही होतो. तो कसा ते आपल्याच प्रकाशनाच्या 'बालसंस्कार' या पुस्तकात दिले आहे त्याचे आवश्य वाचन करावे.
*In short* .... Whatever activity done for children is not wasted
शारीरिक विकासासाठी आपल्याला करता येणारे प्रयत्न खालील प्रमाणे करावेत.
🔹 सर्वसाधारण कृतीकरण
१. सर्वसाधारण कृतीकरणामध्ये सर्व प्रकारचे खेळ मुलांना खेळवावेत, जसे- फूटबॉल, लंगडी, पळापळी, उड्यामारणे, क्रिकेट, सायकल,
पोहणे, स्केटींग इ. अशाप्रकारचे खेळ मुलांना खेळवल्याने मुलांचा शारीरिक व्यायाम होतो. मुलांच्या स्नायुंचा विकास चांगल्याप्रकारे होण्यास मदत होते.
२. एक वर्तुळ काढावा व त्यावर आत व बाहेर उच्चा मारायला सांगावे. सुरुवातीला आत / बाहेर असे काहीच सांगायचे नाही. नंतर हळूहळू आत / बाहेर अशा सुचना द्याव्या आणि मध्येच चकवा देणाऱ्या (आत- बाहेर बाहेर आत) अशा सुचना द्याव्यात.
३. मुलांना प्राणिव पक्ष्यांसारख्या हालचाली करून दाखवाव्यात, उदा. - पक्ष्यांसारखे उडणे. बेडकांसारखे उच्चा मारणे, घोड्यासारखी चाल.
४. स्पर्धा
मोकळ्या जागेत एका बाजूला दहा बटाटे ठेवणे आणि मुलांना एक एक करून दुसऱ्या बाजूला घेवून जाण्यास सांगणे.
# बटाटे इकडून तिकडे नेण्यासाठी दोन मुलांमध्ये स्पर्धा करणे.
# बकेटमध्ये दुरुन चेंडू फेकणे.
# म्युझीक लावून मुलांना बसणे, खेळणे, नाचणे, धावणे, उड्या मारणे असे खेळ खेळवावेत.
5. स्वयंपाकघरात खेळविणे
स्वयंपाकघरामध्ये मुलांना सुद्धा खेळवत रहावे. स्वयंपाक करताना मुलांना छोटी छोटी कामे सांगत राहिल्यास त्यांना आपल्या सहवासाचा आनंदही मिळतो व खाण्यापिण्याच्या बाबतीतही आकर्षण निर्माण होते. तसेच शारीरिक विकासही चांगल्या प्रकारे होतो कारण त्यामध्ये त्यांच्या स्नायुंना व्यायाम मिळतो.
*In short*- Enjoy your parenting moments as this memories will remain with you for ever.
मुलांकडून खालील प्रकारची कामे खेळत खेळत करून घ्यावीत-
# भाजीपाला स्वच्छ धुणे.
# दुधामध्ये साखर कालवण्यासाठी गोल गोल चमचा फिरवणे.
फ्रीजमधील सामान काढून ठेवण्यास सांगणे.
# भाजीच्या डब्यामधून भाज्या वेगळ्या करून निवडणे व साफ करणे.
# किचनमध्ये जेवण्याची जागा स्वच्छ करणे.
# डायनिंगटेबल पुसणे किंवा आसन अंथरणे.
जेवणाची ताट वाढतांना हलकी फुलकी कामे करणे.
# चमचाच्या सहाय्याने बटर कट करणे, बेडवर लावणे इ.
*Remember*... वरील कामे मुलांकडून करवताना त्यांची आवड व कुवत याप्रमाणे करावीत. क्यानुसार कामाचा दर्जा ठरवावा.
6. पालकांनी स्वत: खेळणे
वरील सर्वप्रकारचे खेळ खेळत असताना काही खेळ पालकांनी स्वतः आवर्जुन मुलांसोबत खेळावेत. जसे लपंडाव, पळापळीची स्पर्धा, क्रिकेट, फुटबॉल, बॅडमिंटन, हॉलीबॉल, उड्या मारून फुगा उडवणे, बॉलसोबत आपसामध्ये कॅच करणे, बागेत झाडावर चढणे-उतरणे, उषीवर उड्या टाकणे, लांब- उडी, उंच उडी, घरासमोरील ओट्यावरुन उठा मारणे इ. तोल सांभाळणे
अ. एक सरळ रेषा काढावी व मुलाला त्या रेषेवर चालण्यास सांगावे. प्रथम फक्त चालणे
# नंतर दोन्ही हात सरळ करुन रेषेवर चालणे.
# डोळे बंद करुन रेषेवर चालणे.
# जोरात रेषेवर धावणे.
या क्रिया क्रमाक्रमाने करवुन घ्याव्यात.
