Shri Vishwa-swasti Ayurveda & Panchakarma Centre

30/04/2025

Authentic Ayurveda 🖥️ with Digitalised Transformation 🌿

25/04/2025

🔥Acidity or Hyper acidity 🔥is Considered as अम्लपित्त in ayurveda.
♦️Causes♦️
🍲Oily , Fried and Fermented Foods
🥃Alcohol and smoking
⏲️Sleeplessness & Excessive night work
☕Tea or coffee
🌡️Stress & anger
Some times acidity may present just as a symptom of disease so treating the underlying cause is equally important and expert opinion is adviced.

Ksh*tija Kulkarni

Shri Vishwa-swasti Ayurveda & Panchakarma Centre

06/04/2025

https://youtube.com/shorts/n2fgf2lKKY8?si=UmSE7DHhIg1FCOGO
Check out our video of Shatavari Kalpa at Shri Vishwa-swasti Ayurveda & Panchakarma Centre

🌿 Benefits of Shatavari Kalpa🌿1. Balances Female HormonesHelps regulate menstrual cycles, reduce menstrual cramps, and ease menopause symptoms.2. Supports ...

30/03/2025

And it is trending so.. Uttarbasti preparations made

23/03/2025

Book your Slot Today !!
🌿Ayurveda Panchakarma Treatment : Vaman🌿.

This is Vaman Season !!

♦️Benefits of Vaman (Therapeutic Emesis) in Ayurveda♦️

Vaman is one of the five Panchakarma therapies, primarily aimed at expelling excess Kapha dosha from the body. It is particularly beneficial when done in the Vasant Ritu (spring season) as "Vasantik Vaman" to balance accumulated Kapha.

✅ Key Benefits of Vaman Therapy:

1️⃣ Detoxification & Kapha Cleansing
♦️Removes excess Kapha, which causes respiratory issues, allergies, and congestion.
♦️Cleanses the stomach and upper gastrointestinal tract.

2️⃣ Improves Digestion & Metabolism

♦️Enhances Agni (digestive fire) and prevents indigestion, bloating, and heaviness.
♦️Helps in weight management by reducing Kapha-related obesity.

3️⃣ Beneficial for Respiratory Disorders

♦️Effective for chronic cold, asthma, bronchitis, sinusitis, and allergic rhinitis.
♦️Clears mucus and congestion in the respiratory system.

4️⃣ Skin Health & Glow

♦️Helps in acne, psoriasis, eczema, and other Kapha-related skin disorders.
♦️Removes toxins, improving skin clarity and texture.

5️⃣ Mental Clarity & Emotional Balance

♦️Reduces lethargy, drowsiness, and brain fog.
♦️Helps in stress, anxiety, and depression by balancing Kapha and Tamas guna.

6️⃣ Regulates Hormonal & Reproductive Health

♦️Useful in PCOS, hypothyroidism, and menstrual irregularities.
♦️Enhances fertility and hormonal balance.

7️⃣ Prevention of Kapha Disorders
♦️Helps prevent cholesterol issues, joint stiffness, and water retention.

🌿When to Consider Vaman?🌿

Kapha-dominant symptoms: Excess mucus, heaviness, nausea, dull digestion.
Chronic respiratory or skin issues.
Obesity or slow metabolism.
Seasonal detox (Vasant Ritu – Spring).

🌿Vaman should always be done under the supervision of an experienced Ayurvedic doctor for the best results! 🌿✨

Ksh*tija Kulkarni Shri Vishwa-swasti Ayurveda & Panchakarma Centre

17/03/2025

🌸 Pure Ayurvedic Gulkand – Taste the Sweetness of Health! 🌸

✅ Boosts Digestion – Say goodbye to acidity and enjoy a happy gut!
✅ Cools Your Body – Natural coolant for summer heat & stress relief.
✅ Glowing Skin – Detoxifies & nourishes from within.
✅ Relieves Fatigue – Energize yourself with nature’s sweetness!

🥄 Made from rose petals & pure rock sugar – 100% natural & preservative-free!

🌿 Ayurveda’s secret for health + taste in every spoonful! 🌿

📢 Order Now & Experience the Goodness!
📞 Call/DM: 7888051611

ksh*tija_kulkarni

08/03/2025

🍲 *मूग सूप: संपूर्ण आरोग्यासाठी अमृततुल्य पेय*

मूग डाळ ही भारतीय आहारातील एक महत्त्वाची डाळ आहे, आणि तिचं सूप म्हणजे पोषणाचा खजिना! हलकं, पचायला सोपं आणि शरीराला ऊर्जा देणारं हे सूप विविध प्रकारे उपयोगी आहे.

