Dr.Aram Abdulla Mala::د.ئارام عبداللە ملا

09/05/2025

چوارەم کۆنفرانسی نێودەوڵەتیی پزیشکانی جومگە و رۆماتیزم و شیاندنەوەی پزیشکیی کوردستان لە سلێمانی بەڕێوەچوو…

02/05/2025

دەســتنیشان کردنی حـــاڵەتێکی گــــرێی ئێسک لە چـــارەخوازێکی تەمەن ١٢ ســــاڵ کە ســــەردانی کردبووین و
تەنها ئــــازاری قاچی ڕاســــتی هـــەبوو بەتایبەتی لە شـــەواندا، لەخەودا خەبەری دەکردەوە، بەجوڵەی ئاسایی لە ڕۆژدا ئازارەکەی کەمتر دەبوو بەڵام لەگەڵ تێپەڕبوونی کاتدا تەنانەت لەکاتی یاریکردن و ڕاکردنیشدا ئازارەکەی زیاتر ببوو، وەزنی ئاسایی بوو کەمی نەکردبوو ، تاو لەرزی نەبوو، هەموو ئەو پشکنینە خوێنانەی پەیوەندن بەو حاڵەتە هەموویان ئاسایی بوون سوپاس بۆ خوا ، دوای پشکنینی تیشکی ئێکس ڕەی گومـــانی هەبوونی گرێی ئێسک درووست بوو دواتر بۆ دڵنیا بوونەوە بە تیشکی سیتی سکان دڵنیا بووینەوە کە گرێی ئێسکە لە جۆری (Osteoid Osteoma) خۆشبەختانە گرێیەکی کوشندە نیە بەڵام چارەخواز تووشی ئازارێکی بێزارکەر دەکات بەتایبەت لە شەواندا، ئەم جۆرە گرێیە دەکرێ لەڕێگەی بەکارهێنانی دەرمانەوە ئـــازارەکەی کەمبکرێتەوە، بەڵام چارەسەری بنەڕەتی لەڕێگەی چارەسەری تیشکی( Radiofrequency Ablation) لەژێر ڕۆشنایی تیشکی سیتی سکان دەکرێت و ڕێژەی سەرکەوتنی دەگاتە لە سەدا ٩٠ بەبێ نەشتەرگەری ، بەڵام هەندێ حاڵەتی تایبەتیش هەیە دەکرێ لە ڕێگەی نەشتەرگەری چارەسەر بکرێن ….

تەندرووست و سەلامەت بن

د.ئـــــارام عبـــــداللــــە مــــــــلا
دکتۆرا لە نەخۆشیەکانی جومگەو ئێسك و ڕۆماتیزم
ڕانیە-شەقامی پزیشکان-تەلاری پزیشکی سینا
٠٧٥٠٥٥١٤٧٥٧ - ٠٧٧٣١٦٤٧٥٧٥

04/04/2025

(( دەســــتنیشان کردن و چـــــارەسەرکردنی چــــــارەخوازێکمان کە بۆ ئـــــازاری پشـــــتی سەردانی کردبووین ))

👈👈 ئامانجمان لە بڵاوکردنەوەی ئەم ڤیدیۆیە ئەوەیە کە ئاگاداربین:
[[هەموو ئازارێکی خوارەوەی پشت بەهۆی إنزلاقی دیسکی نێوان بڕبڕەکانی پشتەوە نیە، دەشێت ئەو ئازارە بەهۆی ڕۆماتیزمی فەقەرات و حەوزەوە بێت]].