ब. वेगवेगळ्या आकाराच्या आकृत्या जमिनीवर काढाव्यात (उदा. चौकोन, गोल, लंबगोल, वेडेवाकडे वर्तुळ) व त्यावर वरील प्रमाणे नियम करून रेषेवर चालावे.
क. वर्तूळावरून गोल-गोल चकरा मारायला लावाव्यात. जास्तीत जास्त मुल करु शकेल तेवढ्या चकरा करून घ्याव्यात.
ड. मुलांना जीममध्ये पाठवून त्याठिकाणी Balancing Rod वर चालण्यास प्रवृत्त करावे.
*Remember*- In this age, a child needs your presence (Time) not present(Gift)
🔹सुक्ष्म कृतीकरण
कृतीकरणाचाच दुसरा टप्पा म्हणजे सुक्ष्म कृतीकरण होय. यामध्ये मोठ्या स्नायुंच्या सोबतच लहान स्नायुंचा विकास केला जातो. लहान स्यायु म्हणजे जसे हाताच्या बोटांचे स्नायुंचा उपयोग हा छोट्या छोट्या कृतीसाठी होतो. यांचा विकास साधण्या सोबतच डोळे व हात यांचा योग्य समन्वय (Hand
& eye co-ordination) साधण्यासाठी होतो.
▪️ सुक्ष्म कृतीकरणामध्ये सांगीतलेखन कला, कॉम्युटर वर टाईप करण्याची कला, चित्रकला, हस्तकला यामध्ये नैसर्गिक होणाऱ्या विकासामध्ये चांगले परिणाम पहायला मिळतात. या सर्व कृती करताना मुलांना आनंद तर मिळतो तसेच मुले या सर्व कृती करण्यासाठी सदैव तत्पर राहतात.
▪️पालकांनी काय करावे ?
१. पेन्सील हातात धरुन रेषा काढायला शिकवावे- सरळ रेषा, तिरप्या रेषा, आडव्या रेषा, उभ्या रेषा. इ.
२. अक्षरांचा सराव करवुन घ्यावा. (ABC, 123)
३. चित्रांमध्ये किंवा वर्तुळामध्ये रंग भरवुन घ्यावा.
४. तयार चित्रे कागदावर चिटकवून घ्यावे..
५. कात्रीने कागद कापायला द्यावा. यामध्ये प्रथम त्याला आवडेल तसे कापु दवावे. काही दिवस सराव झाल्यानंतर विविध प्रकारचे आकार पेन्सीलने काढून त्या आकाराप्रमाणे कापण्यास शिकवावे.
६. सुईमध्ये दोरा ओवायला शिकवावे.
७. लाकडी ठोकळे एकावर एक रडुन घ्यावे.
८. एका भांड्यातले पाणी दुसऱ्या भांड्यात टाकायला सांगावे
९. एक ग्लासभर पाणी दोन तीन कपमध्ये न सांडता भरण्याचा सराव करावा.
१०. बुटाच्या लेस काढणे व बांधणे, याचा सराव करावा.
११. कुलूप-किल्ली हातात देऊन चालू-बंद करायला लावावे.
१२. दोन नटबोल्ट त्याच्या हातात देऊन नट बोल्ट बसवणे काढणे याचा सराव करावा. बाजारात मेकॅनिकल सेट्स (प्लास्टीकचे) उपलब्ध असतात त्यातील अवजारांसोबत खेळवावे.
१३. बाजारामध्ये कार्यानुभवाची विविध पस्तके (paper craft books) उपलब्ध असतात. त्यातील दाखविल्याप्रमाणे कृती करवाव्यात.
१४. कागदी विमान, बोट, पाकीट, फूले तयार करणे शिकवावे. Clay Modeling एखादया मातीच्या गोळ्यावर विविध आकाराचे रूप
१५ देण्याचा सराव करावा. या आकृत्या शिकवता येतात किंवा बाजारात उपलब्ध असलेले मॉडेल्सचा उपयोग करता येतो.
१६. Finger Painting बोटाच्या ठस्याच्या सहाय्याने किंवा बोटाने एखादे चित्र तयार करणे किंवा तयार चित्रामध्ये बोटाच्या सहाय्याने रंग भरणे इ. चा सराव.
१७. Building Blocks बाजारात उपलब्ध असलेले Building Blocks च्या खेळणी सोबत खेळता खेळता विविध चित्रांची जोडणी करवून घ्यावी
१८. Tracing - टिंबाची जुळवणी करुन चित्र तयार करणे याचा नियमित सराव मुलांकडून करुन घ्यावा.
*Remember*- Spending time with children is more important than spending money on them.

