Sanjivani Herbal'

30/01/2016

03/01/2016

Happy New Year 2016..
Special offer Discount for
" sanjeevani herbal members
1)abhayangh snehan/swedana
( full body massage &steam )
amount ~550/-
2)single joint pain treatment
400/-
double joint pain treatment
500/-
3)neck pain treatment
400/-
4)powder massage for weight loss treatment
550/-
5) Netra tarapana for eyes treatment
300/-
kindly note sanjeevani Herbal decision will be final.conditions apply..
validity Date :15 jan 2016
by appointment only.!!!
thanks your wecome.. 🙏

15/11/2015

केरला विरेचन पंचकम॔
दोषांना गुदाद्वारे बाहेर काढून टाकण्याच्या शोधन क्रियेला विरेचन असे म्हणतात.विरेचन हा पित्तदोषासाठी श्रेष्ठ असा उपक्रम आहे.
ऋतुचर्येतील पंचकर्मशुद्धी आयुर्वेदानुसार माघपासून पौषापर्यंत दोन दोन महिन्यांचे सहा ऋतू आहेत.ते अनुक्रमे शिशिर, वसंत,ग्रीष्म ,वर्षा,शरद व हेमंत होय. .
*शरद ऋतु - साधारणतः २२ ऑगस्ट ते २२ ऑक्टोबर

आभ्यंतर स्नेहन-विरेचन, अभ्यंतर स्नेहन-रक्तमोक्षण
ऋतूनुसार शरीरात असणार्या वात ,पित्त,कफ़ाचे प्रमाण बदलते.उदा. वायूचा संचय शरीरात ग्रीष्म ऋतूत ,प्रकोप वर्षा ऋतूत ,तर प्रशम शरद च होतो.याचप्रमाणे पित्ताचा संचय शरीरात वर्षाऋतूत ,प्रकोप शरद ऋतूत व प्रशम हेमंत ऋतूत होतो.कफ़ाचा चय शरीरात शिशिर ऋतूत ,प्रकोप वसंत ऋतूत व प्रशम ग्रीष्म ऋतूत होतो.
ऋतूनुसार होणार्याप दोष्प्रकोपापासून वाचण्यासाठी पंचकर्मे करण्याचा करावीत. वसंत ऋतूत कफ़ाचा प्रकोप होत असल्याने कफ़ावरील श्रेष्ठ उपक्रम वमन या ऋतूत घ्यावे.वर्षा ऋतूत वाताचा प्रकोप होत असल्याने श्रेष्ठ उपक्रम बस्ती घ्यावी. तसेच पित्ताचा प्रकोप शरद ऋतूत होत असल्याने विरेचन घ्यावे व रक्तमोक्षण करावे. त्यातही दोषांच्या शोधनासाठी श्रावण ,कार्तिक व चैत्र महिने सांगितले आहेत.म्हणजे श्रावणात बस्ती, कार्तिकात विरेचन व रक्तमोक्षण आणि चैत्रात वमन घ्यावे. श्रावण ,कार्तिक व चैत्र हे महिने शीतोष्ण्कटिबंधाच्या संबंधाने साधारण आहेत.म्हणजेच या ऋतूत उष्मादिकांची स्थिती समान असते.या तीन महिन्यांमध्ये पाऊस, थंडी ,उष्मा फ़ारसा नसल्याने पंचकर्मे सहन होतात. वरील जो शोधनकाल सांगितला तो निरोगी मनुष्याला लागू आहे.व्याधी असल्यास त्या त्या व्याधीप्रमाणे पंचकर्मे करावीत.वरील कालनियम त्यास लागू नाही.
ऋतूचर्येनुसार पंचकर्मे केल्याने ऋतूनुसार होणार्यान दोषप्रकोपामुळे होणारे विकार होत नाहीत
विरेचनास योग्य (विरेच्य) :-
* ताप (ज्वर), अॅलजीर्चा त्रास असलेले.
* कुष्ठ (त्वचा विकार, पिंपल्स, सोरायसिस, डार्क सर्कल्स)
* प्रमेह, मधुमेह, रक्तदाब वाढणे
* अर्ध्वग रक्तपित्त (नाक, कान, घसा इ. वरच्या भागातून रक्तस्त्राव होत असलेले)
* भगंदर (फिस्ट्युला)
* मूळव्याध (अर्श)
* प्लीहा दोष (रक्तासंबंधीच्या व्याधी)
* गळवं, गाठी, ट्युमर इ. (अर्बुद)
* थॉयरॉईड्सचा (ग्रंथी) त्रास असलेले
* लघवी अडणे (मूत्राघात)
* पोटात जंत होणे (कृमीकोष्ठ, वॉर्म इन्फेक्शन)
* नागीण (विसर्प)
* पांडूरोगी (अॅनेमिया)
* डोकेदुखी (शिर:शूल, मायग्रेन)
* डोळे व तोंडाची आग, वारंवार तोंड येणं
* पिंपल्स, त्वचा काळवंडणे, डार्क सर्कल्स, अकाली सुरकुत्या पडणे
* हृदयविकार
* दमा, जुनी सदीर्-खोकला
* कावीळ, पित्ताशयात खडे होणं
* वातरक्त, सांधेदुखी (गाऊट, युरिक अॅसिड वाढणे) * योनीरोग, मासिक पाळीच्या तक्रारी, वंध्यत्त्व.
* शुक्रजंतू अल्पता, हालचाल कमी असणे.
* डोळ्यांभोवती अंधारी येणे (पॅरालिसीसचे रुग्ण)
* गुद, योनी, लिंग, मूत्र अथवा त्वचेची आग होणे.
* स्तन्यदोष, काचबिंदू
* केस गळणे, केस पांढरे होणे.
* हॉमोर्न्सच्या तक्रारी आणि
* मानसिक ताणतणाव कमी करण्यासाठी विरेचन करणं, तसेच भविष्यात उष्णतेचा त्रास न होता, निरोगी राहण्यासाठी प्रत्येकाने शरद ऋतु (ऑक्टोबर) दरम्यान विरेचन घेणं लाभदायक ठरतं.
विरेचन लाभ :-
* मलभाग, रोगकारक तत्त्वाला शरीरातून काढून टाकले जाते. * शरीर बल, मानसिक शक्ती वाढते.
* वर्ण सुधारतो. तेज वाढते, शुक्रवर्धन होते.
* आयुष्यवर्धन होते, वृद्धावस्था लांबते.
* भुक वाढते, मनप्रसन्नता लाभते.
* पित्तज विकारांचा नाश होतो. तरुणपणात पित्ताचे प्राबल्य असते. तसेच आजकालच्या ताणतणावाखाली राहणाऱ्या, अनियमित आहारविहार सेवन करणाऱ्या काळात पित्तदोषांचे आजार प्रत्येकात हमखास दिसून येतात. म्हणूनच प्रत्येकाने वर्षातून एकदा विरेचन केल्यास 'खवळलेले पित्त' प्राकृत होऊन शरीर-मनाची प्रसन्नता अनुभवास येईल. थोडक्यात 'आजच्या बदललेल्या जीवनशैलीत विरेचन अत्यंत महत्त्वाचा उपचार आहे.
धन्यवाद !!!
"संजींवनी हब॔ल"
लक्ष्मी थिएटरजवळ 2रा मजला
8421775269/71
by appointment only.