د.ئــــــــارام عـــــــبداللە مـــــــلا
بۆرد(دکــتۆرا) لە نەخۆشیەکانی جومگەو ڕۆماتیزم و فەقەرات
ڕانیەـ تەلاری پزیشکی سینا- ٠٧٧٣١٦٤٧٥٧٥ - ٠٧٥٠٥٥١٤٧٥٧

20/03/2025

:: چــــــەند پرسیار و وەڵامـــــێك لەسەر نەخۆشـــــیە ڕۆماتــــــیزمیەکـــــان ::

پرسیار/ نەخۆشی ڕۆمــــــــاتیزم چیە؟؟ نیشــــــانەکانی چین؟؟

وەڵام/ نەخۆشی ڕۆماتیزم: ئەو نەخۆشیانەن کە بەهۆی شێوانی بەرگری جەستە ڕوودەدەن و کاردەکەنە سەر جومگەکان و ئێسک و ماسولکەکان، بە گشتی ئەم نیشانانە بەدی دەکرێن لە نەخۆشیە ڕۆماتیزمیەکان:-

١) ئازاری بەردەوامی جومگەکانی دەست و ئەژنۆکان و حەوز ، لەگەڵ ڕەق بوونیان لە بەیانیاندا بۆ ماوەی زیاتر لە نیو کاتژمێر .
٢) ئاوسان و سوربوونەوەی جومگەکان.
٣) ئازاری پشت لە شەوان و کاتی پشووداندا و باشتر بوونی لەگەڵ جووڵەدا وەکو لە حاڵەتی ڕۆماتیزمی فەقەراتدا..
٤) هیلاکی و شەکەتی بەردەوام.
٥) بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی جەستە.
٦) دابەزینی کێشی جەستە بەبێ ویستی نەخۆشەکە.
٧)پەڵەی سەرپێست وەکو لە نەخۆشی ڕۆماتیزمی گورگە سورە(systemic lupus erythematosus) کە پەڵەی شێوە پەپولەیان هەیە لە دەم و چاویان ، یاخود پەڵەی سەر قاچەکان وەکو لە نەخۆشی ڕۆماتیزمی مولولەکانی خوێن( Vasculitis)…..هتد.
٨)هەبوونی برینی ناودەم وە کو لە نەخۆشی بەهجەت و گورگە سورە…
٩) شین بوونەوەی پەنجەکانی دەست لەکەشی ساردا وەکو لە نەخۆشی ڕۆماتیزمی ڕەق بوونی پێستدا ( Systemic Sclerosis)..
١٠) هەست کردن بە وشک بوونەوەی بەردەوامی ناودەم و چاو .

پرسیار / چـــی کاتێك پێویستە ســـــەردانی پزیشکی پسپۆڕی ڕۆمــــاتیزم بکرێ؟؟

وەڵام/ بەشێوەیەکی گشتی لەم حاڵەتانەی خوارەوەدا:ـ
١) ئاوسان و سوربوونەوەی بەردوامی جومگەکان بۆ زیاتر لە ٦ هەفتە..
٢) ڕەق بوونی جومگەکان لە بەیانیاندا بۆ زیاتر لە نیو کاتژمێر.
٣) بەرزبوونەوەی پشکنینی ESR و CRP بەبێ هۆکارەکانی تری هەوکردنی جەستە ، چونکە هەردوو پشکنینەکە لە زۆر حاڵەتی تر بەرزدەبنەوە …
٤) هەبوونی پەڵەی سەر پێست و بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی و ئازاری جومگە لە هەمان کاتدا..
٥) ئەو نەخۆشانەی کە نەخۆشی سەدەفی پێستیان هەیە و توشی ئازار و ئاوسانی جومگەکانیان دەبن.
٦) لە حاڵەتی ئاوسان و سوربوونەوەی جومگەی پەنجە گەورەی پێ کە پێی دەڵێن نە خۆشی دەردەپاشا( داء الملوك)..