*Your child will be genius in future if you keep trying all this small tricks* .
This article is taken from my book " ", freely available in all leading book stalls.

Dr Ashish & Dr Gunjan Agrawal.
8888126037, 8483905330

26/06/2024

*2 ते 6 वर्षांच्या मुलांमध्ये शारीरिक विकास कसा करावा?*

🔹 शारीरीक विकासाचे टप्पे
मुलांचा वयानुसार होणारा शारीरिक विकास खालील प्रमाणे होतो.
*Remember*- Always check milestone of your children as it is most important aspect of development.
▪️वय २ ते ३ वर्षे
१. या वयोगटातील मुले चांगल्या प्रकारे चालतात.
२. पायऱ्या वर-खाली चढणे किंवा उतरणे शक्य होते.
३. या वयात मुले स्वतः खुर्चीवर बसु शकतात.
४. जेवण करतांना विविध प्रकारच्या चमचांचा वापर करु शकतात.
५. तोल सांभाळून गोल-गोल फिरता येते.
६. पुस्तकाची पाने एक एक करुन पलटवता येतात.
७. या मुलांना हातात चेंडू धरुन त्यासोबत खेळता येते.
८. स्वतः कपडे घालण्याचा प्रयत्न करतात.
९. ही मुले पाच ते सहा ठोकळ्यांचा मनोरा हाताने उभारु शकतात.

▪️वय ३ ते ४ वर्षे
१. धावणे, पळणे सहजरित्या शक्य होते असे करतांना मुलांना आनंद वाटतो.
२. एका पायावर उभे राहून तोल संभाळणे थोडे थोडे शक्य होते..
३. तिन चाकी सायकल स्वतः बसून चालवता येते.
४. स्वतः व्यवस्थितपणे जेवण करु शकतात.
५. मौजे, बुट स्वतः घालु लागतात.
६. कपडे घालतांना, काढतांना बटन स्वतः लावणे / काढणे शक्य होते.
७. या वयामध्ये मुलांना स्वतःच्या हाताने दहा ठोकळ्यांपर्यंतचे मनोरे उभ करता येतात.
▪️वय ४ ते ५ वर्षे
१. एका पायावर लंगडी खेळता येते.
२. कैचीचा वापर करून कागद कापता येतो.
३. चेहरा स्वतः धुवून पुसता येतो.
४. पुर्णपणे कोणाच्याही मदतीशिवाय कपडे घालणे शक्य होते.
५. छोटी छोटी चित्रे काढता येतात.
६. चेंडू सोबत खेळणे, उंच फेकणे चांगल्याप्रकारे शक्य होते.
७. उंच व लांब उडी मारणे अवगत होते.
▪️वय ५ ते ६ वर्षे
१. या वयोगटामध्ये मुलांना पूर्णपणे तोल सांभाळून छोट्या कृती, बारीक हालचाली करणे शक्य होते. जसे- अवघड ठिकाणी चढणे, सुंदर अक्षरात लिहणे इ.
२. कपडे व्यवस्थितपणे परिधान करणे, काढणे, बुट, सॉक्स व्यवस्थित घालणे, काढणे व ठेवणे स्वतः करु लागतात.
३. स्केटींग शिकवल्यास ही मुले शिकु शकतात. मुलांना या वयात स्केटींग फार आवडते.
४. हातांच्या सुक्ष्म हलचाली व कृती अवगत होतात. जसे मनी ओवणे, कात्रीने गोल किंवा विशिष्ट आकाराचे कागद कापणे इ.
*Remember* ... Children are our most valuable natural resources

