Deenanath Mangeshkar Hospital and Research Center, Deenanath Mangeshkar Hospital, Near Mhatre Bridge, Erandawne, Pune (2025)

27/11/2025

केवळ दोन जीव वाचावे म्हणून…

कामा हॉस्पिटलमधील परिचारिका अंजली कुलथे यांनी सांगितली मुंबई हल्ल्याची कहाणी

२६/११ची रात्र आणि हॉस्पिटल झाले युद्धभूमी

“मी त्या रात्री ड्युटीवर होते. अचानक बातमी आली, सिएसटीवर फायरिंग. आम्ही emergency सज्ज ठेवले.
पण क्षणभरातच गोष्टी हाताबाहेर गेल्या.

गोळ्यांच्या फैरी इतक्या जवळून ऐकू येऊ लागल्या की अंगावर शहारे उठावेत.
मी कॉरिडॉरमध्ये गेले… आणि समोरच दृष्य भयंकर होते.
दहशतवादी हॉस्पिटलमध्ये घुसले होते.
गोळ्या, काचांचे तुकडे, धूर… क्षणातच आमचं कामा हॉस्पिटल युद्धभूमी झालं होतं.”

“माझ्या वॉर्डमध्ये २० गर्भवती होत्या… आणि त्यांना लपवण्यासाठी फक्त एक पँट्री.”

“मी वॉर्डमध्ये धाव घेतली. माझं पहिलं काम होतं २० गर्भवतींना सुरक्षित ठेवायचं.

आम्ही सगळ्या महिलांना एका 10x10 च्या पँट्रीत नेलं.
अंधार केला. मोबाईल बंद.
फक्त श्वासांचे आवाज…
आणि बाहेर सततचा गोळीबार.”

“या भयंकर स्थितीत एका गर्भवतीला प्रसव वेदना सुरू झाल्या”

“ती सिव्हिअर हायपरटेंशनची रुग्ण होती.
तीची अवस्था बिघडू शकत होती.

लेबर रूम वरच्या मजल्यावर होते… तो कॉरिडॉर ओलांडून जायला लागणारं होतं.
आणि बाहेर पोलिस आणि दहशतवाद्यांमध्ये गोळीबार अजूनही सुरूच होता.

त्या क्षणाला दोन जीव वाचवणं माझं कर्तव्य होतं.
माझी भीती, माझा जीव, यापेक्षा ते दोन जीव मोठे होते.”

“तिचा हात घट्ट पकडला… आणि पुढे निघाले”

“मी तुला काहीही होऊ देणार नाही,” इतकंच तिला सांगितलं.

भिंतीला टेकून-टेकून आम्ही पुढे निघालो.
कोणत्याही क्षणी काहीही होऊ शकत होतं.

पण मनात एकच ध्येय होतं...
हे दोन जीव वाचले पाहिजेत.”

“सकाळ झाली…”

“थरार, भीती, प्रार्थना…
ही रात्र कधी संपली मला कळलंच नाही.

सकाळी साडेसात वाजता आम्ही उसासा टाकला.
सर्व २० गर्भवती सुरक्षित होत्या.
मी लेबर रूममध्ये घेऊन गेलेली गर्भवतीही सुरक्षित होती.”

“त्या क्षणी मला जाणवलं…
युनिफॉर्म फक्त कपडा नसतो.
ते आपलं बळ असते.”

“कसाबची ओळख परेड...”

“हल्ल्यानंतर काही दिवसांनी कसाबची ओळख परेड होती.
मी पुन्हा गणवेशात गेले.
आणि त्याला ओळखलं.

माझ्या डोळ्यासमोर अजूनही ती रात्र, तो कॉरिडॉर, तो आवाज…
तेच माझं बळ ठरलं.”
........
#तिचेधाडसतिचीकहाणी

23/11/2025

...असे वाचवले सर्वांचे प्राण

पुण्यात जानेवारी ते मार्च २०२५ दरम्यान दूषित अन्न व पाण्यातून पसरणाऱ्या Guillain-Barré Syndrome (GBS) चा अचानक उद्रेक झाला. अवघ्या काही आठवड्यांत रुग्णसंख्या २३० वर पोहोचली. हा उद्रेक जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा सर्वात मोठा म्हणून नोंदवला गेला.

या गंभीर परिस्थितीत पुणे शहरातील सर्वाधिक GBS रुग्णांच्या उपचारांची जबाबदारी दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयाने (DMH) यशस्वी सांभाळली. एकट्या पुण्यातील ११५ रुग्णांपैकी सर्वाधिक म्हणजे ३५ रुग्णांवर एकट्या DMHमध्ये उपचार करण्यात आले. यात बालरुग्णांचे प्रमाण अधिक होते आणि त्यांच्या उपचारातील गुंतागुंतदेखील होती. असे असूनही दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयात GBSच्या एकाही रुग्णाचा मृत्यू झाला नाही. अशा वैद्यकीय संकटात, इतक्या गुंतागुंतीच्या केसेसमध्ये, प्रत्येकाचे प्राण वाचवणे… ही केवळ उपचारांची यशोगाथा नाही; ही DMHने ‘GBSवरची निर्णायक मात’ ठरली.

देशाचे लक्ष DMHकडे

रुग्णसंख्येत वेगाने होणारी वाढ, प्रसाराचा बेसुमार वेग आणि थेट रुग्णाच्या जीवाला आणणारा धोका लक्षात घेता केंद्रीय आरोग्य विभाग (MoHFW), भारतीय वैद्यक संशोधन परिषदेचे (ICMR) अधिकारी, राष्ट्रीय विषाणू संस्थेतील (NIV) शास्त्रज्ञ आणि महाराष्ट्रातील सार्वजनिक आरोग्य विभागातील अधिकारी DMHमधील वैद्यकीय तज्ज्ञांशी सातत्याने संवाद साधत होते. रुग्णालयाने तोपर्यंत रुग्णालयातील बालरोग अतिदक्षता तज्ज्ञ डॉ. सुमंत पाटील यांच्या नेतृत्वाखाली मेंदूविकार तज्ज्ञ, संसर्गजन्य रोगतज्ज्ञ, श्वसनविकार तज्ज्ञ अशा विशेषज्ज्ञ डॉक्टरांचे पथक तयार करून रुग्णांवर उपचार सुरु केले होते.