09/11/2015

आपल्याला माझ्याकडून व माझ्या परिवाराकडून दिपावलीच्या हार्दिक शुभेच्छा!!! ही दिपावली आपणास व आपल्या परिवारास आनंदाची, भरभराटीची , सुख समृद्धीची जावो ही सदिच्छा!!!
"संजीवनी हब॔ल"

31/10/2015

शिरोधारा :- आयुवेर्द उपचाराची माहिती अथवा जाहिरात बघितल्यास शिरोधाराचे छायाचित्र हमखास लावलेले दिसते. स्त्री अथवा पुरुष व्यक्तीला सपाट जागी झोपायला लावून कपाळावर (भ्रुमध्यावर) औषधीसिद्ध दव्य किंवा तेलाची धार ठराविक अंतरापासून सतत पडत राहण्याला शिरोधारा म्हणता येते. अभिषेक पात्राच्या आकाराचे सुवर्ण, रजत किंवा मातीचे विशिष्ट आकाराचे पात्र बनवून त्याच्या बुडाला छिद ठेवून आतील दव्याची धार कपाळावर सतत साधारणत: ३ ते ४ इंच अंतरावरुन सोडली जाते. विशिष्ट शयनविधी अवस्था व कपाळावर पट्टी लावूनच सकाळी ७ ते १० वाजेदरम्यान, ऊन नसताना शिरोधारा करण्याचे संकेत आहेत. साधारणत: २० ते ४० मिनिटांपर्यंत शिरोधारा केली जाते. याशिवाय तक्रधारा हा उपक्रम केस गळणे, अकाली केस पांढरे होणे, तसेच मूत्र, हृदयविकार, हायपायास भेगा पडणे इ. आजारात तात्काळ फायदा देणारा असतो. धारा केल्याने वाचा व मन स्थिर होते. शरीरबल, ओज वाढते. स्मरणशक्ती वाढण्यास मदत होते. मानसिक तणाव कमी होत असल्याने शब्दात न मांडता येणारे आत्मिक शांती, समाधान प्राप्ती होते. स्वरात गोडवा, मैथुन कर्मात आनंद मिळतो, शरीराची अतिरिक्त उष्णता कमी होते, शांत झोप येते. आजच्या तणावयुक्त वातावरणात प्रत्येकाने शिरोधाराचा अनुभव घ्यायलाच हवा असा असतो. आयुवेर्दात याशिवाय डोक्याच्या काळजीच्या दृष्टीने शिरोबस्ती, शिरोपिचू, शिरोभ्यंग असे उपकर्म सूचविले आहेत.
शिरोधारा उपचार करण्यासाठी
"संजींवनी हब॔ल"
लक्ष्मी थिएटरजवळ 2रा मजला
8421775269/71
by appointment only

29/10/2015

Manya Basti / Greeva Basti– Oil treatment for the Neck

In Manya Basti, medicated oil is tactically placed over the Cervical (neck) region. This is achieved by structuring a wall around the nape(back of the neck) with the help of flour and herbal powders. The medicated oil is maintained warm throughout the procedure.

