26/03/2025
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Μεγάλος Ήρως (1770-1843)
✏️Της Αικ. Γ. Δασκαλοπούλου, 24-3-2025
Διά τον Ήρωα της Επαναστάσεως Κολοκοτρώνη όλοι γνωρίζουμε, λίγο πολύ. Είναι μία εκ των πλέον προβεβλημένων μορφών της ελληνικής πατριδογνωσίας.
Με αφορμή όμως την Εθνική μας Επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821, ας δούμε αναλυτικώς κάποια προσωπικά πράγματα δι΄αυτόν. Εξάλλου δεν υφίσταται διαχωρισμός αρχαίας και σύγχρονης ιστορίας. Η Ελλάς είναι μία και αδιαίρετη!
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης υπήρξε ο πρωτεργάτης και η πλέον εμβληματική φυσιογνωμία του Αγώνος. Πατήρ του ήτο ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης, από το Λιμποβίσι της Αρκαδίας και μήτηρ του η Ζαμπία Κωτσάκη, από την Αλωνίσταινα, ο ίδιος γεννήθη εις το Ραμοβούνιον της Μεσσηνίας.
Δεκατεσσάρων ετών ξεκίνησε από το χωριό του διά να πουλήσει ξύλα εις την σκλαβωμένην Τριπολιτσά και όταν εδέχθη το χτύπημα ενός Τούρκου, ορκίσθη πως θα γυρίσει κάποτε και θα την απελευθερώσει. Τωόντι, τα κατάφερε, εις τις 23 Σεπτεμβρίου του 1821.
Εν έτει 1818 μυήθη εις την Φιλικήν Εταιρείαν εν Ζακύνθω, όπου υπηρετούσε εις τον αγγλικόν στρατό. Το όνομά του συνεδέθη με τας σπουδαιοτέρας μάχας αίτινες διεξήχθησαν εν Πελοποννήσω. Δερβενάκια, Βαλτέτσι, Καρύταινα, Τρίκορφα, Παλαμήδι, Γράνα, Πάτρα και άλλοι τόποι, ομιλούν διά την ανδρείαν του, τη στρατηγική σκέψιν του και την ανιδιοτέλειάν του.
Φυλακίσθη δυο φορές, αδίκως, από τους αντιπάλους του, Έλληνες και ξένους, εφονεύθη ο υιός του Πάνος εις τον εμφύλιον, παρόλ’ αυτά δεν εκράτησε κακία σε κανέναν και συνέχισε να πολεμά διά το Δίκαιον και την Πατρίδα.
Μία σχετικώς άγνωστη πτυχή του βίου του, είναι πως ο Γέρος του Μοριά αγαπήθη πολύ από τον Βασιλέα Όθωνα και μάλιστα ο Γέρος ασκούσε μεγάλη επιρροήν εις τον Μονάρχην, εις τέτοιον βαθμόν που έμεινε εις την ιστορίαν η φράσις «Οι βιολιτζήδες άλλαξαν, αλλ’ ο χαβάς μένει ο ίδιος...» (Σκιαδάς, Μικρός Ρωμηός).
Η φράσις αυτή ειπώθη με αφορμή τα εξής:
Κατά το θέρος του 1841, ο Κολοκοτρώνης –φημισμένος διά την μυστικοπάθειάν του– μάθαινε τας αντιδράσεις του λαού διά τον Όθωνα και τας κυβερνήσεις του, λόγω της κακής οικονομικής καταστάσεως. Όπως λοιπόν μας παρέδωσε ο πλέον αξιόπιστος μάρτυρας, ο εγγονός του Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, υιός του Γενναίου, όστις έμεινε γνωστός με το ψευδώνυμον «Φαλέζ», ο Γέρος του Μοριά επεσκέφθη τον βασιλέα και του επεσήμανε πως ήτο ανάγκη να αλλάξει κυβέρνησιν και πολιτική πορείαν. Ο Όθων, μεταξύ άλλων, φαίνεται πως έδωσε ιδιατέρα βαρύτητα και εις την επισήμανσιν του πολύπειρου Γέρου, όταν μετακαλούσε εκ Λονδίνου τον Αλέξανδρον Μαυροκορδάτον διά να αναλάβει την πρωθυπουργία και το Υπουργείον Εξωτερικών. Παραξενεύθη όμως διατί ο Κολοκοτρώνης δεν παρουσιάσθη, όπως εσυνήθιζε, διά να τον ευχαριστήσει που άκουσε την συμβουλήν του. Έκανε λοιπόν παράπονα εις τον υιό του, Γενναίον, όστις με την σειράν του έπεισε τον πατέρα του να μεταβούν εις το Ανάκτορον.
Τότε ο Όθων τον ερώτησε:
― Γέρο Κολοκοτρώνη, μου υποδείξατε να αλλάξω την κυβέρνησιν και το έπραξα, είσθε ευχαριστημένος;
― Όχι, μεγαλειότατε, απήντησε σοβαρά ο Γέρος, διότι οι βιολιτζήδες άλλαξαν, αλλ’ ο χαβάς μένει ο ίδιος. Ο σκοπός ήταν ν’ αλλάξει ο χαβάς!