پرسیار/ ئەگەر نەخۆشی ڕۆماتیزم چارەسەر نەکرێ چی ڕوودەدات؟؟

وەڵام / ئـــــەگەر چارەســــەر وەرنەگرێت دەکــرێ ئەم حــــاڵەتانە ڕووبدەن :
١) خواربوون و ناڕێکی لە جومگەکان بەهۆی هەوکردنی ڕۆ ماتیزمی بەردەوام کە ئەمەش کاردەکاتە سەر تێپەڕاندنی ئیش و کاری ڕۆژانەی ..
٢) لاوازبوونی ماسولکەکانیان..
٣) لەبەرئەوەی ڕۆماتیزم پەیوەندی هەیە لەگەڵ نەخۆشیەکانی دڵ ، بۆیە ئەگەر چارەسەر بۆ نەخۆشیە ڕۆماتیزمیەکەت وەرنەگریت ئەگەری توش بوونت بە نەخۆشی دڵ زیاد دەبێت.
٤) ئەو نەخۆشانەی کە تووش بووی نەخۆشی ڕۆماتیزمی گورگە سورەن ئەگەر پابەند نەبن بە چارەسەرەکەیان ئەگەری تووش بوونیان بە سست بوونی گورچیلەکانیان زۆر زیاد دەبێت.
٥) هەوکردنی سیەکان لە نەخۆشی ڕۆماتیزمی ڕەقبوونی پێست ..
٦) هەوکردنی چاوەکان لە نەخۆشی بەهجەت ئەگەر چارەسەر وەرنەگرێ ، دەکرێ ببێتە هۆی لەدەستدانی بینین…
٧) پووکانەوەی ئێسک بەهۆی هەوکردنی بەردەوامی ڕۆماتیزمی..
٨) ئەوانەی نەخۆشی دەردە پاشایان هەیە ئەگەر چارەسەر وەرنەگرن تووشی داخورانی جومگەکەیان دەبن و لەهەمان کاتدا لەوانەیە دووچاری لەکارکەوتنی گورچیلەکانیان بن…

تەندروست و سەلامەت بن….

د.ئــــــــارام عـــــــبداللە مـــــــلا
بۆرد(دکــتۆرا) لە نەخۆشیەکانی جومگەو ڕۆماتیزم و فەقەرات
ڕانیەـ تەلاری پزیشکی سینا- ٠٧٧٣١٦٤٧٥٧٥ - ٠٧٥٠٥٥١٤٧٥٧

05/03/2025

ئایا نەخۆشــــــــانی ڕۆماتیزم دەتوانن بەڕۆژوو بن لە مانگی پیرۆزی ڕەمـــــەزاندا؟

ئامۆژگاری و ڕێنماییمان بۆ نەخۆشــــانی ڕۆمـــــاتیزم لەم مانگە
پیرۆزەدا.

د.ئـــــارام عبـــــداللــــە مــــــــلا
دکتۆرا لە نەخۆشیەکانی جومگەو ئێسك و ڕۆماتیزم
ڕانیە-شەقامی پزیشکان-تەلاری پزیشکی سینا
٠٧٥٠٥٥١٤٧٥٧ - ٠٧٧٣١٦٤٧٥٧٥

28/02/2025

ئەنجامی چارەســـــــەرکردنی چارەخوازێکمان کە دیاریمان کرد نەخۆشی بەهجـــــــەتی هەیە و چارەســــــــەرمان پێیدا ، سوپاس بۆ خوای گەورە ئێستا تەندروستی زۆر باشتربووەو إن شاءالله باشتریش دەبێ......

د.ئـــــارام عبـــــداللــــە مــــــــلا
دکتۆرا لە نەخۆشیەکانی جومگەو ئێسك و ڕۆماتیزم
ڕانیە-شەقامی پزیشکان-تەلاری پزیشکی سینا
٠٧٥٠٥٥١٤٧٥٧ - ٠٧٧٣١٦٤٧٥٧٥

22/02/2025

:::چەند پرســــیارێکی گرنگ لەســــەر ئــــازاری ناوچـــەی حـــــەوز لە خانمـــــانی دوو گــــــیاندا:::

پ/ هۆکـــــارەکانی ئـــــــازاری ناوچەی حـــــــەوز لە خــــــانمانی دووگیاندا چیە؟؟؟

