19/08/2023
ອາການໃຈຮ້າຍຮຸນແຮງຊົ່ວວູບ (Intermitten Explosive Disorder - IER) ແມ່ນຫຍັງ? |
ມັນແມ່ນອາການໃຈຮ້າຍຮຸນແຮງຈົນລະງັບບໍ່ໄດ້, ໜ້າແດງ, ຄວາມດັນຂື້ນ, ມືສັ່ນໂຕສັ່ນ ຈົນກາຍເປັນຄວາມຮຸນແຮງຕໍ່ຕົວເອງແລະຜູ້ອື່ນ ທັງຄຳເວົົ້າແລະການກະທຳ.
------------
ໃຈຮ້າຍບໍ່ດີແທ້ຫວາ?
ທີ່ຈິງແລ້ວອາລົມໃຈຮ້າຍມັນເປັນທຳມະຊາດຂອງມະນຸດທີ່ຕິດຕົວເຮົາມາຕັ້ງແຕ່ສະໄໝບັນພະບຸລຸດແຕ່ໃດມາແລ້ວ ມັນແມ່ນສິ່ງທີ່ຄົນທຸກຄົນເກີດມາຕ້ອງມີຄືກັນໝົດ
ສິວ່າໄປແລ້ວອາລົມໃຈຮ້າຍກໍມີຂໍ້ດີຢູ່ຄືກັນ ເຊັ່ນວ່າ ເຮົາໃຈຮ້າຍເວລາທີ່ພົບເຫັນຄວາມບໍ່ຢຸດຕິທຳ, ໃຈຮ້າຍທີ່ເຫັນຄົນອ່ອນແອງຖືກດູຖູກເອົາປຽບ ໆລໆ ເຮັດໃຫ້ເຮົາມີຄວາມຮູ້ສຶກບາງຢ່າງມາຊຸກຢູ້ໃຫ້ເຮົາກ້າສະແດງອອກ (assertive) ໃນສິ່ງທີ່ຖືກຕ້ອງ
ແຕ່ປະເດັນກະຄື ເມື່ອເວລາຄົນເຮົາມີອາລົມໃຈຮ້າຍ ຈະເຮັດແນວໃດຈື່ງຈະບໍ່ເຮັດໃຫ້ນຳໄປສູ່ດ້ານມືດຂອງອາລົມ ຈົນກາຍເປັນອາການໃຈຮ້າຍຮຸນແຮງຊົ່ວວູບ ທີ່ເຂົາເອີ້ນກັນວ່າ Intermitten Explosive Disorder (IED) ຈົນອາດກາຍເປັນການທຳຮ້າຍຕົວເອງ ຫຼື ຜູ້ອື່ນ ທັງດ້ວຍຄຳເວົ້າແລະການກະທຳ ແລ້ວຈົນເຮັດໃຫ້ກາຍມາເປັນເລື່ອງທີ່ເຮົາຕ້ອງມາຮູ້ສຶກຜິດແລະເສຍໃຈໃນພາຍຫຼັງ
------------
1) ຕ້ອງມາເຂົ້າໃຈກ່ອນວ່າແມ່ນຫຍັງຄືອາລົມໃຈຮ້າຍແນ່...
ທີ່ຈິງແລ້ວ "ນ້ອຍໃຈ" ກໍຄືອາລົມໃຈຮ້າຍຢູ່ໃນລະດັບນື່ງຄືກັນ ເຊີ່ງກ່ອນຈະໄປຮອດອາລົມໃຈຮ້າຍ ຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງມັນກໍຄື "ຄວາມບໍ່ພໍໃຈ" ບໍ່ພໍໃຈທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບການເອົາໃຈໃສ່, ບໍ່ພໍໃຈທີ່ຖືກຖິ້ມ, ບໍ່ພໍໃຈທີ່ຖືກຕຳນິສົ່ງຂ່າວ, ບໍ່ພໍໃຈທີ່ຖືກເອົາປຽບ, ບໍ່ພໍໃຈທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມຢຸດຕິທຳ, ບໍ່ພໍໃຈໃນໂຊກສະຕາຟ້າລິຄິດ, ບໍ່ພໍໃຈທີ່ດ້ອຍກວ່າຄົນອື່ນ, ບໍ່ພໍໃຈທີ່ຖືກປຽບທຽບ...