Manya Basti promotes the strength of the low back region and is used to treat various diseases of the Cervical part of the vertebral column. It improves the circulation at the Cervical Spine and promotes the disease healing capacity of the body along with other medications. Proper selection of medicated oil as per Ayurvedic principle is crucial. It is often preferred that this procedure be followed by Nadi Sweda (pipe steam) for better results.

Indication:

Stiffness in the neck region
Pain in the neck region
Cervical Spondylitis or Spondylosis
Compression features at the cervical vertebrae


Benefits:

It reduces the Vata disorder at the neck region.
It strengthens the Vertebrae and muscles of the neck
It reduces the pain of the neck region
It reduces the stiffness of the neck region.
Duration: 30 to 45 minutes.
by appointment only
sanjivani herbal👆🏼
8421775269

26/10/2015

शरद सुंदर चंदेरी रात्र

कोजागिरी पोर्णिमा म्ह्टले की चंद्राचा उत्सव-चांदण्याचा खेळ. चंद्रकिरणाचा मनमुराद आनंद लुटण्याचा पर्व. सौदर्याची पुजा. मानव जातीला नेहमीच निसर्गाचे आकर्षण राहीले आहे. तो निसर्गाची जोपासना पुजा पिढ्यान् पिढ्या करत आला आहे. या पुजेतील लहान थोर सर्वांचे लाडके दैवत म्हणजे चंद्र. सौंदर्य, शितलता, प्रेमाचे प्रतिक म्हणुन चंद्राचे आकर्षण सर्वांनाच नेहमी असते. तसा तर चंद्र नेहमीच सुंदर भासतो परंतु शरद पोर्णिमेला हा चंद्र पुर्ण बहारात आलेला असतो.

चंद्राची धवल प्रतिमा तेवढयाच शुभ्र दुधात पाहण्याचा आणि त्याच्या शीतल चांदण्यात न्हाऊन निघत मसाले दुधाचा आस्वाद घेण्याचा दिवस म्हणजे कोजागिरी पौर्णिमा. कोजागिरी पोर्णिमेचे आगमन शरद ऋतुत होते. साधारणत या काळात पावसाचा मौसम संपलेला असतो. निसर्ग सारा बहरून आलेला असतो. सगळीकडे कसे स्वच्छ हिरवेगार दिसते. आकाशही निरभ्र असते. हवेतील धुलीकण वाहुन गेल्यामुळे चांदणे स्वच्छ आणि टिपुर पडते. वातावरण शुध्द झालेले असते. कडाक्याच्या थंडिला अजुन सुरुवात व्हायची असते. परंतु हवेत थोडा गारवा असतो. दिवसभराच्या उकाड्याने रात्रीची हवा छान आल्हाद दायक वाटते. दिवसा ऑक्टोबर हिट इतकी जाणवते, जणू छोटा उन्हाळा. या शरदाच्या उन्हाच्या तडाक्याने शरीरात पित्ताच्या प्रकोप होऊन पित्त वाढते, रक्त दुषीत होते. रक्त उष्णता पित्त यांचे विकार संभवतात. या वाढलेल्या पित्ताला म्हणजेच अग्नी महाभुताला कमी करण्यासाठी शरद ॠतु मध्ये निसर्गताहाच चंद्र आपल्या पुर्ण शक्ती नुसार आपली शितलता पॄथ्वी वासियांना प्रदान करीत असतो. तसेच आयुर्वेदानुसार या ऋतु मध्ये प्रकुपित पित्त कमी करण्यासाठी शित गुणांची आवश्यकता असते. तसेच गोड, कटू, तुरट, रसाचे पदार्थ उपयुक्त असतात. विरेचन या शोधन पंचकर्म उपायाने ही प्रकुपित पित्त झालेले बाहेर काढावे. व दुषीत झालेले रक्त रक्त मोक्षणाने बाहेर काढावे. असा शास्त्रादेश आहे म्हणजे या काळात शारदिय पंचकर्म उत्सव म्हणुन विरेचन व रक्तमोक्षण प्रकल्प राबविला जातो, याचा लाभ घेतल्यास उष्णता, पित्त, रक्त यांचे विकार कायमचे व मुळापासुन फायदा व्हावा म्हणुन आपल्या पुर्वजांनी कोजागिरी पोर्णिमेची योजना केलेली आहे. व्रताचे नाव दिले धार्मिकतेच्या चौकटित बसविले की आपोआप माणुस त्याचे पालन करतो हे भारतीय संस्कृतीचे वैशिष्टे आहे. रक्तातील उष्णतेचे शमन व्हावे शरीरातील प्रकुपित पित्त शांत व्हावे या करिता या दिवशी दुध्द प्राशन करण्याचे योजुन दिलेले आहे. म्हणुन कोजागिरीच्या रात्री मंद मंद वारयात, चंद्राच्या दिव्य शितल किरणात, आटविलेले, मसाल्यांनी सिध्द खडीसाखर घातलेले गुलकंद घातलेले दुध घ्यावे. दूध आटवून बदाम, केशर, पिस्ता वगैरे सुकामेवा घालून लक्ष्मीदेवीला नैवेद्य दाखविला जातो आणि ते मसाला दूध मग प्राशन केले जाते. चंद्र आपल्या सौम्य प्रकाशात सबंध पृथ्वीला न्हाऊ घालत असतो. कोजागरीचं शीतल चांदणं अंगावर घेतलं, की मनःशांती, मनःशक्ती, उत्तम आरोग्य लाभतं.