🍲 *मूग सूपचे आणखी फायदे:*
१. पचन सुधारते:
फायबरयुक्त असल्यामुळे पचनसंस्था सुधारते.
अपचन, अॅसिडिटी किंवा जडपणा जाणवत असेल तर मूग सूप फायदेशीर.

२. वजन नियंत्रणात मदत:
कॅलरी कमी आणि प्रथिनं जास्त असल्यामुळे वजन कमी करताना उपयुक्त.
पोट भरल्यासारखं वाटतं, त्यामुळे अनावश्यक खाणं टाळता येतं.

३. ताप व अशक्तपणात गुणकारी:
आजारी असताना किंवा अशक्तपणा जाणवत असेल तर मूग सूप ऊर्जा पुनर्संचयित करतं.
सहज पचतं, त्यामुळे बाळं, वृद्ध आणि आजारी व्यक्तींसाठी उत्तम पर्याय.

४. रक्तशुद्धी व त्वचेसाठी लाभदायक:
शरीरातील विषारी घटक बाहेर टाकण्यास मदत करतं.
त्वचेला तजेलदार आणि निरोगी ठेवण्यास मदत.

५. हाडं आणि स्नायू बळकट करणारं:
प्रथिनं आणि कॅल्शियममुळे हाडं मजबूत होतात.
खेळाडू, व्यायाम करणारे लोक आणि वृद्धांसाठी उपयुक्त.
प्रथिनांचा उत्तम स्रोत असल्याने शाकाहारी लोकांसाठी हे प्रथिनयुक्त सूप फायदेशीर.

६. मधुमेह आणि हृदयरोगासाठी चांगलं:
लो ग्लायसेमिक इंडेक्स असल्यामुळे रक्तातील साखर नियंत्रणात ठेवण्यास मदत.
कोलेस्टेरॉल नियंत्रित ठेवल्यामुळे हृदयाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर.

7. पचनास हलकं –
मूग डाळ सहज पचते, त्यामुळे पचनाच्या तक्रारी असलेल्या लोकांसाठी योग्य.

७.रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते – अँटीऑक्सिडंट्स आणि पोषक तत्त्वं यामुळे प्रतिकारशक्ती मजबूत होते.

८. डिटॉक्सिफायिंग प्रभाव –
शरीरातील विषारी घटक बाहेर टाकण्यास मदत करतं.

*मूग सूप बनवण्याचे वेगवेगळे प्रकार:*
1. साधं मूग सूप: फक्त उकडलेली मूग डाळ, मिठ, हळद, मिरपूड आणि तूप टाकून बनवलेलं सूप.

2. आले-लसूण मूग सूप: पचन सुधारण्यासाठी आणि प्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी आलं-लसूण घालून बनवलेलं सूप.

3. हिरव्या मूगाचं सूप: संपूर्ण हिरव्या मूगापासून बनवलेलं, फायबर आणि अँटीऑक्सिडंट्सने भरलेलं सूप.

*कसं प्यावं?*
🍲सकाळी उपाशीपोटी किंवा रात्री हलकं जेवण म्हणून घेऊ शकता.
बाळांपासून वृद्धांपर्यंत कोणालाही देता येईल.

🍲कमी मसाले आणि तूप घालून आहारात नियमित समाविष्ट केल्यास आरोग्यासाठी उत्तम.

🍲मूग सूप हा एक संपूर्ण आहाराचा उत्तम पर्याय आहे, जो चवदार, पौष्टिक आणि सहज पचणारा आहे!

वैद्य क्षितिजा कुलकर्णी
एम. डी. आयुर्वेद पुणे
अधिक माहिती साठी:
https://whatsapp.com/channel/0029Vab9KiY0G0Xp4hNRyt1I

https://chat.whatsapp.com/L7LrfWJaYDKDotPgewxReO

03/03/2025

आयुर्वेद बुद्धी स्मरणशक्ती आणि एकाग्रता विषयी काय सांगतो? त्या विषयी माहितीपर लेख प्रकाशित : मार्च २०२५ व्यापारी मित्र

19/01/2025

New year resolutions !!
Ensure your health with integrity of Ayurveda 🌿

Start your day with ayurveda morning routine like oil pulling , tongue scrapping and much more.
Know about seasonal eating habits to boost your immunity and energy.