आपल्या मुलाचा शारीरिक विकास नैसर्गिकरित्या पूर्ण होत असतो. या विकासाच्या टप्प्यांमध्ये जर थोडासा सराव म्हणजे

22/05/2024

*शाळेत पाठविण्यापुर्वीची तयारी*

सर्व पालकांना आपला मुलगा स्वच्छ, सुंदर असा शाळेचा गणवेश, स्कूल बॅग, शुज, सॉक्स परिधान केलेला पहावा वाटतो. तसेच त्याने शाळेत व घरी आनंदी मनाने व प्रसन्नपणे आभ्यास करावा असे ही वाटते. पालकांना मुल अभ्यासात सर्वात हुशार असावे अशीही अपेक्षा असतेच. वरिल सर्व अपेक्षा असाव्यात पण त्याला लिहीता व वाचता यावे असे दडपण कधीही असु नये. या तयारी मध्ये आपला मुख्य उद्देश असावा की,
१. आपले मुल शाळेत जाण्यासाठी उत्साही असावे
२. त्याचा शब्द संग्रह चांगला असावा.
३. तो लिहणे व वाचणे शिकण्यासाठी तयार असावा.
*Remember*... Proper preparation prevents lot of problems.
ही तयारी मुलांसोबत अगदी सहजपणे व खेळता खेळता करता येते. या पूर्ण चर्चेत आपण काय व कसे करावे हे स्पष्ट केले आहे. आपण जी तयारी मुलांकडून करुन घेणार आहोत ती सर्व तयारी Playgroup, Nursery, LKG, UKG मध्ये केली जाते पण जर हे सर्व शाळेत व घरी केल्यास घरचे प्रयोग मुलांसाठी खेळाप्रमाणे वाटतील व मुलांना चांगल्या प्रकारे आत्मसात होतील.
त्याचा फायदा मुलांना पहिल्या वर्गात शिक्षण घेताना खुप चांगल्याप्रकारे होईल.
*Remember*.... "A child educated at school only is an uneducated child "

🔹 मुलाची मानसिक तयारी
१. स्वतःच्या भावना स्थिर ठेवणे
आपले मुल शाळेत जायचे असले की आपल्याला चिंता सरु होते. जसे- आपले मुल जाईल की नाही ? रडेल का ? तिथे काय होईल ? शाळा कशी आहे काय माहित? याला मध्येच शि-सु झाली तर कसे ? अशाप्रकारे असंख्य प्रश्न आपल्या मनात फिरु लागतात. एवढेच नव्हे तर याप्रश्नांची चर्चा आपण घरामध्ये, इतरांसोबत विषेश म्हणजे मुलांसमोरच करतो. जरी आपण चर्चा केली नाही तरी आपल्या देहबोलीतुन आपली चिंता मुले समजु शकतात. आपण जर मुलांसमोर अशी चर्चा टाळली तर मुले कोणतीही भीती मनात ठेवणार नाहीत. उलट त्यांच्यासमोर काही सकारात्मक गोष्टींची चर्चा केल्यास
जसे - “आपले मुल शाळेत खुप मजा करेल, खुप मस्ती करेल."
'तुला तेथे सर्व नविन मित्र भेटतील. "
'तुझ्यासाठी मस्त नविन बॅग, टिफिन बॉक्स, कपडे घेऊ या. "
"शाळेमध्ये जेवणे, खेळणे यामध्ये खुप आनंद होतो. आम्ही लहान आसताना खुप खेळत होतो.”
अशाप्रकारचे वाक्य मुलांसमोर इतरांशी व मुलांसोबत वारंवार बोलल्यास मुलांचा उत्साह वाढेल.
२. शाळेमध्ये भेट देणे
मुलाला जेव्हा शाळेमध्ये पाठवायचे असते,