परंतु आजकाल कोजागरीच्या नावाखाली नाईट पार्टीज अरेंज केल्या जातात. त्यात भरपुर प्रमाणात तळीव पदार्थ तिखट मसालेदार पदार्थ असतात. सोबत फ्रूट सॅलॅड, मिल्क शेक, कोल्ड्ड्रिक्स असे चविष्ट पदार्थ आगीत तेल ओतायचे काम करतात. म्हणजे शरीरातील प्रकुपित पित्त उष्णता कमी करण्याचे सोडून वरील पित्त वाढविणारे पदार्थ खाल्या जाते. यामुळे फयदा होण्याएवजी नुकसानच होते. बेपर्वा सिलिब्रेशन, पौराणिक गोष्टी असा दोन टोकांमध्ये खरच लॉजिकल बुध्दीला पडेल असे काही शास्त्त्रीय कोजागिरत असेल ?? आहे. समाजाच्या स्वास्थाशी आयुर्वेदिय तत्वांची सांगड घालुनच पुर्वजांनी प्राचीन ऋषी मुनींनी धार्मिक सण रुढी परंपरा स्थापल्यात असा हा चंद्रोत्सव पंधरवाड्यानंतर येणारया दिपोत्सवाचे आरोग्य मय तेज घेऊन येतो.
म्हणुन या सर्व गोष्टींचा सारासार विचार करुन ही कोजागीरी

गोड गोड थंड दुध,
अन् जोडीला चंद्र चांदण्यांची शृगारीक गाणी
शरद सूंदर चंदेरी रात्र
स्वप्नांचा झुलणारा झुला
प्रेमाची माणसं थंड गारवा
यांच्या सहवासात साजरा करु या
धन्यवाद..!!!

23/10/2015

19/10/2015

सतत आनंदी राहण्यासाठी
😀आज दिवसभरात काहीतरी चांगला घडणार आहे. ही सुचना उठल्या उठल्या पाच दहा वेळा मनाशी म्हणा.
😀समोरच्या माणसातील चांगल्या गोष्टी दाखवून त्याला प्रोत्साहीत करा. स्वतःबद्दल कमी बोला.
😀दर दोन दिवसांनी ऐकावे गुलाबाचे फुल आणा व त्याला घरामध्ये किंवा ऑफिसमध्ये त्याला योग्य स्थान द्या.
😀आवडतं गाणं पुन्हा पुन्हा ऐका व गुणगुणत रहा.
😀चांगल्या विचारांचे एखादे छोटेसे पुस्तक स्वतः जवळ बाळगा व एखादा विचार घेवुन त्यावर मनन चिंतन करा
😀चालण्याची गती थोडी वाढवा व ताठ मानेने स्मित व्यक्त करत आवडत्या पेहरावात समाजात वावरा.
😀लहान मुलांमध्ये मिसळा व काही काळ त्यांच्या सारखेच होऊन वावरा. जास्तीत जास्त शुध्द हवा शरीरात जाईल याची काळजी घ्या.
😀स्वतःच्या चांगल्या पेहरावातील हसर्या चेहर्रयाचा फोटो नजरेला सतत पडले असा ठेवा.
😀एखादी बाग, नैसगिंक वातावरणांच्या ठिकाणी प्रसन्नता अनुभवत दहा पंधरा मिनिटे घालवा.
😀दिवसातुन दोन वेळा स्नान करा व स्नान करतेवेळी नाचण्याचा मोह आवरू नका.
😀नकारात्मक शब्दांचा वापर पुण॔पणे टाळून उत्साहपुण॔ चांगल्या शब्दांचा वापर रांगडया संभाशनात करा.
😀चार वषाॅचे बालक दिवसांत साधारणतः पाचशे वेळा हसत राहते तर मनुष्य जेमतेम पंधरा वेळा यामुळे तणाव वाढत जातो याकरीता अधिकाधिक आनंद व्यक्त् करण्याची संधी निर्माण करा. शरीरातील 83% संवेदना ह्या डोळयांच्या
माध्यमातुन होत असतात या करीता भोवतालचे वातावरण प्रसन्नपुव॔क व प्रकाशयुक्त ठेवा.
😀रिकामे मन सैतानाचे घर असते. त्याकरीता स्वतःला आवडत्या छंदामध्ये गुतंवा. सतत काहीतरी करत रहा.
😀संगीतामध्ये उत्साह जागृत करण्याची शक्ती आहे. रोजचे काम करताना आवडीचे संगीत बॅकग्राउडला चालु असु द्या.
😀we are what we eat? यामुळे नैसर्गिक आहाराच्या
समावेश असावा. सुस्ती भरणारे क्रोध निर्माण करणारे पदाथ॔ पिळावे. चिडचिडेपणा डोक्याला आठ्रया पाडणारा स्वभाव उघडुन टाकावा.
😀मनाला सतत शांत व प्रसन्न राहण्याची सुचना करा. विनोदाला जीवनात महत्वाचे स्थान द्या. कोणत्याही वातावरणात मोकळेपणा आणण्यास मदतगार ठरतो.अब्राहन लिंकन यांच्या टेबलावरील एका कोपर्रयात विनोदी पुस्तकांचा संच नेहमीच असे.
संजीवनी हब॔ल
प्रीतम कुमार8421775269