DMH चे ठळक योगदान

त्या काळामध्ये जीबीएसची लक्षणे दिसणाऱ्या रुग्णांची संख्या वेगाने वाढत होती. त्यात लहान मुलांचे प्रमाण अधिक होते. त्यामुळे अचूक निदानासाठी आवश्यक ‘रेड-फ्लॅग’ सिग्नल्स योजना आखली.
PICU आणि व्हेंटिलेशन व्यवस्थापनातील उत्तम प्रोटोकॉल
मल्टी-डिसिप्लिनरी समन्वयाचे मॉडेल
फिजिओ व रिहॅब प्रक्रियेदरम्यान पाळायचे निकष

या उद्रेकातून मिळालेला धडा —

उद्रेक कसा ओळखायचा,
उपचार कोणत्या टप्प्यावर सुरू करायचे,
PICU व्यवस्थापन कसे करायचे,
नमुने तपासणीसाठी कोणत्या प्रयोगशाळेत पाठवायचे,
रुग्णालयांमधील समन्वय कसा ठेवायचा

या सगळ्यासाठी DMHचा अनुभव ‘बेंचमार्क’ ठरला.
उद्रेकाच्या सर्वाधिक ताणाच्या दिवसांत DMH ने—

जलद तयारी,
तातडीचे निर्णय,
तज्ज्ञांची टीम,
PICU अपग्रेडेशन,
आणि शेकडो तासांची अखंड मेहनत

यांच्या मदतीने शहरातील सर्वात मोठा भार यशस्वीपणे सांभाळला.
ही कथा फक्त उपचारांची नाही… ही आहे...

नेतृत्वाची - जिथं संकटाच्या काळात DMH पहिल्या दिवशीच पुढे सरसावलं.
विश्वासाची – रुग्णाच्या नातेवाइकांनी डॉक्टर आणि रुग्णालयावर ठेवलेला विश्वास.
जीवनरक्षणाची - जिथं तज्ज्ञांची टीम अक्षरशः रुग्णाचे प्राण वाचविण्यासाठी दिवस-रात्र झटत होती

त्यामुळे DMHमधून बाहेर पडताना रुग्णांच्या हातात डिस्चार्ज पेपर बरोबरच होतं पुन्हा सुरू झालेलं उज्ज्वल भविष्य...
.........

.............
Photo: AI generated

21/11/2025

१०८ दिवसांची लढाई!

अवघ्या साडेसात वर्षांचा ‘तो’ खेळकर मुलगा. घरात सतत धावपळ करणारा, मित्रांमध्ये रमणारा, काही क्षणही स्थिर न बसणारा.
एके दुपारी तो फक्त एवढंच म्हणाला, “पाय दुखतोय…”

सुरुवातीला आई-वडिलांना वाटलं, खेळताना पडला असावा. पण तासागणिक त्याच्या पायांचा जोर कमी होत गेला. उभे रहाता येईना. चालता येईना. काय झालंय, कशानं झालंय हे काहीच आई-वडीलांना कळेना. त्यांनी तडकं दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयात गाठलं. तिथं येईपर्यंत परिस्थिती आणखी बदलली होती...

जो मुलगा घरात पाच मिनिटं शांत बसत नव्हता, तो आता निपचित पडला होता. तोंडातून शब्द फुटत नव्हते. डॉक्टरांनी तत्परतेने तपासण्या सुरू केल्या. मिनिटागणिक त्याची प्रकृती खालावत चालली होती. पायापासून डोक्याकडे जाणाऱ्या अवयवांची कार्यक्षमता मंदावत होती.

रुग्णालयात दाखल करून १८ अवघे अठरा तास झाले असतानाच त्याला श्वास घ्यायला त्रास होऊ लागला. त्याची प्रकृती इतकी खालावली की, त्याला व्हेंटिलेटरवर घेण्याशिवाय पर्यायच राहिला नाही.

‘हे इतक्या वेगाने कसं बिघडलं?’ हा प्रश्न सर्वांनाच अस्वस्थ करत होता.

वैद्यकीय तपासण्या, विविध चाचण्या सुरूच होत्या. … आणि अखेर निदान स्पष्ट झालं GBS. (Gullain-Barré Syndrome)

पुण्यात जानेवारीत झालेल्या जीबीएसच्या उद्रेकातील तो पहिला रुग्ण ठरला; आणि त्या उद्रेकातून बरा होऊन डिस्चार्ज होणारा शेवटचा रुग्णही तोच होता.

त्याच्या १०८ दिवसांच्या हॉस्पिटलायजेशनची कथा चित्तथरारक आहे!

या काळात तो तब्बल ६२ दिवस व्हेंटिलेटरवर होता. हात-पाय, स्नायू—सगळं निष्क्रिय. वैद्यकीयदृष्ट्या अत्यंत आव्हानात्मक परिस्थिती. डीएमएचचे बालरोग अतिदक्षता तज्ज्ञ डॉ. सुमंत पाटील यांच्या नेतृत्वाखालील मेंदूविकारतज्ज्ञ, श्वसनविकार तज्ज्ञ, संसर्गजन्य तज्ज्ञ अशांचे पथक दिवस-रात्र झटत होतं.

७४ दिवसांनी तो पहिल्यांदा बेडवर उठून बसला.
तो क्षण म्हणजे संपूर्ण विभागासाठी उत्सवच! डॉक्टर, नर्सेस, पालक… सगळ्यांनी त्या दिवशी एक दीर्घ, दिलासा देणारा मोकळा श्वास घेतला.

त्या दिवशी त्याला विचारलं,
“घरी गेल्यावर काय करशील?”
तो मिश्कील हसला, “मित्रांसोबत मैदानावर खेळणार!”

आता पुढील टप्पा होता रिकव्हरीचा.
ट्रेकीओस्टॉमी बंद करणे, स्नायूंची ताकद परत आणणे, आय-हँड को-ऑर्डिनेशन सुधारणे, मेंदूचे कार्य सुदृढ करणे… डीएमएचमधील फिजिओथेरपी, रिहॅब आणि वैद्यकीय पथक खंबीरपणे त्यामागे उभं राहिलं.

आणि अखेर त्यांच्या प्रयत्नांना यश आलं.
‘तो’ मुलगा, जो पाय हलवूही शकत नव्हता, तो स्वतःच्या पायांवर आनंदाने चालत घरी गेला.

# DMH

.............
Photo: AI generated

20/11/2025

हिमालयातील ट्रेकिंगचा ट्रेलर!