Guidance to NEET & IIT Students on how to crack exam by me.
11/05/2024

Guidance to NEET & IIT Students on how to crack exam by me.

18/02/2024

Teenager/Adolescent part 17
*GOAL SETTING*
--------------------------
Many students work hard but fail to succeed because they haven't spent enough time to set a proper goal. Will you like to go on a long journey without knowing your destination. Answer is NO. If you want to succeed, you need to set a goal as it also provides the benchmark for determining whether you are actually succeeding.
A goal is a desired result that a person plans and commits to achieve.
You can do miracles in life if you set a proper goal as Nothing is impossible in life.
*In short....* This one step... Choosing goal and sticking to it, changes everything
🔴 *Types of goal*
Students who set goals early are 275 times more likely to achieve results compared to those who are working hard.
Let us assume you are studying in class 9th and you want to become Doctor
🔹 Long-term goal means a goal set to be achieved after 2 year of setting.
Example: I want to be Doctor after 4 year (After class 12th)
🔹 Medium term goal means goal set to be achieved in a period between 6 months to 2 year of setting
Example: I want to do my foundation course with excellent result in Science and Math
🔹 Short term goal means goal set to be achieved in a period less than 6 months of setting
Example: I want to get an 'A' grade in Science and Math.
🔹 Life long goal like to remain healthy forever.
You can always set 2 or 3 more short terms or 1 or 2 more medium term goals more like getting good marks in class 10th board exam. Avoid multiple long-term goals.
*In short...* Your goal are the road maps that guide you and show you what is possible for your life
🔴 *Why don't maximum students set goals?*
🔹 Low self-confidence
They don't believe that they could significantly achieve more than they are currently achieving in their studies.
🔹 Fear of setting goal
You may believe that your family members or friends will laugh at your ideas or goals you present. Also fear of failure keeps you in your routine comfort zone and stops you getting big goals.
🔹 Bad personal habit
Few bad habits like social media addiction, poor friend circle, habit of procrastination, laziness are very strong reasons to avoid goal setting.
🔹 Immediate result
Goal setting requires focus on future and maximum students want everything immediately, so they avoid goal setting
🔹 Ignorance of knowledge about goal setting and how it really works.
Example: Maximum students wait till class 10th result or 12th before deciding about their career.
*Remember....* Students who set the goals usually succeed because they know where they are going

