23/06/2025
මිනිස් මොළය යනු මධ්යම ස්නායු පද්ධතියට අදාල ප්රධානතම ඉන්ද්රිය වේ. ශරීරයේ සංවේදක, ස්ව්යං ක්රියාකාරකම්, සංජානනය සහ චිත්තවේගීය ක්රියාකාරකම් සම්බන්ධීකරණය කිරීම සඳහා අපගේ මොළය ක්රියා කරමින් පවතී. එය හිස් කබල මගින් ආරක්ෂා කර ඇති අතර අභ්යන්තරයේ ඉතා විශේෂිත ජාලවලට බෙදී පවතී. එමෙන්ම බිලියන ගණනක නියුරෝන වලින් එය සමන්විත වේ.
එය පෙර මොළය, මොළයේ කඳ සහ මස්තිෂ්ක ඇතුළු කලාප කිහිපයකට බෙදී ඇත. පෙර මොළය(frontal lobe) තුළ භාෂා පාලනය, තර්කනය, සංවේදක සැකසීම සහ දෘශ්ය අර්ථ නිරූපණය වැනි නිශ්චිත කාර්යයන් සිදු කරනු ලබයි. මොළයේ ගැඹුරින් පිහිටා ඇති ලිම්බික් පද්ධතිය මිනිසාගේ මතකය, හැඟීම් සහ ඇතැම් හැසිරීම් රටා නියාමනය කිරීමට සම්බන්ධ වේ.
මොළය ශරීරයේ අනෙකුත් ඉන්ද්රියන් සමඟ සම්බන්ධ වන්නේ සුෂුම්නාව සහ පුළුල් පර්යන්ත ස්නායු ජාලයක් මගිනි. එමගින් ශරීරය පුරා සන්නිවේදන කටයුතු සිදු කරයි. අධික වේගයෙන් සහ නිරවද්යතාවයෙන් යුතුව විද්යුත් හා රසායනික සංඥා සම්ප්රේෂණය කිරීමේ විශ්මිත හැකියාවක් සතු මිනිස් අවයවය මොලය වේ. එම කාර්යයේදී රසායනික ක්රියාවලීන් හරහා මොලයේ පූර්ණ ක්රියාකාරීත්වය පවත්වාගෙන යයි.
මෙතරම් සංකීර්ණ ක්රියාවලියක පැය 24 පුරා නිරන්තර නියැලෙන මොලය යන අවයවය අප ශරීරයේ අනෙකුත් අවයව මෙන්ම රෝගී විය හැකිය. නමුත් එය බාහිරින් දැකිය හැක්කේ පුද්ගලයාගේ චර්යාත්මක වෙනස්කමක් ලෙසය. එය ඕනෑම පුද්ගලයෙකුට මුහුණ දීමට සිදුවන තත්වයකි. එක් වතාවක් හෝ එසේ ලෙඩ නොවූවෙක් නැති තරම් ය. එහෙත් මිනිසා එය පිළිගැනීමට මැළි වේ. එයට හේතුව නම් මුල බැස ගත් ආකල්පයි.
තමාට දියවැඩියාව, රුධිර පීඩනය, පිළිකා ආදිය ඇති බව මිනිසුන් පිළිගත්තත් තම මොලයේ ක්රියාකාරීත්වයේ යම් වෙනසක් සිදුව ඇති බව පිළිගැනීමට බොහෝ දෙනා මැළි වන්නේ ego එක නොහොත් මමත්වය නිසාය. මමත්වය පසෙකලා තමා වෙනුවෙන් නිසි තීරණ ගැනීමෙන් බොහෝ මානසික ගැටලු වලින් නිදහස්ව නිරවුල් ජීවිතයක් ගත කිරීමට මිනිසාට අවකාශ ලැබෙනු ඇත.
Counseling psychologist / Author,
Anjali Budawatta Jayawardana
(MSc,MA,PGDCP,BA,HND,Dip.,Cert.)