पुण्यातल्या दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयात अशी एक जागा आहे की, दार उघडलं की तुम्ही क्षणार्धात हिमालयातच पाऊल ठेवता! त्याचं नावं VBS Mani Hypoxic (High Altitude) Chamber…

या चेंबरमध्ये तुम्हाला एखाद्या उत्तुंग हिमशिखरांवर असल्याप्रमाणे भास होतो. पण, तेथे ना हिमवादळ येते, ना बर्फवृष्टी होते; ना तिथे हिमस्खलनाचा धोका असतो. पण, हवेतील ऑक्सिजन अगदी खऱ्या पर्वतांवर जसा विरळ असतो तसाच येथे केला जातो. चेंबरमध्ये प्रवेश करताच शरीराला ३-४ हजार मीटर उंचीवर गेल्यासारखं जाणवतं. बाहेर अजूनही पुणेच असते, पण आत तुम्ही असता जणू एव्हरेस्ट बेस कॅम्पवर!

जस जसं उंचावर जातो तस तसं ऑक्सिजनचे प्रमाण कमी होते. चेंबरमध्ये ऑक्सिजनचे प्रमाण हळूहळू कमी केली जाते. म्हणजे शरीराला ३ ते ४ हजार मीटर उंचीची सवय करून दिली जाते. संपूर्ण व्यवस्था सेन्सर्स आणि मॉनिटरिंगवर चालते.

लेह, एव्हरेस्ट बेस कॅम्प, अशा उंचीच्या ट्रेकची तयारी करणाऱ्यांसाठी हे जणू ‘रिहर्सल’. शरीर आधीच कमी ऑक्सिजनला सरावतं. त्यामुळे ट्रेकदरम्यान कमी ऑक्सिजनमुळे होणारा सर्व त्रास कमी होतो.

दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयातील BILD EXERCISE CLINIC मध्ये असलेलं हे VBS Mani Hypoxic (High Altitude) Chamber सरळसाधं फिटनेस सेंटर नाही; येथे तज्ज्ञ तुमच्यासाठी योग्य प्रोग्राम, आहार आणि सुरक्षिततेचे नियम ठरवतात. प्रत्येक व्यक्तीची तपासणी करूनच ट्रेनिंगसाठी परवानगी दिली जाते.

या विभागाचे प्रमुख डॉ. प्रमोद पाटील सांगतात, “हायपॉक्सिक चेंबरमध्ये ट्रेनिंग सुरू असताना समोरील मॉनिटर हा जणू त्या व्यक्तीच्या शरीराचा LIVE रिपोर्ट देत असतो. ऑक्सिजन सॅच्युरेशन (SpO₂) किती आहे, हृदय किती वेगाने धडधडतंय, श्वासोच्छ्वासाची गती कशी बदलते, आणि शरीरावर ताण किती आहे हे सगळं एका ठिकाणी सतत दिसत राहतं. त्यामुळे प्रशिक्षकाला क्षणाक्षणाला कळतं की शरीर नेमकं कसं प्रतिसाद देतंय आणि त्यानुसार ट्रेनिंगची तीव्रता, सुरक्षितपणे वाढवता किंवा कमी करता येते. हे संपूर्ण ट्रेनिंग अधिक वैज्ञानिक, सुरक्षित आणि परिणामकारक होतं.”

तुम्हाला ट्रेकिंगची तयारी करायची असेल, फिटनेसची पातळी वाढवायची असेल किंवा स्वतःला एका नव्या लेव्हलवर नेऊन ठेवायचं असेल तर या चेंबरसारखं ठिकाण पुण्याततरी दुसरं नाही.

‘डीएमएच’चं हे हायपॉक्सिक चेंबर म्हणजे तरुणांसाठी फिटनेसची ‘मास्टर की’
हिमशिखर गाठायचंय? ✔️
ट्रेंकिंगचा स्टॅमिना वाढवायचंय? ✔️
ट्रेक एन्जॉय करायचाय? ✔️
स्वतःला फिजिकली अपग्रेड करायचं? ✔️
.. आणि जर तुमच्या मनात कधीही एव्हरेस्ट, लेह, किंवा कुठलाही डोंगर हळूच डोकावला असेल…
तर एक BILDला भेट द्याच!
कदाचित तुमचं ट्रेंकिंगच्या दिशेनं पहिलं पाऊल इथेच पडेल!
………………….
BILD EXERCISE CLINIC
VBS Mani Hypoxic Training Centre
11th floor, Super specialty building
Deenanath Mangeshkar Hospital, Pune.

For inquiring and appointments
81493 87706
020 4915 4101
website www.bildclinic.com

19/11/2025

‘डीएमएच’मुळे गवसले हिमशिखर!

वयाची सत्तरी म्हणजे बस्स… घरी निवांत बसण्याचे वय.
रमण सूद म्हणतात, “हे असं कोणी सांगितले?”

“तुमच्या आयुष्याचा उद्देश काय,” असा प्रश्न जेमतेम दहा वर्षांच्या नातवाने विचारला. त्यावेळी त्याला सांगण्यासारखं काहीच नव्हतं. त्यावेळी निश्चय केला. गिर्यारोहण करायचं. जगातील सर्वोच्च शिखरांवर तिरंगा फडकवायचा. ठरलं. पक्क केलं. आणि गिर्यारोहणाची प्रॅक्टिस सुरु केली. दहा किलोमीटर धावणे, दररोज ८० मीनिट जिम, १३ किलो वजनाच्या बॅग पाठीवर २५ किलोमीटरपर्यंत पायपीट करणे, डायट, अशा सगळ्या गोष्टी सुरु झाल्या. एव्हरेस्ट बेस कँम्प हा त्यातील सुरुवातीचा टप्पा होता. त्यानंतर अन्नपूर्णासारखे शिखर सर केले. त्यानंतर देश-विदेशातील उत्तुंग शिखरे त्यांना खुणावू लागली. त्यावर देखील त्यांनी आपला ठसा उमटविला. आता ऐव्हरेस्टचे वेध लागले होते. शरीर आणि मन तंदुरुस्त होतं. एव्हरेस्ट मोहिमेची तयारी करताना शेवटच्या टप्प्यात पुण्यातील दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयातील (डीएमएच) व्ही बी एस मणी हायपॉक्सिक (हाय अल्टीट्यूड) चेंबरमधील ट्रेनिंगचं योगदान निश्चित उपयुक्त ठरतं, अशी माहिती गिर्यारोहकांकडून मिळाली. त्यामुळे अंतिम सरावासाठी ते पुण्यात आले.

