https://www.facebook.com/100132282600144/

Rojhallatmed, ٤٠م برامبەر نەخوشخانەی رزگاری, Irbil (2025)

09/09/2025

💙 لە سەنتەری پزیشکی ڕێگای ڕۆژهەڵاتەوە 💙
چاودێری تەندرووستی ئێوە، گرنگترین ئەرکی ئێمەیە!
👩‍⚕️ تیمی پسپۆڕی ئێمە بە خۆشەویستی و بایەخدانەوە، هەموو کاتێک لەگەڵ ئێوەدایە
🏥 لە پشکنین و تەشخیصی پێشکەوتووەوە تا چارەسەری پڕ لە دڵنیایی
📋 چاودێری بەردەوام و لێکۆڵینەوەی ورد بۆ هەموو نەخۆشەکانمان
💊 ڕێنمایی و ئامۆژگاری تایبەتی بۆ هەر حاڵەتێک
تەندرووستی ئێوە لە پێشینەی هەموو شتێکە

📍هەولێر - شەقامی 40 م - بەرامبەر نەخۆشخانەی رزگاری
📞 07514668929

07/09/2025

نەخۆشی داون (Down Syndrome) نەخۆشییەکی جیناتییە کە لە کاتی لەدایکبوون بەهۆی زیادەیی کڕۆمۆزۆمی ٢١ەوە ڕوودەدات. لە جیاتی ئەوەی مرۆڤ دوو کۆپی لە کڕۆمۆزۆمی ٢١ هەبێت، منداڵەکانی تووشی داون سێ کۆپییان هەیە.

تایبەتمەندییەکانی نەخۆشی داون:

تایبەتمەندییە فیزیکییەکان:
- چاوی بەردینکی (چاوی بادەمی شێوە)
- قەدی کورت
- پشتی دەست تەخت
- زمانی گەورە
- ملی کورت
- هێزی ماسولکەیی کەم

کاریگەرییەکان لەسەر فێربوون:
- دواکەوتنی زیرەکی جیاواز (سووک بۆ مامناوەند)
- دواکەوتن لە قسەکردن و زمان
- کێشەکان لە بیرەوەری و تێگەیشتن

کێشە تەندروستییەکان:
- نەخۆشی دڵ
- کێشەکانی بینین و بیستن
- کێشەکانی هەناسەدان لە خەو
- کێشەکانی هاڕژە

چارەسەر و پشتگیری:
- چالاکییەکانی فیزیۆتێراپی
- قوتابخانە تایبەت
- خزمەتگوزاری قسە و دەنگ
- چاوددێریی تەندروستی بەردەوام

زۆرینەی خەڵکی تووشبووی داون دەتوانن ژیانی بە واتا و خۆشی بژین لەگەڵ پشتگیری گونجاو.

04/09/2025

بەرز و پیرۆز بێت یادی لەدایک بوونی پێشەوای مرۆڤایەتی

30/08/2025

شەقیقە یەکێکە لە جۆرەکانی سەرئێشەی ئاڵۆزەکان کە کاریگەری قووڵی لەسەر ژیانی ڕۆژانەی تووشبووەکان دەبێت.

# # چییە شەقیقە؟

شەقیقە جۆرێکی تایبەتی سەرئێشەیە کە بە شێوەیەکی دووبارە دەبێتەوە و زۆرجار لە لایەکی سەر دەست پێدەکات. ئەم ئێشەیە بە شێوەیەکی تەقیناوی و لێدان وەک دەستەی دڵ هەست پێدەکرێت.

# # نیشانەکانی شەقیقە

نیشانە سەرەکییەکان:
- ئێشەی توند لە یەک لای سەر یان هەردوو لا
- هەستکردن بە تەقینەوە یان لێدان لە سەر
- حەساسیەت زیاد بۆ ڕووناکی، دەنگ و بۆن
- دڵخراپی و ڕشانەوە
- نەشتەرگیری (aura) پێش دەستپێکردنی ئێشەکە

جۆرەکانی شەقیقە:
- شەقیقەی بێ نەشتەرگیری (زۆرترین جۆر)
- شەقیقەی بە نەشتەرگیری (بە دیتنی بریسکە یان نووری رەنگاوڕەنگ)