Get to know more about how to implement ayurveda in moder lifestyle or Tech life like longer screen time, working hours, night shifts, sedentary life, hectic travellings etc.
And
Check out simple panchakarma plans along with ayurveda superfoods and authentic ayurveda medication.

For more details visit Ksh*tija Kulkarni
Shri Vishwa-swasti Ayurveda & Panchakarma Centre
Dr. Ksh*tija Kulkarni
7888051611
M.D.ayurveda

#2025

12/12/2024

गोष्टी लक्षात न राहणे , विस्मृती किंवा विसराळू पणा हा बरेचदा केवळ लक्षण म्हणून आढळतो किंवा स्वतंत्र आजार म्हणून देखील हा असू शकतो. या लेखात आयुर्वेदात या विषयी काय सांगितले आहे ते पाहुयात.

✨प्रकृती आणि बुद्धी स्मृती एकाग्रता
मनुष्याचे वय, प्रकृती या नुसार देखील स्मरणशक्ती ,आकलन शक्ती ह्यात तफावत दिसून येते. आयुर्वेदानुसार मध्य वय म्हणजेच १६ ते ४० हे पित्तदोष प्राधान्य असलेला काळ असतो. ह्या नंतर विस्मरण होणे वाढू लागते कारण शरीरात वार्धक्य म्हणजेच वात दोष वृद्धी होण्यास सुरुवात होते.
बालवय म्हणजे वय वर्ष १६ पर्यंत हे कफ दोष प्राधान्य असल्याने ह्या वयात निसर्गतः च आकलन शक्ती, धृती म्हणजे च धारण शक्ती आणि स्मृती म्हणजेच पॉवर ऑफ रीकलेक्शन देखील उत्तम असते.
“ते वयोहो रात्रि भुक्त अन्ते अंत मध्य आदी गा क्रमात्”
असे हे सूत्र प्रत्येक दोषाचे प्राधान्य कधी कोणत्या काळात , वयात असते हे सांगतात , पित्त प्राधान्य असलेल्या व्यक्ती या निसर्गतः च मेधावी म्हणजेच तल्लख बुद्धी च्या असतात. वात दोष प्राधान्य असलेल्या व्यक्ती ना पटकन आकलन होते परंतु चल गुण हा वात दोषाचा प्रधान गुण असल्याने त्या व्यक्तींची धारण शक्ती म्हणजेच दीर्घ काळ लक्षात ठेवण्याची क्षमता कमी असते. स्त्री आणि पुरुष ह्यांच्या बुद्धी मध्ये gender wise काही फरक नसतो.
निश्चितच हा झाला सामान्य नियम परंतु हेच आजार ह्या स्वरूपात असेल तर त्यास वय , प्रकृती ह्या व्यतिरिक्त औषधांची आणि अन्य चिकित्सा उपक्रमांची जोड द्यावी लागते.

✨आहार आणि बुद्धी स्मृती एकाग्रता
विस्मरण होणे ह्यास आणखीन महत्वाचा कारणीभूत घटक म्हणजे आपला आहार, विहार आणि दिनचर्या होय. सात्विक , राजसिक आणि तामसिक आहार असे ३ प्रकारात आपल्याला दैनंदिन खाण्याचे पदार्थ हे विभाजित करता येतात.
ताजे पदार्थ ,दूध,लोणी , तूप हे सात्विक आहाराचे उदाहरण आहे , शिळे अन्न,उष्टे अन्न हा तामसिक आहार होय तर चमचमीत, तळलेले पदार्थ तिखट, खारट मसाले असलेले पदार्थ हे राजसिक आहार होत.
आजच्या काळातील स्ट्रीट फूड ,जंक फूड ,हॉटेलिंग, packed food , biscuits ,बेकरीचे पदार्थ ह्यांचा समावेश तामसिक आहारात होते.
आंबवलेले पदार्थ, वारंवार चीझ, पनीर यांचे सेवन हे रक्त खराब करणारे ठरते, हे मुख्यतः राजसिक पदार्थांमध्ये समाविष्ट होतात . आयुर्वेदात विरुद्ध आहार जसे कि फ्रुट सलाड, मिल्क शेक,दूध भात आणि मीठ ,दही दूध भात एकत्र खाणे, मासे आणि दूध , गूळ आणि दूध याचे एकत्र सेवन हे मज्जा धातू खराब होण्याचे प्रमुख कारण सांगितले आहे. दीर्घकाळ ह्याचे सेवन हे ना केवळ विस्मरण होण्यास कारणी भूत ठरते परंतु अनेक मेंदू च्या आजारात देखील प्रमुख हेतू म्हणून आढळून येते.
मांसाहार हा देखील ह्याच प्रकारातील आहार आहे. प्रत्यक्ष मांस खाण्याऐवजी सूप स्वरूपातील मांसाहार हा अपायकारक नसतो त्यामुळे त्याचा वापर आहारात जरूर करावा.
आयुर्वेदात बुद्धी उत्पन्न होण्याचा महिना हा गर्भिणी चा ६ वा महिना सांगितला आहे. काही पदार्थ जसे कि गवार, तोंडले हे पदार्थ बुद्धी मांद्य करणारे आहेत हे त्यावेळी न खाण्याचा आणि त्या ऐवजी काही विशिष्ट औषधी दूध, तूप युक्त पदार्थ खाण्यात ठेवण्यास सांगितले जाते. कांदा, लसूण हे देखील बुद्धी मांद्यकर म्हणून सांगितले आहेत.