एव्हरेस्टकडे प्रयाण करण्यापूर्वी १५ दिवस सूद पुण्यात आले आणि थेट दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयातील डॉ. प्रमोद पाटील यांच्याकडे BILD EXERCISE CLINIC मध्ये पोहोचले. हिमालयात जाण्यापूर्वी शरीराला उंचीची सवय करून घेणे हे गिर्यारोहणातील सगळ्यात कठीण पाऊल मानले जाते. पण DMH मध्ये आहे महाराष्ट्रातील सर्वांत अत्याधुनिक हायपॉक्सिक (हाय अल्टीट्यूड) चेंबर. या चेंबरमध्ये थेट हिमालयाच्या उत्तुंग शिखरांवर जशी कमी ऑक्सिजनची स्थिती असते, अगदी तशीच स्थितीत आपण या चेंबरमध्ये अनुभवतो. अशा स्थितीत सूद यांचा गिर्यारोहणाचा स्टॅमिना तपासला गेला, तो वाढवला गेला आणि उंचीशी जुळवून घेण्याची क्षमता प्रचंड वाढली.

या तयारीनंतर ते पुण्यातून सरळ काठमांडूकडे रवाना झाले. तिथून लुकला आणि मग हिमालयाच्या पायथ्याशी असलेल्या बेस कॅम्पमध्ये पोहोचल्यावर आठ-दहा दिवस त्यांनी तिथल्या हवेशी नीट जुळवून घेतले. इतर गिर्यारोहकांना जिथे जड जात होतं, तिथे सूद यांचं शरीर प्रतिकुल वातावरणाशी पटकन जुळून गेलं. व्हीबीएस मणी हायपॉक्सिक ट्रेनिंग सेंटरमधील सरावाचा हा थेट परिणाम होता. त्यांची फुप्फुसांची क्षमता लक्षणीय वाढली होती.

वयाची सत्तर ओलांडलेला मनुष्य एव्हरेस्टच्या कॅम्प ३ पर्यंत झेपावतो, हे ऐकतानाच डोळे विस्फारतात. पण, हा चमत्कार नाही; हा आहे रमन सूद यांनी स्वतःवर घेतलेल्या कष्टाचा थक्क करणारा प्रवास. कॅम्प ३ म्हणजे तब्बल ७,३०० मीटर उंची. तेथून पुढे कॅम्प ४कडे जाण्याची ओढ त्यांच्या पावलांत होती, पण वय, हवामान आणि सुरक्षेचे गणित वेगळे असते. त्यामुळे तिथूनच त्यांना पुन्हा बेस कॅम्पकडे परतावे लागले.

गिर्यारोहणाचा हा खेळ फक्त स्नायूंवर चालत नाही, मनाची एकाग्रता, तणावाचे व्यवस्थापन, श्वासाचे संतुलन आणि दमसासाची क्षमता हे सगळं पाहिजेच. आणि याच ठिकाणी एक साथीदार अमूल्य ठरला दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयातील हायपॉक्सिक ट्रेनिंग BILD EXERCISE CLINIC.

पुढे एव्हरेस्टच्या दिशेने टप्प्याटप्प्याने चढताना कोणीही त्यांच्या वयावर विश्वास ठेवत नव्हतं. ग्रुपमधले सगळ्यात ज्येष्ठ तेच. पण सर्वांत चपळ, आत्मविश्वास असलेले आणि तंत्रज्ञान व गिर्यारोहण यांची उत्कृष्ट सांगड घालणारेही तेच! त्यांच्या हालचाली पाहून तरुण गिर्यारोहकांना प्रेरणा मिळत होती.

सूद यांच्या या संपूर्ण चित्तथरारक प्रवासाच्या मुळाशी होती स्वयंशिस्त, जिद्द आणि सर्वात महत्त्वाचे दीनानाथ रुग्णालयाचे मार्गदर्शन. योग्य प्रशिक्षण, तणाव व्यवस्थापन, श्वासाचे तंत्र, पोषण, झोपेचे नियोजन या सर्वांचा परिणाम म्हणून ७० वर्षांच्या वयातही एव्हरेस्टच्या कॅम्प ३ पर्यंत पोहोचण्याचा पराक्रम सूद यांनी साध्य केला. सत्तरी ओलांडल्यानंतरही एव्हरेस्टच्या कॅम्प ३ पर्यंत धडक मारलेले ते पहिले भारतीय ठरले.

फक्त वय नाही, योग्य तयारी महत्त्वाची.
फक्त शरीर नाही, मनाची शिस्त निर्णायक असते.
आणि जेव्हा मार्गदर्शन असतं DMH च्या हायपॉक्सिक ट्रेनिंग सेंटर व BILD EXERCISE CLINIC सारख्या शास्त्रिय प्रशिक्षणाचं, तेव्हा कोणतंही शिखर अगदी एव्हरेस्टसुद्धा गवसल्याशिवाय राहत नाही!
हाच संदेश रमण सूद यांच्या यशोगाथेतून मिळतो.
………………….
BILD EXERCISE CLINIC
VBS Mani Hypoxic Training Centre
11th floor, Super specialty building
Deenanath Mangeshkar Hospital, Pune.

For inquiring and appointments
81493 87706
020-4915 4101
Website: www.bildclinic.com

17/11/2025

🌼 A Second Home’ for Preterm Newborns
Rotary Club Donates Two Neonatal Incubators to DMH🌼

Preterm newborns at Deenanath Mangeshkar Hospital have received a true “second home” through two state-of-the-art neonatal incubators donated by Rotary.

On Thursday, two advanced incubators were officially handed over to the Neonatal Intensive Care Unit (NICU) of Deenanath Mangeshkar Hospital by Rotary Club of San Ramon Valley (USA), Rotary Club of Moraga (USA) and Rotary Club of Pune Parvati, on the occasion of Newborn Care Week and World Prematurity Day.

Rotarians from San Ramon Valley, USA, joined the event through an audio-visual link.

A fetus considers the mother’s womb as its first home. When a baby is born prematurely, it needs a space that is just as safe, warm and protective. These advanced incubators offer that womb-like environment — supporting the survival, growth and development of preterm babies.

