1មន្ទីរសម្រាកព្យាបាល ទួលសំបូរណ៍

16/12/2024

🎈យល់ដឹងពី វីតាមីន A B1 B2 B5 B6 B12 C D E &K🎈
1. អត្ថប្រយោជន៍
2. ប្រភពនៃវីតាមីន
3. តម្រូវការប្រចាំថ្ងៃ

09/12/2024

ចំណេះដឹងខ្លីៗ ពីជំងឺមហារីកពោះវៀនធំ និងកត្តាតំណពូជ!

១) អ្វីទៅជាជំងឺមហារីកពោះវៀនធំ?
ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំ គឺជាជំងឺមួយដែលគេតែងតែជួបប្រទះជាញឹកញាប់ទៅលើមនុស្សដែលមាន អាយុលើសពី៥០ឆ្នាំ។
កត្តាជាច្រើនដែលបង្កអោយមានជំងឺមហារីកពោះវៀនធំរួមមាន៖
- ការបរិភោគសាច់ច្រើន
- អាយុលើសពី៥០ឆ្នាំ
- ផឹកស្រា
- ជក់បារី
- និងការប្រែប្រួលនៃហ្សែន

ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំដែលបង្កមកពីការប្រែប្រួលនៃហ្សែន គឺអាចចំលងទៅអោយសមាជិកជំនាន់ក្រោយ ដែលធ្វើអោយជំងឺនេះក្លាយជាជំងឺតំណពូជ។

២) តើធ្វើយ៉ាងណាទើបដឹងថាអ្នកជំងឺមានជំងឺមហារីកពោះវៀនធំដោយសារហ្សែន?
ជាទូទៅ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ គឺគេធ្វើការវិភាគរកបម្រែបម្រួលរបស់ហ្សែន។ ប៉ុន្តែមិនមែនគ្រប់ករណីទាំងអស់នៃជំងឺមហារីកពោះវៀនធំត្រូវតែធ្វើការវិភាគទៅលើហ្សែនទាំងអស់នោះទេ។ កត្តាមួយចំនួនអាចអោយយើងសង្ស័យថាអ្នកជំងឺមហារីកពោះវៀនដែលបណ្តាលមកពីបម្រែបម្រួលហ្សែន ដែលកត្តានោះរួមមាន៖
- អ្នកជំងឺមានបងប្អូន ឬឳពុកម្តាយបង្កើតមានមហារីកពោះវៀនធំ (យ៉ាងតិច២នាក់)
- អ្នកជំងឺមានអាយុតិចជាង ៦០ឆ្នាំ
- ការឆ្លុះពោះវៀនឃើញថាអ្នកជំងឺមានចំនួនដុំសាច់ (ប៉ូលីព) ច្រើនជាង ១០០ ក្នុងពេលឆ្លុះពោះវៀន។

៣) នៅពេលដែលជំងឺមហារីកពោះវៀនដែលបង្កមកពីហ្សែនត្រូវបានរកឃើញ តើកត្តាអ្វីខ្លះដែលគ្រួសារអ្នកជំងឺចាំបាច់ត្រូវធ្វើ?
យើងដឹងហើយថា ជំងឺមហារីកពោះវៀនធំដែលបណ្តាលមកពីហ្សែន គឺជាជំងឺតំណពូជ ដូចនេះនៅពេលដែលរោគវិនិច្ឆ័យបានបញ្ជាក់ថាហ្សែនជាមូលហេតុបង្កអោយមានជំងឺមហារីក គ្រួសារអ្នកជំងឺចាំបាច់ត្រូវតែធ្វើការតាមដាន និងបង្ការដើម្បីរកអោយឃើញជំងឺនេះ នៅដំណាក់កាលដំបូងដើម្បីអោយការព្យាបាលមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។

៤) តើការតាមដានត្រូវធ្វើឡើងតាមវិធីណា?
វិធីតែមួយគត់ដែលអាចធ្វើអោយយើងអាចរកឃើញជំងឺមហារីកពោះវៀនធំនៅដំណាក់កាលដំបូង និងបង្ការជំងឺនេះបានគឺការឆ្លុះពោះវៀន។ ដោយសារការប្រឈមមុខខ្ពស់ទៅនឹងការកើតមហារីកពោះវៀន ដូចនេះគ្រួសាររបស់អ្នកជំងឺទាំងអស់ ត្រូវតម្រូវអោយធ្វើការឆ្លុះពោះវៀន ១ទៅ២ឆ្នាំម្តង នៅពេលដែលពួកគេមានអាយុចាប់ពី២០ឆ្នាំឡើងទៅ អ្នកជំងឺអាចតម្រូវអោយមានការឆ្លុះក្រពះ និងការតាមដានជំងឺមហារីកស្បូនបន្ថែមក្នុងករណីចាំបាច់។ បើមិនមានការតាមដានអោយបានដិតដល់នោះទេ អ្នកជំងឺអាចនឹងប្រឈមមុខក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យយឺតយ៉ាវដែលអាចធ្វើអោយការព្យាបាល គ្មានប្រសិទ្ធភាព (មិនអាចជាសះស្បើយ)។

៥) តើការព្យាបាលជំងឺមហារីកពោះវៀនដែលបណ្តាលមកពីហ្សែន គេធ្វើដូចម្តេច?
ជាទូទៅរបៀបនៃការព្យាបាលជំងឺមហារីកពោះវៀន គេធ្វើដូចគ្នាទៅនឹងជំងឺមហារីកពោះវៀន ដែលបណ្តាលមកពីមូលហេតុផ្សេងទៀតៈ
- ការវះកាត់ជាវិធីសាស្ត្រដែលមានប្រសិទ្ធភាពបំផុតក្នុងករណីជំងឺនេះមិនទាន់មានការរីករាលដាល
- ក្នុងករណីជំងឺមានការរីករាលដាលទៅសរីរាង្គផ្សេងទៀត គឺគេត្រូវព្យាបាលដោយថ្នាំគីមី។ ក្នុងករណីនេះការព្យាបាលមិនអាចជាសះស្បើយឡើយ។
- ការឆ្លុះពោះវៀនជាវិធីសាស្ត្រមួយដែលអាចព្យាបាល និងបង្ការជំងឺមហារីកពោះវៀនបាន។ ការឆ្លុះពោះវៀនអាចអោយយើងកាត់យកចេញនូវដុំសាច់តូចៗដែលបម្រុង និងក្លាយជាជំងឺមហារីក បើដុំសាច់តូចៗទាំងអស់ត្រូវបានយកចេញអ្នកជំងឺអាចជៀសផុតពីជំងឺមហារីកពោះវៀនបាន។