✨विहार आणि बुद्धी स्मृती एकाग्रता
साधारण विद्यार्थी अथवा बुद्धी जीवी वर्गासाठी पूर्वे ला तोंड करून वाचन अथवा पाठांतर ,अन्य अभ्यास करावा तसेच शक्य असल्यास दर्भ असलेले आसन वापरावे. अभ्यासाला बसायची स्थिती हि पुस्तक आपल्या डोळ्याच्या रेषेत धरून असावी खूप खाली किंवा झोपून पुस्तक वर धरून वाचू नये.
मानवी मेंदू हा वर उल्लेख केल्या प्रमाणे मज्जा धातू पासून बनला आहे त्याची उत्पत्ती हि ग्रहणी म्हणजेच जठराग्नी चे जे स्थान आहे तेथे होते. त्यामुळेच प्राकृत अग्नी आणि प्राकृत पित्ताची शरीरातील स्थिती हि तुमची बुद्धी स्मृती एकाग्रता वर्धनास उपयुक्त ठरते.याकरिताच जेवणाच्या वेळा नियमित करणे, तहानेशिवाय अतिरिक्त आणि जेवताना मध्ये मध्ये किंवा जेवण होण्या पूर्वी पाणी पिणे असे न करायचा सल्ला चिकित्सक देत असतात , हे वर वर पाहता साधा वाटणारा सल्ला तुमचे BIOLOGICAL CLOCK उत्तम राखण्यास मोलाचा वाटा उचलतो. दिनचर्या पैकी लवकर उठून अभ्यंग,नस्य आणि रसायन जसे कि च्यवनप्राश , ब्राह्मी प्राश, मेध्य रसायन सेवन करावे.

✨बुद्धी स्मृती एकाग्रता आणि बाह्य उपचार
भस्त्रिका,कपालभाती हे देखील वात दोष नियंत्रण आणि अग्नी वर कार्य करणारे प्राणायाम प्रकार आहेत,त्राटक सारखे उपक्रम हे आलोचक नावाच्या पित्तावर काम करून एकाग्रता वाढविण्यास मदत करतात.

क्रमशः १
डॉ. क्षितिजा कुलकर्णी
एम. डी.आयुर्वेद
७८८०५१६११

https://chat.whatsapp.com/L7LrfWJaYDKDotPgewxReO
https://whatsapp.com/channel/0029Vab9KiY0G0Xp4hNRyt1I