The event was graced by Padma Vibhushan Dr. Vijay Kelkar, Kaustubh Bhandarkar, Past District Governor Rashmi Kulkarni, Vrushali Khire, Hemant Khire, Ramesh Bhagwat, Dr. Mohan Paranjape, Suresh Pingle, Medical Director of DMH Dr. Dhananjay Kelkar and Head of Pediatrics Department Dr. Rajan Joshi.

Dr. Archana Sudame and Pradeep Sudame joined online from the United States.

The incubators were donated in memory of Vimalabai Supnekar.

Neonatologist Dr. Shilpa Kalane explained the features of the incubators.

🗣 Key Messages from the Event

Vrushali Khire said:
“Through Rotary, we aim to support the survival of preterm babies. Doctors today have the expertise to save these fragile infants — and technology like this strengthens that mission.”

Dr. Dhananjay Kelkar said:
“This initiative is a beautiful combination of compassion, generosity and cutting-edge technology. Caring for newborns and the elderly is one of the biggest challenges of our time, and Rotary’s support strengthens our efforts.”

Dr. Rajan Joshi said:
“NICU care depends heavily on advanced equipment. These new incubators will become a ‘second home’ for preterm babies for the first three months of their life, enhancing the level of care we provide.”

Dr. Shilpa Kalane conducted the proceedings and delivered the vote of thanks.

🔧 Key Features of the Incubators

• Provide a womb-like safe environment
• Reduce the need for frequent external handling
• Shield the infant from external noise
• Prevent direct harsh light exposure
• Precisely monitor and record nutrient intake

👶 Why Preterm Babies Need Incubators

Premature babies are unable to complete essential growth inside the womb. An incubator recreates that protective environment, ensuring warmth, nutrition, safety and developmental support until the baby is strong enough to thrive independently.

📸 Photo Caption:

Two state-of-the-art neonatal incubators donated by Rotary were handed over to the NICU of Deenanath Mangeshkar Hospital on Thursday. Present on the occasion were (from left): Kaustubh Bhandarkar, Ramesh Bhagwat, Rashmi Kulkarni, Vrushali Khire, Dr. Rajan Joshi, Dr. Dhananjay Kelkar and Hemant Khire.

15/11/2025

रोटरी क्लबने प्रिमॅच्युअर अर्भकांसाठी 'डीएमएच'मध्ये उभारले ‘सेकंड होम’

दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयातील नवजात अर्भक अतिदक्षता विभागात (NICU) दोन अत्याधुनिक निओनेटल इनक्युबेटरची भर पडली आहे. रोटरी क्लब ऑफ सॅन रॅमेन व्हॅली (USA), रोटरी क्लब ऑफ मोरागा (USA) आणि रोटरी क्लब ऑफ पुणे पर्वती यांच्या संयुक्त उपक्रमातून ही महत्त्वपूर्ण देणगी रुग्णालयाला मिळाली.

मुदतपूर्व जन्मलेल्या अर्भकांसाठी सुरक्षित, नियंत्रित आणि गर्भाशयासारखे वातावरण देणारे हे इनक्युबेटर्स त्यांच्या सुरक्षेसाठी, वाढीसाठी आणि नवजीवनासाठी अत्यंत महत्त्वाचे ठरतात. म्हणून या अद्ययावत इनक्युबेटर्सना गर्भाशयानंतरचे 'सेकंड होम' म्हटले जाते. नवजात बालक सप्ताह व जागतिक प्रीमॅच्युरिटी डे निमित्त आयोजित कार्यक्रमात ही उपकरणे औपचारिकरित्या हस्तांतरित करण्यात आली.

या कार्यक्रमात पद्मविभूषण डॉ. विजय केळकर, रोटरी क्लब ऑफ पुणे पर्वतीचे अध्यक्ष कौस्तुभ भांडारकर, माजी अध्यक्ष वृषाली खिरे, हेमंत खिरे, माजी डिस्ट्रिक्ट गव्हर्नर रश्मी कुलकर्णी, रमेश भागवत, डॉ. मोहन परांजपे, सुरेश पिंगळे, दीनानाथ मंगेशकर रूग्णालयाचे वैद्यकीय संचालक डॉ. धनंजय केळकर, बालरोग विभागाचे प्रमुख डॉ. राजन जोशी उपस्थित होते. डॉ. अर्चना सुदामे, प्रदीप सुदामे हे अमेरिकेतून ऑनलाइन सहभागी झाले होते. विमलाबाई सुपनेकर यांच्या स्मरणार्थ इनक्युबेटर देण्यात आले आहेत. नवजात अर्भकतज्ज्ञ डॉ. शिल्पा कलाने यांनी या इनक्युबेटरची माहिती दिली.

इनक्युबेटरची वैशिष्ट्ये
गर्भाशयासारखे सुरक्षित तापमान व वातावरण
बाह्य आवाज आणि तेज प्रकाशापासून अर्भकाचे संरक्षण
मानवी स्पर्शाची गरज कमी करणारी बांधणी
पोषक द्रव्यांची अचूक आणि सतत नोंद

या उपकरणांच्या माध्यमातून प्रिमॅच्युअर बाळांना त्यांच्या आयुष्याच्या पहिल्या तीन महिन्यांत सुरक्षित ‘सेकंड होम’ मिळणार आहे. NICU सेवेला मिळालेली ही महत्वपूर्ण उभारणी रुग्णालयाच्या नवजात अर्भकांसाठीच्या अत्याधुनिक सेवेला नवी गती देणारी आहे.

दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयाकडून रोटरीच्या या सामाजिक बांधिलकीबद्दल मनःपूर्वक आभार.

14/11/2025

💻 “मला डायबेटीस झालाच कसा!”
मधुमेह दिनाच्या निमित्ताने दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयाच्या अधिकृत फेसबुक पेजवरून मधुमेह नियंत्रण आणि त्याबाबत जनजागृतीचा संदेश गेले सात दिवस दररोज देण्यात आला. त्यासाठी मधुमेह नियंत्रणाची सप्तपदी हा विशेष उपक्रम राबविण्यात आला. त्या अंतर्गत आयटी क्षेत्रातील तरुण संतोष याने रुग्णालयाबरोबर शेअर केलेला अनुभव...