🟣 *Why set a goal?*

❇ Long-term benefits
---------------------------------
🔹 Focus on specific target
To succeed in life or to achieve beyond your potential, you must have single-minded devotion towards a specific target. Even if you're brilliant, if you don't focus on a specific target and hold it there; you're not going to achieve your potential.
Example: If class 11th student-A takes both Biology and Math and works hard for 2 year without knowing what he wants to do after 2 year and another student-B chooses Math and Electronic as he wants to do Engineering. After 2 year, a student with a clear goal will succeed as having a clear, compelling goal mobilzes your focus towards actionable behavior.
🔹 Develop skill and talent in above subject
When you set a goal, you naturally direct your action towards the next step thus you motivate yourself in developing skills and talent in specific tasks.
Example: If you know where you are going like student-B knows, he will spend his 2-year in developing skills in Math, Physics and Chemistry rather than in all subjects.
❇ Short term benefits
--------------------------------
🔹 Help in everyday action, so you can focus more on the above subjects. He won't attend Biology and will give little focus on other subjects like English and Electronics.
🔹 Motivate to work hard
As student-B has a mental cue that triggers his focus and motivates him to work hard towards his goal.
*In short...* Goal setting is a powerful process for thinking about your ideal future and for motivating yourself to turn your vision of this future into reality
🟣 *Important points in goal setting*
Maximum students fail not because of lack of ability or hard work, it is because of poor goal setting. Use following principles to set the goal
🔹 Set goal that motivates you
🔹 Be specific
🔹 Be measurable
🔹 Be realistic
🔹 Be time bond
🔹 You must evaluate intermittently
*In short...* Dream without goal remains dream
❇️ Set goals that motivate you
--------------------------------------------------
It is the most important step in goal setting.
🔳 Follow your passion
🔹 If you feel like there is something out there that you're supposed to be doing, then stop discussion and just do it. 🔹 If you have passion for something, you will create talent.
🔹 Choose the career that you love and you will never love to work a day in your life.
**In short....* If you don't want to wake up in the morning excited to pick up where you left your work yesterday, you haven't found your passion
🔳 If you don't have passion
Involve your parents and take help of teachers while choosing a career.
🔺 Know your strength and weakness
🔹If are good in studies till date, look for higher education or business field
▪️ If you're good at math, choose Engineering, Medical, CA or any career.
▪️ If you're moderate in Math, choose Medical, CA or any career except Engineering.
▪️ If you're poor in Math, choose law, civil services or any career except Medicine, Engineering or CA.
🔹 If poor in studies till date, choose business or skill based services
*In short....* The risk of wrong decision is preferable to the terror of indecision.
🔺 Explore a lot of untouched career like photography, Master chef etc
🔺 Make use of educational counseling
🔹 Visit a qualified educational counselor
🔹 Aptitude test
*Still remember....* It is your attitude not aptitude will determine your success
❇️ Be specific in goal setting
---------------------------------------------
🔹 Write specific goal in details
▪️ I want to play is not specific goal, I want to play for district team is specific goal
▪️ I want to study hard, but what? I want to be collector is specific goal
🔹 Clear goal allow you to control the direction
*In short...* Focus on your goal and never give up
❇️ Be measurable in goal setting
--------------------------------------------------
🔹 Goal setting should include numbers like how much / many?
▪️ I want 95% marks in Account
▪️ I want to lose 5 kg weight
🔹 Also help in evaluation of your progress and know if you have reached the ultimate destination
*In short....* Arriving at one goal is the starting point of another goal
❇️ Be realistic in goal setting
----------------------------------------------
🔹 You are weak in Math and want to be Engineer is not realistic goal setting
🔹 Still sky is limit if you want to pursue your dream of Engineering
▪ If you had set difficult goal, keep operational goal easy
▪ If you achieve a operational goal too easily, make the next operational goal a little harder
▪ If the operational goal took long time to achieve, make next operational goal a little easier
🔹 If you find difficult to achieve your main goal, change your dream
*Remember...* Always set Realistic yet challenging goal
❇ Set time bound goal
--------------------------------
🔹 Sense of urgency increases
Example: I want to learn guitar but if you write I want to learn guitar in 6 months is appropriate
🔹 Motivate to work faster and harder
*In short...* Lost time is never found again
🟣 *Where does goal setting go wrong?*
🔹 Unrealistic goal setting
Example: Your score in the 10th class is 45% and you want to qualify for Computer branch in IIT
🔹 When goal setting are unclear
Example: I will take Arts after 10th but what next
🔹 Goals that are beyond your control
Example: I want to be rich person by winning lottery ticket
🔹 Too many goals
Example: I want to be CA, motivational speaker and play for India
*In short....* The trouble with not setting goal is that you can spend your life running up & down the field and never score a goal
🟣 *Be passionate about your goal*
Once you have set the goal, be passionate about your dream.
🔹 Every time you make decisions during the day, ask yourself this; “does it take me closer to my goal.” If yes, go and do it.
🔹 Before you sleep in the night, recall what you have done today will help to reach your goal. If yes, praise yourself and if not, take a pledge not to repeat the same mistake tomorrow.
*In short...* Set a goal that makes you want to jump out of the bed in the morning.
🙏🏻🙏🏻 *If* *you* *like* *this* *blog* , *please* *share with other friends and classmates*
*Remember...* Gaining knowledge is first step to wisdom and sharing it is first stepping to humanity