27/10/2024

*दिवाळी आणि आयुर्वेद १*

दिवाळी सण हा भारतातील अत्यंत महत्वाचा सण आहे .आयुर्वेदानुसार हा सण फक्त धार्मिक किंवा सांस्कृतिक दृष्ट्या महत्वाचा नसून शरीर आणि मन ह्यांच्या आरोग्यासाठी देखील उपयोगी आहे. दिवाळी सण हा शरद ऋतू चे संपतानाचे काही दिवस आणि हेमंत ऋतू ची सुरुवात असताना येतो . निसर्गतः च हा काळ उर्जा वर्धक आणि ताजेतवाने करणारा असतो. या काळातील आहार ,आचरण आणि जीवनशैली यातील बदल हे स्वास्थ्य टिकवून ठेवतात.
दिवाळी म्हणजे अभ्यंग स्नान उटणे, अभ्यंग तेल , पहाटे उठणे हे सर्व आलेच ! वातावरणात थंडी ला सुरुवात झालेली असते त्या करीत हे सर्व करायची पद्धत आहे. सकाळी लवकर उठल्याने तसेच अभ्यंग केल्याने या ऋतू मध्ये अग्नी चे बल वाढलेले असते त्याच प्रमाणे निसर्गतः हा काळ शरीर पोषणासाठी उपयुक्त असल्याने दिवाळीतील पदार्थ म्हणजेच फराळ ह्याची योजना केलेली आहे.
अभ्यंग म्हणजेच अंगाला तेल लावणे आणि जिरविणे ह्याचे उपयोग केवळ त्वचेचे आरोग्य टिकविणे इतकेच नसून विशिष्ठ औषधी योजना करून अम्लपित्त, पचन विकृती ,मन स्थिर आणि शांत करणे याकरिता देखील आयुर्वेदात केलेला आहे . त्यामुळे अभ्यंग करणे हा आपल्या दिनचर्येचा एक भाग असायला हवा. वर वर पाहता छोटी वाटणारी अभ्यंग हि गोष्ट पोटाच्या आणि अनेक मानसिक अस्वास्थ्याच्या अवस्थेत गुणकारी ठरते.
या लेखात दिवाळीतील केल्या जाणाऱ्या पदार्थांविषयी जाणून घेऊयात.
दिवाळीत *रवा लाडू* केले जातात . रवा हा गुणधर्माने किंचित उष्ण , वातशामक ,बृहण म्हणजेच शरीराचे सप्त धातू पोषण करणारा आहे आणि पचायला जड आहे. हा भाजून घेऊन वापरायची पद्धत आहे त्यामुळे ग्लयसिमीक इंडेक्स लो होतो, जे शरीरासाठी हितकर आहे. रव्याचे उप्पीट हे पित्तकर ठरते परंतु जेव्हा ह्याची खीर किंवा लाडू बनविले जातात तेव्हा त्यातील तूप ,साखर , दूध हे पदार्थ उष्ण गुण कमी करण्यास मदत करतात . रवा हा गव्हा पासून बनवितात आणि आयुर्वेदात गहू हा बृहणीय , हाडे सांधणारा असा सांगितला आहे.

*बेसन लाडू* हे देखील मुख्यतः लक्ष्मीपूजन असलेल्या दिवशी नैवेद्याला करण्याची प्रथा आहे. त्या सोबत *साळीच्या लाह्या ,केशर दूध , बत्तासे* असा नैवेद्य असतो. साळीच्या लाह्या ह्या पचायला हलक्या , तळणीचे पदार्थ खाऊन होणारी तहान शमविणाऱ्या असतात. इतर वेळी देखील साळीच्या लाह्या सर्व वयोगटातील व्यक्तींकरिता उपयोगी आहेत.

बेसन पीठ हे हरभरा डाळीपासून बनविले जाते. आधुनिक आहार शास्त्रानुसार प्रोटीन चा सर्वोत्तम स्रोत म्हणून हे प्रसिद्ध आहे .आयुर्वेदात हे वातूळ असे सांगितले आहे त्यामुळे ह्याचे सेवन हे कृश व्यक्ती, रुक्ष त्वचा , अति बोलणाऱ्या व्यक्ती , चंचल पणा, hyperactive व्यक्ती ह्यांनी टाळावे. याकरिताच ते भाजून घेऊन साखर आणि तुपातील बेसन लाडू करायची पद्धत आहे . सोबतचे तूप आणि साखर पाक हे हरभरा डाळीच्या पिठाचा रुक्ष पणा आणि वातूळ पणा संतुलित करतात.
सध्या ग्लूटेन ऍलर्जी हि आरोग्य विषयी भेडसावणारी समस्या आहे . त्या वेळी गहू पीठ किंचित ओवा मिसळून अथवा हरभरा डाळीचे पीठ एरंडेल सारखे स्नेह घालून वापरायला सांगितले जाते.