💻 “मला डायबेटीस झालाच कसा!”
मी संतोष, ३५ वर्षांचा. आयटी क्षेत्रात प्रोजेक्ट मॅनेजर म्हणून पुण्यातल्या मोठ्या कंपनीत काम करतो.
माझं आयुष्य म्हणजे — दिवसाचे दहा-दहा तास लॅपटॉपसमोर, रात्री उशिरापर्यंत मिटिंग्ज, डेडलाईन्सचा ताण, आणि थकलेल्या मेंदूला न मिळणारी झोप.
फिटनेसचा विचार जवळजवळ शून्य; जेवण वेळेवर नाही, चहा-कॉफीवर दिवस जातो, आणि सुट्टीच्या दिवशी उठणं म्हणजेच मोठी कसरत.
काही आठवड्यांपासून शरीर काहीतरी वेगळंच सांगत होतं. वारंवार तहान, लघवीची वाढलेली गरज, सततचा थकवा… आणि अंगातली अनिश्चित अशक्तपणा.
सुरुवातीला मी हे ‘हवामानामुळे असेल’ म्हणून दुर्लक्ष केलं. पण परिस्थिती दिवसेंदिवस बिघडू लागली. सकाळी उठतानाच थकल्यासारखं वाटू लागलं, कामावर लक्ष ठेवलं जात नव्हतं.
शेवटी मी दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयात जाण्याचं ठरवलं.

🩺 फास्टिंग, पीपी आणि एचबीए१सी अशा सर्व तपासण्या झाल्या.
रिपोर्ट पाहताच, दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयातील वैद्यकीय तज्ज्ञ डॉ. अश्विनी जोशी म्हणाल्या, “संतोष, तुम्हाला टाइप २ डायबेटीस आहे.”
क्षणभर माझ्या पायाखालची जमीनच सरकली.
“मी अजून तरुण आहे… अधूनमधून व्यायामही करतो… मग डायबेटीस झालाच कसा?”
माझ्या आवाजात भीती, गोंधळ आणि नकार सर्व होतं.
डॉक्टर म्हणाल्या, “तुमचे आई-वडील दोघांनाही डायबेटीस आहे, म्हणजे जीनच्या पातळीवर तुम्ही डायबेटीससाठी प्रोन आहात. त्यात तुमची अनियमित जीवनशैली, उशिरापर्यंत काम, कमी झोप, ताण, आणि शारीरिक हालचालींचा अभाव या सगळ्यांनी मिळून ही परिस्थिती तयार झाली. पण हे शेवट नाही. उलट एक नवी सुरुवात करू शकता.”
आणि त्यांचं पुढचंच वाक्य माझं आयुष्य बदलून गेलं.
“डायबेटीस म्हणजे शिक्षा नाही. तुम्ही जीवनशैली बदलली, तर तो नियंत्रणात राहतो.”

🌿 डॉक्टरांनी दाखवला जगण्याचा ‘नवा मार्ग’
🍎 आहार : साखर, पावं, जंक फूड, सॉफ्ट ड्रिंक्स पूर्ण बंद.
याऐवजी ताज्या भाज्या, प्रथिनं, तंतुमय पदार्थ, आणि वेळेवर घरचं अन्न.
🚶‍♂️ व्यायाम : रोज ४० मिनिटं चालणं + स्नायूंचे व्यायाम.
😴 झोप : सात ते आठ तास नियमित, पुरेशी झोप.
🧘‍♂️ ताण कमी करणं : संगीत, वाचन, छंद जोपासणं.
💊 औषधं : कमी प्रमाणात; आणि मी जीवनशैली बदलली तर तीही कमी होऊ शकतात.
काही महिन्यांनी जेव्हा मी फॉलोअपला गेलो, तेव्हा डॉक्टरांनी रिपोर्ट पाहून आनंदाने सांगितलं,
“साखर छान नियंत्रणात आहे. तुम्ही स्वतःसाठी मेहनत घेतलीत.”
त्या क्षणी मला स्वतःवर अभिमान वाटला.

मी डॉक्टरांना हसूनच म्हणालो, “औषधांवर नाही, सवयींवरच उपचार आहेत — हे आता नीट समजलं.”
आज मी माझ्या ऑफिसमधल्या सहकाऱ्यांना एकच सांगतो “डायबेटीस म्हणजे आयुष्य संपल्याचा verdict नाही. तो म्हणजे आयुष्य पुन्हा व्यवस्थित जगण्याची संधी आहे.”

............
Photo Credit : AI

13/11/2025

💬 डॉक्टर, मला इन्सुलिन नाही घ्यायचं!
(दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयाच्या ‘मधुमेह नियंत्रणाची सप्तपदी’ उपक्रमातील एक संवाद)

👨‍🦳 रुग्ण: “डॉक्टर, मला इन्सुलिन नको वाटतंय. ते मला नाही घ्यायचं!”
👨‍⚕️ डॉ. हृषिकेश जोशी (हसत): “हे वाक्य मी दररोज एक-दोन वेळा नक्की ऐकतो! पण आधी सांगा, की तुम्हाला एवढी भीती का वाटते?”
👨‍🦳 रुग्ण: “लोक सांगतात, की एकदा इन्सुलिन सुरू केली की आयुष्यभर घ्यावे लागते. कुणाला चक्कर आली, कुणाचं वजन वाढलं… असं काहीतरी ऐकतो.”
👨‍⚕️ डॉ. जोशी: “ही सगळी अर्धवट माहिती आहेच तसाच तो पूर्ण गैरसमज आहे! इन्सुलिन म्हणजे शिक्षा नाही, ती शरीराची गरज आहे. आपल्या स्वादुपिंडातल्या बीटा पेशी रोज इन्सुलिन तयार करतात. हे हार्मोन रक्तातील साखरेवर नियंत्रण ठेवतं. पण जेव्हा शरीराचं नैसर्गिक उत्पादन कमी होतं, तेव्हा बाहेरून दिलं जाणारं इन्सुलिन म्हणजे शरीराला मदत, औषध नव्हे.”
👨‍🦳 रुग्ण: “म्हणजे ते ‘केमिकल’ नाही?”
👨‍⚕️ डॉ. जोशी: “अगदी नाही! तेच नैसर्गिक हार्मोन आपण बाहेरून देतो. त्यामुळे इन्सुलिन म्हणजे शरीराच्या कार्याला दिलेली साथ आहे.”
👨‍🦳 रुग्ण: “आणि जर घेतलं नाही तर?”
👨‍⚕️ डॉ. जोशी: “मग शरीराला साखरेवर नियंत्रण ठेवायला पुरेशी ताकद मिळत नाही. गुंतागुंत वाढू शकते. म्हणूनच इन्सुलिन ‘घ्यायचं की नाही’ हा पर्याय नसतो. ते ‘कधी आणि किती’ हे डॉक्टर ठरवतात.”
👨‍🦳 रुग्ण (हसत): “म्हणजे इन्सुलिन म्हणजे माझं बॅकअप पॉवर?”
👨‍⚕️ डॉ. जोशी: “बरोबर! आणि ही पॉवर घेतली तर साखरही नीट राहते आणि चेहऱ्यावरचा गोडवा पण!” 😄
👨‍⚕️ डॉ. जोशी : “आता काळ बदललाय, इन्सुलिनही बदललंय! आजच्या आधुनिक इन्सुलिन रुग्णासाठी अधिक सोपी, सुरक्षित आणि जवळपास वेदनारहित आहेत. पूर्वी सुई, वेदना आणि त्रास याची भीती असायची; पण आता पेनसारख्या इन्सुलिन वापरायला अगदी सहज आहेत.”
👨‍🦳 रुग्ण: “म्हणजे रोज घेतली तरी त्रास नाही?”
👨‍⚕️ डॉ. जोशी: “अगदी नाही! म्हणूनच मी नेहमी सांगतो इन्सुलिन हा काही पर्याय नाही, ती तुमच्या दिनक्रमाचा एक भाग आहे.”
👨‍🦳 रुग्ण (हसत): “म्हणजे आता इन्सुलिन माझी रोजची गरज आहे, असे मी समजतो!”
👨‍⚕️ डॉ. जोशी: “आणि ती गरजच तुम्हाला नव्याने आयुष्य जगायला शिकवेल!” 😄