ដូចនេះបើលោកអ្នកមានបងប្អូន និងគ្រួសារមានជំងឺមហារីកពោះវៀនធំ សូមបងប្អូនមកពិគ្រោះជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសផ្នែកថ្លើម ក្រពះ ពោះវៀននៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ដើម្បីធ្វើការពិគ្រោះ និងស្វែងរកវិធីការពារកុំអោយមានការយឺតយ៉ាវក្នុងការព្យាបាលដែលអាចអោយមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត។

03/04/2024

មេឃក្តៅខ្លាំង បារម្ភសុខភាព! នេះជាវិធីសាស្រ្ត៥ ដើម្បីរក្សាខ្លួននិងសុខភាពឱ្យត្រជាក់ នៅរដូវក្តៅ

ក្នុងអំឡុងពេលរដូវក្តៅ ខណៈនៅកម្ពុជាហៅថាខែចេត្រឬរដូវប្រាំងដែលចាប់​ផ្តើមពីអំឡុងខែមេសា ដល់ខែឧសភានេះ អាកាសធាតុតែងតែក្តៅខ្លាំង។ ក្នុងនោះបើតាមអង្គការសុខភាពបានបង្ហាញថាអាកាសធាតុក្តៅខ្លាំងនឹងអាចពាល់ដល់ស្ថានភាពសុខភាពមនុស្ស ជាពិសេសអ្នកដែលងាយរងគ្រោះ ដូចជាកុមារតូចៗនិងមនុស្សចាស់។

យ៉ាងណាមិញបើយោងតាមកាកបាទក្រហមរបស់ចក្រភពអង់គ្លេសបានបង្ហាញពីវិធីសាស្រ្តចំនួន៥យ៉ាងដើម្បីរក្សាខ្លួននិងសុខភាពឱ្យមានសីតុណ្ហភាពសមល្មមត្រជាក់ នៅពេលមេឃក្តៅខ្លាំង។

១. កាត់បន្ថយជាតិអាកុល ទទួលទានទឹកគ្រប់គ្រាន់៖ ដើម្បីរក្សាសីតុណ្ហភាពក្នុងខ្លួនឱ្យនៅត្រជាក់ ត្រូវទទួលទានទឹកឱ្យបានច្រើនគ្រប់គ្រាន់ កុំរង់ចាំដល់ស្រេក​ទើបផឹក កាត់បន្ថយជាតិតែ ជាតិកាហ្វេអ៊ីននិងជាតិអាកុល ដោយជំនួសមកវិញនូវការទទួលទានទឹកធម្មតាឬទឹកដែលត្រជាក់ល្មម។

២. ស្លៀកពាក់រលុងៗ និងប្រើពណ៍ស្រាល៖ ដើម្បីកាត់បន្ថយកម្តៅ ការស្លៀកពាក់ក៏បានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់សីតុណ្ហភាពក្នុងខ្លួនដែរ ដូច្នេះនៅពេលចេញទៅខាងក្រៅចូរស្លៀកពាក់សម្លៀកបំពាក់ពណ៌ស្រាល និងរលុងៗ ដើម្បីជៀសវាងការស្រូបកម្តៅពេលស្លៀកពាក់ពណ៌ខ្មៅឬពណ៌ដិតៗ និងភាពស្អុះស្អាប់ពេលស្លៀកពាក់ខោអាវតឹងៗ។

៣. ទទួលទានផ្លែឈើសម្បូរជាតិទឹក៖ ដើម្បីជួយបង្កើនភាពត្រជាក់ដល់ក្នុងខ្លួន​និងជួយដល់សុខភាព ពេលរដូវក្តៅ កាត់បន្ថយការទទួលទានអាហារដែលមានជាតិហិរខ្លាំង ខ្លាញ់ច្រើន ដោយជំនួសមកវិញដោយការទទួលទានផ្លែឈើដែលសម្បូរទៅដោយជាតិទឹក ដូចជាផ្លែត្រសក់ ផ្លែឪឡឹក ផ្លែដូង ផ្លែត្រសក់ស្រូវ និងផ្លែម្នាស់ជាដើម ដែលទាំងនេះសុទ្ធសឹងតែជាផ្លែឈើដែលផ្ទុកជាតិទឹកជិត៩០%ឯណោះ។

៤. រក្សាសីតុណ្ហភាពក្នុងផ្ទះ៖​ ប្រសិនបើផ្ទះខ្លះមិនមានម៉ាស៊ីនត្រជាក់ក្នុងផ្ទះ គឺពិតជាពិបាកក្នុងការរក្សាសីតុណ្ហភាពក្នុងផ្ទះ ប៉ុន្តែបងប្អូនអាចកាត់កម្តៅក្នុងផ្ទះបាន តាមវិធីសាស្រ្តមួយចំនួនដូចជា ការកាត់បន្ថយការចម្អិនម្ហូបដោយប្រើប្រាស់ភ្លើងនៅពេលម៉ោងថ្ងៃក្តៅខ្លាំង ប្រើវាំងននដែលមានពណ៌ស្រាល​ បិទបង្អួចពេលនៅខាងក្រៅថ្ងៃក្តៅ និងបើកបង្អួចពេលល្ងាចត្រជាក់។