18/10/2015

औषधी आवळा
निसर्गाची किमया अगाध आहे हवामानातील बदलाचा मानवी जीवांवर खूपच प्रभाव असतो. त्या बदलाला सामोरे जाण्यासाठी निसर्गच आपल्याला मदत करतो. कार्तिक महिन्यात थंडीला चांगली सुरवात होते. त्यामुळे सर्दी, पडसे, खोकला असे विकार उद्भवतात. क जीवनसत्वाच्या अभावी हे विकार जास्त जोर धरतात. परंतु या दिवसात येणाऱ्या आवळा या फळामुळे ती कमतरता भरून निघते.
आवळा हा मध्यम उंचीचा पानझडी वृक्ष असून भारतात सगळीकडे आढळतो. तसेच श्रीलंका , चीन, मलेशिया इथे आढळतो. हे फळ शीतल, तुरट, मुत्रल व सारक आहे. आवळा पित्तशामक, बलदायी आणि कांती सतेज करणारा आहे. आवळ्यात क जीवनसत्व भरपूर असून इतर फळात न मिळणारा तुरट रस हि भरपूर असतो. आरोग्यदृष्ट्या आणि धार्मिक दृष्ट्या, आर्थिक दृष्ट्या आवळ्याला खूप महत्व आहे.
निसर्गउपचार पद्धतीत आवळ्याचा औषध म्हणून खूपच उपयोग केला जातो. आयुर्वेदातही आवळ्यापासून निरनिराळी औषधे तयार करतात.
दुर्बल हृदय सुधृढ करण्यासाठी आवळ्याचा रस रामबाण औषध आहे. याच्या रसाने ज्ञानतंतू सशक्त होतात आणि स्मरणशक्ती वाढण्यास मदत होते. स्त्रियांच्या मासिक पाळीच्या विकारात आणि संतती प्राप्ती साठी आवळ्याच्या रसाचा उपयोग केला जातो.
पोटामध्ये जंत झाल्यास एक चमचा आवळ्याचा रस आणि एक चमचा ओल्या नारळाचे दूध एकत्र करून जेवणापूर्वी १.५ महिने नियमाने घेतल्यास जंताची तक्रार दूर होते. आव पडणे, जुलाब या विकारावर आवळ्याच्या रसात सुंठ पूड घालून ते चाटण दोन्ही जेवण पूर्वी १ महिना घेतल्यास आतड्याची शक्ती वाढते.
उन्हाळ्यामुळे डोळ्यांची आग होते किंवा डोळे थकतात अश्या वेळी आवळ्याच्या बियांच्या काढ्याने डोळे धुतल्यास हा त्रास कमी होतो आणि डोळ्यांचे स्नायू बळकट होऊन दृष्टी सुधारते. आवाज बसला असेल तर आवळकाठीचे चूर्ण दुधात घालून घेतात. उचकी किंवा श्वास लागत असेल तर आवळ्याचा रस आणि पिंपळाचे चूर्ण एकत्र करून घेतात. खरुज झाल्यास आवळकाठी जाळून ती तेलात खालून त्याचा लेप फोडांवर लावावा. चेहऱ्यावर सुरकुत्या पडू नयेत म्हणून आवळकाठी पाण्यात वाटून ती चेहऱ्याला लावावी.
वातामुळे होणार्‍या सांधेदुखीतीही एक चमचा आवळा चूर्ण आणि एक चमचा गुळ एकत्र करून आल्याच्या रस बरोबर घेतल्याबरोबर सांधेदुखी कमी होते. अर्थात १/२ महिने औषध घेणे आवश्यक आहे.
शरीरकांती सतेज होण्यासाठी आणि केसांचे आरोग्य चांगले राहण्यासाठी आवळा गुणकारी आहे. आवळा, माका , ब्राम्ही आणि खोबरेल तेल ह्यांच्या मिश्रणापासून केलेले तेल केसांच्या वाढीसाठी उपयुक्त आहे.
इतर सर्व फळांपेक्षा आवळ्यात क जीवनसत्व भरपूर असून त्यामुळे रोगप्रतिबंधक शक्ती वाढते. आवळ्यात लोह तत्व हि भरपूर आहे. १६ केळी, ३ संत्री, किंवा मोसंबी यात जेवढे क जीवनसत्व आहे त्याच्या कितीतरी अधिक क जीवनसत्व छोट्या आवळ्यात आहे.