وەڵام/ ئازاری ناوچەی حەوز لە خانمانی دووگیاندا بەزۆری لە چوارەم مانگی سکپڕیەوە بەرەو سەر ڕوودەدات بە هۆی هۆکاری فیزیکی و هۆرمۆنی ڕوودەدات ، ئەمانەی خوارەوە چەند هۆکارێکن:

١) بەهۆی گۆڕانکاری هۆرمۆنی ڕیلاکسین و پڕۆجیسترۆن کە کاردەکاتە شل بوونەوەی ئەو بەستەرانەی لە دەوری ناوچەی حەوزن ئەمەش دەبێتە هۆی ئازار لەبەشی پێشەوەی حەوز(symphysis p***s) و جومگەی پشتەوەی حەوز ( Sacroiliac Joints).. ئەو خانمانە ئازاریان دەبێت لەکاتی وەستانی زۆر یان لەکاتی پیاسەکردن و سەرکەوتن بەسەر پلیکانەدا..

٢) هەوکردنی جومگەی پشتی حەوز( Sacroileitis): ئەو نەخۆشانە ئازارێکی زۆریان دەبێ لە بەشی پشتەوەی حەوزیان( هەردوو سمتیان) ئازارەکە بڵاو دەبێتەوە بۆ هەردوو ڕانیان لەپێشەوە..

٣) ئازاری شایەتیکا: ئەو دەمارەی کە پێی دەڵێن (Sciatic nerve ) لە سمتەوە دەچێت بەرەو قاچەکان، ئەم دەمارە لە ماوەی دووگیانیدا دەکەوێتە ژێر پەستانەوە و ئەمەش دەبێتە هۆکاری ئازار لە ناوچەی حەوز و سمتدا و بڵاو دەبێتەوە بۆ قاچ و پێ، ئەم جۆرە ئازارە لە سێ مانگی سێیەمدا یاخود لەکۆتایی ماوەی دووگیانیدا ڕوودەدات بە هۆی زیادبوونی کێش،زۆر وەستان و دانیشتن و وەرزش نەکردن.

پ/ پێویستە خانمانی دوو گیان چی بکەن بۆ ئەوەی ئازاری ناوچەی حەوزیان کەم بێتەوە ؟؟؟

وەڵام/ ١) چەند وەرزشێکی تایبەت کە دەبێتە هۆی ئەوەی تەواوی جەستەت بجوڵێت و هەستێکی خۆشت پێ دەبەخشێت و لەهەمان کاتدا ئازاری ناوچەی حەوزیش کەم دەبێتەوە.
٢) حەمامکردنی گەرم یان دانانی جەوەنەی گەرم ….
٣) وەرزش کردن لە ناو ئاودا کە پێی دەڵێن (hydrotherapy) …
٤) خۆ بە دوور گرتن لە دانیشتن و وەستان بۆ ماوەیەکی زۆر چونکە ئازاری ناوچەی حەوز زیاد دەکات.
٥) دوورکەوتنەوە لە جلی تەسك و پێڵاوی تەنگ و پاژنە بەرز..
٦) کێشی زۆری جەستەش هۆکارێکە و پێویستە کێشی جەستەت گونجاو بێت تاوەکو پەستان نەخەیتە سەر جەستەت…
٧) خۆ بە دوورگرتن لە چەمانەوەی پشت چونکە زیاتر فشار لەسەر ناوچەی حەوز دروست دەکات…
٨) کاتی سەرکەوتن بە پلیکانەدا هەمووکات ئەو قاچەت پێشخە کە ئازاری کەمترە..
٩) بەکارهێنانی پشتێنی تایبەتی حەوز و سمت لە خانمانی دووگیاندا لە هەندێ حاڵەتدا…