បិទនិងដកដុយឧបករណ៍អេឡិចត្រូនិចដែលមិនប្រើប្រាស់ និងញុំាទឹកមួយកែវមុនគេងពេលយប់ដើម្បីរក្សាសីតុណ្ហភាពក្នុងខ្លួន ហើយប្រសិនបើពិបាកក្នុងការរក្សាភាពត្រជាក់នៅក្នុងផ្ទះ បងប្អូនអាចធ្វើការទៅលេងកន្លែងសាធារណៈដូចជាផ្សារទំនើបនិងហាងកាហ្វេ នៅពេលថ្ងៃក្តៅខ្លាំងផងដែរ។

៥. កុំប៉ះពាល់ជាមួយកម្តៅថ្ងៃ៖ សម្រាប់បងប្អូនដែលធ្វើការនៅក្រោមកម្តៅថ្ងៃច្រើន សូមកុំនៅក្រោមកម្តៅថ្ងៃយូរពេក ឧស្សាហ៍ទៅជ្រកក្នុងម្លប់ ប្រើឡេការពារកម្តៅថ្ងៃការពារមុខនិងស្បែក ស្លៀកពាក់ជិតៗ និងពាក់មួកឱ្យបានត្រឹមត្រូវ សម្រាកឱ្យបានទៀងទាត់នៅកន្លែងត្រជាក់ ដើម្បីជៀសវាងការហត់នឿយខ្លាំង ឬជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល។

ទន្ទឹមនឹងនេះនាយកដ្ឋានសុខភាពអាមេរិកនៃរដ្ឋ Illinois ក៏បានបញ្ជាក់ថាប្រសិនបើអាកាសធាតុក្តៅខ្លាំងពេកនោះនឹងធ្វើឱ្យរាងកាយមនុស្សចុះខ្សោយខ្លាំង ប៉ះពាល់​សរសៃឈាម​ក្នុង​ខួរក្បាល និងប៉ះពាល់ដល់បេះដូង។

បន្ថែមពីនោះបើតាមការស្រាវជ្រាវនៅទីក្រុងឌូបៃ ​បានឱ្យដឹង​ផង​ដែរថា​ ប្រសិនបើសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ជាង ៣៨ អង្សាសេ យើងមិន​គួរនៅក្រោមពន្លឺព្រះអាទិត្យចន្លោះម៉ោង ៩:០០ ព្រឹកដ​ល់ម៉ោង ៣:០០ រសៀល។

ជាការពិតណាស់ដើម្បីកាត់បន្ថយកម្តៅពិភពលោកអង្គការសហប្រជាជាតិតែងអំពាវនាវឱ្យ មនុស្សជាតិគួរចូលរួមដាំដើមឈើឱ្យបានច្រើន រក្សាប្រភពទឹក​ ប្រើប្រាស់អគ្គិសនីដែលបំប្លែងពីពន្លឺព្រះអាទិត្យ (ថាមពលសូឡា) ចូលរួមកាត់បន្ថយផ្សែងពុល ការប្រើប្រាស់ផ្លាសិ្ទច និងការប្រើប្រាស់មធ្យាបាយធ្វើដំណើរ ដែលជាមូលហេតុដែលធ្វើឱ្យផែនដីឡើងកម្តៅដោយប្រយោល៕

ត្ថបទដោយ៖ ពីង ជូអេង

13/12/2023

សុទ្ធតែជាទំពាំងស្នងឬស្សី​ សសរទ្រូងប្រទេសជាតិ​

ម្តេចមិនអោយចូលរៀនតែម្តងទៅ​ មានទៅខាតអ្វី​ បេីប្រទេសជាតិយេីងមានអ្នកឯកទេសច្រេីននោះ?

04/12/2023

Osteopenia (ជំងឺ​ ខ្វះកំហាប់ឆ្អឹង)
និយមន័យ

១- អ្វីជាជំងឺ​ខ្វះ​កំហាប់​ឆ្អឹង?

​​​កង្វះ​កំហាប់​ឆ្អឹង សំដៅ​លើ​ស្ថាន​ភាព​ឆ្អឹង​ធ្លាក់​ចុះ​ដង់ស៊ីតេ ​ធ្វើ​ឲ្យ​ឆ្អឹង​ចុះ​ខ្សោយ គ្មាន​សមត្ថភាព​បំពេញ​មុខងារ​បាន ហើយ​បើ​មិន​បាន​ព្យាបាល​ត្រឹម​ត្រូវ ​យូរទៅ​នឹង​វិវត្ត​ជា​ជំងឺ​ពុក​ឆ្អឹង។ ជាទូទៅ​ដង់ស៊ីតេ​ឆ្អឹង ឡើង​ដល់​ចំណុច​កំពូល​​នៅ​ពេល​យើង​ឈាន​ដល់​​វ័យ ​៣៥ ឆ្នាំ។

២- កើត​ឡើង​ញឹកញាប់​ដែរ​ទេ?

ប្រមាណ ៥០ភាគរយ នៃ​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ចាស់ៗ គឺ​មាន​កើត​ជំងឺ​ឆ្អឹង​ប្រភេទ​នេះ ដោយ​ក្នុង​នោះ​ភាគ​ច្រើន​ជា​ស្ត្រី។

រោគ​សញ្ញា

៣- រោគ​សញ្ញាមាន​អ្វី​ខ្លះ?

ដោយសារ​តែ​ការ​ថយ​ចុះ​កំហាប់​ឆ្អឹង​មិន​បណ្ដាល​ឲ្យ​មាន​ការ​ឈឺ​ចាប់​ ហេតុនេះ​​មិន​មាន​រោគ​សញ្ញា​គួរ​ឲ្យ​កត់​សម្គាល់​ទេ។

៤- ពេល​ណា​គួរ​ទៅ​ជួប​ពេទ្យ?

យ៉ាងណា​ បើ​មាន​ចម្ងល់ ឬ​សំណួរ​ណា​មួយ​ពាក់ព័ន្ធ​ជំងឺ​កង្វះ​កំហាប់​ឆ្អឹង គួរ​ប្រឹក្សា​ជាមួយ​គ្រូពេទ្យ។

មូលហេតុបង្ក

៥- មូលហេតុ​បង្ក​មានអ្វីខ្លះ?