आवळा सावलीत सुकवला तर त्यातील जीवनसत्व कमी होण्या ऐवजी वाढते. १०० ग्रॅम सुकवलेल्या आवळ्यात २४००-२६००मिली ग्रॅम क जीवनसत्व असते. आरोग्यदृष्ट्या आवळ्याचे विविध उपयोग आहेत. रोग्याला निरोगी करण्यासाठी निरोगी माणसाला जास्त सशक्त करण्यासाठी आणि वृद्धांना उत्साह आणण्यासाठी आवळा म्हणजे कल्पवृक्षच आहे.
आवळ्याच्या या गुणधर्मामुळे त्याला धार्मिक दृष्ट्या हि फार महत्व आहे. आवळ्याच्या झाडत निरनिराळ्या देव देवता वास्तव करतात अशी समजूत आहे. या झाडाच्या मुळात विष्णू, खोडात ब्रम्हदेव आणि फांद्यांमध्ये भगवान शंकराचे वास्तव्य आहे अशी समजूत आहे. त्यामुळे हा वृक्ष विशेष पूजनीय आहे. कार्तिक महिन्यात आवळ्याला बहर येतो म्हणून कार्तिक शुद्ध अष्टमी पासून पौर्णिमे परेंत आवळ्याच्या झाडाखाली स्वयंपाक करून भोजन करतात. भोजना पूर्वी झाडाला श्रीफळ युक्त अर्घ्य देऊन झाडाखाली श्री विष्णूची यथासांग पूजा करतात. झाडाच्या ४ हि बाजूला तुपाचे दिवे लावतात. आवळ्या संबधी श्लोक किंवा गाणी म्हणुन सर्वजण जेवणाचा आस्वाद घेतात. आवळ्यावर वात लावून झाडाला ओवाळतात. या सोहळ्याला आवळी भोजन म्हणतात.
कार्तिक महिन्यात केल्या जाणार्‍या तुळशीच्या लग्नात आवळा, उस, बोरे यांना महत्व आहे. आवळ्याामध्ये असणार्‍या अलौकिक गुणधर्मामुळे त्या वनस्पतीची माहिती व्हावी , वनस्पतीचा सहवास मिळावा म्हणून आवळी भोजना सारखे कार्यक्रम केले जातात. आपल्या संस्कृतीत याच कारणास्तव वृक्ष पूजेचे महत्व आहे. आवळा गुणकारी असला तरी तुळशीच्या लग्नापूर्वी त्याचे सेवन करू नये असा संकेत आहे.
आवळ्याच्या झाडात देवांचे वास्तव्य असल्यामुळे मंदिराच्या घराच्या दक्षिण दिशेला आवळ्याचे झाड लावतात. कार्तिक महिन्यात या झाडाखाली दामोदर आणि राधेची मूर्ती स्थापन करून त्याची पूजा करतात. या महिन्यात रोज आवळ्याच्या झाडाची पूजा केल्यास ती व्यक्ती विष्णू व शिवाला प्रिय होते. तसेच हे झाड लावणारा आणि वाढवणारा पुनर्जन्मातून मुक्त असे म्हणतात. मरणमुख माणसाच्या नाक, कान व केस या ठिकाणी आवळा ठेवल्यास त्या व्यक्तीला विष्णुलोक मिळतो अशी एक समजूत आहे.
आवळा हे एक पवित्र फळ असून ते अलक्ष्मीचा नाश करते अशी समजूत आहे. ज्याच्या घरी आवळ्याचा वृक्ष असतो त्या घरात भूतबाधा होत नाही.
आवळ्यापासून निरनिराळे औषधी पदार्थ तयार करतात. आवळ्यापासून चवनप्राश हे उत्तम टॉनिक तयार करात तसेच आवळकाठी, आवळाचुर्ण, सुपारी, सरबते, तेल, मोरावळा अशी विविध उत्पादने आरोग्यवर्धक आहेत. अश्या उत्पादनामुळे अनेक व्यक्तींना रोजगार उपलब्ध होतो.
या झाडाच्या सालीत आणि पानात टॅनिन भरपूर असल्यामुळे त्याचा उपयोग चामडी कमवण्यासाठी होतो आणि झाडाच्या लाकडाचा उपयोग इमारतीच्या बांधकामात आणि शेताची अवजारे बनवण्यासाठी होतो. पाला आणि फळे जनावरांना चारा म्हणून उपयोगी होतो आणि झाडाचा सरपण म्हणून हि चांगला उपयोग होतो. याच्या पानापासून तपकिरी आणि पिवळे रंगद्रव्य निघते.
असा बहुगुणी आवळा दारात लावणे पुण्याकाराकच ठरेल
संजीवनी हब॔ल..