# # هۆکارەکان

هۆکارە ڕاستەقینەکەی شەقیقە هێشتا بە تەواوی نەزانراوە، بەڵام چەند فاکتەرێک ڕۆڵیان هەیە:

فاکتەرە بایۆلۆجییەکان:
- کێشەکانی نێوان خانەی مێشک
- گۆڕانکاری لە ئاستی کیمیاییەکانی مێشک
- فاکتەری جێگایی (کەسانی خێزان تووشبوون)

پەیوەندییەکانی دەکرێن شەقیقە دەستپێبکەن:
- فشاری دەروونی
- گۆڕانکاری لە خەوتن
- هەندێک خۆراک (پەنیری کۆن، چۆکلێت)
- گۆڕانکاری لە کەشوهەوا
- هۆرمۆنەکان (بەتایبەتی لای ژنان)

# # چارەسەرکردن

دەرمانی خێرا:
- ئاسپرین یان ئیبوپرۆفین
- دەرمانە تایبەتەکانی شەقیقە (تریپتان)
- پشوودان لە شوێنێکی تاریک و کپ

پێشگیری:
- دۆزینەوەی پەیوەندییەکان و دوورکەوتنەوەیان
- ڕێکخستنی کاتی خەوتن
- مەشق و وەرزش بە ڕێژەی گونجاو
- کەمکردنەوەی فشاری دەروونی
- خۆراکی سەلامەت

کاتی پەیوەندیکردن بە پزیشک:
- شەقیقە زۆر دووبارە دەبێتەوە
- ئێشەکە زۆر توندە
- نیشانە نوێیەکان دەردەکەون
- دەرمانەکان کاریگەر نین

# # ئامۆژگارییەکانی گرنگ

شەقیقە نەخۆشییەکی چارەسەرکراوە. بە یارمەتی پزیشک و ڕێکخستنی ژیانی ڕۆژانە، زۆربەی تووشبووەکان دەتوانن کۆنترۆڵی باشی لەسەر نەخۆشییەکەیان هەبێت و ژیانێکی ئاسایی بەسەربەرن.

گرنگە تێبگەین کە شەقیقە تەنها سەرئێشە نییە، بەڵکوو نەخۆشییەکی تایبەتە کە پێویستی بە تەرکیزکردن و چارەسەری گونجاو هەیە.

23/08/2025

ڕێنمایی تەندرووستی بۆ خانمانی دووگیان:

خۆراک و خواردنەوە:
- خواردنی خۆراکی هاوسەنگ کە پێکهاتووە لە میوە، سەوزە، دانەوێڵە تەواو، پرۆتین بە کوالیتی بەرز
- خواردنی ئاسیدی فۆلیک (٤٠٠ مایکرۆگرام ڕۆژانە) لە ڕێگەی سپلیمێنتەوە
- خواردنی ئاسنی پێویست (٢٧ میلیگرام ڕۆژانە)
- خواردنەوەی ئاوی زۆر (٨-١٠ گڵاس ڕۆژانە)
- دووربوون لە کافین، کحول، و خۆراکە خامەکان

چالاکی جەستەیی:
- وەرزشی سووک و بەردەوام وەک پیاسەکردن یان مەلەکردن
- یۆگا یان ڕاهێنانی هەناسەدان
- دووربوون لە چالاکی سەخت یان خەتەرناک

چاودێری پزیشکی:
- سەردانی بەردەوامی پزیشک (مانگانە لە سێ مانگی یەکەمدا، دواتر زیاتر)
- ئەنجامدانی پشکنینە پێویستەکان
- وەرگرتنی کوتاڵەکانی پێویست

ڕەفتاری تەندروست:
- خەوتنی بەشی پێویست (٧-٩ کاتژمێر)
- بەڕێوەبردنی ستریس
- دووربوون لە جگەرە و مادەی هۆشبەر
- پاراستن لە تووشبوونی نەخۆشی

هۆشیاری:
- ئاگاداربوون لە نیشانەکانی مەترسی وەک خوێنچوون، ئازاری سەخت، یان کەمبوونەوەی جووڵەی منداڵ

گرنگە پەیوەندی بە پزیشکی پسپۆرەوە بکەیت بۆ ڕاوێژی تایبەت بە باری خۆت.