*मैदा* देखील काही *मिठाई* बनविताना वापरला जातो परंतु जरी मैदा हा गव्हा पासून बनविला जात असेल तरी देखील त्याचा ग्लयसिमीक इंडेक्स जास्त असल्याने स्थूलपणा , रक्तातील साखर वाढणे, मलबद्धता असे त्रास वाढवितो. याकरिता मैद्याचा वापर आहारात टाळावा.

*शंकर पाळे* सारख्या पदार्थांमध्ये त्या ऐवजी मुगाचे पीठ वापरावे. गोडासाठी साखरे ऐवजी गूळ वापरावा ,तो जुना असावा. जुना गूळ मल आणि मूत्र ह्यांचे अनुलोमन करतो. बाजारात ज्वारी पासून बनविलेला गूळ देखील आता उपलब्ध असतो तो वापरल्यास आरोग्य दृष्ट्या अधिक चांगले आहे.

या ऋतू मध्ये ज्वारी आणि बाजरी हि तृण धान्ये खाण्यात ठेवावीत. याकरिताच *वसूबारस* जो दिवाळीचा प्रथम दिवस मानला जातो, त्या दिवशी बाजरी ची भाकरी अथवा बाजरी, गूळ ह्याचा नैवेद्य दाखवतात. या सोबत गवार भाजी खाण्यात असते . ती उष्ण असल्याने थंडी असलेल्या ऋतू करीता योग्य आहे. परंतु , इतरवेळी गवार हि आयुर्वेदानुसार बुद्धी मांद्य करणारी सांगितली आहे त्यामुळे परीक्षार्थी विद्यार्थी , गर्भिणी स्त्रिया किंवा काही मानस विकार ह्यात ती वर्ज करतात.

*क्रमशः*
वैद्य क्षितिजा कुलकर्णी
आयुर्वेद वाचस्पती
श्री विश्वस्वस्ती आयुर्वेद , पुणे
(७८८८०५१६११)
*अशा अन्य माहिती करिता*
https://whatsapp.com/channel/0029Vab9KiY0G0Xp4hNRyt1I

06/10/2024

🍈*कोहळा* 🍈
वर्षभर मिळणारे फळ , हे औषधी गुणधर्म असणारे आहे.
गर्भिणी साठी कोहळा अतिशय उपयुक्त आहे.
🍈कोहळा पचायला हलका, चवीला गोडसर आणि शरीरात थंडावा उत्पन्न करणारा आहे. हा पित्त कमी करतो. रक्तातील उष्णता कमी करण्यास मदत करतो. त्यामुळे अनेक त्वचा विकार, psoriasis तसेच यकृत विकृती, नाकातून रक्त येणे, पाळी मार्फत अथवा शौच्या वाटे रक्त स्त्राव यामध्ये कोहळा रस हा अन्य औषधांसोबत अनुपान म्हणून वापरतात.
🍈मूत्र प्रवर्तनास अडचणी होत असल्यास विशेषत: गर्भिणी अवस्थेत ह्याचा रस साखर घालून प्यायला जातो.
मूतखडे यावर देखील कोहळा रस हिंग आणि यवक्षार वापरला असता ते फुटायला मदत होते.
🍈कोहळ्याचे सरबत, कोहळा वडी या स्वरूपात टिकाऊ पदार्थ बनविले जातात.
🍈कोहळ्याचे जून, नवा आणि पिकलेला यानुसार देखील गुणधर्म बदलतात.
जुना कोहळा हा शरीरात कफ दोष वाढविणारा असतो. परंतु, हाच जर शुक्र विकार, वात विकार ह्यात वापरला तर गुणकारी ठरतो.
🍈आयुर्वेदात शुद्ध रक्त आणि पित्त दोषाची साम्य अवस्था ही मज्जा धातू आणि पर्यायाने मानस विकार मेंदू यासाठी गरजेची असते त्याकरिता कोहळा हे उत्तम रसायन म्हणून काम करते.
फिटस् येणे, बुद्धी स्मृती एकाग्रता वाढविण्यासाठी कोहळा रस अन्य औषधे अथवा विविध अनुपान वापरून योजला जातो.

वैद्य क्षितिजा कुलकर्णी
एम. डी.आयुर्वेद
©श्री विश्वस्वस्ति आयुर्वेद व पंचकर्म
७८८८०५१६११

*अशा अन्य माहिती करिता*
https://whatsapp.com/channel/0029Vab9KiY0G0Xp4hNRyt1I

https://chat.whatsapp.com/L7LrfWJaYDKDotPgewxReO