Ο βασιλέας τού έστρεψε την πλάτην και εξέφρασε πικρά παράπονα εις τον υιόν του. Τότε ο Γενναίος απευθύνθη εκ νέου εις τον πατέρα του:
― Τι έκαμες, πατέρα, και δυσαρέστησες πικρά τον βασιλέα;
― Σώπα, τον διέκοψε ο Γέρος θυμωμένος. Σείς εκεί μες το κορίτο – όπως έλεγαν τότε την Αυλή– δεν βλέπετε ως τη μύτη σας. Και κάλλιο λόγια στο χωράφι, παρά μάγκανο στ’ αλώνι. Πέστε του βασιλιά ν’ αλλάξει δρόμο γιατί θα ξημερώσει.
Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης γύρισε εις το Ανάκτορον προβληματισμένος.
Διά πολύ καιρό εσκέπτετο τας κουβέντες του πατρός του, έως ότου ξημέρωσε η μεταβολή της Επαναστάσεως της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, με την οποίαν κατέληξε ο Όθων να παραχωρήσει Σύνταγμα και να μεταβεί τοιουτοτρόπως η ελληνική πολιτεία από την απόλυτην μοναρχίαν εις την συνταγματικήν μοναρχίαν.
Ο Γέρος βεβαίως ήτο ήδη νεκρός και δεν επρόλαβε να δει τις μεταβολές αυτές.
Αξίζει τέλος, να σημειωθεί πως ολίγους μήνες πριν να κλείσει τα μάτια του, το ένστικτόν του τον ειδοποίησε πως το τέλος ευρίσκετο κοντά. Περιόδευσε εις όλον τον Μοριά. Παντού απ’ όπου περνούσε, εφώναζε φίλους κι εχθρούς και τους αποχαιρετούσε δίνοντας και παίρνοντας συγχώρεσιν.
Πέρασε ακόμα και από τις Σπέτσες και την Ύδρα και συμφιλιώθη με τον Κουντουριώτη.
Συγχώρεσε και αυτόν ακόμη τον Σχινά, τον Υπουργόν Δικαιοσύνης όστις επίεζε διά την καταδίκην του, την περίοδον της δίκης του. Όλους τους αποχαιρετούσε ωσάν να επρόκειτο να πραγματοποιήσει ένα μακρινόν ταξίδιον.
Την 1η Φεβρουαρίου 1843 ο Κολοκοτρώνης ενύμφευσε τον υιόν του Κολίνο με την εγγονή τού άλλοτε ηγεμόνος της Βλαχίας, πρίγκιπος Ιωάννου Καρατζά. Ο γάμος αυτός ήτο από τα πλέον σημαντικά κοσμικά γεγονότα της πρωτευούσης. Εις το μυστήριον και εις το γλέντι που επακολούθησε παρευρέθησαν όλοι οι επίσημοι, καθώς και αντιπροσωπείες από όλες τις ξένες πρεσβείες. Ο Γέρος του Μοριά ζούσε μία από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής του.
Δύο ημέρες αργότερον, εις τις 3 Φεβρουαρίου 1843, ο βασιλεύς της Ελλάδος Όθων παρέθεσε χορόν εις τα ανάκτορα εορτάζοντας την συμπλήρωσιν δέκα ετών από την άφιξίν του εν Ελλάδι. Καλεσμένος ήτο φυσικά και ο μεγάλος Μοραΐτης στρατηγός.
Αργά το βράδυ περί τις 11, ο Κολοκοτρώνης ανεχώρησε διά την οικίαν του. Εκεί άφησε την τελευταία του πνοήν, ο θρυλικός Γέρος του Μοριά.
Τα χαράματα της επομένης ημέρας, 4ης Φεβρουαρίου 1843, οι υπηρέτες ευρήκαν τον Κολοκοτρώνη νεκρό. Αμέσως εκλήθησαν οι καλύτεροι ιατροί της ελληνικής πρωτευούσης. Δεν ήτο, όμως, δυνατόν να κάνουν κάτι.
📸 Η υποφαινόμενη εικόνα είναι από το 1ο Νεκροταφείο των Αθηνών, όπου μεταβήκαμε προκειμένου να αποτίσουμε φόρον τιμής εις τον Μεγάλο Έλληνα, αφήνοντας λίγα άνθη επί του τάφου του.
Αιωνία η Μνήμη.
📚📖 Βιβλιογραφία και πηγές:
1. Βουρνάς, Τ., «Ιστορία της Νεότερης και Σύγχρονης Ελλάδας», Εκδ. Πατάκη
2. Τερτσέτης, Γ., «Απομνημονεύματα Κολοκοτρώνη -ΔΙΗΓΗΣΙΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΥΛΗΣ Από τα 1770 έως τα 1836», εκδ. Τύποις Χ. Νικολαϊδου Φιλαδελφέως, 1846, Ψηφιοποίηση: Ανέμη,
https://www.ebooks4greeks.gr
3. «Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Γέρος του Μοριά», Περιφέρεια Πελοποννήσου,
https://www.ppel.gov.gr/theodoros-kolokotronis/
4. Μικρός Ρωμηός, Ηλεκτρονική Εφημερίδα για την Αθήνα, του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών –Ιδρύματος Βούρου Ευταξία
https://mikros-romios.gr
5. «Ο θάνατος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Λίγο πριν πεθάνει συγχώρεσε ακόμη και τον υπουργό που ήθελε την καταδίκη του. Ποιες ήταν οι τελευταίες ώρες του Γέρου του Μοριά»,
http://www.mixanitouxronou.gr