17/08/2025

شێوازی دروست بەکارهێنانی حەب و دەرمان:
یاساکانی گشتی:
خوێندنەوەی ڕێنماییەکان:

هەمیشە label و leaflet بخوێنەوە
ئاگاداربە لە dosage و کاتی بەکارهێنان
بزانە کە دەرمانەکە چی بۆیە و چۆن کاردەکات

دۆزی دروست:

تەنها ئەو مقدارە بەکاربێنە کە دکتۆر یان pharmacist پێشنیاری کردووە
زیاد یان کەمکردنی دۆز بە سەربەخۆیی مەکە
کاتە دیاریکراوەکان پەیڕەو بکە

هەڵگرتن:

لە شوێنی سارد و وشکدا هەڵبگرە
دوور لە تیشکی ڕۆژ
دوور لە دەستڕاگەیشتنی منداڵان
ڕووبەری تێپەڕاندوو بەکارمەهێنە

ئاگاداریەکانی گرنگ:
کاتی بەکارهێنان:

هەندێک دەرمان لەگەڵ خواردن بەکاردەهێنرێت
هەندێکیان لەسەر بەتاڵی بەکاردەهێنرێت
ڕێنماییەکان بەوردی پەیڕەو بکە

تێکەڵکردن:

زۆر دەرمان ناکرێت پێکەوە بەکاربهێنرێت
هەمیشە دکتۆر یان دەرمانساز ئاگادار بکەرەوە لە دەرمانەکانی تر
تەنانەت herbal supplements دەکرێت کاریگەری هەبێت

کاریگەری لاوەکی:

ئاگاداربە لە side effects
ئەگەر کاریگەری نەخوازراوت هەبوو، دکتۆر ئاگادار بکەرەوە
هەندێک کاریگەری لاوەکی ئاسایین و درێژە ناکێشن

ئاگاداریە تایبەتەکان:
بۆ منداڵان:

دۆزی جیاواز لە گەورەسالان
هەندێک دەرمان بۆ منداڵان گونجاو نین
هەمیشە دۆزی تایبەت بە تەمەن بەکاربێنە

دووگیانی و شیردان:

زۆر دەرمان کاریگەری لە منداڵ دەکات
پێش بەکارهێنانی هەر دەرمانێک دکتۆر ڕاوێژ بکە

نەخۆشی کۆن:

ئەگەر نەخۆشی جگەرە، گورچیلە یان دڵت هەیە
هەندێک دەرمان پێویستە بە وردی بەکاربهێنرێت

چی نەکەین:

دەرمانی کەسی تر بەکارمەهێنە
دۆز زیاد مەکە بۆ خێراتر باشبوون
دەرمان لەگەڵ کحول تێکەڵ مەکە
دەرمانی کۆن یان تێپەڕاندوو بەکارمەهێنە

کاتی ئاگادارکردنەوەی دکتۆر:

کاریگەری لاوەکی سەختو درێژخایەن
دەرمان کاری ناکات
نیشانەی نەخۆشی خراپتر دەبێت
ئەگەر گومانت هەیە لە overdose

یادت بێت، دەرمان ئامرازێکی بەهێزە بۆ چارەسەری نەخۆشی، بەڵام بەکارهێنانی دروستی پێویستە بۆ سەلامەتی و کاریگەری باش.RetryClaude can make mistakes. Please double-check responses. Sonnet 4

11/08/2025

ئەم ڕێگا باشانەی خوارەوە دەتوانن یارمەتیت بدەن بۆ باشترکردنی بۆنی جەستە:

خاوێنکردنەوەی تاکەکەسی:
- حەمامکردنی ڕۆژانە بە سابوونی خاوێن
- بەکارهێنانی deodorant یان antiperspirant
- گۆڕینی جلوبەرگ، بەتایبەتی جەرگەکان بە شێوەی ڕۆژانە

خۆراک و خواردنەوە:
- خواردنەوەی ئاوی زۆر بۆ دەرکردنی ژەهراوەکان
- خواردنی میوە و سەوزەی تازە
- کەمکردنەوەی خۆراکە تیژەکان وەک سیر و پیاز
- کەمکردنەوەی کافیین و کحول

چاودێری تەندرووستی:
- مسۆک شوشتن دوو جار لە ڕۆژدا
- بەکارهێنانی floss و mouthwash
- سەردانی دکتۆری ددان بە شێوەی بەردەوام