............
Photo Credit : AI

12/11/2025

मस्त झोप घ्या, आराम करा... कारणं?

सकाळी झोपेतून उठल्यापासून मोबाईल स्क्रीन, दिवसभर लॅपटॉपचा, टॅबचा स्क्रीन, घरी आल्यावर परत टिव्हीचा स्क्रीन आणि झोपताना पुन्हा मोबाईलचा स्क्रीन. या स्क्रीनमध्ये डोकं बाहेर काढून आपण शांत झोप घेतो का, व्यवस्थित आराम करतो का, या प्रश्नाचं ‘नाही’ उत्तर असणाऱ्यांसाठी ही पोस्ट!
या दोन्ही गोष्टी महत्त्वाच्या आहेत. कारण, झोप म्हणजे औषध आहे. आराम म्हणजे मधुमेह नियंत्रणाचा उपचार आहे. दिवसभराच्या धावपळीत आपण शरीराला विश्रांती देणं विसरतो. झोप हे शरीर आणि मन यांचा रीसेट बटण आहे. पुरेशी झोप आणि थोडा शांत वेळ, हीच आरोग्याकडे नेणारी खरी पायरी.
दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयातर्फे सुरु झालेल्या ‘मधुमेह नियंत्रणाची सप्तपदी’ (SEVEN STEPS TO LIVE WITH DIABETES) या जनजागृती मालिकेतील हा एक महत्त्वाचा टप्पा ‘झोप आणि आराम’.
आरोग्य टिकवायचं असेल, तर मनालाही विश्रांतीची गरज ओळखा. 🩵

💤 १. झोपेचा अभाव म्हणजे ताण आणि साखर वाढ
जेव्हा आपण कमी झोपतो, तेव्हा शरीरात ताणवर्धक हार्मोन्स वाढतात. हे हार्मोन्स रक्तातील साखर वाढवतात, कारण शरीराला ‘ताण आहे, ऊर्जा हवी’ असा सिग्नल मिळतो.

⚖️ २. झोपेमुळे इन्सुलिननी कार्य सुधारते
पुरेशी आणि शांत झोप घेतल्याने शरीरातील पेशी इन्सुलिननीला चांगला प्रतिसाद देतात.
म्हणजेच, रक्तातील साखर नियंत्रणात राहते.
अपुर्‍या झोपेमुळे इन्सुलिननी रेझिस्टन्स निर्माण होतो. तो टाइप २ मधुमेहाचा मुख्य कारणांपैकी एक आहे.

🧘‍♀️ ३. Relaxation ने ताण कमी होतो
ध्यान, प्राणायाम, वाचन, संगीत, छंद अशा relaxation च्या सवयींनी मन शांत होतं.
ताण कमी झाल्याने शरीरात हार्मोन्सचं संतुलन सुधारतं, आणि साखर नियंत्रण सुकर होतं.

🍃 ४. झोपेचं वेळापत्रक ठरवा
दररोज एकाच वेळी झोपेची आणि झोपेतून उठण्याची वेळ निश्चित करा. झोपेण्यापूर्वी स्क्रीनपासून दूर राहणं, हलका आहार ही छोट्या बदलातून मोठे आणि चांगले परिणाम तुम्हाला दिसतील.

💙 ५. ‘आराम’ म्हणजे निष्क्रियता नव्हे!
Relaxation म्हणजे मन आणि शरीराला रिस्टार्ट कारणं.
हा ‘रिस्टार्ट’ शरीराच्या प्रत्येक पेशीत सकारात्मक ऊर्जा निर्माण करतो. त्यामुळे साखरेचं नियंत्रण नैसर्गिकरीत्या सुलभ होतं.

“मधुमेहाचं नियंत्रण हे केवळ औषधं आणि आहारावर अवलंबून नसतं; ते मनाच्या शांततेशीही जोडलेलं असतं. पुरेशी झोप आणि दररोजचा थोडा आराम हा शरीराला नवचैतन्य देतो, ताण कमी करतो आणि इन्सुलिननीचं कार्य सुधारतो. त्यामुळे झोपेला ‘हलक्यात घेऊ नका!’ ती तुमच्या शरीराची उपचारशक्ती आहे.”

डॉ. वैशाली देशमुख, एंडोक्रिनॉलॉजिस्ट, दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालय
........

............
Photo Credit : AI

11/11/2025

Diabetes Awareness Post

10/11/2025

गोडावर नियंत्रण, आरोग्याचं संरक्षण!

१४ नोव्हेंबर, जागतिक मधुमेह दिनाच्या निमित्ताने दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयातर्फे ‘मधुमेह नियंत्रणाची सप्तपदी (Seven Steps to Live Well with Diabetes)’ हे जनजागृती अभियान सुरू करण्यात आले आहे. या अभियानाअंतर्गत मधुमेह नियंत्रणासाठी आवश्यक असलेल्या सात टप्प्यांबाबत माहिती दिली जात आहे.
त्याच मालिकेतील हा तिसरा भाग आज प्रसिद्ध करण्यात आला असून, नागरिकांमध्ये मधुमेहाविषयी शास्त्रीय माहिती आणि जागरूकता निर्माण करणे, हा या उपक्रमाचा मुख्य उद्देश आहे.