ជា​ធម្មតា ​ឆ្អឹង​​មាន​យន្តការ​ផលិត​ឥត​ឈប់​ឈរ​តាម​ល្បឿន​ថេរមួយ ​មាន​តុល្យភាព​រវាង​ការ​កកើត​ឆ្អឹង​ថ្មី ​និង​ជម្រុះ​ឆ្អឹង​ចាស់​ចោល។ ដំណើរ​ការ​នេះ​ ប្រែប្រួល​ហើយ​កំហាប់​ឆ្អឹង​​ថយ​ចុះ នឹង​បង្ក​ជា​បញ្ហា​ផុយ​ស្រួយ​ឆ្អឹង ​​ធ្វើ​ឲ្យ​ឆ្អឹងចុះ​ខ្សោយ។ លើស​ពី​នេះ ​ថ្នាំ​មួយ​ចំនួន​អាច​បង្ក​ឲ្យ​មាន​​ពុក​ឆ្អឹង​ដែរ។

កត្តា​ប្រឈម

៦- ​កត្តា​ប្រឈម​មាន​អ្វីខ្លះ?

កត្តា​ប្រឈម​ជំងឺ​ឆ្អឹង​ប្រភេទ​នេះ​​មាន​ដូចជា៖

– ស្ត្រី​ជនជាតិ​អាស៊ី

– ប្រវត្តិ​គ្រួសារ​មាន​កំហាប់​ឆ្អឹង​ទាប

– អាយុ​ច្រើន​ជាង ៥០​ឆ្នាំ

– អស់​រដូវ​មុន​អាយុ​ ៤៥​ឆ្នាំ

– មាន​ជំងឺ​ត្រូវ​វះកាត់​អូវែ​ចេញ​ទាំង​វ័យ​ក្មេង

– មិន​សូវហាត់​ប្រាណ

– របប​អាហារ​ខ្វះ​ជាតិ​កាល់ស្យូម ​និង​វីតាមីន D

– ជក់បារី ​និង​ផឹកស្រា

– ញ៉ាំ​សារធាតុ​កាហ្វេអ៊ីន​ច្រើន​លើស​កម្រិត

– ប្រើ​ថ្នាំ​ស្តេរ៉ូអ៊ីត

– កើតជំងឺ​មិន​ឃ្លាន​អាហារ

– វិបត្តិ​ក្នុង​ការ​ញ៉ាំ​អាហារ

– វិបត្តិ​ទីរ៉ូអ៊ីត

– វិបត្តិ​ក្រពេញ​ប៉ារ៉ាទីរ៉ូអ៊ីត

– ជំងឺ​ Cushing ដែល​បង្ក​ដោយ​ការ​ប្រើថ្នាំ​ប្រឆាំង​រលាក​លើស​កម្រិត។

រោគវិនិច្ឆ័យ ​និង​ការ​ព្យាបាល

ព័ត៌មាននេះមិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។

៧- គួរ​ធ្វើ​រោគ​វិនិច្ឆ័យ​ដោយ​វិធី​ណា?

គ្រូពេទ្យ​ធ្វើ​រោគវិនិច្ឆ័យ​​ដោយ​វាស់​កំហាប់​ឆ្អឹង។ មូលនិធិ​ជាតិ​សម្រាប់​ជំងឺ​ពុក​ឆ្អឹង នៅអាមេរិក (National Osteoporosis Foundation) បាន​ណែនាំ​ឲ្យ​ធ្វើ​តេស្ត​មួយ​ប្រភេទ គឺ​ថត​កាំរស្មីអ៊ិច DXA ជាទូទៅ​ស្គាល់​ថា DEXA ​ភាគ​ច្រើន​ធ្វើ​លើ​ឆ្អឹង​ត្រគាក ​កដៃ ​និង​ខ្នង ​ជា​កន្លែង​ងាយ​​មាន​គ្រោះ​ថ្នាក់​ជាង​គេ។

តេស្ត​កាំ​រស្មីអ៊ិច​ប្រភេទ​នេះ នឹង​ចេញ​ជា​លទ្ធផល​ ២ គឺ T score និង Z score ដើម្បី​ប្រៀប​ធៀប​​កំហាប់​មធ្យម​របស់អ្នក​ជំងឺ ​ទៅ​តាម​ភេទ​ និង​អាយុ។ T score សម្រាប់​វាស់​ជាមួយ​​គ្នា​យើង​មាន​សុខភាព​ល្អ​ និង​ភេទ​ដូច​គ្នានៅ​វ័យ ​៣០ ​ឆ្នាំ។ តេស្ត​ផ្សេង​ទៀត​ដូចជា​ការ​ថត​កាំរ​ស្មី​អ៊ិច QCT pQCT QUS ក៏​អាច​វាស់​កំហាប់​ឆ្អឹង​បាន​ដូច​គ្នា ហើយ​លទ្ធផល​គឺ​អាស្រ័យ​នៅ​លើ​ការ​វិធី​សាស្ត្រ​ធ្វើ​តេស្ត​នីមួយៗ។

ពេល​ខ្លះ​ការ​ថត​កាំ​រស្មីអ៊ិច ចាំបាច់​នៅ​កន្លែង​ជាក់​លាក់​ដូចជា​ឆ្អឹង​ខ្នង​ជាដើម។ ករណី​ខ្លះ ​ការ​រលាក​ជុំវិញ​សន្លាក់​ អាច​ធ្វើឲ្យ​កំហាប់​ឆ្អឹង​ចុះ​ទាប តែ​មិន​មែនមាន​ន័យ​ថា​ជា​រោគ​កំហាប់​ឆ្អឹង​ចុះ​ទាប​នេះ​ទេ​ដូច​នេះ​ការ​ទាមទារ​ថត​កាំ​រស្មី​អ៊ិក DXA ជា​រឿង​ចាំ​បាច់រក​មើល​ជំងឺ​ប្រភេទ​នេះ។

៨- ព្យាបាល​ដោយ​វិធី​ណា?