ژیانی تەندروست:
- وەرزشکردنی ڕێکخراو (بەڵام دوای وەرزش خاوێن بکەوە)
- کەمکردنەوەی فشاری دەروونی
- خەوی پێویست (٧-٩ کاتژمێر)

جلوبەرگ:
- جلی کەتانی و پەنبەیی لەبەربکە
- جلەکان بە شێوەی باش بشۆوە

ئەگەر گرفتەکە بەردەوام بوو سەرەڕای ئەم هەوڵانە، باشترە سەردانی دکتۆر بکەیت چونکە ڕەنگە هۆکاری تەندرووستی لە پشت بێت.

05/08/2025

سوڕی مانگانە یان دەورەی مانگانە (Menstrual Cycle) پرۆسەیەکی سروشتی و تەندرووستییەکەی جەستەی ئافرەتانە کە بە شێوەیەکی ئاسایی مانگانە ڕوودەدات.
چییە سوڕی مانگانە؟
سوڕی مانگانە ئەو گۆڕانکارییانەیە کە لە جەستەی ئافرەتدا ڕوودەدات بۆ ئامادەکردنی جەستە بۆ ئەگەری دووگیانی. ئەم سوڕە بە گشتی لە نێوان ٢١-٣٥ ڕۆژدا دووبارە دەبێتەوە، بەڵام ٢٨ ڕۆژ وەک ناوەندی دادەنرێت.
قۆناغەکانی سوڕی مانگانە:
١. قۆناغی مانگانە (Menstrual Phase): ڕۆژی یەکەمەوە تا ڕۆژی ٥-٧، کاتێک پەردەی ناوەوەی منداڵدان (endometrium) دەڕژێت.
٢. قۆناغی دوای مانگانە (Follicular Phase): لە ڕۆژی یەکەمەوە تا ڕۆژی ١٤، کاتێک هۆرمۆنی FSH وایکردەی هێلکەکان دەکات گەشە بکەن.
٣. قۆناغی هێلکە ترکاندن (Ovulation): نزیکەی ڕۆژی ١٤، کاتێک هێلکەی پێگەیشتوو لە تۆخمدانەوە دەردەچێت.
٤. قۆناغی دوای هێلکە ترکاندن (Luteal Phase): لە ڕۆژی ١٤-٢٨، کاتێک جەستە چاوەڕێی دووگیانی دەکات.
نیشانەکانی ئاسایی:

ئازاری سووک لە ناوچەی خواری سک
گۆڕانی هەست و کەیف
ئاوسانی مەمک
برسیێتی بۆ خواردنی تایبەت

گرنگی چاودێری تەندرووستی:

تۆمارکردنی بەروارەکان و درێژیی سوڕەکە
ئاگاداری گۆڕانکارییە ئاساییەکان
پاکیژەیی تایبەت لەم ماوەیەدا
بەکارهێنانی بەرهەمی تەندرووستی (پەدەکان یان کاپی مانگانە)

کەی پزیشک بینی:

گەر سوڕەکە زۆر درێژ یان کورت بێت
ئازاری زۆر توند
خوێنچوون زۆر قورس یان سووک
نەبوونی مانگانە بۆ چەند مانگێک

سوڕی مانگانە بەشێکی سروشتی ژیانی ئافرەتانە و نیشانەی تەندرووستیی سیستەمی زاوزێکردنە. گرنگە ئافرەتان زانیاری ڕاست و تەواو هەبێت لەسەر ئەم بابەتە بۆ چاودێری باشتری تەندرووستی خۆیان.

02/08/2025

هۆکارەکانی سەرەکی کە دەبنە هۆی درووستبوونی ڕمڵ و هەوکردن لە لەشدا ئەمانەن:
هۆکارە سەرەکییەکان:
خواردنەوە و خواردن:

خواردنی خواردنە هەوهێنەکان وەک لۆبیا، نۆک، کەرەم، پیاز
خواردنەوەی خراپ یان بە خێرایی
خواردنی زۆری شەکر یان خواردنە شیرینەکان
هەڵمژینی هەوا لە کاتی خواردنەوەدا

کێشەی هەرس:

سووتاوی معدە یان زگماک
هەرسی بەردبوو (IBS)
کێشەکانی گۆڕینی خواردن
هەوکردنی لاکتۆز یان گلووتێن

ژیانی ڕۆژانە:

فشاری دەروونی و سترێس
دانیشتنی زۆر و جووڵەی کەم
نەخوونی ئاوی پێویست
کێشانی جگەرە

دەرمان:

هەندێک دەرمانی ئازارکوژ
دەرمانی شەکرە خوێن
دەرمانی دڵ

چارەسەری سروشتی:

خواردنی پێکهاتەی فایبەر
خواردنەوەی ئاوی گەرم بە لیمۆ
بەکارهێنانی زەنجەفیل
ڕاهێنانی بەردەوام
دوورکەوتنەوە لە خواردنە هەوهێنەکان

گەر ئەم کێشەیە بەردەوام بێت یان قورس بێت، باشترە پسپۆڕی تەندرووستی بینیت بۆ پشکنینی ورد.

31/07/2025

ئێسقانە بەهێزەکان بنچینەی تەندرووستیی گشتین. لێرە ڕێنماییەکی تەواوت بۆ دروستکردنی ئێسقانی بەهێز:خۆراکی پێویست بۆ ئێسقانکالسیۆم - گرنگترین توخمە:شیر و بەرهەمی شیر (پەنیر، ماست)سەوزەی پەڕگی تاریک (سپێناخ، کەرەفس)کانی سەردوو و تیلماسیی کوچک بە ئێسقان (ساردین)ڤیتامینی D:تیشکی خۆر (15-20 خولەک ڕۆژانە)ماسیی چەور (سەلمۆن، ماکرێل)هێلکە پێکراوڤیتامینی K:سەوزە پەڕگییەکانبڕۆکلی و گوڵەکەرەممەگنیزیۆم:ئاجیل و دانەوێڵەلۆبیا و نۆکە کشکەکانوەرزشی بەهێزکردنی ئێسقانوەرزشی قورسایی:پیاسەکردن (30 خولەک ڕۆژانە)ڕاکردنپلەکان سەرکەوتنڕاقەکردنوەرزشی مۆڵەتوێنێتی:هەڵبڕین باریۆگا و پیلاتەسمەشق بە کێشانژیانی تەندروستخەو باش:7-8 کاتژمێر شەوانەخەوی کواڵیتی بەرزدوورکەوتنەوە لە زیانبەخشەکان:واز لە جگەرە هێنانسنووردارکردنی کحولکەمکردنەوەی کافیینهاوسەنگی هۆرمۆنی:کنترۆڵکردنی فشاری دەروونیوەرزشی ڕێکوپێکتەمەنی جیاوازلاوان (تا 30 ساڵی):تیشکی خۆر و کالسیۆمی زیاتروەرزشی چالاکناوەڕاست (30-50 ساڵی):خۆراکی هاوسەنگوەرزشی مەودا درێژبەساڵاچووان (50+ ساڵی):ڤیتامینی D-ی زیاتروەرزشی نەرمئاگاداری و چاودێرینیشانەکانی لاوازی ئێسقان:ئێشی پشت و ملەوەشکانی ئاسانقەد کورتبوونپشکنینی پێویست:چڕییی ئێسقان (DEXA scan)پشکنینی خوێن بۆ کالسیۆم و ڤیتامین Dڕاوێژی گرنگبۆ ژنان:ئاگاداری لە کاتی یائیسەداهۆرمۆن تێراپی لەگەڵ پزیشکبۆ نێرەکان:ئاگاداری لە تەمەنی سااڵاچوویداسەیری ئاستی تێستۆستیرۆندەستپێکردن لە ئێستاوە گرنگە، چونکە بەهێزکردنی ئێسقان پرۆسەیەکی ماوەدار و بەردەوامە. گرنگە ڕاوێژ بە پزیشک بکەیت بۆ پلانێکی تایبەت بە تۆ.

