24/03/2025
डाऊन सिंड्रोम डेच्या हार्दिक शुभेच्छा
काल २१/३/२५ रोजी डाऊन सिंड्रोम डे साजरा झाला, या निमित्ताने आपण सर्वांनी या विशेष मुलांसाठी प्रेम, समजूत आणि समर्थन दाखवू या आणि डाऊन सिंड्रोम समजून घेऊयात...
*डाऊन सिंड्रोम म्हणजे काय?*
डाऊन सिंड्रोम हा एक जन्मजात आनुवंशिक शारिरीक व मानसिक वाढीचा विकार आहे. यामध्ये मुलाच्या पेशींमध्ये २१ व्या क्रोमोसोमची एक अतिरिक्त प्रत असते (Trisomy 21). यामुळे शारीरिक विकास, बौद्धिक क्षमता आणि शिक्षणात विलंब होऊ शकतो.
*काही वैशिष्ट्यपूर्ण शारीरिक लक्षणे*
सपाट नाक, तिरकस डोळे, लहान डोके, लहान मान, बाहेर आलेली जीभ, स्नायूंची कमी लवचिकता, लहान हात आणि पाय, छोटे कान इत्यादी.
*डाऊन सिंड्रोम सोबत आरोग्य समस्या*
थायरॉईड समस्या, हृदयाच्या समस्या, आतड्यांसंबंधी समस्या, दृष्टीच्या समस्या, झोपेचे विकार इ.
*डाऊन सिंड्रोम असलेल्या मुलाचे किंवा व्यक्तीचे जीवन*
या मुलांची शारीरिक तसेच बौद्धिक वाढ व्यवस्थित होत नाही. परंतु ते त्यांच्या तीव्रतेनुसार स्वतःच्या आयुष्य आनंदी जगू शकतात. अशा मुलांना ट्रेनिंग दिले आणि सहानुभूती ने वागवले तर ही मुले खूप काही चांगले करू शकतात.
वरील लक्षणे दिसून येतात, पण प्रत्येक मुलं वेगळं असतं, आणि म्हणून प्रत्येकाची इलाज पद्धती वेगळ्या असू शकतात.
*उपचार पद्धती आणि व्यवस्थापन*
१. *फिजिओथेरपी* : स्नायूंची ताकद आणि हालचाल सुधारण्यासाठी.
२. *स्पीच थेरपी* : बोलण्याची कौशल्ये वाढविण्यासाठी.
३. *ऑक्युपेशनल थेरपी* : दैनंदिन क्रियाकलापांसाठी स्वावलंबन शिकवणे.
४. *वैद्यकीय तपासणी* : हृदयरोग, दृष्टी-श्रवण समस्या यांसारख्या संभाव्य आजारांवर लक्ष ठेवणे.
५. *विशेष शिक्षण* : मुलाच्या गतीनुसार शैक्षणिक मदत.
६. *पोषण आणि आरोग्य* : संतुलित आहार आणि नियमित व्यायाम.
*कुटुंबीयांनी कशी मदत करावी?*
१. *प्रेम आणि समर्थन* : मुलाला कोणत्याही पूर्वग्रहाशिवाय स्वीकारा. त्याच्या भावना आणि प्रयत्नांना महत्त्व द्या.
२. *स्वावलंबन प्रोत्साहन* : लहान कामे स्वतः करू द्या (उदा., कपडे घालणे, खाणे).
३. *सुरक्षित वातावरण* : मुलाला धोक्यांपासून दूर ठेवून, त्याला स्वतंत्रपणे शिकण्याची संधी द्या.
४. *थेरपीमध्ये सहभाग* : घरीच थेरपीच्या सरावासाठी मदत करा.
५. *शिक्षण आणि जागरूकता* : डाऊन सिंड्रोमबद्दल अधिक जाणून घेऊन समाजाला शिकवा.
६. *सामाजिक संवाद* : इतर मुलांसोबत खेळण्याची संधी द्या.
७. *यशाचा सन्मान* : लहानसहान यशांना खूप प्रोत्साहन द्या.
८. *आवाज उठवा* : मुलाच्या हक्कांसाठी आवाज उठवा (शिक्षण, आरोग्य, समावेशन).
डाऊन सिंड्रोम असलेली मुलं आपल्या प्रेमाने, सहनशीलतेने आणि मेहनतीने अद्भुत प्रगती करू शकतात. त्यांना अक्षम समजू नका. त्यांच्या क्षमता ओळखून, त्यांना समाजाचा भाग बनवण्यासाठी सहकार्य करूया. या मुलांना आदर देणे, समाजाचा एक घटक आहेत म्हणून प्रत्येक निर्णयाच्या वेळी, सामाजिक बदलाच्या वेळी, त्यांचा समावेश करून घेणे, त्यांना शिक्षण देणे, या गोष्टीसाठी तुम्ही पुढाकार घेऊ शकता. एक सामान्य नागरिक म्हणून सिंड्रो दिवसाच्या निमित्त आपण या मुलांना या व्यक्तींना व त्यांच्या पालकांना सहानुभूतीचा आधार देऊन त्यांना प्रगतीची दिशा दाखवू शकतो.
एकत्र येऊन आपण त्यांच्या जगण्यात आनंद आणि स्वावलंबन निर्माण करू शकतो!
#डाऊनसिंड्रोमडे #समावेशन #प्रेमआणिकाळजी
education
Dr. Anita Nagargoje Daund (डॉ. अनिता दौंड)
Child and Adolescent Psychiatrist
Nashik.
9763182616