------------
2) ໃຈຮ້າຍແລ້ວມີອາການສະແດງອອກແນວໃດ?
ອາການທາງຮ່າງກາຍທີ່ເກີດຂຶ້ນຄື ມີການເຄັ່ງຕືງຂອງກ້າມຊີ້ນ, ເຈັບຫົວ, ເຈັບທ້ອງ, ຫົວໃຈຕີແຮງຕີໄວ, ເຫື່ອແຕກ, ຮ້ອນ, ໃບໜ້າແດງກ່ຳ, ສັ່ນນຳຕົນນຳໂຕ, ຂາສັ່ນມືສັ່ນ ບາງຄົນໃຈຮ້າຍແລ້ວບໍ່ລະບາຍອອກ ອາລົມທີ່ເກີດຂື້ນຈະການເປັນການເກັບສະສົມຄວາມໃຈຮ້າຍ ເຊັ່ນ ເຮົາຕັດສິນແລະບອກວ່າຄວາມໃຈຮ້າຍທີ່ເຮົາມີນັ້ນມັນບໍ່ດີ ໃນກຳລະນີຕົວຢ່າງ ເຮົາໃຈຮ້າຍທີ່ແມ່ຕຳນິເຮົາ ແຕ່ດ້ວຍຄວາມທີ່ເຮົາຖືກສັງຄົມສິດສອນມາວ່າ ການທີ່ມີອາລົມຮ້າຍຫຼືຕອບໂຕຜູ້ເປັນພໍ່ແມ່ເປັນສິ່ງທີ່ບໍ່ດີ ຫ້າມເຮັດ ເຮັດບໍ່ໄດ້ ມັນບາບ ດັ່ງນັ້ນ ເຮົາຈຶ່ງພະຍາຍາມເກັບຄວາມກົດດັນນັ້ນແລະເຊື່ອງມັນໄວ້ບໍ່ໃຫ້ມັນສະແດງອອກມາ ສຸດທ້າຍແລ້ວອາລົມນັ້ນມັນບໍ່ໄດ້ຮັບການຍອມຮັບ ມັນກໍຈະກາຍເປັນບັນຫາທີ່ຍ້ອນກັບຄືນມາທຳຮ້າຍຕົວເຮົາເອງ... ເຮັດໃຫ້ເຮົາຄຽດ ບໍ່ມັກຕົວເອງ, ຊັງຕົວເອງ, ກ່າວໂທດແລະຕຳນິຕົວເອງທີ່ບໍ່ດີແລະອາດເຖີງຂັ້ນເປັນພະຍາດຊືມເສົ້າຫຼືໃນກຳລະນີຮຸນແຮງທຳຮ້າຍຕົວເອງໄປເລີຍກໍມີ.
ບາງຄົນມີອາລົມບໍ່ພໍໃຈ, ໃຈຮ້າຍ, ຫງຸດຫງິດ ແຕ່ກໍພານເລືອກທີ່ຈະລະບາຍອອກ ເຊີ່ງການສະແດງອອກກໍມີຫຼາຍລະດັບ ຕັ້ງແຕ່ການກ່າວໂທດຜູ້ອື່ນ, ດ່າທໍດ້ວຍຄຳເວົ້າທີ່ຮຸນແຮງ ຫຼື ໃຊ້ຄຳເວົ້າ ຈິກກັດ, ເໜັບແນມ, ສຽດສີ, ຫາເລື່ອງຈົນຜິດກັນ, ທຸບຕີທຳຮ້າຍຮ່າງກາຍກັນ ຈົນເຖີງການຂ້າຟັນກັນຄືທີ່ພົບເຫັນໃນຂ່າວດັ່ງທີ່ຜ່ານມາ ເປັນຕົ້ນ.