پ/ ئایا ئەو ئازارە دوای ماوەی دووگیانی دەمێنێت؟؟؟

وەڵام/ لە زۆربەی کاتدا ئەم ئازارە دوای تەواوبوونی ماوەی دووگیانی نامێنێت یان زۆر کەمتر دەبێتەوە، بەڵام ئەگەر تووندی ئازارەکە تەنانەت دوای ئەو ماوەیەش بەردەوام بوو پێویستە سەردانی پزیشکی پسپۆڕی جومگەو ڕۆماتیزم بکات چونکە لەم حاڵەتەدا لەوانەیە هۆکاری تر هەبێت بۆ ئەو ئازارە وەکو هەوکردنی جومگەی حەوز …

د.ئــــــــارام عـــــــبداللە مـــــــلا
بۆرد(دکــتۆرا) لە نەخۆشیەکانی جومگەو ڕۆماتیزم و فەقەرات
ڕانیەـ تەلاری پزیشکی سینا- ٠٧٧٣١٦٤٧٥٧٥ - ٠٧٥٠٥٥١٤٧٥٧

10/02/2025

پ// نەخۆشـــــــی بەهجەت ( Behcet's disease) چیە؟؟

👈نەخۆشی بەهجەت بە یەکێك لە نەخۆشیە خۆییە بەرگـــــرییەکان (autoimmune disorder) دەناسرێت،کە دەبێتە هۆی هەوکردنی لولەخوێنەکان لە لەشدا.

پ// نیشـــــــانە بــــــــاوەکانی چین؟؟
👈دروستبونی برین لە دەمدا کە زۆر بەئازارە (ئەمە بە باوترین نیشانەی نەخۆشیەکە دادەنرێ) دەردەکەوێت ، برینەکە زۆرجار لەماوەی ۱ بۆ سێ هەفتەدا چاک دەبێتەوە هەرچەندە زۆر جار سەرهەڵدەداتەوە.

👈 بـــرینی شێوە زیپکەیی لەسەر پێست لە سەر ( پشت یان قاچەکان).

👈 دروستبونی برین لە ئەندامی زاوزێی پیاوان و ئافرەتانیشدا ، لەپیاوان بەتایبەت لە تورەکەی گوون دەردەکەوێت ، عادەتەن بە ئازارە .

👈 هەوکردنی چاوەکان زۆرجار دەبێتە هۆی ئازار و سوربونەوە و لێڵبونی بینین ، وە ئەم حاڵەتانە بەزۆری لە هەردوو چاودا ڕودەدات .

👈 ئازار و ئاوسانی جومگەکان بەتایبەت جومگەی ئەژنۆ ، بەڵام دەکرێ جومگەکانی قولەپێ و ئانیشک و مەچەکیش بگرێتەوە.

👈 هەوکردنی خوێنبەر و خوێنهێنەرەکان کە دەبێتە هۆی ئازار و سوربونەوە و ئاوسان لە دەست و قاچ و پێیەکاندا لە ئەنجامی خوێن مەیین و کلۆتبوون.

👈 هەوکردنی مێشک و ناوەندە ئەندامی دەمار کە دەبێتە هۆی سەرئێشە و تا و سەرلێتێکچوون و لەدەستدانی هاوسەنگی لەوانەشە ببێتە هۆی جەڵتەی مێشک.

پ// هۆکاری نەخــــۆشی بەهجــــــەت چیە؟؟؟؟

👈 وەکوو باسمان کرد نەخۆشییەکی خۆییە بەرگرییە autoimmune disorder ، واتە سیستمی بەرگری لەش بە هەڵە هێرش دەکاتە سەر هەندێک لە خانە تەندروستەکانی لەش.
👈 هۆکـــــاری بۆماوەیی و ژینگەیی ڕۆڵ و کاریگەریان هەیە.
👈 توێژینەوەکان ئەوەیان دۆزیوەتەوە کە هەندێک جینی دیاریکراو پەیوەندیدارە بە نەخۆشی بەهجەت ، لەم بارەدا بەکتریا و ڤایرۆس هۆکارە بۆ وروژاندنی ڕودانی نەخۆشی بەهجەت بۆ ئەو جۆرە جینانە.