17/10/2015

१- पिपंळ - याला ' बोधीवृक्ष ' म्हणतात. गौतम बुध्दांना याच झाडाखाली आत्मज्ञान प्राप्त झाले होत. हवा शुध्दकरण्यासाठी हे एकच झाड एअरकुलर सिस्टीमच्या पाचपट अधिक काम करते. याच्या पानांत औषधी गुणधर्म असतात म्हणून आदिवासी भागात या पानांवर मुलांना जेऊ घातले जाते. पिपंळाची लाख (राख) खडीसाखरेबरोबर दिल्यास चांगली झोप लागते.

२ - केवडा - ही वनस्पती समुद्र किनार्‍यावर मोठया प्रमाणात आढळते. ही वनस्पती थायरॉईडच्या दोषावर गुणकारी ठरते.

३ - हादगा - हादग्याला आपण ' अगस्ती ' म्हणूनही ओळखतो. याच्या फुलांची भजी छान लागतात. या फुलात अनेक जीवनसत्वांचा खजिना आहे. हा वृक्ष मध्यम आकाराचा आहे.

४ - बोर - बोराच्या बियांचे चुर्ण चेहर्‍यांवर लावल्यास पुटकुळया जातात. मध्यम आकाराचा हा काटेरी वृक्ष डोळे जळणे , तापावरील दाह यासाठी उपयुक्त ठरतो.

५ - मधुमालती - मधुमालती ही वेल तशी शहरात बंगल्यांमध्‍ये सहज बघावयास मिळते. ही एक काष्ट वेल आहे. गुलाबी , पांढर्‍या , पिवळया रंगाची फुले व सदाहरित पाने हे त्याचे वैशिष्टय. फुफ्फुसाचे विकार , त्वचारोग , सांधेदुखी , पोटातील कृमी कमी करण्यासाठी या वनस्पतीचा उपयोग होतो.

६ - माका - पावसाळयात आढळणारी ही वनस्पती डोंगर - टेकडयांवर नजर लावून तिचा शोध घ्यावा लागतो. माका रसायन आहे. रसायन म्हणजे कोणत्याही प्रकारचा रोग होऊ न देणारे औषध. मूत्रपिंडाचा आजार , कावीळ , त्वचारोग , विंचूदंश आदी रोगांवर माक्याचे औषध प्रभावी ठरते.

७ - बेलपत्र - शंकराचे बेलपत्र सर्वांना परिचित आहे. या वनस्पतीचा उपयोग पोटातील जंतावर गुणकारी आहे. अतिसार , आव , धडधड , उष्णता आदींसाठी हिचा उपयोग होतो.

८ - धोतरा - धोतर्‍याचा काळा , पांढरा , व राजधोतरा अशा तीन जाती आहेत. या वनस्पतीपासून अफ्रोपिन नावाचे औषध काढतात. वेदनाशक म्हणून त्याचा उपयोग केला जातो. ही वनस्पती पडिक जागेत उगविणारी विषारी वनस्पती आहे.

काटेरी पांढर्‍या लांब नरसळ्यासारखे फूल दमा , कफ , संधिवात आदी रोगांवर उपयुक्त ठरते. या वनस्पतींची रोपे शहरात रस्त्याच्या कडेला हमखास दिसतात.

९ - तुळस - ही वनस्पती चोवीस तास ऑक्सिजन देणारी आहे. डासांना पळवून लावणारी तुळस जवळपास प्रत्येक घरात बघावयास मिळते. तुळशीत राम , कृष्ण असे दोन प्रकार असले तरी आणखी तीन चार इतर प्रकारही आहेत. कफ , दम , सर्दी , कीटक दंश तसेच कॅन्सर सारख्या रोगांवर तुळशीचा रस औषध उपयोगी पडतो.

१० - दुर्वा - ही एक गवताच्या जातीची वनस्पती आहे. पांढरी (श्वेत) आणि निळा (नील) या दोन जाती आहेत. पांढ-या दुर्वा गणेशाला प्रिय असते. आपल्याकडे तिला ' हरळ ' म्हणतात. नाकातून रक्त येणे , ताप , अंगातील दाह कमी करण्यासाठी दूर्वांचा रस अमृतासमान असतो. दूर्वा रस्त्याच्या बाजूला , बागेतही मिळतात.

११ - शमी - शमीला सुप्त ' अग्नीदेवता ' असेही म्हणतात. त्यामुळे यज्ञाच्या ठिकाणी शमीची रवी ठेवतात. हा वृक्ष कोरडया हवामानात वाढणारा आहे. त्वचारोग, दमा , मूत्रपिंड या आजारांवर शमी प्रभावी ठरते.