Dr Ashish Agrawal, Pediatrician and expert in child behavior, education and developmental problems.
Ph: 8888126037, 7057551985
*Join* *us* ......
🔹 *Facebook* : Positive parenting
🔹 *You* *tube* : Dr Ashish Agrawal

Address

Nanded

Telephone

+918888126037

Website

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Prevention of common diseases in children posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Practice

Send a message to Prevention of common diseases in children:

Videos

*PART 3* *क्या हमें आठवीं कक्षा से डमी स्कूल में प्रवेश लेना चाहिए क्योंकि बच्चा NEET/IIT की तैयारी करना चाहता है? उत्तर नहीं है* डॉक्टर, चार्टर्ड अकाउंटंट, इंजिनियर, कलेक्टर असे आपले इच्छेचे ध्येय साध्य करण्यासाठी इयत्ता 8 वी किंवा 9 वी पासून अभ्यास कसा करायचा?How to study from 8th or 9th standard to achieve your desired goal like Doctor, Chartered Accountant, Engineer, Collector? Dr Ashish Agrawal, Paediatrician and expert in child education, behaviour & developmental problems. 8888126037, 8483905330, 7057551985

*PART 2* डॉक्टर, चार्टर्ड अकाउंटंट, इंजिनियर, कलेक्टर असे आपले इच्छेचे ध्येय साध्य करण्यासाठी इयत्ता 8 वी किंवा 9 वी पासून अभ्यास कसा करायचा?How to study from 8th or 9th standard to achieve your desired goal like Doctor, Chartered Accountant, Engineer, Collector? Dr Ashish Agrawal, Paediatrician and expert in child education, behaviour & developmental problems. 8888126037, 8483905330, 7057551985

डॉक्टर, चार्टर्ड अकाउंटंट, इंजिनियर, कलेक्टर असे आपले इच्छेचे ध्येय साध्य करण्यासाठी इयत्ता 8 वी किंवा 9 वी पासून अभ्यास कसा करायचा?How to study from 8th or 9th standard to achieve your desired goal like Doctor, Chartered Accountant, Engineer, Collector? Dr Ashish Agrawal, Paediatrician and expert in child education, behaviour & developmental problems. 8888126037, 8483905330, 7057551985

जर तुमच्या मुलाचे वजन वाढत असेल किंवा तो लठ्ठ असेल तर मुलांचे वजन वाढवण्यासाठी दोन मुख्य गोष्टी पहा. संपर्क: 8888126037, 8483905330

Mumps (गल्फुगी) संक्रमण को कैसे रोकें? वीडियो देखें ये संक्रमण हमारे इलाके में फैला हुआ है.

बच्चे में खून बढ़ाने के लिए क्या खाना चाहिए ?

माता-पिता क्यों चाहते हैं कि उनके बच्चे पढ़ाई या खेल जैसे हर क्षेत्र में अव्वल आएं? जानिए असल वजह

चीजों को घटित करने के लिए मस्तिष्क का उपयोग कैसे करें?अपने सपनों को प्राप्त करने के लिए अवचेतन मन का उपयोग करके मस्तिष्क को कैसे पुन: प्रोग्राम करें?

एक ही माता-पिता के बड़े बच्चे की तुलना में एक छोटा बच्चा आमतौर पर अधिक स्मार्ट क्यों होता है? कारण जानें और इसे हल करने का प्रयास करें।

एक ही माता-पिता के बड़े बच्चे की तुलना में एक छोटा बच्चा आमतौर पर अधिक स्मार्ट क्यों होता है? कारण जानें और इसे हल करने का प्रयास करें।

क्या दांत निकलने के कारण शिशु में लूज मोशन होता है? और सैंडस को कैसे रोका जाए?

क्या दांत निकलने के कारण शिशु में लूज मोशन होता है? और सैंडस को कैसे रोका जाए?

Shortcuts

Share