मधुमेह म्हणजे काय?
हा असा आजार आहे, की जो तुमच्या शरीराच्या ‘साखर व्यवस्थापन विभागा’तली गडबड समोर आणतो!
आपल्या शरीरात एक छोटासा कारखाना असतो, त्याच नाव स्वादुपिंड!
याच कारखान्यात ‘बीटा पेशी’ नावाचे कामगार दिवस-रात्र मेहनत करून इन्सुलिननी नावाचं संप्रेरक तयार करतात. हे इन्सुलिननी म्हणजे शरीरातल्या साखरेवर लक्ष ठेवणारं सिक्युरिटी गार्डच! रक्तातील साखर जास्त वाढली तर लगेच तिला पेशींमध्ये पाठवून उर्जेत रुपांतर करतात.
पण जेव्हा इन्सुलिननी कमी प्रमाणात तयार होतो, किंवा आपलं काम नीट करत नाही... तेव्हा रक्तातील साखरेवर कोणतच नियंत्रण रहात नाही. ती वेगाने वाढते. ती साखर लघवीतही शिरते. यालाच म्हणतात मधुमेह!
थोडक्यात सांगायचं तर —
मधुमेह हा ‘साखरेचा नव्हे, तर नियंत्रणाचा भाग’ आहे.
इन्सुलिननी नीट काम केलं, तर सगळं गोड गोड राहतं;
नाहीतर गोडपणाचं प्रमाण जरा जास्त वाढतं!
मधुमेहाचे टाईप १ आणि टाईप २ असे दोन प्रकार सामान्यतः दिसतात.

🍭 टाईप १ – लहान वयातील साखरेचे बंड!
हा प्रकार बहुतेक वेळा लहान मुला-मुलींमध्ये दिसतो.
आपल्या शरीरातील रोगप्रतिकारक शक्ती आपल्याच इन्सुलिननी तयार करणाऱ्या बीटा पेशींवर हल्ला करते! ⚔️
बीटा पेशींचा कारखाना बंद, म्हणजे इन्सुलिननी उत्पादन शून्य!
रक्तातील साखर नियंत्रित करण्याची कोणतीच व्यवस्था रहात नाही.
अशा वेळी साखर नियंत्रणासाठी गोळ्या उपयोगाच्या ठरत नाहीत;
म्हणून दिवसातून तीन-चार वेळा इन्सुलिननी इंजेक्शन घ्यावं लागतं
डोस चुकला? तर साखर एवढी वाढते की रुग्ण बेशुद्धही पडू शकतो.

🍬 टाईप २ – मोठ्यांचा साखर संग्राम!
हा प्रकार मोठ्यांमध्ये, विशेषतः गोड खाणं, ताण, आणि बसून काम करणाऱ्यांमध्ये दिसतो.
इथे इन्सुलिननी तयार तर होतं, पण ते योग्य पद्धतीने कार्य करीत नाही.
त्याच वेळी रक्तातील साखर वाढलेली असते. त्यामुळे आणखी इन्सुलिननी तयार होतं!
त्यासाठी स्वादुपिंड ओव्हरटाईम करतं. पण फायदा? काहीच नाही.
साखर तरी वाढलेलीच राहते.
अशा सततच्या धकाधकीमुळे रक्तवाहिन्या कठीण आणि अरुंद होतात.
त्यातून हृदयविकार, पक्षाघात अशी संकटं डोकं वर काढतात.

मधुमेहाच्या दोन्ही प्रकारांमध्ये फरक एवढाच की,
टाईप १ मध्ये इन्सुलिननी तयारच होत नाही,
आणि टाईप २ मध्ये ते असतं, पण त्याची प्रभावी वापर होत नाही!

🩸 HbA1C म्हणजे काय? — साखरेचं तीन महिन्यांचं रिपोर्ट कार्ड!
मधुमेह नियंत्रित आहे की नाही, हे सांगणारी सर्वात विश्वासार्ह चाचणी म्हणजे HbA1C.
थोडक्यात सांगायचं तर, ही चाचणी म्हणजे तुमच्या शरीराचं ‘साखर नियंत्रणाचं मार्कशीट!’

📘 कशी होते ही चाचणी?
आपल्या रक्तात लाखो लाल पेशी (Red Blood Cells) असतात.
या पेशींवर ग्लुकोजचे छोटे रेणू चिकटून बसतात
लाल पेशींचं आयुष्य साधारण १२० दिवसांचं असतं,
म्हणून गेल्या तीन महिन्यांतील साखरेचं सरासरी प्रमाण ही चाचणी अचूकपणे दाखवते.

📊 रिझल्टचा अर्थ काय?
ही चाचणी सांगते, की रक्तातील किती टक्के लाल पेशींवर ग्लुकोजचे रेणू चिकटले आहेत.
६.५% ते ७% — मधुमेह नियंत्रणात आहे! 👍
६.५% च्या आसपास — तरुणांसाठी उत्तम.
७ ते ७.५% — वयस्कर व्यक्तींसाठी योग्य मर्यादा.
दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयातील वैद्यकीय तज्ज्ञ डॉ. अमित वाळिंबे यांनी सांगितले की, “मधुमेहावर नियंत्रण म्हणजे फक्त वेळेवर औषधं घेणं नव्हे; तो म्हणजे जीवनशैलीचा सातत्यपूर्ण संकल्प आहे. नियमित चालणं, योग्य खाणं, ताण कमी करणं यातून मोठा फरक पडतो. त्यामुळे मधुमेह फक्त आजार नाही, तो आपली जीवनशैली सुधारण्याचा इशारा आहे. HbA1C ही त्यातील एक चाचणी आहे. त्यातून आपण स्वतःची काळजी किती घेतली याचं आरशातलं प्रतिबिंब दिसते.”

Photo Credit: freepik.com

Deenanath Mangeshkar Hospital and Research Center

27/11/2025

23/11/2025

21/11/2025

20/11/2025

19/11/2025

17/11/2025

15/11/2025

14/11/2025

13/11/2025

12/11/2025

11/11/2025

10/11/2025

Address

Telephone

Website

Alerts

Contact The Practice

Shortcuts

Share

Category