پ// کــــێن ئــــەوانەی تووشی ئەم نەخۆشیە دەبن؟؟؟

👈 زیاتر لە وکەسانەی کە تەمەنیان لە نێوان ۲٠ بۆ ۳٠ ساڵیدا لە پیاوان و ئافرەتاندا بەڵام نیشانەکانی تووندترە لە پیاواندا ، هەرچەندە منداڵ و کەسانی بەتەمەنیش ئەگەری تووشبونی ئەم نەخۆشیە دەیانگرێتەوە.
👈 زیاتر لەو وڵاتانەی دەکەونە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ڕۆژهەڵاتی ئاسیا ، وەک تورکیا و ئێران و ژاپۆن و چین... مەترسی توشبونیان بە نەخۆشی بەهجەت زیاترە...

پ// نەخۆشی بەهجەت چۆن دەست نیشان دەکرێت ؟؟ ئایا نەخۆشیەکی درێژخـــــایەنە؟؟

👈 لـــە ڕێگەی بینینی پزیشکی پسپۆڕی نەخۆشیەکانی ڕۆماتیزم ئەم نەخۆشیە دەستنیشان دەکرێ ، ئەمەش لە ڕێگەی بینین و فەحس کردنی نەخۆشەکەوە دەکرێت..

👈 بــــــەڵێ نەخۆشیەکی درێژخــــــایەنە و پێویستی بە چاودێری هەیە..

تەندرووست بن….

د.ئــــــــارام عـــــــبداللە مـــــــلا
بۆرد(دکــتۆرا) لە نەخۆشیەکانی جومگەو ڕۆماتیزم و فەقەرات
ڕانیەـ تەلاری پزیشکی سینا- ٠٧٧٣١٦٤٧٥٧٥ - ٠٧٥٠٥٥١٤٧٥٧

25/01/2025

سەرەتای مانگی ١٢ ی ٢٠٢٤ بوو چارەخوازێكی ئازیز کە تەمەنی ٦٨ ساڵ دەبوو.

هات بۆ لامان ئازارێکی تووندی شانی ڕاستی هەبوو ماوەی هەفتەیەك بوو لە هەمان کاتدا هەستی بە بێتاقەتیەکی زۆر و کەم
بوونەوەی ئارەزووی خواردن دەکرد لەو ماوەیەدا.

ئازاری شانی هەراسانی کردبوو بەجۆرێك نە یدەتوانی بەهیچ
ئاڕاستەیەك شانی بجوڵێنێ!! لە هەمان کاتدا خۆی نەخۆشی درێژخایەنی بەرزە پەستانی خوێنی هەبوو .

دوای پشکنینی حاڵەتەکەی و ناردنی چەند فەحسێك بۆمان دەرکەوت کە نەخۆشەکەمان تووشی هەوکردنی بەکتریایی جومگەی شانی بووە.

ئێمەش دەسمان کرد بە پێدانی چارەسەری پێویست بۆ حاڵەتەکەی، دوای سێ هەفتە لە پێدانی چارەسەر بە نەخۆشەکەمان و چاودێری بەردەوامی حاڵەتەکەی سوپاس بۆ خوا ئازاری شانی زۆر باش بوو جووڵەی شانی ئاسایی ببۆوە ، هەروەها ئەنجامی پشکنینەکانیشی زۆر باش ببوون ….

د.ئـــــــــارام عبداللــــــــە مـــــــلا
دکــــــتۆرا(بۆرد) لە نەخۆشیەکانی جومگە و ڕۆماتیزم و فەقەرات
ڕانیە- تەلاری پزیشکی سینا/ ٠٧٥٠٥٥١٤٧٥٧ - ٠٧٧٣١٦٤٧٥٧٥

14/01/2025