គោល​បំណង​ព្យាបាល​ជំងឺ​នេះ ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​កុំ​ឲ្យ​វា​វិវត្តទៅ​ជា​ជំងឺ​ពុក​ឆ្អឹង ដោយ​ជំហាន​ដំបូង គឺ​របប​អាហារ​ និង​ហាត់​ប្រាណ អាច​ជួយ​បន្ថយ​ហានិភ័យ​ក្នុង​ការ​បាក់​ឆ្អឹង​បាន។ លុះ​ត្រា​តែ​កំហាប់​ឆ្អឹង​ចុះ​ទាប​ខ្លាំង​ ទើប​គ្រូពេទ្យ​ចេញ​ថ្នាំ​ឲ្យ​ប្រើប្រាស់។ ​អាច​ពិគ្រោះ​ជាមួយ​អ្នក​ឯក​ទេស​ពី​កម្រិត​កាល់ស្យូម​ និង​វីតាមីន D ត្រូវ​ប្រើ។

ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់​រស់នៅ

៩- ទម្លាប់រស់នៅ

ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ និងវិធីព្យាបាលនៅផ្ទះ អាចជួយបង្ការ និងគ្រប់គ្រងស្ថានភាពជំងឺបាន ដូចជា៖

– របប​អាហារត្រូវ​សម្បូរ​ជាតិ​កាល់ស្យូម ​និង​វីតាមីន​ D ដូចជា​ ទឹក​ដោះ​គោ​មាន​ជាតិ​ខ្លាញ់​ទាប ទឹក​ដោះ​គោរជូរ ទឹក​ក្រូច​ច្របាច់​ នំប៉័ង ធញ្ញជាតិ​ សណ្ដែក​ក្រៀម ផ្កា​ខាត់ណា​បៃតង សាច់​ត្រី​សាល់​ម៉ុន និង​ស្ពៃ​ពួយឡេង ជាដើម។ គោល​បំណង​ ដើម្បីឲ្យ​រាង​កាយ​ទទួល​​បានកាល់ស្យូម​ ១២០០មិល្លីក្រាម​ និង​វីតាមីន​ D​ ៨០០អាយយូ (IU)​ ក្នុង​មួយ​ថ្ងៃ។

– ហាត់​ប្រាណ​ ដូចជា​ដើរ​ លោត រត់ ​៣០​នាទី ​ដើម្បី​បង្កើន​ថាមពល​ឆ្អឹង​។ ​ទោះយើងមាន​ជំងឺ ក៏​យើង​​អាច​ហែល​ទឹក ​និង​លើក​ទម្ងន់​បាន​ ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឲ្យ​កំហាប់​ឆ្អឹង​កើន​ឡើង​ ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​ការ​បាក់​ឆ្អឹង​ទៅ​ថ្ងៃ​ក្រោយ។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ ​ហាត់​ប្រាណ​មាន​ការ​លំបាក​ពេលអាយុ​យើងកាន់​តែ​ចាស់ ​តែ​​ធាក់​កង់ ឬ​រត់​តិច​ៗ ​និង​ហែល​ទឹក ​នៅ​តែ​អាច​ជួយ​​បាន។

– ​ហាត់​បន្តឹង​ថាមពល​ត្រគាក ​ហាត់​បន្តឹង​សាច់​គូទ ​និង​ចង្កេះ សុទ្ធ​តែ​ជា​វិធី​ជួយ​ឲ្យ​ឆ្អឹង​រឹងមាំ។ បើ​មាន​ចម្ងល់​ពាក់ព័ន្ធ​ការ​ហាត់ប្រាណ​ ត្រូវ​សាកសួរ​ដើម្បី​ទទួល​បាន​ដំបូន្មាន​ល្អៗ​ពី​អ្នក​ជំនាញជំងឺ

28/10/2023

👨‍⚕👩‍⚕🚫 #ការហូរឈាមច្រមុះ_ក៏អាចជាករណីធ្ងន់ធ្ងរមួយដែរ!

🔺 ឈាមច្រមុះ: គឺជាការហូរឈាមមានប្រភពចេញពីរន្ធច្រមុះទាំងពីរមកក្រៅ ឬធ្លាក់ទៅក្នុងបំពង់ក។

១/ មូលហេតុនៃការហូរឈាមច្រមុះផ្ទាល់:
• ការប៉ះទង្គិចលើមុខ និងក្បាលអាចបណ្តាលអោយបាក់ឆ្អឹងច្រមុះ (Fracture des os propres du nez) បាក់ឆ្អឹងផ្ទៃមុខ (Fracture du massif facial)
• បន្ទាប់ពីការវះកាត់ (Traumatismes iatrogènes)
• ដុះសាច់ក្នុងរន្ធច្រមុះ
• អាចជាមហារីកគល់ច្រមុះ ឬមហារីកច្រមុះ (Tumeur de cavum ou de fosse nasale) ដែលស្តែងចេញជាការហូរឈាមពីច្រមុះសារចុះសារឡើង តឹងច្រមុះជាប្រចាំ និងជួនកាលមានការឈឺចាប់នៅផ្ទៃមុខ។
• អាចជាឬសដូងច្រមុះ (Polyposes naso sinusiennes, fibrome naso pharyngien) ដែលអាចស្តែងចេញជាការហូរឈាមច្រមុះតែរន្ធមួយចំហៀង និងសារចុះសារឡើង រួមនឹងតឹងច្រមុះជាប្រចាំ។
• មូលហេតុមួយចំនួនទៀត ដែលអាចជួបប្រទះញឹកញាប់ដូចជា ជំងឺរលាក និងហើមសាច់ច្រមុះ និងប្រអប់ឆ្អឹងច្រមុះ (nez et sinus) ក្នុងនោះមានតាំងពីផ្តាសាយ រលាកច្រមុះ និងបំពង់ក រលាកច្រមុះស្រួចស្រាវ (Rhinites aiguës) ឬរលាកប្រអប់ឆ្អឹងច្រមុះ ដែលមិនបានចាប់អារម្មណ៍ ហើយវាស្តែងចេញជាការហូរឈាមនេះឡើង នោះការព្យាបាលដោយថ្នាំផ្សះជាតំរូវការចាំបាច់។