23/07/2025

پێناسەی تەرکیز
تەرکیز توانای ئاراستەکردنی سەرنج و هەستەکان بەرەو ئەرکێکی دیاریکراو یان چالاکییەکە، لەگەڵ پشتگوێخستنی هەموو شتەکانی تر کە دەکرێت سەرنج لێ بشێوێت.
میکانیزمی زمەنی تەرکیز
ناوچە سەرەکییەکان لە مێشک:

کۆرتێکسی پێشەوە (Prefrontal Cortex): بەرپرسە لە کۆنترۆڵکردنی تەرکیز
سیستەمی RAS (Reticular Activating System): پاڵاوتنی زانیاری گرنگ
کۆرتێکسی سینگولێت (Anterior Cingulate Cortex): مۆنیتەرکردنی گۆڕانکاری

نیرۆترانسمیتەرەکان:

دۆپامین: پاداشت و موتیڤەیشن
نۆرئەدرینالین: ئاگاداری و وشیاری
ئاسیتیلکۆلین: فێربوون و سەرنجدان

جۆرەکانی تەرکیز
1. تەرکیزی پایەدار (Sustained Attention)

مانەوە لەسەر یەک ئەرک بۆ ماوەیەکی درێژ
گرنگە بۆ فێربوون و کارکردن

2. تەرکیزی هەڵبژاردە (Selective Attention)

تەرکیزکردن لەسەر شتێکی دیاریکراو لەنێو چەندین هەڵبژاردە
وەک گوێگرتن لە دەنگێک لەنێو ژاوەژاو

3. تەرکیزی دابەشکراو (Divided Attention)

کارکردن لەسەر چەندین ئەرک لە هەمان کاتدا
ئاستەنگدارە و کاریگەری نەرێنی هەیە

فاکتەرەکانی کاریگەر لەسەر تەرکیز
فاکتەرە فیزیۆلۆجییەکان:

خەو: پێویستی بە 7-9 کاتژمێر خەوی باش
خۆراک: گلۆکۆز و ئۆمیگا-3 گرنگن
ئاو: کەمی ئاو کاریگەری نەرێنی هەیە
ورزش: باشترکردنی خوێنگەڕان بۆ مێشک

فاکتەرە دەروونییەکان:

ستڕێس: زیانبەخشە بۆ تەرکیز
خەمۆکی و دڵەڕاوکێ: کەمکردنەوەی توانای تەرکیز
موتیڤەیشن: زیادکردنی توانای تەرکیز

فاکتەرە ژینگەییەکان:

دەنگەدەنگ: کاریگەری نەرێنی
ڕووناکی: ڕووناکی سروشتی باشترە
پلەی گەرمی: 20-22 پلەی سێلسیۆس باشترینە

کێشەکانی تەرکیز
کێشە ئاساییەکان:

کەمی تەمەن
ماندووبوون
خەمۆکی
ستڕێس

کێشە نەخۆشییەکان:

ADHD: کەمی تەرکیز و زیادی چالاکی
دیپرێشن: کاریگەری لەسەر تەرکیز
ئەنزایەتی: ترس و نیگەرانی

ڕێگەکانی باشترکردنی تەرکیز
تەکنیکەکانی مێدیتەیشن:

مێدیتەیشنی مایندفولنێس: تەرکیزکردن لەسەر ئێستا
تەکنیکی هەناسەدان: کۆنترۆڵی هەناسە
بۆدی سکان: هەستکردن بە جەستە

ڕاهێنانی کۆگنیتیڤ:

یارییە مێشکییەکان
ڕاهێنانی بیرکردنەوە
فێربوونی زمانی نوێ

گۆڕانکاری لە شێوازی ژیان:

خەوی یاسایی: چوون بۆ نوستن و هەستان لە کاتی دیاریکراو
خۆراکی تەندروست: میوە، سەوزە، دانەوێڵە
ورزشی بەردەوام: لانیکەم 30 خولەک ڕۆژانە

تەکنۆلۆجیا و تەرکیز
کاریگەری نەرێنی:

مۆبایل و سۆشیاڵ میدیا
ملتی تاسکینگ
زیادەڕۆیی لە زانیاری

بەکارهێنانی ئەرێنی:

ئەپەکانی مێدیتەیشن
ئەپەکانی بلۆککردنی سەرقاڵکەر
تایمەری پۆمۆدۆرۆ

پێوانەکردنی تەرکیز
تێستە زانستییەکان:

Stroop Test
Trail Making Test
Conti

20/07/2025

Skeletal System
(جومگەی ئێسک) لە کاتی پیری
گۆڕانکارییەکانی سروشتی:
١. لەدەستچوونی چڕی ئێسک
خەڵکی چڕی ئێسکیان لە دەست دەدەن لە کاتی پیری، بەتایبەتی ئافرەتان لەدوای یائیسەبوون MedlinePlusMount Sinai. ئێسکەکان کالسیوم و کانزای ترەوە لەدەست دەدەن Aging changes in the bones - muscles - joints: MedlinePlus Medical Encyclopedia.
٢. گۆڕانکاری لە پرۆسەی نوێکردنەوەی ئێسک
لەگەڵ تەمەن، ئێسکەکان بە سروشتی هەندێک لە چڕیان لەدەست دەدەن و توانای نوێکردنەوەی خۆیان کەم دەبێتەوە Osteoporosis: Symptoms, Causes and Treatment. گۆڕانکارییەک لە هاوسەنگی نێوان تێکشکان و دروستکردنی ئێسک ڕوودەدات Aging and bone loss: new insights for the clinician - PMC.
نەخۆشییە سەرەکییەکان:
ئۆستیۆپۆرۆسیس (Osteoporosis)
ئۆستیۆپۆرۆسیس نەخۆشییەکی ئێسکە کە کاتێک چڕی ئێسک و هێزەکەی لاواز دەبێت Osteoporosis in the Elderly: Risks, Effects, and Prevention. زۆرینەی خەڵکی نازانن ئۆستیۆپۆرۆسیسیان هەیە تا ئەوەی ئێسکێکیان بشکێت Osteoporosis: Symptoms, Causes and Treatment.
تاقیکردنەوە و دەستنیشانکردن
ئەنجامەکان زۆرجار وەک T-score ڕاپۆرت دەکرێن کە چڕی ئێسکەکەت بە ژنێکی گەنجی تەندروست دەسەنگێنێت. T-score ی -2.5 یان کەمتر نیشانەی ئۆستیۆپۆرۆسیسە Osteoporosis in Aging | NIH News in Health.
مەترسییەکان و ئامارەکان:
تەمەن و ڕەگەز
ڕێژەی ئۆستیۆپۆرۆسیس لە نێوان کەسانی ٦٥ ساڵ و بەسەرەوە (17.7%) زۆرترە لە کەسانی ٥٠-٦٤ ساڵ (8.4%) Osteoporosis or Low Bone Mass in Older Adults.
شکان و کاریگەرییەکان
شکانەکانی پەیوەندیدار بەم نەخۆشییە دەتوانن ژیان بگۆڕن Osteoporosis - Symptoms and causes - Mayo Clinic. شوێنە باوەکانی شکان بریتین لە:

ملی ڕان (Hip fractures)
مەچەکی دەستەوژن (Wrist fractures)
پشتەوبڕ (Spinal fractures)

هۆکارەکان:
هۆکارە سروشتییەکان:

کەمبوونەوەی هۆرمۆنی ئیسترۆجین لە ئافرەتان
کەمبوونەوەی تیستۆستیرۆن لە پیاوان
کەمبوونەوەی خوڕگرتنی کالسیوم و ڤیتامینی D

هۆکارە کۆنترۆڵکراوەکان:

کەمی چالاکی فیزیکی
خواردنی ناباش
جگەرەکێشان
زۆربەی خواردنەوەی کحولی
چەندین نەخۆشی و دەرمان

ڕێگەکانی پیشەگیری و چارەسەرکردن:
خۆراک:

کالسیوم: پێداویستی ڕۆژانە ١٢٠٠ میلیگرام بۆ ئافرەتانی ٥١+ و ١٠٠٠ میلیگرام بۆ پیاوانی ٧١+

سەرچاوەکان: شیر، پەنیر، یۆگەرت، سەوزەی تۆخی شین، بادەمی کوهی

ڤیتامینی D: ٨٠٠-١٠٠٠ IU ڕۆژانە

سەرچاوەکان: ماسی چەور، هێلکەی قوت،

Rojhallatmed

09/09/2025

07/09/2025

04/09/2025

30/08/2025

23/08/2025

17/08/2025

11/08/2025

05/08/2025

02/08/2025

31/07/2025

23/07/2025

20/07/2025

Address

Telephone

Website

Alerts

Contact The Practice

Shortcuts

Share

Category