04/07/2025
چۆن ئازارشکێنەکان کاردەکەنە سەر گەدە (ماعیدە) ❗
یەکەم : پاراسیتامۆڵ کاریگەرییەکی ئەوتۆی نیە لەسەر گەدە چونکە کارناکەنە سەر ئەنزیمی کۆکس COX بەتایبەت کۆکسی یەک COX-1 بەڵام ئەگەر بەڕێژەی بەرز بەکاربهێنرێت لەوەیە ببێتە هۆی دروستبوونی ئازار یان دڵتێکچوون یان ڕشانەوە ، هیچ زانیارییەک لەبەردەستدا نییە کە دەریخات و بڵێ بەکارھێنانی پاراسیتامۆڵ هۆکارە بۆ دروستبوونی برینی گەدە .
دووەم : ئازارشکێنەری دژە هەوکردنە ناسترۆیدەکان NSAIDs
ئەم گروپە زۆرترین کاریگەری خراپیان هەیە بەتایبەتی کۆمەڵەی کپکەری (وەستێنەری) کۆکسی یەک COX-1 بە گشتی ئەم کاریگەرییانە دروست دەکەن لەسەر گەدە :
🛑 زیاد بوونی دەردانی ترشێتی گەدە 🔺
🛑 کەمکردنەوەی دەردانی بایکاربۆنات 🔻
🛑 کەمکردنەوەی چینی پارێزەری گەدە 🔻
🛑کاریگەری ڕاستەوخۆی دەرمانەکە لەسەر گەدە ، ئەم دەرمانانە ترشی لاوازن بۆیە پێکهاتەیەکی نا ئایۆنی دروستدەکەن و ڕاستەوخۆ بڵاو دەبنەوە بە ناو خانەکاندا و دەبنە هۆی ڕوشان و بریندارکردنی گەدە .
نموونەی دەرمانی ئەم کۆمەڵەیە وەک : ئەسپرین و کیتۆلۆراک و ئیندۆسید و پرۆفین و ڤۆلتارین و پایرۆکسیکام و .....
بەڵام کۆمەڵەی کپکەری ( وەستێنەری) تایبەتی کۆکسی دوو COX-2 کاریگەری ڕاستەوخۆیان نیە لەسەر گەدە بەڵام زیاد بەکارهێنان و بەردەوامبوون لەسەریان بێگومان کاردەکەنە سەر کۆکسی یەک و ئەوکاتە هەمان کاریگەری خراپیان دەبێت یان کاتێک ئەم کۆمەڵەیە لەگەڵ دەرمانی ئەسپرین بەکاربهێنرێت ئەوا کاریگەری خراپیان دەبێت ، بۆیە ئەگەر هەر زەروور بوو بەکار بێت دەبێت دەرمانی کپکەری ترشێتی گەدە وەک PPI ( وەک ئۆمیپرازۆڵ....) یان میزۆپرۆستۆڵ بەکاربهێنرێت بۆ دروستبوونەوەی چینەکانی گەدە .
نموونەی دەرمانی ئەم کۆمەڵەیە وەک : سیلیکۆکسیب و ئیتۆریکۆکسیب و میلۆکسیکام ....
سێیەم : ئازارشکێنەرە بێ هۆشکەرەکان
هەرچەندە ئەم کۆمەڵەیە کاردەکەنە سەر ناوەندی کۆئەندامی دەمار بەڵام کاریگەری ڕاستەوخۆیان هەیە لەسەر کۆئەندامی هەرس وەک کەمکردنەوەی جوڵەی ڕیخۆڵەکان ئەمیش دەبێتە هۆی دروستبوونی قەبزی و غازات ، هەروەها دەبنە هۆی دڵتێکچوون و ڕشانەوە ، بەد هەرسی بەهۆی کەمکردنەوەی دەردراوەکانی پەنکریاس کە بەکاردێن بۆ هەرسکردنی خۆراک .
زۆربەی ئەو کێشانەی کە دروست دەبن بەهۆی بەکارهێنانی ئازارشکێنەکانەوە بریتین لە :
هەوکردنی گەدە ، بریندارکردنی گەدە ، زیادبوونی ترشەڵۆکی گەدە ، خوێن بەربوونی گەدە ، بۆیە باشترە ئەگەر پێویست نەبوو بەهیچ شێوەیەك بەکارنەهێنرێن یان تەنها ئەو بڕە بەکاربهێنرێت کە پزیشک دەینووسێت و دووبارە نەکڕینەوەیان ...