២/ មូលហេតុមកអំពីវិបត្តិផ្សេងៗ:
• ការបាត់បង់កត្តាឈាមកក (Facteures hémostatiques) ក៏ជាមូលហេតុនៃការហូរឈាមក្នុងច្រមុះដែរ ដូចជាជំងឺដែលមានចំនួនប្លាកែតចុះច្រើន (Thrombopénies) ជំងឺឈាមមួយចំនួន (Hémopathies) ជំងឺខ្សោយមុខងារថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ ឬការប្រើថ្នាំប្រឆាំងឈាមកកជាប់ជាប្រចាំ។
• ជំងឺលើសឈាមក៏ជាមូលហេតុនៃការហូរឈាមច្រមុះ ដែលជួបញឹកញាប់នៅលើមនុស្សពេញវ័យ។
ការហូរឈាមច្រមុះមានលក្ខណៈជាជំងឺហូរឈាមពីច្រមុះឯកឯងជួបញឹកញាប់លើវ័យជំទង់មានអាយុចន្លោះ ៥ទៅ ២០ឆ្នាំ ជាពិសេសបន្ទាប់ពីការកេះក្នុងច្រមុះ ត្រូវកំដៅថ្ងៃខ្លាំង ឬការប្រែប្រួលនៃអរម៉ូន នៅពេលពេញវ័យគ្រប់ការ ការមករដូវពេលពពោះ ពេលរំភើបជាដើម...។ តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងអាចសង្កេតឃើញ ឈាមច្រមុះអាចជាសញ្ញាមួយរបស់ជំងឺដែលវិវត្តន៍ដោយមិនបានដឹងពីមុន ឬក៏ជាផលវិបាករបស់ជំងឺដែលយើងបានដឹងពីមុនមកហើយ ជួនកាលវាគ្រាន់តែជាការហូរឈាមដោយឯកឯង គ្មានមូលហេតុច្បាស់លាស់។

៣/ រោគសញ្ញា និងការវាយតម្លៃភាពធ្ងន់ធ្ងរ ដែលត្រូវអនុវត្តន៍:
• វាយតម្លៃការហូរឈាមដែលមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ ឬស្រាលលើបរិមាណឈាមដែលបាត់បង់
• ធ្វើការឃាត់ឈាមដោយមធ្យោបាយផ្សេងៗ
• ពិនិត្យស្រាវជ្រាវរកមូលហេតុនៃការចេញឈាមតាមច្រមុះ
ជាទូទៅយើងអាចសង្កេតឃើញការហូរឈាមមានលក្ខណៈស្រាលប្រមាណ៩០% លើករណី:
• នៅផ្នែកខាងមុខនៃច្រមុះ ដែលមិនមានភាពធ្ងន់ធ្ងរទេ
• វាមិនមានផលប៉ះពាល់ទៅលើសភាពទូទៅរបស់អ្នកជំងឺឡើយ
• ភាគច្រើនឈាមតែមួយចំហៀង
• បាត់ទៅវិញដោយឯកឯង ឬដោយច្របាច់ច្រមុះ
ផ្ទុយទៅវិញឈាមច្រមុះ អាចមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរប្រមាណ១០% នៃករណី ការវាយតម្លៃពីសភាពធ្ងន់ធ្ងរ អាចមានភាពងាយស្រួល បើអ្នកជំងឺមិនបានលេបឈាមចូលទៅក្នុងពោះ ឬមិនច្រឡំជាមួយក្អួតឈាមៈ
• បរិមាណវាច្រើន ហើយញឹកញាប់ ឬជាប់ជាប្រចាំ
• មានប្រភពទាំងសង្ខាង ដោយហូរមកខាងមុខផង និងធ្លាក់ទៅខាងក្រោយបំពង់កផង
• ធ្វើអោយអ្នកជំងឺភ័យ ស្លន់ស្លោរ ឡេះឡះ អស់កម្លាំង ជីពចរដើរញាប់ ត្រជាក់ចុងដៃ ចុងជើង និងសម្ពាធឈាមចុះ ដែលត្រូវការសង្គ្រោះបន្ទាន់ សម្រាកព្យាបាលក្នុងមន្ទីរពេទ្យ។

៤/ ការព្យាបាល:
+ វិធានការទូទៅ (mesures generals):
• ដាក់អ្នកជំងឺក្នុងស្ថានភាពស្ងប់ស្ងាត់ ហើយពាក់កណ្តាលអង្គុយ។
• វាយតំលៃផលប៉ះពាល់លើចលនាឈាមរត់ ស្លេកស្លាំង បែកញើសជោគ ជីបចរដើរញាប់ ចង្វាក់ដង្ហើមញាប់ សំពាធឈាមចុះ។
• ពិនិត្យមើល សញ្ញាស្ទះថប់ផ្លូវដង្ហើម ដែលអ្នកជំងឺ មិនអាចដកដង្ហើមបាន (Détresse respiratoire) ដោយឈាមធ្លាក់ចូលទៅក្នុងផ្លូវដង្ហើម។
• ឲ្យអ្នកជំងឺសម្រាកពេទ្យបើហូរឈាមមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ រួចត្រូវរកសរសៃឈាមដើម្បីបូមឈាមពិនិត្យផ្នែកមន្ទីរពិសោធន៍ (Bilan biologique) និងបំពេញបរិមាណឈាមដែលបាត់បង់ដោយសេរ៉ូម។

