27/09/2025
⭕ ආතරයිටිස් වලට බෙහෙත් ගන්න කොට ගර්භණී වෙන එක හොඳ නැද්ද.
===================================
🔶 ඔබ සිතනවාට වඩා සැලකිය යුතු තරුණ කාන්තාවන් පිරිසක් සන්දි රෝග (ආතරයිටිස්) සහ වෙනත් සන්දි ආශ්‍රිත රෝග වලට බෙහෙත් ගන්නවා.
🔶 ඒක ඉස්සර තරම් සමාජයට නොපෙනෙන්න ප්‍රධාන හේතුව තමා ගොඩක් තරුණ කාන්තවන් නිසි කරල නිසි රෝග නිර්ණයකට ලක්වෙලා නිසි පරිදි බෙහෙත් ගන්න නිසා හන්දි ඇදවීම හෝ හන්දි වලින් පරිබාහිරව එන පපුවේ අමාරු, පෙනහලු හානි වීම වගේ සංකුලතා එන්නෙ නැතිවීම.
🔶 නමුත් දරුවෙක් හදාගන්න උවමනා වුනහම බහුතරයක් මෙම ලෙඩ්ඩු අනවශ්‍ය බය නිසා ගැබ් නොගෙන සිටීමට තීරණය කරනවා.
🔶 සමහර කාන්තාවන් වෛද්‍යය උපදෙස් නොතකා සියලු බෙහෙත් නතර කර ගර්භණී වෙන්න යාමෙන් මවගේ ජීවිතය පවා අහිමි වෙන අවස්ථා දැක තියනවා.
🔶 මේකට ප්‍රධාන හේතුවක් තමා ආතරයිටිස් කුලකයේ රෝග දුරදිග ගියහම එන සංකුලතා ගැන සමාජය දැනුවත් නොවීම සහ විවිධ ඖෂධ ගැන සමාජයේ තියන දුර්මත.
🔶 සමහර දැනුම යාවත්කාලීන කරනොගත් පුදගලයින් ගර්භණී සමයේ බෙහෙත් බීම සම්බන්ධව දෙන උපදෙස් නිසා පවා ලෙඩුන් අමාරුවෙ වැටෙන අවස්ථා දැක තියනවා. බෙහෙත් ගැන විස්තර දැනගන්න ඕනේ ලෙඩේට බෙහෙත් කරන විශේෂඥ වෛද්‍යය වරයාගෙන් මිසක් ෆාමසියෙ අයියාගෙන් හෝ තමාගේ හොඳම යහලුවාගෙන් නෙවේ.
🔶 සන්ධි හෝ සන්ධි ආශ්‍රිත රෝගයට බෙහෙත් ගන්න බහුතරයක් අයට කිසිම ගැටලුවක් නැතුව ගර්භණී වෙන්න පුලුවන්.
🔶 සාමාන්‍යයෙන් ගර්භණී වෙන්න පුලුවන් වයසේ අම්මලාට කාලයක් බෙහෙත් යන ආතරයිටිස් රෝග තියෙන්නේ Rheumatoid arthritis වැනි inflammatory arthritis කුලකයේ රෝග සහ SLE වගේ connective tissue disease ගණයට වැටෙන රෝග. ඊට අමතරව Myositis, vasculitis, Scleroderma වගේ බැරෑරුම් රෝග තියන රෝගීනුත් ඔය අතර ඉන්නවා.
✅ පලවෙනිම කාරණාව තමා ගර්භණී වෙන එක අම්මගේ සෞඛ්‍යයට කොතරම් හිතකරද කියලා නාරි සහ ප්‍රසව විශේෂඥ වෛද්‍යවරයා සහ හන්ඳිරෝග විශේෂඥ සමග සාකච්ඡා කරලා තීරණයක් ගැනීම.
✅ ඊට අමතරව එම රෝගයට අදාල වකුගඩු වල හෝ හඳවතේ හෝ ලේ කැටි ගැසීමේ සංකුලතා දැනටම ඇවිල්ල තියනවනම් එම රෝග වලට අදාල විශේෂඥ වෛද්‍යයවරුන්ගෙන් පවා ගර්භණී වෙන එක කොතරම් ආරක්ශිතද කියල උපදෙස් ගන්න වෙනවා
✅ මුලින්ම කරන්න ඕනෙ දේ තමා දැනට බොන ආතරයිටිස් බෙහෙත් බොනගමන් ගර්භණී වෙන එක කලලයට ආරක්ශිතද නැද්ද කියල දැනුවත් වෙන එක.
✅ ආතරයිටිස් සහ ඒ ආශ්‍රිත රෝග වලට දෙන sulfasalasine, HCQ, Azathioprine, tacrolimus, cyclosporin සහ සමහර biologics කුලකයේ බෙහෙත් ගන්න ගමන්ම ගර්භණී වෙන එක ගැටලුවක් නොවුනට Methotrexate, Leflunomide, MMF වගේ බෙහෙත් ගන්න ගමන් ගර්භණී වෙන්න සුදුසු නෑ.
⭕ සමහර බෙහෙත් තියනවා ගර්භණී කාලයේ බොන්න හොඳ නැති වුනාට මව්කිරි දෙනකොට ගන්න පුලුවන්.
✅ ගර්භණී වෙන්න නුසුදුසු බෙහෙතක් ගන්නවා නම් ගර්භණී වෙන්න කලින් ගර්භණී වුනාට ගටලුවක් වෙන්නෙ නැති බෙහෙතකට මාරු වෙලා ලෙඩේ හොඳටම පාලනය කරගෙන ඉන්න ඕනේ.