१२ - विष्णुकांता - या वनस्पतीला आपल्याकडे ' शंखपुष्पी ' म्हणतात. बुध्दीवर्धक म्हणून ही वनस्पती विद्यार्थी वर्गात लोकप्रिय आहेत. ब्रेन टॉनिक म्हणून अत्यंत उपयोगी आहे. निळसर फुले येणारी ही वनस्पती जमिनीलगत उगविणारी आहे.

या वनस्पतीचा उपयोग मानसिक विकारावर औषध म्हणून केला जातो. नदीच्या बाजूला, डोंगर-टेकडया आदी ठिकाणी ही आपण बघू शकतो.

१३ - आघाडा - ऋषीपंचमीच्या दिवशी महिला मुखमार्जनासाठी त्याचा वापर करतात. आघाडा मुखरोग व दंतरोगावर उत्तम औषध आहे. ही वनस्पती पडिक जागेत माळरानांवर बघावयास मिळते.

१४ - डाळिंब - आपल्याकडे आरक्ता आणि गणेश अशा दोन जाती मोठयाप्रमाणात बघावयास मिळतात. देखणी फुले , काहीसे काटेरी झुडूप आहे. याचा उपयोग जंतावर गुणकारी आहे. काविळीसाठीही उपयोग केला जातो.

१५ - डोरली - या रोपाला ' काटे रिंगणी ' म्हणूनही ओळखतात. या वनस्पतीच्या पानवर देखील काटे असतात. त्वचारोग , पोटातील विकार , मूत्ररोगांवर हे झुडूप फायदेशीर ठरते. आदिवासी भागात हे झुडूप मोठ्या प्रमाणात आढळते.

१६ - देवदार - हा महाकाय वृक्ष पश्चिम घाट , हिमालयात आढळतो. या वृक्षाचे लाकूड अतिशय मजबूत असते. कफ , पडसे , संधिवात यासाठी याचा रस फायदेशीर ठरतो. याची झाडे महाराष्ट्रात नाशिकजवळ पेठ , हरसूल भागात देखील दिसतात.

१७ - कण्हेर - कण्हेरीची पाने व मुळाचा साठा औषधी आहे. परस बागेतही हमखास दिसणारी वनस्पती एक विषारी झुडूप आहे. याच्या फुलांना सुगंध असतो. वात विकारावरील महाविषारी तेलात हिचा वापर केला जातो.

१८- मारवा - ही सुवासिक वनस्पती असून विविध प्रकारच्या जखमा, भाजणे, किंवा कोणत्याही कारणांमुळे त्वचेवर आलेल्या डागांसाठी ही वनस्पती उपयुक्त ठरते. नवीन संशोधनात तर मारव्यापासून कर्करोगावर औषध तयार करण्यास यश आले आहे. ही वनस्पती घरात कुंडीतदेखील लावता येते.

१९ - रूई - रुई या वनस्पतीला ' मांदार ' म्हणूनही ओळखतात. ओसाड जागेत ही वनस्पती मोठया प्रमाणात दिसते. हिला पांढर्‍या , जांभळया रंगाची फुले येतात. हत्तीरोगावर हे फार उत्तम औषध आहे. तसेच कुष्ठरोगावर देखील त्याचे औषध प्रभावी ठरते. पांढरी रूई गणेशाला अधिक प्रिय असते.

२० अर्जुन - हाडे जोडणारी वनस्पती म्हणून आदिवासी पट्टयात हिला ओळखतात.या वृक्षाचा उल्लेख रामायणात देखील आढळतो. हृदयरोगावर ही वनस्पती उपयोगी ठरते. या वनस्पतीत कॅल्शिअमचे प्रमाण अधिक असते.

२१ - जाई - या वनस्पतीला जास्मीन देखील म्हणतात. ही वनस्पती शहरात मोठया प्रमाणात दिसते. तोंड आल्यावर जाईची पाने खातात , तसेच जुन्या जखमांवर जाईचा पाला लावला जातो. ही वेल सुगंधी फुलांची आहे...
संजीवनी हब॔ल...!

17/10/2015

खूशखबर...!! खुशखबर..!! खुशखबर..!! खुशखबर..!!

सप्रेम नमस्कार.. !
आपल्या नारायणगाव शहरात प्रथमच आरोग्यक्षेत्रात सेवेत येत आहे.
Turn fresh
'संजीवनी हब॔ल''
the natural way..
येथे भारतातील प्राचीन 5000वष॔ जुनी द्राविडीयन सभ्यतेतुन जन्मलेली आयुवॆदीय चिकित्सा"
सध्या भारतातील केवळ या राज्यात पंरपरेने केली जाते.
'संजीवनी हब॔ल' मध्ये शास्रोक्त पद्धतीने सव॔ आजारांवर स्पेशल केरळीय पंचकम॔ व औषधी चिकित्साद्रवारे समुळ उपचार केले जातात..
अवश्य लाभ घ्या..!
धन्यवाद..!
मंगल हो..! मंगल हो..!मंगल.. हो