៥/ វិធានការបន្ទាប់ (Gestes locaux): ទោះជាបណ្តាលមកពីមូលហេតុអ្វីក៏ដោយ យើងអាចធ្វើការងារពីរយ៉ាងៈ
• សម្អាតយកកំណកឈាមពីក្នុងរន្ធច្រមុះ ដែលជាមូលហេតុបន្តឲ្យឈាមមិនអាចបញ្ឈប់បាន
• ដាក់សំឡី ឬស្បៃវែង (Mèches) ចូលទៅក្នុងរន្ធច្រមុះ ផ្សើមដោយថ្នាំ (xylocaëne et/ou naphazoline) ដោយទុករយៈពេល ៣ ទៅ ៥នាទី ដើម្បីឃាត់ឈាម ជួនកាលការធ្វើនេះអាចបញ្ឈប់ការហូរឈាមបាន។
ផ្ទុយទៅវិញ បើឈាមនៅតែបន្តហូរមក យើងត្រូវអនុវត្ត ជាដំណាក់ៗ តទៅទៀតៈ
• ច្របាច់ច្រមុះ ដោយម្រាមដៃពីរ: យកមេដៃ និងម្រាមដៃ ទៅលើផ្នែកខាងក្រោមនៃរន្ធច្រមុះរយៈពេល ១០នាទី ទើបលែង ហើយពិនិត្យមើលឡើងវិញ។
• បើឈាមនៅតែបន្តហូរទៅតាមមូលហេតុ យើងអាចដុតចំកន្លែងហូរឈាម ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន (Cauterisation chimique ou électrique)។

👉 ដោយលែកតែមូលហេតុការប៉ះទង្គិចលើច្រមុះ, មុខ, និងក្បាល ដែលយើងមិនអាចចៀសវាងបាន ប៉ុន្តែជំងឺនៅក្នុងរន្ធច្រមុះ, ដោយការរលាក(affections de la muqueuse, infection, inflammatoire) យើងអាចអនុវត្តមធ្យោបាយសាមញ្ញមួយចំនួនអាចឲ្យច្រមុះមានសភាពល្អ:
• ចំណីអាហារហូបចុកសុវត្ថិភាព និងមានលំនឹង (alimentation équilibrée)
• ធ្វើលំហាត់បា្រណឲ្យបានទៀងទាត់ និងរាល់ថ្ងៃ
• បញ្ឈប់ថ្នាំដែលមានផលវិបាកលើសាច់ច្រមុះ ជាពិសេស Vasoconstricteur et toxeque
• តាមដានឲ្យបានទៀងទាត់ជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេស បើមានជំងឺលើសសម្ពាធឈាមខ្ពស់៕
សូមអរគុណ!

28/10/2023

👨‍⚕👩‍⚕🚫 #ជំងឺក្លនលូន(Inguinal Hernia) អាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ!!

🔺ជំងឺក្លនលូនគឺ: ជាការបិទមិនជិតពីកំណើត(Congénitale) ឬការយារធ្លាក់ (Faibless) នៃស្រោមគ្របពោះ ដែលបណ្តាលឲ្យផ្នែកមួយនៃពោះវៀនលូនចេញ ហើយបង្កើតបានជាដុំពកមួយនៅក្រោមស្បែក។

១/ មូលហេតុ:
កត្តាមួយចំនួនដែលបណ្តាលឲ្យកើតជំងឺក្លនលូនមានៈ
• កត្តាពីកំណើតៈទារកខ្លះកើតមកអាចមានក្លនលូនពីកំណើត អាចបាត់ទៅវិញដោយខ្លួនឯងមុនអាយុ ២ឆ្នាំ។
• ភាពចាស់ឬយារៈ នៅពេលវ័យចាស់ជរា
• មូលហេតុមួយផ្សេងទៀតរបស់ក្លនលូន គឺបណ្តាលមកពីការលើករបស់ធ្ងន់ៗពេក ឬការប្រឹងខ្លាំងពេក (ចំពោះស្រ្តី ដូចជាពេលសម្រាលកូន)

២/ រោគសញ្ញា:
ជំងឺនេះអាចកើតជារោគសញ្ញាដូចជាៈ
• កើតឡើងដោយស្ងៀមស្ងាត់។
• ជាដុំពកនៅក្បែរក្រលៀន ឬស្រោមពងស្វាស (ប្រុស និងស្រីអាចកើតមានដូចគ្នា) ។
• ករណីមិនទាន់មានផលលំបាក (complication) ដុំពកកើតមាន ឬ ប៉ោងធំនៅពេលប្រឹង ឬក្អក ជាដុំពកទន់នៅក្បែរក្រលៀន ឬធ្លាក់ចូលក្នុងស្រោមពងស្វាស។
• ករណីមានក្លនលូន ហើយមិនបានព្យាបាលត្រឹមត្រូវ វានឹងវិវត្តន៍ទៅជាដុំពកធំរមួល ឬអាចរលួយពោះវៀន ដែលធ្លាក់ចូលរន្ធក្លននោះ ហើយអ្នកជំងឺមានរោគសញ្ញាដូចជា ចុកពោះ ចង់ក្អួត ទល់លាមក។
សំគាល់៖ ការឡើងហើមកូនកណ្តុរ ក៏អាចបណ្តាលឲ្យមានដុំពកត្រង់ក្រលៀនដែរ ដែលគេអាចច្រឡំគ្នា ដែលជាជំងឺផ្សេងមួយទៀត។

៣/ ការការពារ និងការព្យាបាល:
វិធីដែលអាចការពារនិងព្យាបាលជំងឺក្លនលូនមានៈ
• ជៀសវាងការប្រើកំលាំង ឬលើករបស់ធ្ងន់ៗពេក
• ប្រើខ្សែក្រវ៉ាត់ទ្រកន្លែងដែលមានក្លន
• ប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញ
• បើក្លនលូនប៉ោងធំ អាចសាកល្បងរុញវាបញ្ចូលទៅវិញ ដោយឲ្យអ្នកជំងឺដេកលើកជើង អោយខ្ពស់ជាងក្បាល ហើយសង្កត់ថ្នមៗទៅលើកន្លែងដែលប៉ោងនោះ។ បើរុញវាមិនចូលវិញទេត្រូវឈប់ភ្លាម ហើយស្វែងរកជំនួយពីគ្រូពេទ្យជំនាញជាបន្ទាន់។
• ក្នុងករណីក្លនមានការឈឺចាប់យ៉ាងខ្លាំង ឬបណ្តាលឲ្យមានក្អួត ហើយអ្នកជំងឺទល់លាមកគ្មានបត់ជើងធំទេ នោះអាចជាសញ្ញាគ្រោះថ្នាក់។ ត្រូវមកជួបពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ ដែលអាចត្រូវធ្វើការវះកាត់ជាចាំបាច់។