------------
3) ຊັ້ນຕ້ອງໃຈຮ້າຍແນວໃດຈື່ງປອດໄພ
ເມື່ອໃຈຮ້າຍແລ້ວໃຫ້ຮູ້ວ່າເຮົາໃຈຮ້າຍ ກໍຕ້ອງໄດ້ລະບາຍອອກແນ່ ສິໄປລະບາຍຄວາມຮູ້ສຶກໃຫ້ໝູ່ຟັງ, ຄົນທີ່ໄວ້ໃຈ ຫຼື ນັກຈິດຕະເວດຟັງກໍໄດ້, ສິຂຽນລະບາຍອາລົມຄວາມຮູ້ສຶກ ຫຼື ສິລະບາຍດ້ວຍການເຮັດກິດຈະກຳ ການອອກກຳລັງກາຍ, ການແລ່ນ, ການຕີມວຍ ການຫຼີ້ນກິລາ ຫຼື ລວມທັງການໄປເລາະຊື້ເຄື່ອງກະພໍໄດ້ຢູ່ ແຕ່ຫາກສິມີຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຫຼາຍແລະເກີດມີພາວະຊັບຈາງນຳມາໄດ້.
ແລະວິທີທີ່ຄ່ອນຂ້າງປອດໄພທີ່ສຸດສຳຫຼັບຕົວເອງແລະຄົນອື່ນ ກໍຄື ການຕັ້ງສະຕິແລະຍອມຮັບອາລົມທີ່ເກີດຂື້ນກ່ອນ ເຮົາຈະຈັດການກັບມັນໄດ້ເຮົາຕ້ອງຮູ້ກ່ອນວ່າມັນມີຄວາມໃຈຮ້າຍ... ຍອມຮັບໃນອາລົມທີ່ເກີດຂື້ນ, ຍອມຮັບວ່າເຮົາບໍ່ພໍໃຈ, ຍອມຮັບວ່າເຮົາບໍ່ມັກ, ຍອມຮັບວ່າເຮົາໃຈຮ້າຍ ແລ້ວເຮົາຕ້ອງທັນມັນກ່ອນ ຮູ້ມັນກ່ອນວ່າອາລົມໃຈຮ້າຍມັນເປັນແນວໃດຈັ່ງໃດ ແລະອາດຈະຄິດກັບຕົວເອງຕໍ່ວ່າຄວາມຮູ້ສຶກບໍ່ພໍໃຈຫຼືໃຈຮ້າຍນັ້ນເກີດຈາກຫຍັງ... ມັນຄືຄວາມຜິດຫວັງ ເຮົາເຂົ້າໃຈວ່າເຮົາເປັນຄົນສຳຄັນຄົນນື່ງ, ເຂົ້າໃຈວ່າສິ່ງທີ່ເຮົາເປັນສິ່ງທີ່ເຮົາຄິດມັນຖືກ, ເຮົາເຂົ້າໃຈວ່າເຮົາບໍ່ຄວນຖືກກະທຳ ເຮົາຈຶ່ງບໍ່ພໍໃຈທີ່ຖືກຕໍ່ວ່າ, ຖືກກ່າວຫາ, ຖືກຕຳນິ, ຖືກເອົາປຽບ, ຖືກນິນທາ, ຖືກຖິ້ມ ຫຼື ຮູ້ສຶກວ່າບໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມຢຸດຕິທຳນັ້ນເອງ
ຂໍຢ້ຳຄືນອີກວ່າ "ໃຈຮ້າຍບໍ່ແມ່ນເລື່ອງຜິດ ແຕ່ເຮົາຈະຈັດການກັບຄວາມໃຈຮ້າຍນັ້ນໄດ້ກໍຕໍ່ເມື່ອເຮົາຮູ້ວ່າມັນມີຕົວຕົນ"
------------
Cr: พิชชาพร สิทธิโชค (นักจิตวิทยาคลินิก)
ບົດຄວາມຕົ້ນສະບັບ: https://shorturl.asia/fxFr7