✅ ඔය බොනකොට ගර්භණී වෙන්න සුදුසු නෑ කියන බෙහෙතක් බොන ගමන් හදිසියේ ගර්භණී වෙලා සාර්ථකව ගර්භණී සමය සම්පූර්ණ කරන කාන්තාවන් දැක තිබෙනවා. ඒකෙන් කියන්නෙ නෑ ආවාට ගියාට plan කරන්නෙ නැතුව ගර්භණී වෙන්න පුලුවන් කියලා.
✅ බෙහෙත අනුව බෙහෙත නතර කරලා කොච්චර කාලෙකින් ගර්භණී වෙන්න පුලුවන්ද කියන එක තීරණය වෙනවා. සමහර බෙහෙත් සති 6ක්, තවත් සමහර ඒවා මාස 3ක් පවා නතර කරල ඉන්න ඕනේ ගර්භණී වෙන්න උත්සහ කරන්න කලින්.
✅ බෙහෙත් මාරු කරන්න උත්සහ කරන කොට රෝග ලක්ෂණ උත්සන්න වුනොත් ගර්භණී වෙන එක ප්‍රමාද කරන්න වෙනවා. කලාතුරකින් සම්පූර්ණයෙන් අතහැර දාන්නත් වෙනවා.
✅ ගර්භණී වුනාට පස්සෙ රෝග ලක්ෂණ උත්සන්න වුනොත් ඒවට කලලයට හානි නොවන ආකාරයට ප්‍රතිකාර කරන්න පුලුවන් බෙහෙත් තියනවා.
✅ ඉතා කලාතුරකින් රෝගය ගර්භණී සමය තුල වකුගඩු හෝ හදවතට දැඩි හානි තත්වයට දරුණු වුනොත් කලලට ඉවත් කරන්න වෙන අවස්ථාවන් පවා තිබෙනවා. මොකෝ එම අවස්ථාවල අම්මගේ සමහර අවයව වලට සදාකාලිකව හානි වෙන්න පුලුවන්.
✅ SLE රෝගය තියෙන කාන්තාවක් නම් රෝගය හොඳටම පාලනය වෙලා තිබ්බත් ALPS screening නමින් හැඳින්වෙන ලේ කැටිගැසීමේ ප්‍රවනතාව බලන ලේ රිපෝර්ට් කරන්න ඕනේ. ඒවාගේ ප්‍රතිපල අනුව යන ප්‍රතිකාර වලට අමතරව ලේ කැටි ගැසීමේ ප්‍රවණතාව අඩු කරන ප්‍රතිකාර ගර්භණී සමය තුල දිගටම ගන්න වෙනවා
✅ මව්කිරි දෙනකොට ගර්භණී සමයේ බොන්න පුලුවන් ඕනෑම බෙහෙතක් බොන්න පුලුවන්. ඉතා කලාතුරකින් මව්කිරි දීම කලින් නතර කර ප්‍රතිකාර ලබාගන්න කියලා මව්වරුන්ට කියන්න වෙන අවස්ථා තියනවා.
✅ පිරිමි පාර්ශ්වය ආතරයිටිස් වලට බොන කිසිඳු බෙහෙතක් නතර කරන්න අවශ්‍ය වෙන්නෙ නෑ දරුවන් හදන්න බලාපොරොත්තු වෙනකොට.
✅ ගර්භණී සමය අවසන් වෙලා මාස තුනක් හයක් පමණ යනකොට නැවත් රෝග කලින් තිබ්බ ගානටම සැලකිය යුතු රෝගීන් ප්‍රමාණයකට මතු වෙනවා.
✅ එතකොට කරන්නෙ සාමාන්‍යයෙන් ගර්භණී වෙන්න කලින් ගත්ත බෙහෙත් වලට හැකි ඉක්මනට මාරුවෙන එක. ලෙඩේ වැඩි නොවුනොත් ගර්භණී කාලෙ බීපු බෙහෙත්ම බොන්න පුලුවන්.
✅ ගර්භණී සමය තුල prednisolone ගණයේ බෙහෙත් ලබා ගැනීම ආරක්ශිතයි. නමුත් කැක්කුම් පෙති (NSAIDs) ගැනීම නිසා බඩේ වතුර අඩුවෙන්න පුලුවන්.
🔶 ගර්භණී වුනහම පැනඩෝල් පෙත්තක් වත් බොන්න හොඳ නෑ දුර්මතය සමාජගත වෙලා තියෙන්නේ. ආච්චි නැද්දම්ම කියන දේ අහන්නෙ නැතුව වෛද්‍යවරයා කියන විදිහට කරන්න 🙂
🔶 දුර්මත විශ්වාස කරන්න ගිහින් අමාරුවෙ වැටෙන්නෙ නැතුව යාවත්කාලීන විදිහට ප්‍රතිකාර ගත්තොත් ලෙඩෙත් වැඩි කරගන්නෙ නැතුව සාර්ථකව දරුවෙක් හදාගන්න පුලුවන්.
🔶ප.ලි.- Google කරල ඔය විස්තර හොයන්න යනවනම් කියවන්න ඕනේ අදාල guidelines මිසක් සාමාන්‍යය අය ලියපු ලිපි නැවේ. ගොඩක් ලිපි වල තියන විස්තර යාවත්කාලීන නැහැ.
Dr අරුණ කල්දේරා
සන්ධි සහ සන්ධි ආශ්‍රිත රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යය
MBBS, MD, MRCP (UK), MRCP (RHEUMATOLOGY)