👉 ដូច្នេះ: បើបងប្អូន មានរោគសញ្ញាដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ សូមបងប្អូនអញ្ជើញមកពិគ្រោះប្រឹក្សាជាបន្ទាន់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ ដើម្បីទទួលបានការពន្យល់លំអិតអំពីស្ថានភាពនៃជំងឺ និងវិធីសាស្ត្រនៃការព្យាបាល ទាន់ពេលវេលា ដើម្បីជៀសវាងបង្កគ្រោះថ្នាក់ និងផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរ៕

សូមចុចចូល(Telegram)ផ្លូវការ​ខាងក្រេាម ដេីម្បីទទួលបាន​ចំណេះដឹងវេជ្ជសាស្រ្ត​ និង​ បញ្ហាសុខភាពថ្មីៗបន្ថែម👇
https://t.me/+rXoZQrLwJP1iYTc1

ប្រភព : Cambodia Medical Laboratory Page l

28/10/2023

ជំងឺ EV71គឺជាជំងឺពងបែក ដៃជើង មាត់ និងកន្លែងផ្សេងទៀតនៃរាងកាយ បើកូនបងប្អូនមានរោគសញ្ញាដូចខាងលើ សូមប្រញាប់យកកូនទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។

26/10/2023

កម្រិតធម្មតានៃសម្ពាធឈាម +ជាតិស្ករ និង ទម្ងន់.. 🩺🤍

20/07/2023

✔️តម្រងនោម (ក្រលៀន)

គឺជាសរីរាង្គដែលមានរាងដូចសណ្តែកដែលមានទីតាំងនៅផ្នែកម្ខាងៗនៃឆ្អឹងខ្នង។ តម្រងនោម​មាន​តួនាទី​ច្រោះ​ផលិតផល​កាកសំណល់ និង​ទឹក​លើស​ពី​ឈាម និង​ផលិត​ទឹកនោម។ ពួកគេក៏ជួយគ្រប់គ្រងសម្ពាធឈាម តុល្យភាពអេឡិចត្រូលីត និងការផលិតកោសិកាឈាមក្រហមផងដែរ។
==============

តម្រងនោម​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់​សម្រាប់​ការ​រក្សា​បាន​នូវ​សុខភាព​ល្អ​។ ប្រសិនបើក្រលៀនធ្វើការមិនបានត្រឹមត្រូវ ផលិតផលកាកសំណល់ និងជាតិទឹកច្រើនអាចប្រមូលផ្តុំនៅក្នុងឈាម ដែលអាចនាំឱ្យមានបញ្ហាសុខភាពមួយចំនួន រួមទាំងជំងឺខ្សោយតម្រងនោមផងដែរ។

✔️មុខងារសំខាន់ៗមួយចំនួនរបស់តម្រងនោម៖

1- ច្រោះផលិតផលកាកសំណល់ និងទឹកដែលលើសចេញពីឈាម៖
តម្រងនោមច្រោះឈាមប្រហែល ១២៥មីលីលីត្រក្នុងមួយនាទី ដោយយកផលិតផលកាកសំណល់ដូចជា អ៊ុយរេ ក្រេទីនីន និងអាស៊ីតអ៊ុយរិក។ ពួកគេ​ក៏​ដក​ជាតិ​ទឹក​លើស​ពី​ឈាម ដែល​ជួយ​គ្រប់គ្រង​តុល្យភាព​ជាតិ​ទឹក​ក្នុង​ខ្លួន​។

2- គ្រប់គ្រងសម្ពាធឈាម៖
តម្រងនោមជួយគ្រប់គ្រងសម្ពាធឈាមដោយការបញ្ចេញអរម៉ូនម្យ៉ាងហៅថា រីនីន។ Renin ជួយបំប្លែង angiotensinogen ទៅជា angiotensin II ដែលបណ្តាលឱ្យសរសៃឈាមរួមតូច និងបង្កើនសម្ពាធឈាម។

3- តុល្យភាពអេឡិចត្រូលីត៖
តម្រងនោមជួយធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពអេឡិចត្រូលីត ដូចជាសូដ្យូម ប៉ូតាស្យូម និងកាល់ស្យូមក្នុងឈាម។ អេឡិចត្រូលីតទាំងនេះមានសារៈសំខាន់សម្រាប់រក្សាមុខងារសរសៃប្រសាទ និងសាច់ដុំត្រឹមត្រូវ។

4- ផលិតកោសិកាឈាមក្រហម៖
តម្រងនោមផលិតអរម៉ូនម្យ៉ាងហៅថា អ៊ីរីត្រូប៉ូអ៊ីទីន ដែលរំញោចខួរឆ្អឹងឱ្យផលិតកោសិកាឈាមក្រហម។ កោសិកាឈាមក្រហមផ្ទុកអុកស៊ីហ្សែនទៅកាន់ជាលិកា ដូច្នេះហើយវាជាកត្តាសំខាន់សម្រាប់តម្រងនោមក្នុងការផលិត erythropoietin ឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់។
==============

✔️របៀបថែរក្សាតម្រងនោម៖
តម្រងនោម​ជា​សរីរាង្គ​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ដែល​មាន​តួនាទី​សំខាន់​ក្នុង​រាងកាយ។ វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការថែរក្សាក្រលៀនរបស់អ្នកដោយការទទួលទានរបបអាហារដែលមានសុខភាពល្អ ធ្វើលំហាត់ប្រាណឱ្យបានទៀងទាត់ និងគ្រប់គ្រងសម្ពាធឈាម និងជាតិស្ករក្នុងឈាមរបស់អ្នក។

រៀបរៀងដោយ មន្ទីរពិសោធន៍គុណភាព QLab

20/07/2023

បណ្តុំចំណេះដឹងផ្នែកសុខភាព ពត៌មានសុខភាព សំរាប់គ្រូពេទ្យនិងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា😍🥰
#មន្ទីរសម្រាកព្យាបាល_ទួលសំបូរណ៍📚🏥

10/10/2022